|
2000
|
|
|
Frantziar iraultzaren ondorengo testuinguruaren ideietan murgildurik, Comteren filosofia positibistak gizarte erreforma du helburu nagusiena. Berau garatzeko, haatik, erreforma teorikoa da lehendabizi jorratu
|
behar
dena, honen gainean jarriko baita bestea. Hitz gako berria ordena izango zen, eta ez iraultza, aldez aurretik bezala; baina De Maistre edo De Bonaldekin gertatu ez bezala, aurrerakuntzan bakarrik aurki zitekeen ordena bat, batez ere Condorceten ideia ilustratuetan.
|
|
2001
|
|
|
Sok. Esan iezazkidazu orain Nestorrek bere seme Antilokori esaten dizkion bertsoak, Patrokloren omenezko zaldi lasterketan bihurgunean sartu
|
behar
denerako neurriak har ditzan nola bultzatzen duen. lon. Baina makur zaitez zu zeu, dio, bi haietatik zertxobait ezkerretara eserlekuan eta astindu eskuineko zaldia zure oihuez adore emanez, eskuekin aho uhalak lasaitzen dituzun bitartean.
|
|
|
Lehenbiziko galderari ez diolako erantzuten, galdera hori egitera ere ez baita heltzen, Kantek ezin du zuzen erakutsi non kokatzen den gizakiagan eginbeharraren iturria edo oinarria. Egin
|
behar
dena legea betetzea izango dela dio. Baina non zuztartuta dagoen gizakiagan eginbeharra, askatasuna beragan daraman eginbeharra, ezin du zuzen erakutsi.
|
|
|
Sarkin bat. Arazo hau iluna eta zaila da, filosofiara jo aurretik norberagan behatu
|
behar
dena.
|
|
2003
|
|
|
Zer uste dugu bada litzatekeela bati edertasun bera ikustea gertatuko balitzaioke, garbi, aratz, nahasgabe, eta haragi gizatiae rrek, koloreek eta gainerako txorakeria hilkor anitzek kutsatu gabe, edertasun jainkozko paregabe bera ikusi ahal izango balu? Eskasa dela uste al duzu hara begira egon,
|
behar
denaz begiratu eta berarekin 212 elkarturik dagoen gizakiaren bizitza. Ez al zara jabetzen orduan bakarrik, edertasuna ikusgai den zeraren bidez ikusirik, gertatuko zaiola ez bertutearen itxurak sortzea, ez baita itxura bat ukitzen ari, benetakoak baizik egia ukitzen egonik; eta benetako bertutea sortu eta hazi duena jainkoen lagun bihur daitekeela eta hilezkor ere, gizakietako beste inor bihurtu bada?
|
|
|
5 Gizartearen planarekin bukatzeko, aztertu behar da gizarte horrek zein modutan irauten duen gaur egun, lehenengo bi legeen espiritua, haien oinarri bakarra izan
|
behar
dena, egungo egunean oso gutxi aplikatzen dela gogoan izanik.
|
|
|
Zuzenbide pribatuaren gaiak dira gizabanakoen arteko betebeharrak, merkataritza eta horien artean agindu
|
behar
dena, euren arteko gorabeherak aurreikusteko edo erabakitzeko. Halakoxeak dira edozein izaeratako itun eta hitzarmenak, hipoteka, preskripzioak, tutoretzak, oinordetzak, testamentuak eta klase bereko beste batzuk.
|
|
|
8 Bukatzeko, erlijioa aintzakotzat hartu behar da, gizarte ordenaren berezko oinarria delako. Erlijioaren espiritua da, hain zuzen ere, gizartean nagusitu
|
behar
dena. Gainerako oinarriekin alderatuta, beste oinarri horiek ezagunak dira alderdi guztietan; egiazko erlijioa, aldiz, estatu batzuek bakarrik bereganatu eta jaso dute.
|
|
|
Horretan desberdintzen da, besteak beste, Puffendorf, Grotius eta abarrekoen pentsamoldetik. Horiek gizartearen barruan igartzen dute Jainkorik gabeko zuzenbide naturala, gizabanakoen bizimodua arautu, eta lege eta aginduetan adierazi
|
behar
dena. Hark, esan legez, Jaungoikoa behar du; harengana darama bere sistema.
|
|
|
8 Zuzenbide pribatuaren gaiak dira gizabanakoen arteko betebeharrak, merkataritza eta horien artean agindu
|
behar
dena, euren arteko gorabeherak aurreikusteko edo erabakitzeko. Halakoxeak dira edozein izaeratako itun eta hitzarmenak, hipoteka, preskripzioak, tutoretzak, oinordetzak, testamentuak eta klase bereko beste batzuk.
|
|
2004
|
|
|
Honela, bada, pentsamenduaren oinarrizko egitura unibertsalaren bila dabilela, zalantzarik zalantza, Ni hutsaren aurkikuntzak eman dio helduleku argi eta segurua. Ni horretan aurkitu du instantzia bat
|
beharrezkoa
dena edozein ezagutze prozesu razionali ekiteko; baina hori ez da nahikoa izango, berak ez du zalantza prozesua hasi bere Ni hutsean geratzeko eta naturaren munduari bizkarra emateko. Ez dugu ahaztu behar zientzia errealitate naturalei dagokiela eta zientzia, eta ez fedea, dela, berak oinarritu gura duena.
|
|
|
Dena dela, bere garaian ezagutzatzat jotzen denak, zalantzan jarri
|
behar
denak, ez du gorputz homogeneo bat osatuko; haatik, bi jakintza iturri nagusi bereizi izango ditu orduko ezagueraren zutabeak. Mutur batean aurkituko genuke pentsamendu eskolastikoan oinarritzen den jakintza modua, Grezia klasikoko zenbait filosoforen lanak eta fisikari buruzko zenbait ikuspegi bereak egiten zituena aldatu ezinezko modu batean; eta, bestetik, horren aurrean indartsu jaiotzen ari den zientzia fisiko matematiko berria egongo zen.
|
|
|
Ni izango naiz mundu sentigarriaren euskarria, sentimenduena, ametsena... Azkenean, bada, mugapen fisiko guztiak alde batera utzita, segurtasuna barruko instantzia batean aurkituko du, kanpokotasunarekin inolako harremanik gabe bururatu
|
behar
dena eta edozein motatako agintetatik (Jainkoa, eliza, filosofia zaharra) aparte legokeena, teorian besterik ez bada.
|
|
2005
|
|
|
Etimologia, eskuarki, erro hitzak edo enbor hitzak bilatzen dituen zientzia bezala azaltzen da. Baina zuzenagoa eta egokiagoa izango litzateke, ikertu
|
behar
denari buruz (egiaz enbor hitzak ba ote dauden edo ez galderari buruz) aurresuposiziorik egin gabe, hura hitzen tonuen eta hauen esanahien arteko analogiaren arauak aurkitzearen artea bezala definitzea. Ze, baldin eta singularra denak beti orokorragoa den zerbaitetara itzultzen bagaitu, zeinetatik egiaz hura deribatua den, orduan honela erro kontzeptu bateraino —nahiz eta ez beti erro hitz bateraino— iritsi ahal izango gara gutxienez.
|
|
2006
|
|
|
Gizabanakoak ezin du ezer aldatu. Gertatu
|
behar
dena gertatuko da, halabeharrez. Eroriko da hostoa.
|
|
|
• Heziketa, nola ikasten den ongitzat hartu
|
behar
dena.
|
|
2008
|
|
|
Ikusi dugunez, III liburuak (baita XI liburuak ere) 13 aporia metafisikoak planteatzen eta garatzen ditu. Une aporetikoa zenbait gairen analisiari zuzenduriko oinarrizko une metodologikoa da, Aristotelesen ustez filosofia lehenaren gaien inguruko irteera positiboari heldu aurretik ezinbestez bete
|
behar
dena, hain zuzen.
|
|
2009
|
|
|
ez da ezer gizakiarengan —ezta gorputzean ere— nahikoa finkoa denik beste gizakiak ulertzea eta haiengan ezagutua izatea ahalbidetuko digunik. Historiara itzultzeko eta bere osotasunean ulertu ahal izateko onartzen dugun euskarri guztia, historia etengabeko mugimendu pazient gisa marrazten laguntzen digun guztia, hori dena da sistematikoki hautsi
|
behar
dena. Ezagupenaren joko kontsolagarria ahalbidetuko lukeena puskatan jarri beharra dago.
|
|
|
ez da ezer gizakiarengan —ezta gorputzean ere— nahikoa finkoa denik beste gizakiak ulertzea eta haiengan ezagutua izatea ahalbidetuko digunik. Historiara itzultzeko eta bere osotasunean ulertu ahal izateko onartzen dugun euskarri guztia, historia etengabeko mugimendu pazient gisa marrazten laguntzen digun guztia, hori dena da sistematikoki hautsi
|
behar
dena. Ezagupenaren joko kontsolagarria ahalbidetuko lukeena puskatan jarri beharra dago.
|
|
|
martxan jarri nahi du denboraren inauteri handi bat, non mozorroak itzuli eta berritzuli egingo diren. Gure identitate zurbila iraganeko identitate oso errealekin identifikatu baino, egin
|
behar
dena da berragerturiko hainbat identitateetan geure burua irrealizatzea; eta mozorro horiek guztiak —Frederik Hohenstaufen, Zesar, Jesus, Dioniso, eta agian Zaratustra— berreskuratuz, historiaren bufoikeriari berriro hasiera emanez, gure irrealtasunean mozorro horietakoren bat eraman duen Jainkoaren identitaterik are irrealagoa berreskuratuko dugu. " Hor, agian, originaltasuna oraindik baimendua zaigun eremu bat aurkituko dugu, historiaren parodia egile edo Jainkoaren politxinela gisa, agian" 47 Ikusi ahal daiteke hemen bigarren Ezgaraikoak" historia monumentala" deitzen duenaren bikote parodikoa:
|
|
|
Ez dira aztertu behar, beraz, estreinako herentzia komunaren hedarazle eta sorburu den espazio edo denbora batetik abiaturik, transmisio kronologikoan kate linealean ere. Egin
|
behar
dena, aitzitik, gizartearen gaineko jakintza tradizional baten mugetan, mitoen corpus heterogeneo hori antolatzen duen eta praktika instituzional eta errituen inguruan atontzen dituen kontzeptu sistema arakatzea da. Dumezilen aburuz, problema ez da planteatzen deribazio kronologikoaren terminoetan —nolako mailegu katea, nolako filiazioa ezartzen den indoeuropar talde batetik bestera—, gizataldeen konparazio formuletan eta talde horien arteko isomorfismoen bilaketan baizik:
|
|
|
Halarik ere, bide honetan zailena iruditu zaidana, eta hemen sarreran aipatu
|
beharrekoa
dena, da nola lotu ideia hori (pentsamenduaren genesiaren historia) eta filosofiaren egungo korronteak. Nola lotu gaurko filosofiaren egoera eta filosofiaren historia bera.
|
|
|
Logikoa!! Beraz, mugimendurik gabekoa, beharrezkoa, derrigorrezkoa, esperientziatik beretik abstraitu
|
behar
dena... Autua antzekoa izanda ere, azaltzeko era da, orokorrean, aldatzen dena.
|
|
|
Horixe da
|
behar
dena supergizakia etortzeko; meta bat, helburu bat, fede bat (zentzu horretan esan daiteke Nietzscheren pentsamendua irrazionalista dela). Helburu eta fede bat, nahimenaren metafisikak eta betiereko itzulerak ematen dizkio gizakiari.105 Beraz, orain, Nietzschek existentziari zentzua nola ematen dion azalduko dugu:
|
|
2010
|
|
|
Legeak, bada, bi osagai behar ditu: bateko, mugimendua eta norabidea, ontasuna, nolabait esatearren, egia, eta besteko, egin
|
behar
denaren gaineko iritzi zuzena eta hori betearazteko benetako borondatea. Horrenbestez, borondate egintzak eta adimen egintzak, bi biek, osa dezakete legea.
|
|
|
Jainkoaren legea betetzen duenak horren borondatea betetzen du edo horren arabera dihardu, eta alderantziz. Ikuspegi horren aldeko argudioek indar gehiago hartzen dute, ezarritzat jotzen bada legea subiranoaren egintza dela, berez bete
|
behar
dena, eta mendekoa behartzen duena. Kontrako ikusmoldeari ekinez, esan daiteke legea ez dela betebehar egintza, ezpada egintza horren zeinua edo adimen egintza bera, zeinu horren iturri gisa.
|
|
|
Alde batetik, gizabanako zehatz baten ongizatea, laster zabalago azalduko dudan bezalaxe, guztion ontasunaren barruan sartu behar da, baldin eta gizabanako bakar baten ontasunak ez badu guztiona baztertzen; alderantziz, gizabanako zehatz horren ontasunak berarekin dakar, berez, gizabanako guztiengan betetzea, lege hori bakoitzari aplikatzen zaion neurrian; horrela, gizabanako zehatzen ontasunak batuz gero, guztion ontasuna edo ontasun orokorra sortzen da. Beste alde batetik, Jainkoaren legeek bereziki arautzen dute betiko zoriontasuna, eta zoriontasun hori, berezi, guztion ontasuna da, eta gizabanako bakoitzak hori lortu nahi du, zuzenean, egiazko helmuga gisa, beste edozein erkidego alde batera utzi
|
behar
denetan ere. Horregatik San Tomasek esan zuen giza arimen biderkadura, nahiz eta euren artean kopuruaren desberdintasuna bakarrik egon, ez dela ezusteko ondorioa, baizik eta hala nahita eta zuzenean lortu nahi dena, hilezkortasuna eta gozatzeko gaitasuna erdiestekotan.
|
|
|
Plutarkok luze garatu zuen ideia hori, legea subiranoaren egintza dela baieztatzean. Horrexegatik defendatu zuen Filok erregearen zeregina dela egin
|
behar
dena agintzea eta egin behar ez dena debekatzea; gainerakoan, legeari dagokio egin behar dena zehaztea eta saihestu beharrekoa debekatzea.
|
|
|
Plutarkok luze garatu zuen ideia hori, legea subiranoaren egintza dela baieztatzean. Horrexegatik defendatu zuen Filok erregearen zeregina dela egin behar dena agintzea eta egin behar ez dena debekatzea; gainerakoan, legeari dagokio egin
|
behar
dena zehaztea eta saihestu beharrekoa debekatzea.
|
|
|
Halakoa izan zen, garai batean, Sinagoga. Egun, ostera, askoz hobea da eliza katolikoaren kasua, Kristok mundu osoarentzat eratu zuelako, eta ez herri honentzat edo bestearentzat bakarrik; eliza hori fede bakarraren mende sortu zen, Kristok berak ezarritako zeinuen bidez agertu
|
behar
dena, lurrean bere ordezkari moduan aukeratu zuen buruzagi bakarrari men eginez. Erkidego horrentzat, zuzenean eta lehentasunez ematen dira jainko lege positiboak, hala nola, judu herriari emandako antzinako legea edota eliza osoarentzat emandako grazia legea.
|
|
|
Legearen barruan, bestalde, bada beste zatiketa orokor bat, baiezko legea eta ezezkoa bereizten dituena. Baiezko legeak agintzen du zer egin behar den; eta ezezkoak baztertu eta debekatu egiten du saihestu
|
beharrekoa
dena. Aipatutako lege guztietan, bi forma horiek barruratzen dira, eta, beraz, desberdintasuna manuaren gaian besterik ez dago, egitea edo ez egitea baita kontua.
|
|
|
Legeak, bada, bi osagai behar ditu: bateko, mugimendua eta norabidea, ontasuna, nolabait esatearren, egia, eta besteko, egin
|
behar
denaren gaineko iritzi zuzena eta hori betearazteko benetako borondatea. Horrenbestez, borondate egintzak eta adimen egintzak, bi biek, osa dezakete legea (De legibus, 1 lib., V. kap., 20).
|
|
|
Horrela, bada: hizkuntz eta kultur aniztasuna bera da ezeren aurretik ikertu
|
behar
dena —horixe da hizkuntza antropologiaren edota etno linguistikaren zeregina134—, eta, ondorioz," hizketa komunitateak" baino gehiago" hizkuntz komunitateak" dira egiazko abiapuntua135.
|
|
2012
|
|
|
Hemen, immanentea izateak munduan agertzea esan nahi du. Egiatik
|
behar
dena" keinu platonikoa" da: " subjektu oro egia baten ezohiko prozeduran atzematearen bidez sofistika demokratikoa errebelatzea" (Badiou 2006b, 18).
|
|
|
Baina bera beti tinko mantendu da bere ideia politikoan: komunismoa da lortu
|
behar
dena. Ez dago alternatibarik.
|
|
2017
|
|
|
Zentzu horretan, aldiberekotasunaren oinarrizko fenomenoa zera da, edalontzi hori Paulentzat izatea niretzat den une berean. Horrek eskatzen du, beraz, aldiberekotasun ororen fundatzea, berau ezinbestez bere denbora zabaltzen duen Beste baten presentzia izan
|
behar
dena, hain justu, nire denboraren zabaltzean bertan. Baina, hain zuzen ere, Besteak bere denbora zabaltzen duenez gero, berarekin batera zabaltzen nau denboran; eta bere denbora propiorantz jotzen duelarik, denbora unibertsalean agertzen natzaio.
|