|
2009
|
|
|
bilera haietan, jarrera adostaile itxurako batez jokatuko zuela, alegia, edo jarrera gogor batez, komenientzien arabera, helburua erdietsi arte, zeina baitzen fabrikako buruxkila liskartiak, anarkistak gehienak? ...eta apoak lantegian?, kexatzen zen Teofilo Maria, taldekideen aurrean?, galbahe estutik igaroz baizik. Frantzian egin zuèn egonaldian ez zuen besterik ikasi?, ongi prestatutako galdeketaren arabera, hautagaien joerak eta jaierak neurtzeko; Pedro Lakanda zakur zaharra zen, bazekiena bailarako langile mugimenduen berri, eta hura arduratu zen kontu hartaz, Teofilo Mariaren gainbegiradapean, erabaki
|
beharrekoak
erabaki zituzten arte: hamabi langile haietatik, zortzi apolitikoak ziren, haietatik hiru, analfabetoak?, arazoak nahi ez zituztenak, etsiak eta zoritxarrak makurtuak, eta beste laurak. Eladio Orbegozo, Venancio Laín, Luis Moraza eta Felipe Briones?, Teofilo Mariak buruan zuèn langile salduen tipologiari lotuak:
|
|
|
Teofilo Mariak, azkenik, negar egin nahi izan zuen apika? negar egin nahi izan zuen ziurki, baina, aldi berean, ez zuela negarrik egin
|
behar
erabaki zuen, mutilak bere buruarekin borrokan zirudien behintzat?, hura bere buruari jarritako agindu bat balitz bezala, jauregiaren etorkizunak bere aita bezain gizon gogorrak eta ahaltsuak behar zituelako, baldintzarik zailenetan ere negar egiten ez zutenak; erabaki hura, halere, bihotza une batez bigundu zitzaiolako edo, uste baino malda gorago egin zitzaion; eta negar egitera zihoan, eta beg... baina, orduan, bere burua madarikatzeari ekin zion amorruz, ezpainak nabarmen mugitzen zituen behinik behin, bere buruarekin haserre zegoelako itxura emanez?:
|
|
|
garbi zuen, bai, Jainkoa lurrera jaitsi zela, bildots bihurtua gizotsoen artera, baina garbi zuen, halaber, gizotsoei aurre egiteko modu bakarra gizotso bihurtzea zela, bitarteko guztiak –baita engainuak eta amarruak ere– bidelagun, letaginak zorrotz, erasoa jotzeko prest: ...", kexatzen zen Teofilo Maria, taldekideen aurrean–, galbahe estutik igaroz baizik –Frantzian egin zuèn egonaldian ez zuen besterik ikasi–, ongi prestatutako galdeketaren arabera, hautagaien joerak eta jaierak neurtzeko; Pedro Lakanda zakur zaharra zen, bazekiena bailarako langile mugimenduen berri, eta hura arduratu zen kontu hartaz, Teofilo Mariaren gainbegiradapean, erabaki
|
beharrekoak
erabaki zituzten arte: hamabi langile haietatik, zortzi apolitikoak ziren –haietatik hiru, analfabetoak–, arazoak nahi ez zituztenak, etsiak eta zoritxarrak makurtuak, eta beste laurak –Eladio Orbegozo, Venancio Laín, Luis Moraza eta Felipe Briones–, Teofilo Mariak buruan zuèn langile salduen tipologiari lotuak:
|
|
|
mutilari, baina, motz geratu zitzaion amets hura, antza, berri gaiztoari aurre egiteko–, hain zen jarraitua lainoei zerièn malkozko euria. Teofilo Mariak, azkenik, negar egin nahi izan zuen apika... negar egin nahi izan zuen ziurki, baina, aldi berean, ez zuela negarrik egin
|
behar
erabaki zuen –mutilak bere buruarekin borrokan zirudien behintzat–, hura bere buruari jarritako agindu bat balitz bezala, jauregiaren etorkizunak bere aita bezain gizon gogorrak eta ahaltsuak behar zituelako, baldintzarik zailenetan ere negar egiten ez zutenak; erabaki hura, halere, bihotza une batez bigundu zitzaiolako edo, uste baino malda gorago egin zitzaion; eta negar egitera zihoa... nexka bat naiz, nexka bat baino ahulagoa naiz!, horrela eutsi ahal izan zion begietan lehertzear zuèn malko uholdeari, bere madarikazio haiek bat batean harri eta zementu bihurtu balitzaizkio bezala, negarrari eusten ziòn horma bat osatzen zutenak.
|
|
2010
|
|
|
Langileek bazekiten nola gertatu zen istripua, gizona txispatuta zegoela, alegia, goizean pattarrari eman zion-eta?, baina nola haiek, bestalde, ederki ezagutzen baitzuten Teofilo Maria, xehetasun hura estaltzen ahalegindu ziren. Honek berehala jakin zuen, ordea, jakin beharrekoa. Teok ezarritako goitik beherainoko egitura zurrunean, edonor izan zitekeen edonoren salatari?, baita erabaki
|
beharrekoa
erabaki ere jarraian, langileak, ospitalerako bidean edo ospitalean bertan behar zuenak, lantegian utzi zuèn eskua hartu eta burdin saldara bota ez zuen, bada, Teok!, ez langile zurtuei bere egia jakinarazi gabe, noski:
|
|
|
–Nazario, Teofilo Maria: mundu honetan, aldika, hartu
|
beharreko
erabakiak hartu behar izaten dira, egoera usteltzen hasi baino lehen, eta nik hartu dut neurea, jakin dezazuen??; eta, begiak zorrozten zituela, jarraitu zuen: –Ni soberan nago etxe honetan, badakit, baina zaudete lasai, bai baitut nora joana??.
|
|
|
...k gertatuta gero, deprimituta nengoen, eta igarri egiten zitzaidan, bai bazkalorduetan eta bai afalorduetan ere hitzik egin gabe egoten bainintzen; edo hitz bakarreko erantzunak ematen nizkien mahaikideei, behar beharrezkotzat jotzen nuenean; guztiek zekiten gertatu zitzaidana, galderak ere soberan zituzten, beraz?, eta guztiek onartzen zuten nire jokabidea, baita amak eta aitak ere, gauzak, hartu
|
beharreko
erabakia hartuta gero, bere onera etorriko zirelako ustean, pixkanaka; guztiek bakean uzten ninduten, bai, eta hura ez zen gutxi; nire porrota eta desengainua handiak izan ziren, ordea: hain handiak, non, noizbehinka, barrua arintzeko gogoa etorri eta etxeko norbaitengana jotzen bainuen.
|
|
|
Bilera gelan zazpiak besterik ez zeuden, ez moderatzailerik ez akta hartzailerik ez zutela
|
behar
erabaki baitzuten. Nahikoa konfiantza eraiki zuten ordurako solaskideen artean.
|
|
|
Hiru bilera zeramatzaten eztabaida berean korapilatuta eta, zenbat eta gehiago eztabaidatu, korapiloa orduan eta handiagoa zen, askatzen gero eta zailagoa. Hirugarrenean, laugarrenik ez zela
|
behar
erabaki zuten. Alferrik zela.
|
|
|
" Nazario, Teofilo Maria: mundu honetan, aldika, hartu
|
beharreko
erabakiak hartu behar izaten dira, egoera usteltzen hasi baino lehen, eta nik hartu dut neurea, jakin dezazuen..."; eta, begiak zorrozten zituela, jarraitu zuen: " Ni soberan nago etxe honetan, badakit, baina zaudete lasai, bai baitut nora joana...".
|
|
|
...a gero, deprimituta nengoen, eta igarri egiten zitzaidan, bai bazkalorduetan eta bai afalorduetan ere hitzik egin gabe egoten bainintzen; edo hitz bakarreko erantzunak ematen nizkien mahaikideei, behar beharrezkotzat jotzen nuenean; guztiek zekiten gertatu zitzaidana —galderak ere soberan zituzten, beraz—, eta guztiek onartzen zuten nire jokabidea, baita amak eta aitak ere, gauzak, hartu
|
beharreko
erabakia hartuta gero, bere onera etorriko zirelako ustean, pixkanaka; guztiek bakean uzten ninduten, bai, eta hura ez zen gutxi; nire porrota eta desengainua handiak izan ziren, ordea: hain handiak, non, noizbehinka, barrua arintzeko gogoa etorri eta etxeko norbaitengana jotzen bainuen.
|
|
|
Langileek bazekiten nola gertatu zen istripua —gizona txispatuta zegoela, alegia, goizean pattarrari eman zion eta—, baina nola haiek, bestalde, ederki ezagutzen baitzuten Teofilo Maria, xehetasun hura estaltzen ahalegindu ziren. Honek berehala jakin zuen, ordea, jakin beharrekoa —Teok ezarritako goitik beherainoko egitura zurrunean, edonor izan zitekeen edonoren salatari—, baita erabaki
|
beharrekoa
erabaki ere jarraian, langileak —ospitalerako bidean edo ospitalean bertan behar zuenak— lantegian utzi zuèn eskua hartu eta burdin saldara bota ez zuen, bada, Teok!, ez langile zurtuei bere egia jakinarazi gabe, noski: " Ikusten duzuenean, esaiozue Abundiori hobe duela zentzatzea eta Jainkoarekin bakeak egitea, gorputza eskuaren bidetik ikusi nahi ez badu, betiko infernuan, azken judizioko egunean...".
|
|
2012
|
|
|
Zer behar nuen nik? Apika ez nuen deus behar, baina mutil hura nahi nuen, aspaldidanik, eta bera eskuratzeko ez niola inori baimenik eskatu
|
behar
erabaki nuen amen batean. Hortaz, hantxe geunden, bakarrik, ipuin batean, gure egunerokotasunaren ifrentzuan.
|
|
|
Tea or coffee, please. Hori da hartu
|
beharreko
erabaki garrantzitsuena abioi batean. Tea edo kafea.
|
|
|
Ezin da urrats bat ere egin M. Beauvais gabe; zeren, edozein bide hartuta ere, harekin topo egingo baituzu... Zerbaitengatik ere, berak izan ezik, inork ez duela ikerketan ezer egin
|
behar
erabaki du, eta gizonezko ahaideak apartatzen moldatu da, oso modu bitxian gainera, haien kexuek adierazten dutenez. Bereziki ahalegindu da nonbait ahaideek ez dezaten gorpua ikusi».
|
|
2013
|
|
|
Raissaren amaren ateraldiak bertzeei barre eragin, eta barrealdiak bere mundutik jangelara ekarri zuen Abdel Haqq, bere munduan erabaki
|
beharrekoak
erabaki ondoren, hori bai?
|
|
|
ez zirudien bereziki kezkatua zegoenik; edo kezkatua zegoen, bai, baina urrunetik ikusten zuen bere kezka hura, amets baten ertzetik apika, haren begiek ere, argi irreal batek hartuak iduri? bai baitzuten ametsen mundutik zerbait; guztiaz ere, irmoa zen haren begirada, ametsak eskaintzen ziòn hil edo biziko aukeran, hartu
|
beharreko
erabaki hipotetikoa kezkari berari gailenduko balitzaio bezala: nik ere deus jakinen banu, ez lidake eskuak dar dar eginen?
|
|
|
Orduan ere zerbait erran zezakeen Raissak, baina ez zuen zipitzik ere erran; are gehiago: ez zirudien bereziki kezkatua zegoenik; edo kezkatua zegoen, bai, baina urrunetik ikusten zuen bere kezka hura, amets baten ertzetik apika, haren begiek ere –argi irreal batek hartuak iduri– bai baitzuten ametsen mundutik zerbait; guztiaz ere, irmoa zen haren begirada, ametsak eskaintzen ziòn hil edo biziko aukeran, hartu
|
beharreko
erabaki hipotetikoa kezkari berari gailenduko balitzaio bezala: nik ere deus jakinen banu, ez lidake eskuak dar dar eginen... labana hartu eta dzast!
|
|
|
Raissaren amaren ateraldiak bertzeei barre eragin, eta barrealdiak bere mundutik jangelara ekarri zuen Abdel Haqq, bere munduan erabaki
|
beharrekoak
erabaki ondoren, hori bai...
|
|
2015
|
|
|
Arrazoi nagusia izan da politika guztiz zuzena bultzatu genuela: irtenbiderik ez utzi eta arnasarik gabe utzi, hartu
|
beharreko
erabakiak har zitzaten. Horregatik diot, behin eta berriro, hori guk geuk konkistatu dugula, ez dela [haien] erabaki eskuzabal eta doako baten ondorio.
|
|
|
Rufi Etxeberriaren ustez, ezker abertzaleak 2004 egin zuen eztabaida prozesuan, gogoeta garrantzitsua? egin zen, baina, atal batzuk ez ziren behar bezala jorratu, hartu
|
beharreko
erabaki batzuk ez ziren hartu?. Etxeberriari ulertzen zaio borroka armatuari buruz ari dela, ezker abertzalearen estrategia berrituaren eta borroka armatuaren bateragarritasunaz edo bateraezintasunaz ez zutela argitu beharrekoa argitu, ez zutela erabaki beharrekoa erabaki urteetako eztabaidetan; ez Udaberri txostenean 2004ko udan, ez Anoetako proposamenean 2004ko udazkenean, ez Batasunaren Bide Eginez eztabaida prozesuan 2005ean.
|
|
|
egin zen, baina, atal batzuk ez ziren behar bezala jorratu, hartu beharreko erabaki batzuk ez ziren hartu?. Etxeberriari ulertzen zaio borroka armatuari buruz ari dela, ezker abertzalearen estrategia berrituaren eta borroka armatuaren bateragarritasunaz edo bateraezintasunaz ez zutela argitu beharrekoa argitu, ez zutela erabaki
|
beharrekoa
erabaki urteetako eztabaidetan; ez Udaberri txostenean 2004ko udan, ez Anoetako proposamenean 2004ko udazkenean, ez Batasunaren Bide Eginez eztabaida prozesuan 2005ean. –Zintzilik?
|
|
|
Dena den, Espainiako eta Frantziako gobernuen gain eragiteko ezintasuna gorabehera, nazioarteko eragileen ekarpena erabakigarria izan da ETAren jardun armatuaren bukaera bideratzeko lanean. Bruselako Adierazpenaren eta Aieteko konferentziaren bitartez, ETAk gradualki hartu
|
beharreko
erabakiak hartzeko inguruabar egokia eskaini du; 2005 prozesuaren garaian asko erabilitako irudiaren bidez esanda, lurreratze pista egokia eskaini dio.
|
|
|
Batzuek botak besteek zapatilak, zuk kantinplora nik badaezpada anoraka, esperientzia eta ezagutza ageri zuten denek ere. Estebanen begietan? eraman
|
beharrekoak
erabaki eta sailkatzean. Kontrako kasua zen Esteban, ez ezagutzarik ez esperientziarik?, baina halako babes lagunkoi batez hartu zuten guztiek, ez batzuk ez bestea mindu ez zituen tratua, kontuan hartuta eguneroko lanean alderantziz izaten zela eta Esteban izaten zutela nagusi eta gidari.
|
|
|
–Beti bezala neuk hartu
|
behar
erabaki gizenak. Eskerrak ondo gizendua nagoen?, hausnartu zuen Ubuk, odolosteekin batera.
|
|
|
Bere tripetatik ihes egin ezinda eman nuen gau guztia izerditan eta maindire artean galduta. Goizeko lehen argiak iristerako, erabakita neukan erotzen hala jarraitu aurretik hobe nuela neuk hartzea gertaera guztiei aurrea, berandu baino lehen, eta hobe nuela egoera hartatik behingoz irteteko erabaki
|
beharrekoa
erabakitzea. Eta egin beharrekoa lehenbailehen egitea.
|
|
2017
|
|
|
–Hobe
|
beharrez
erabaki du hala Aita Erizainak. Lasaitasuna behar omen du bere onera etortzeko eta...
|
|
2018
|
|
|
Gelara itzuli zen gero, eta erabaki
|
beharrekoak
erabaki, ez baitzeukan indarrik ezer esateko bere buruaren alde, esplikatzeko, Iñakiri oraintxe esplikatu zion moduan, zergatik ez zuen ezer esan orain arte. Zerbait eduki zuen traban eztarrian.
|
|
2019
|
|
|
Bere onera ez etorri arren, konorterik gabe ez, baina lozorroan dirudi orain, eta arnasa lasai antzean hartzen du. Agidanez, gudaria jasaten ari den ondoeza, gehiago da mozkorraren ondorioa zartakoarena baino eta, horrenbestez, haren onera etortzeko lo egiten uztea beste botikarik ez duela
|
behar
erabakitzen du Manuelek. –Lo egin beza beraz, eta bihar biharkoa?.
|
|
2021
|
|
|
" Nire gaixotasuna senda daitekeena bada, uda hau aprobetxatu nahi dut; ezezkoan, jakin egin behar dut, neure egin
|
beharrekoak
erabakitzeko", esan zion Carlos Iruarrizaga hari, 1903ko ekaineko azken egunean.
|
|
|
Demeter Hades anaiaren infernura jaitsi zen eta han topatu zuen alaba. Amak alaba berarekin eraman nahi, osabak lurrazpiko erresuman geratzea; azkenean, Zeus jainko nagusiak hartu
|
behar
erabakia. Hades prest agertu zen Persefone aske uztera Hadeseko erresuman jakirik dastatu ez bazuen.
|
|
|
Eta beste kotxe batek aurreratu nau, GILIPOLLAS! garrasi egin didate kopilotuaren leihatilatik, ez dakidanik ezer ez bestalde, ezin aldapari neurria hartu eta berandu nabilela, oso berandu iritsiko naizela jakitun, jarri naiz denak emanda zutik pedal gainean, atzetik gerturatzen ari den alimaleko autobusak ziabogan harrapatzea arriskutsuegia dela iritzita, ziabogan ez nauela harrapatu
|
behar
erabakita, emaiok, Koldo, emaiok, aldaparen zatirik gogorrenak hauek direla pentsatuz, kurba kabroi hori eta hurrengoa pasatutakoan leundu egiten dela malda, eta hala ere beranduegi iritsiko haiz, Koldo, beranduegi berriz ere, Pitxafria!, eta neure burua prestatuz tropikal txikia eta lau gazta ertaina ematerakoan bezeroak egingo didan errietara, eta handiagoa arduradunak bueltakoan, epelak esango...
|
|
2022
|
|
|
Barren sendoko izatea goldatzen emandako existentzia osoa ezer hutsean utz zezakeen eta izain txiki hark. Edo geroxeago, luzeen jota, umeari disfuntzio zantzu goiztiar haiek hauteman zizkionean, zeregin larriagoei buru eman
|
beharrak
erabakia atzeratzera eraman bazuen ere. Izenak josi eta mamitzen du izaera, izendatutakoa etorkizunera proiektatuz.
|