|
2001
|
|
|
1 Mintzairaren ebaluazioa
|
behar
bezala ulertzeko, garrantzi handia ematendiote testuinguruari. Horrela, soziolinguistikaren tradizioan azpimarratzenden bezala, testuinguruak arau sozialak definitzen ditu; azkeneko horiekmintzairaren ebaluazioa baldintzatzen dute, erabilera egokienak zeintzukdiren adieraziz.
|
|
2002
|
|
|
Informazioa, ondasunak eta pertsonak garraiatzen dituzten sistemak funtsezkoak dira erregio baten garapen ekonomikoa
|
behar
bezala ulertzeko. Atal honetangarraioko azpiegitura sareaz jardungo dugu, alegia, sare fisikoak (kapital fisikoko inbertsioak termino ekonomikoetan) aztertuko ditugu?, zeintzuek, erregio jakinbati barne kohesioa emateaz gain, beste erregio eta espazioekiko oinarrizko kanpo loturak osatzen dituzten.
|
|
|
Ordezkapenaren ideia garrantzitsua da komunikazioaren funtsa eta oinarria
|
behar
bezala ulertzeko. Sarritan pentsatu dugu izena duena egon badagoela, ikusten duguna egon badagoela, edo entzuten duguna egon badagoela.
|
|
2007
|
|
|
Izan ere, azken urteotako bilakaerek aurreikusten dutenez, pentsatzekoa daondoko urteetan zientzia eta teknologia gaiei buruzko kezkak, aukerak, eztabaidakhaziko diren heinean, alfabetizazio zientifikoaren mailan ere hobekuntzak jazobeharko direla, politika publikoen egokitasuna sustatzeko: bioteknologiak, gaienergetikoak eta ingurumen arazoak
|
behar
bezala ulertzea funtsezkoa gertatuko dagizarte demokratikoentzat (Bauer, 1995; Durant et al., 1998).
|
|
|
Denborak aurrera egin ahala pertsonarenganzein orain arte aipaturiko lau testuinguru mailetan gerta daitezkeen aldaketeidagokie kronosistema. Bronfenbrenner en ustez, garapena
|
behar
bezala ulertzeko, ezinbestekoa da testuinguru maila horiek guztiak aztertzea, maila bakoitzahurrengoaren barruan baitago panpina errusiarren antzera.
|
|
|
Lewin ek (1935) egindako ekarpenak, berriz, honako bi ideia hauetan laburbildaitezke: alde batetik, gizarte ingurunearen kanpo ezaugarri objektiboak ez diragizakien jokabidea zehazten dutenak, baizik eta ingurune horri buruz gizakiekeraikitzen dituzten irudikapenak; bestetik, Lewin ek berak planteatu zuen pertsonaeta haren testuingurua banaezinak direla, gizarte portaera
|
behar
bezala ulertu nahibada.
|
|
|
Strauss-ek (1952) 9 mailatan sailkatu zituen haurren erantzunak. Horiei 0maila gehitu behar zaie, ekonomiaren inguruko ezagutza mailarik oinarrizkoena.Strauss en maila horiek
|
behar
bezala ulertzeko, horietako batzuk deskribatukoditugu adibide gisa. 0 maila 3 urteko haurren ezagutzari dagokio.
|
|
|
Politikarekin erlazionatutako rolei dagokienez, besteak beste, Berti ren eta Benesso ren ikerketen arabera (1998), haurrek uste dute poliziek nahi dutelako atxilotzen dituztela gaizkileak.Berti k eta Bombi k (1988), berriz, egiaztatu zuten haurren aburuz autobusgidariek autobusak gidatzen dituztela jendeak oinez ibili beharrik ez izateko. Laburbilduz, 5 urteko haurrek oraindik ez dituzte rol sozietalak ulertzen, etaulermen hori oso garrantzitsua da politika
|
behar
bezala ulertzeko (Berti, 2005).
|
|
|
Besteak beste, gurasoen diziplina teknikak, zenbait faktore sozial etakultural, eta generoa. Hori dela-eta, beharrezkoa da faktore horiek guztiak kontuanhartzea, garapen morala
|
behar
bezala ulertzeko.
|
|
|
Tung Sun ek arakatzen eta ingeles eta txineraz erkatzen dituen adibideak,
|
behar
bezala ulertzen ote ditugun ere ziur egoteko, geu ez gara gauza; beraz, haien balioaz dudatzeko ere ez. Argudiabide orokorra, ordea, jaso genezake, geure zalantzatxo eta guzti:
|
|
2008
|
|
|
Planteamendu hori
|
behar
bezala ulertzeko, nerabezaroa eta helduaroa aztertuko dira. Nerabezaroa nortasuna vs nortasun nahasmenaren aroa litzateke.
|
|
|
jokabidea osotasun bat da eta, beraz, ezin da zatikatu. Nolabait esateko, ikuspegi horren arabera, jokabidea
|
behar
bezala ulertzeko, bere osotasunean hartu behar da, jokabidearen testuingurua ere kontuan izanik.
|
|
2009
|
|
|
Aurrera segi eta erreferentziekin buru belarri murgildu baino lehen, geldialdi bat egingo dugu gure bidean. Izan ere, erreferentziak
|
behar
bezala ulertu ahal izateko, aldagaien balioak memorian nola gordetzen diren ezagutzea komeni zaigu lehenbizi. Jar dezagun adibide erraz bat:
|
|
2011
|
|
|
Giza ezagutzaren ikuspegitik ere, aniztasunaren aldeko postura har liteke. Hizkuntzaren fenomenoa plurala da, hizkuntza asko dago, eta beraz, hizkuntza zer den
|
behar
bezala ulertuko bada, beharrezkoa da hizkuntzazko gertaeren ahalik eta datu gehien biltzea. Alegia, zenbat eta hizkuntza gehiago ikertu, orduan eta sakonagoa izango da hizkuntzarekiko eraikitzen den ezagutza.
|
|
|
Baina, umeek, antza, ez dute irakaspenak interpretatzeko gaitasun hori. Gazteen iritziz, ikus entzunezko mezuak
|
behar
bezala ulertzeko beharrezkoak dira adinarekin lortzen den heldutasuna eta prestakuntza. Beraz, nerabeek uste dute, ikus entzunezko mezuen esangurak ulertu ahal izateko, ume txikiei dagokienez, gurasoak lagungarriak direla.
|
|
2014
|
|
|
Planteamendu hori
|
behar
bezala ulertzeko, nerabezaroa eta helduaroa aztertuko dira. Nerabezaroa nortasuna vs nortasun nahasmenaren aroa litzateke.
|
|
|
jokabidea osotasun bat da eta, beraz, ezin da zatikatu. Nolabait esateko, ikuspegi horren arabera, jokabidea
|
behar
bezala ulertzeko, bere osotasunean hartu behar da, jokabidearen testuingurua ere kontuan izanik.
|
|
|
Nerabeak, burutu beharreko jarduera eta lehen aipatu ditugun baldintzak
|
behar
bezala ulertu ondoren, koloretako fitxak banatuko ditugu eta gazteek egiten dituzten konbinazioak idatzi. Saiakuntza errorearen prozedura aukeratuz gero, nahi den bezain beste proba egin ahal izango ditu gazteak, elementu guztiekin ahal diren konbinazio guztiak egin dituela pentsatu arte.
|
|
|
Halaber, jakinarazi behar zaie eskubidea dutela ikerketan parte ez hartzeko, baita noiznahi ikerketan parte hartzeari uzteko ere. Gerta bailiteke parte hartzaileek
|
behar
bezala ulertu ezin izatea ikerketaren helburuei eta metodoei buruzko azalpenak eta nekez eman ahal izatea jakinaren gaineko baimena, pertsona heldu bati eman ohi zaizkio azalpen horiek, adibidez balizko parte hartzailearen gurasoei edo tutoreari, haiek eman dezaten baimena.
|
|
2015
|
|
|
Gehienetan, ezdute bisitarik jasotzen, ezta inolako laguntza ekonomikorik ere; maiz, gizarte sustraitzea frogatzekozailtasunak dituztenez, arazoak izan ohi dituzte baimenak, hirugarren gradua nahiz baldintzapekoaskatasuna ere lortzeko; euren jatorrizko herriekin harremanetan jartzeko trabak ere aurkitu ohidituzte, ordu diferentzia ez delako kontuan hartzen, deien diru kostu altua aintzat hartzen ez denbezalaxe; eta, hori guztia gutxi balitz bezala, asko egoera irregularrean daude, eta, kartzelatik irtetean, lurraldetik kanporatuak dira eta Schengengo Itunaren baitako edozein herrialdera8 9 joateko debekuajasotzen dute, orokorki hamar urtekoa den epean. Horrelako egitateak kontuan izan behar dituguMarcelaren istorioa
|
behar
bezala ulertzeko.
|
|
2017
|
|
|
Gehienetan ez dute bisitarik jasotzen, ezta inolako laguntza ekonomikorik ere; maiz, gizarte sustraitzea frogatzeko zailtasunak dituztenez, arazoak izan ohi dituzte baimenak, hirugarren gradua (erregimen irekia) zein baldintzapeko askatasuna ere lortzeko; euren jatorrizko herrialdeekin harremanetan jartzeko trabak ere aurkitu ohi dituzte, ordu diferentzia ez delako kontuan hartzen, deien diru kostu altua aintzat hartzen ez den bezalaxe; eta, hori gutxi balitz bezala, asko egoera irregularrean daude, eta, kartzelatik irtetean, lurraldetik kanporatuak dira eta Schengen Itunaren baitako edozein herrialdera9joateko debekua jasotzen dute, oro har hamar urteko epean. Horrelako egitateak kontuan izan behar ditugu Simoneren kasua
|
behar
bezala ulertzeko.
|