|
2000
|
|
|
Halere, erantzun azkar hau eman ondoren, zalantzak datozkit. Lehenik eta behin, goian arlokako liburutegien
|
beharra
eta egokitasuna defendatu ditut. Filosofia honetan oinarriturik, ez al litzateke askoz ere interesgarriagoa izango liburutegi nazional erraldoi berri baten ordez arloka antolaturiko zenbait liburutegi nazional sortzea?
|
|
2002
|
|
|
Baina era profesional batean egin behar da hori, gaur gertu dauden bide eta prozedurak modu egokian erabiliz. Hori dela eta, komunikazio estrategiak egituratu behar dituzte unibertsitateek ere, beren
|
behar
eta ezaugarriei egokituak, noski. Orain arte ez dugu sumatu horren beharra genuenik, baina ingurua aldatzen ari da.
|
|
|
Gorabehera horietan euskaldunok ezin egon gaitezke eroso, aurrerapenak izaten badira ere ez dago ziurtasunik lortutakoa egonkortuko denik. Bide horretatik ez zaie erantzuten euskararen hizkuntz komunitateak dituen goi mailako formazio
|
beharrei
eta ez dago esaterik inoiz erantzungo zaien.
|
|
|
1. Aurrean ditugun arazoei heldu baino lehen, geure erantzunak egokiak izan daitezen, heziketa sistemari buruz gureorganizazioaren jarre ren inguruko gogoeta labur bat egin behar dela uste dugu. ELA Irakaskuntzan euskal gizartearen
|
beharrei
eta eskariei erantzungo dien heziketa sistemapropio baten alde gaude. Sistema honek euskal hiritar orori kalitatezko heziketa bat ziurtatu behar dio, 0 urtetik aurrera eta bizialdi osoan zehar jarraipena izango duena, unibertsitate mailako irakaskuntza barne dagoelarik.
|
|
|
Ez dezagun ahaztu, hala ere, gizarteakematen diola boterea klase politikoari, ez beste inork. Gizartea ren
|
behar
eta eskaerei erantzuna emateko daudelagobernuak, ez beste ezertarako. Eta gizartea ren lehentasunik lehenetarikoa, beharrik handienetakoa, hezkuntza dela.
|
|
|
Abantailak baino ez ditugu antzematen. Batetik, Euskal Herriko herritarren zati handi baten eskubideak,
|
beharrak
eta nahiakerrespetatzeko bidea irekita legoke, beste inorenak ikutu gabe. Bestetik, euskal kultura eta hizkuntzaren biziraupenaren bermea litzateke, euskarak hizkuntza gutxituarenestatusari utzi eta goi mailako hizkuntz funtzioak lor eta gara ditzan ezinbesteko tresna gisa.
|
|
|
Zerk eraginda hasi ziren ikastoletan berrikuntza hau egiten? Batetik, Europako Batasuneko esparru ekonomikoan, politikoan eta soziokulturalean integratu
|
beharra
eta honek europar gizabanakoengan izan zuen eta izango duen eragin nabarmena. Argi ikusten genuen Europan bizitzeko eta bertan integratzeko, euskara eta gaztelaniaz ala frantsesaz aparte, euskaldunok beste europar hizkuntzak menderatzea ezinbestekoa genuela.
|
|
|
Egun Euskal Erkidegoak Unibertsitatea gauzatzeko inoiz baino
|
behar
eta aukera handiagoak baditu ere, horretarako eman beharreko urrats politiko administratiboak lehen bezain geldoak ditugu. Anjeles Iztuetak Unibertsitate Legea egingo duela behin baino gehiago adierazi arren (Hik Hasi 63, 21 or.; Gara,, 10 or.;...), 2002kourtarrilaren 10ean Euskal Herrirako Unibertsitate Legea tramitatzeko Herri Ekimenari ezetz borobila eman zaio.
|
|
|
Baina ez dira berriak eta sustraiak lehengoan datza: erregaien
|
beharrak
eta inmigrazioaren beldurrak egiten ditu lankide estuak garai bateko nazien bilobak eta Holokaustoan suntsitutakoen oinordekoen lobby sionistak.
|
|
|
• Hainbat luxuzko etxe ataritan aurreko hamarkadan jarria izan arren, bideotelefonoak ez du orain arte arrakastarik lortu. Telefono mugikor gisa egokitua, ordea, telebista kazetaritza alda dezake Afganistango gerratik aurrera. Bi mila euro balio ditu, ez du antenarik
|
behar
eta, batere telebista kamerarik gabe, nonahitik albisteak zuzen zuzenean emateko aukera eskaintzen dio tokian tokiko erreportariari. Nahiz eta oraindik irudia" pikortsu" samarraagertu, etorkizun joria opa diote kazetaritzan, medikuntzan zein irakaskuntzan.°
|
|
2003
|
|
|
Irrati uhinez eta sistema digitalez lan egin ohi dutenak, ordea, ez dira iritzi bereko: bilakaera guztiek ez dute nonbait horren konplexuak izan
|
beharrik
eta distantziak eta materialak ez omen dira hain gaindiezinak.
|
|
|
Euskal herritar helduek ez dute euskararen
|
beharrik
eta euskaltegien lana soberan dago. Euskarari eta euskal kulturari gauza berbera gertatzen zaie:
|
|
|
Aterkiaren gainetiko ureztatzeaz. Ofizialtasuna eta hizkuntza eskubideak (bermea, garapena, proiekzioa...); eskolak euskaldundu
|
beharra
eta bertako hizkuntza ezagutzeko eskubidea, ekintza zuzena eta honen mezua (seinaleerdaldun elebakarren ezabaketa, seinale elebidunen ezabaketa edo ordezkapena); hizkuntza politika bakarra eta egoera soziolinguistikora egokitutako neurri mailakatuak. Biak hala biak, denak egin beharrekoak eta ez aldi berean eta toki berean.
|
|
2004
|
|
|
Horietan guztietan, zer esanik ez, euskara bera zuen gidari, euskara herritarra, endaz bor bor zetorkiona. Maiz aipatzen dira oraingoetan euskalkiak eta azpieuskalkiak, eu ren estandarizazio
|
beharra
eta premia... inoiz ezagutu ere ez diren gehiegikerietan modurik errazenean jausteko. Ahaztu dira, zokoratu ditugu, gure sartaldeko klasikoak.
|
|
|
Ekoiztetxeak eskuak igurzten hasi dira pastela hain gertu ikustean. Ea aurrerapauso horiek zuhurtasunez egiteko gai garen, gure
|
beharren arabera
eta gure tamainako ikus entzunezko industria bat sortzen asmatzen dugun; epe motzera begiratu beharrean epeertain eta luzera jarraipena izango duena. Bestela, administrazioari ikus entzunezko sukar hau pasatzen zaionean, eta adibidez euskal karrera espazialari ekiten dionean, ametsen fabrika honek berriro ere fabrikatik gutxi eta ametsetik asko izaten jarraituko du, 80ko hamarkadako ispilatze hartan gertatu zen bezalaxe.
|
|
|
Komunikazioaren
|
beharra
eta indibidualismoaren aurkako jarrera
|
|
|
Batzuek Euskal Herri buruaski batean kokatu zuten kulturaren eszenatokia, beste batzuek oraingo egitura autonomikoan. Batzuek proiektuakgauzatzeko aurrekontua ren
|
beharra
eta eragina azpimarratu zuten, beste batzuk idealen mailan murgildu ziren. Edonola ere, susmagarria zen lantaldeei eskaini zaien materialaren artean ez egotea aipu txikiena baliabide ekonomikoei zegokiela.
|
|
2006
|
|
|
COMENIUS Ekintza 2 bidean jarriz, etorkinen hezkuntzaz arduratuz, beren
|
beharrei
eta gizarteratzeari erantzunez, SOCRATES programa nagusiak sakoneko aldaketa ikusiko du. 1995az geroztik, ekintza sail osoa ikasle orori zuzendua izango da, etorkinak eta autoktonoak, kulturarteko ikuspegipean, eta hortaz ikasle etorkinei zuzenduriko ekintza soilak baztertuak izango dira.
|
|
|
• Irakasleria formatzearen
|
beharra
eta eskola materiala sortzea.
|
|
|
• Ikasleen hezkuntza
|
beharren
eta behar linguistikoen diagnostikoa egitea.
|
|
|
• Hezkuntza
|
behar
eta behar linguistiko pertsonalei erantzutea, banakako ahalegin eta/ edo ahalegin kolektiboen bidez edo curriculuma egokituz.
|
|
|
Ikastolako hizkuntzaren transmisioa nola planteatu, landu eta garatuko dugun aztertzerakoan eta erabakitzerakoan, normalean, ez da planteamendu orokor bat egin ikastola guztietarako eta denetan batera isla izango duena, baizik eta garaian garaiko eta lekuan lekuko
|
behar
eta egoerei erantzuteko sortu ohi dira planteamenduak.
|
|
|
Billiek Toni Morrisonen emakume beltz musikatuak gogoratzen dizkigu. Juaristi (El Diario Vasco,) erritmo motelaz mintzo izan da nobela hau aztertzeko orduan, eta moteltasunaren gaia tratatu
|
beharrari
eta pertsonaiengan sakondu beharrari atxiki dio. Pertsonaia bakoitzak bere mundu propioa du, berezkoa eta partikularra.
|
|
|
Leihotik kalera begira egon gabeko denbora zulo bat baita. Idazkera femeninoak bereak dituen leihotik ateratzeko
|
beharra
eta bakardadean nitasun sakona deskubritzeko beharra batzen dira biak ere Teresarengan. Iñaki Torre Ficak" ‘La mujer ventanera’ en la poesa de Carmen Martm Gaite" artikulu interesgarrian esaten zuen leihoak begiratzeko era baldintzatzen zuela, ikusi gabe begiratzea posizio estrategiko berria zela.
|
|
|
IV. Langileak. Arduradunaren profila (titulazioa, etorkizko ziklo eta arloak, antzinatasuna postuan, izendapenerako irizpideak, lotura funtzionala, oinarrizko formazioa, formazio
|
beharrak
eta eguneratzea). Dedikazioa.
|
|
|
Hezkuntza Sailaren arabera, ikastetxe bakoitzak bere baliabideen,
|
beharren
eta zerbitzuaren balorazioaren arabera antolatzen du eskola liburutegia.
|
|
|
Iluntasuna besterik ez nuen nahi nire inguruan. Baina, hala ere, aurrera egin
|
behar
eta maileguak eskatu eta Donostian dugun lokala erosi nuen, musika eskola eta estudioa muntatzeko. 1983ko martxoaren 7an, estudioko eskaileratan erori nintzen.
|
|
2007
|
|
|
" Noizbait
|
behar
eta, harrika hain mingarriro zehatza zen zarpatsu bakarti hark lagun bat egin zuen ezustean"...
|
|
2008
|
|
|
Gizarte mugimendu feministak edo ekologistak, gutxiengo etnikoak edo talde indigenak, mugimendu erlijiosoak, migratzaile taldeak, estaturik gabeko nazioak, subiranotasunaren aldeko mugimenduak... Horiek guztiek estatu eta erakunde modernoek erabili zuten logika gainditu eta auzian jarri dute; izan ere, estatu eta erakunde horiek linealki eta zuzenean lotzen zituzten gizabanakoa eta haren
|
beharrak
eta interesak hiritar eskubideekin, eta eskubide horiek, halaber, identitate nazional, kultural eta laiko jakin batekin, eta, azken hori, amaitzeko, lurralde eta politika estatutasun subirano jakin batekin.
|
|
|
Baina beste aldean gaudenok ere, euskal gizartea osatzen dugun sektoreetakoek, ulertu eta onartu genuke immigranteen kolektiboetako pertsonek badituztela iragana, historia eta kultura jakinak, baita
|
behar
eta helburu jakinak ere; eta guk ere horiek guztiak errespetatu eta aintzat hartu genituzke. Hortaz, eta aurreko adibide berberarekin jarraituz, haien seme alabak matrikulatuta dauden eredua eta haien jatorrizko hizkuntzak eta kulturak uztartu egin genituzke.
|
|
|
Pertsona desberdinak dira (terminoaren zentzu zabalean eta konplexuan: aldatzen ari diren
|
beharrak
eta identitateak dituzten gizabanako eta kolektiboak), espazio berean elkarrekin bizi behar dutenak, eta, hortaz, elkar ezagutu behar dute, eta beren identitateak eta proiektuak negoziatu behar dituzte. Baina negoziazioari ekiteko, kontuan izan behar da pertsona horien artean eta pertsona horiekiko boterea dis simetrikoa dela.
|
|
|
Egungo sare energetiko zentralizatua gainditu eta sare sakabanatu inteligenteak eraikitzea. Alegia, nire etxeko ikuzgailuak jakitea sarean dauden gainerako tresnen energia
|
beharrak
eta sarean dagoen energia eskuragarria eta horren arabera lan egitea. Nolabait ere, web 2.0ren kontzeptuak eta filosofia energia elektrikoaren banaketari aplikatzea.
|
|
|
Aldaketa hori ez da gertatu gauetik goizera, gu lotan geundela, baizik eta etorri da oharkabean, gu lanean ari ginela. Izana duen guztiak izena
|
behar
eta, orain badakigu hodei informatikoa gure artean dela, eta hobetu besterik ez dela egingo datozen urteetan.
|
|
|
Batetik, unibertsitateek joko esparru zabalagoa izango dute euren akademia estrategia garatzeko; hau da, askatasun gehiago izango dute eta, ondorioz, erantzukizun handiagoarekin jokatu dute hemendik aurrera. Era horretara, gure unibertsitateak, Euskal Herriko Unibertsitateak, gaitasun handiagoa izango du euskal gizartearen
|
beharrak
eta eskariak asetzeko egokiagoa izango den irakaskuntza eskaintza bat sortzeko.
|
|
|
Euskal Herrian dauden unibertsitateak, Euskal Herrian dauden unibertsitate guztiak dira; salbuespenak salbuespen, gure herrian dauden unibertsitate arrotzak, eta ez dira inondik inora, Euskal Unibertsitatea. Euskal Unibertsitatea, herri honek behar duen unibertsitate nazionala, euskalduna, Euskal Herriaren
|
beharrei
eta garapenari erantzungo diena, herritarra, demokratikoa eta euskal herritarron hezkuntza eskubideak beteko dituena da.
|
|
2009
|
|
|
Eta hilezkorrak ez badira, zertan geratuko dira betiereko zigorrak eta sariak? Hilezkortasuna da, antza denez, erlijioak
|
behar
eta nahi duena. Baina, esan bezala, usteak egiari lotzen zaizkio.
|
|
|
Bernharden irakurketetan sakondu ahala, ordea, sariari zion herra hura anekdota hutsa ez zela ohartzen hasi nintzen (Julius Campe, Grillparzer edota Austriako Literatur Sari Nazionala eskuratu zituelarik, antzeko jarrera erakutsi zuen beti...). Heerlengo idazleak gaizki ikusten zuen literatur lanak saritu
|
beharra
eta, okerrago oraindik, berari ematea... baina sariak jasotzera, joan, beti joan ohi zen. Horregatik, sariak mespretxatzeaz gain, sari emaileak gorrotatzeaz aparte (Firnberg edo Piffl Percevic ministroak izan arren...), bere buruarekin ere ez zegoen batere konforme eta sekulakoak eta bost botatzen zituen sari emanaldietarako antolatu ohi zituzten ekitaldietan.
|
|
2010
|
|
|
" egungo belaunaldiaren beharrak betetzen dituena, euren beharrak betetzeko ondoko belaunaldien gaitasuna konprometitu gabe". Kontzeptu hori medikuntzara ere ekarri da, eta, egun, medikuntza iraunkorraz mintzatu ohi da," ahalmen ekonomikoa eta bidezko erabilgarritasuna elkartzen dituen baina baita ere osasun
|
behar
eta itxaropen gehienak betetzeko psikologikoki iraunkorra den meseta egonkor baterantz zuzenduz doan —bai ikerketa mailan bai osasun laguntzan— medikuntza" bezala definitu izan dena77 Medikuntza horrek hiru ezaugarri behar ditu izan: gizarte baten partaideei osasun laguntza eta osasun publiko maila beharrezkoa eskaini behar die, bizitza zikloa gaitasun fisiko eta mental duinarekin bizi dezaten ahalbidetuz; gizartearentzat eskuragarri du izan zuzentasunez bana dadin; eta laguntza publikoarekin, osasun helburu finitu eta egonkorrak edukiko ditu, eta, era berean, aurrerakuntza eta berrikuntza teknologikoen aspirazio mugatuak izango ditu.
|
|
|
Artikulu honetan, Euskal Herrian bizi izan zen aurreko migrazio prozesu batean ipiniko dugu arreta, 1950 eta 1980ko hamarkaden artean Hego Euskal Herrian gertatutakoa, hain zuzen ere. Oso prozesu garrantzitsua, ondorio nabarmen eta sakonak utzi zituena, baina, gure ustez,
|
behar
eta merezi zituen azterketak baino gutxiago jaso dituena. Aztergaia Hego Euskal Herrira mugatu dugu, oso ezaugarri propioak dituelako.
|
|
|
Nola ordurako Euskaltzaindian sartua nengoen urgazle bezala, eta Euskal Aditza aterata nuen, bazirudien, kanpotik begiratuta, nire bokazioa filologia izango zela. Aukera bat egin
|
behar
eta erabaki zen filologia klasikoa egingo nuela.
|
|
|
Arantzazura etorri nintzen, historia ematera. Baina ordurako beste bat ari zen historia irakasten, eta, lekuren bat egin
|
behar
eta, aurkitu zen modua erosoa izan zen niretzat: ez neukan ikastaro osoan egunero eskolak eman beharrik, baizik eta mintegiren bat edo beste.
|
|
|
Gobernuak dirua Fonds BKVB (Ikus arteentzako, arkitekturarentzako eta diseinurako fondoen akronimoa) izeneko fundazioari ematen zion, hori zelarik gero profesional eta instituzioen artean banatzen zuena. Fundazioaren buruak ez dira politikariak, baizik eta arte munduko agenteak, esparru horren
|
beharrak
eta banakotasunak sakonki ezagutu eta aztertu ditzaketenak, eta politikariek haiengan delegatzen dute mundu kulturalaren antolaketa. Eta horrek oinarrizko desberdintasun bat markatzen du, esaterako, Euskal Herriko edo estatu espainoleko sistemarekiko.
|
|
2011
|
|
|
Mitxelena biak (prantziskotarra ta bestea, Luis), Villasante, Etxaide gaztea, Andima t.a. berriak ditugu gure auzo-lanean; gazteok txairo, sakon eta goxo datoz eta euskeraz besterik ez dute idatzi nai. Ortarako ikasi egin
|
bear
eta gogotik ikasi dute gure euskera zarra (Data: Jokin Zaitegi.
|
|
|
Suntsitzearen alde daudenek diote ez dagoela lagin horiek gordetzeko
|
beharrik
eta gainera arriskutsua gerta daitekeela ihesik edo lapurretarik badago. Eransten dute egun dagoen txerto dosien biltegiekin eta bakuna sintetiko berriekin nahikoa izango litzatekeela balizko nafarreri berragerpena jazoko balitz.
|
|
|
Bitxia da nola, gauza bat esaterako, beste bat adierazi nahi den kulturari buruz hitz egiterakoan: modernismoko amerikar arte ustez autonomoak Bilbon sustapen ekonomikoa errepresentatzen du; Oteizaren ikuspegi filosofikoak eskultura dekoratibo erraldoietan bihurtzen dira; artearen bidez hiria berpizteaz aritzen direnean, bertakoen
|
behar
eta nahietan izan beharrean, turisten erakarpenean pentsatzen da.
|
|
|
Eta kultura berri horrek, gure ustez, gasolina eman zion ETAren jito militaristari epe motzean, baina aldi berean gidaritza autoritario hori barru barrutik eztabaidatzeko eta apurtzeko beta eman zuen, intsumisioaren bidez, kasu. Bai, luzeegia joko luke eztabaida hau
|
behar
eta merezi duen moduan garatzeak, baina bego hemen bertan gonbita hurrengo urteotan nuklearra izango den gaiari eusteko. (Bai, energia nuklearrak eta orokorrean Euskal Hiria kontzeptuaren atzean ezkutatzen saiatu den garapenkeriak ere badaukate lekua kontu hau aztertzean).
|
|
|
GURE IRITZIZ publikoen 2012ko aurrekontu proposamenetan
|
behar
eta merezi duen trataera jasoko, ustez denen begietara sektore ezinbesteko eta estrategikoa izan arren. Horregatik, erakundeei publikoki eskatzen diegu gaiaren garrantzia kontuan hartzeko eta aurrekontuak ahalik eta gehien egokitzeko, partidak handituz.y
|
|
2012
|
|
|
Gatazken konponbidean hizkuntzari zentraltasuna edota erreferentzialtasuna emateak ondorio hobeak ekarriko ditu, eta hori egiaztatu ahal izan da nola antzinaroan hala historia garaikidean zehar. Hain zuzen ere, horrexegatik jarri
|
behar
eta nahi izan dugu euskararen, Euskal Herriko berezko hizkuntzaren, auzia agenda guztietan, garai berriari begira egoki joka dadin.
|
|
2014
|
|
|
Haiek ere talde klasikoak ziren kantatzeko orduan, baina bazuten zerbait gure taldeetatik bereizten zituena. Eta gogor eta sarri astintzen genituen irratian haien grabazioak, zerbait
|
behar
eta saioak gozatu eta euskalduntzeko.
|
|
2015
|
|
|
Aldiz, gaur egun XX. mendean indarrean egon zen unibertsitate egitasmotik urrundu egin dira praktika akademikoak, balio eta printzipioen heterogeneotasuna ezarri da mundu akademikoan, orain arte nagusi izan diren helburuak disolbatu egin dira, eta irakasle eta ikertzaileak eskari eta egintza logika gero eta aldakor eta, sarritan, kontraesankorragoen mende daude. Baldintza horietan beti ez dira bat etortzen unibertsitate instituzioen
|
beharrak
eta akademikoek beraien lanari esleitzen dizkioten zentzuak. Noraeza horren erakusgarri dira azken urteetan unibertsitateak izan behar lukeenari buruz sortutako askotariko gogoetak, bai eta baldintza berrietan lan akademikoak jazotako aldaketei buruzkoak.
|
|
|
Ikerketa horrek jada jartzen gaitu egunkariaren bidean. Ordurako jada nahikoa helduta dago egunkari baten
|
beharra
eta posibilitatea.
|
|
|
Amarika Asanblada sortu zen Gasteizen, gehienbat artista plastikoek instituzioekiko loturan erabaki,
|
behar
eta proposamenak lantzeko. Kulturaren mahai hori lan ildo berdinekin sortu da, baina zabalagoa izan nahi du, kulturaren bestelako adierazpenak ere tartean izanez.
|
|
|
Arriskuan al dago familia euskaldunen transmisioa ez da aldagai inhizkuntza transmisioa? dependente hutsa, alegia, berez gertatzen den edo gertatzen ez den prozesua, baizik eta gizartearen egitura soziolinguistikoaren markoan hartutako erabakia, hizkuntza ahalbide,
|
behar
eta komenentziek baldintzatuta. Beraz, transmisioa sustatzeko, ahalbide, behar eta komenentzia horietan eragitea izan behar du helburu hizkuntza politikak.
|
|
|
dependente hutsa, alegia, berez gertatzen den edo gertatzen ez den prozesua, baizik eta gizartearen egitura soziolinguistikoaren markoan hartutako erabakia, hizkuntza ahalbide, behar eta komenentziek baldintzatuta. Beraz, transmisioa sustatzeko, ahalbide,
|
behar
eta komenentzia horietan eragitea izan behar du helburu hizkuntza politikak.
|
|
2016
|
|
|
Ez estatu espainiarrak eta ezta frantsesak ere ez dituzte geure behar kultural, ekonomiko eta sozialak asetzen, eta, egoera horren jabe, burujabetzaren alde egiten dugu. Burujabetza nahira iristeko bideak, ordea, orotarikoak dira, norberaren
|
behar
eta nahiak bezalaxe; egin beharrekoa horiek guztiak elkar harilkatzea da. Burujabetza asko bereiz ditzakegu:
|
|
2017
|
|
|
Horrela ezin dugu aske izan. Sortzaileak sortu duena, benetan gainerakoentzako sortu badu, ez luke trabarik egin
|
behar
eta desagertzen jakin behar luke: artista nartzisista egolatra horiek argazkietan egunero ikusten baditugu, ongizate komunaz ahaztu direlako da, publikoa beren zerbitzura jarri dutelako, alderantziz izan lukeenean.
|
|
|
Askotan esaten da euskara ez dela arma arrojadiza bezala erabili
|
behar
eta ziur horrela delabaina ezin dugu ere ahaztu hizkuntza batek, beti, berori hitz egiten dutenak biltzen dituela eta, aldi berean, hiztun horiek euren hizkuntza hitz egiten ez dutenengandik bereizten dituela. Gizakiari ezin zaio eskatu gizaki ez izatea, eta, horrela, hizkuntzari eta nazioari ere ezin zaie eskatu hizkuntza eta nazio ez izatea.
|
|
|
hamaika fikziozko film luzeren azterketa ekonomikoa doktore tesiak argi uzten du azken hamarkadetako kultur politiketan izan diren aldaketek eragin zuzena izan dutela oraingo euskal zinemaren ernetzean. Hor daude, besteak beste, Euskal Ikus entzunezkoen Liburu Zuria sektoreko eragileen
|
beharrak
eta jorratu beharreko lehentasunak zehaztu zituena, 2007ko Ikus entzunezkoen Finantzatze Dekretua edo ekainean aurkeztutako ikus entzunezkoetara bideratutako diru-laguntzen plana. Badirudi, beraz, EAEn, zinema etengabeko ernaldian dagoela orain, eta emaitzak eman eta eman ariko dela etorkizun hurbilean.
|
|
2018
|
|
|
Besteekin partekatzeko
|
behar
eta nahiek eramango gaituzte hizkuntza bat ala bestea aukeratzera; hor dago gure jomuga. Euskararen ezagutza hain zabala den garaiotan estatistikak eta txostenak behintzat ez dira hain ezkorrak!, lanean eta aisialdian euskarazko aukerak eduki behar dira eskura.
|
|
|
Pragmatismo utopikoan muina ez da xede utopiko bat gure egoerara moldatzea, gure egoera xedera moldatzea baizik: errealitate jakin bat eraldatu xede utopikoa materializatze aldera eta emankorragoak sortzeko beharra, unean unean erabaki eta ekin
|
beharra
eta abar. Pragmatismo utopikoa dilema politikoak sortzeko jardunbidea da.
|
|
|
Iritsi bide gara giza naturari dagokion sistema soziopolitikora. Orain, antza, nork bere utopia pertsonal eta pribatuari ekin
|
behar
eta ahal izango dio, naturala omen dugun norgehiagoka basatian, ekonomia politiko neoliberalak bermatzen eta arautzen duen norgehiagoka autozapaltzailean.
|
|
|
Ez duzu ordutegirik. Egun batean, adibidez, lanera zoaz; hurrengoan zerbitzu minimoak ez dituzu egin
|
behar
eta, beraz, arratsaldeko zazpietan Arriagara joan behar zara. Hurrengo egunean kartelak banatu behar dituzu...
|
|
2019
|
|
|
Etika horretan, ideia nagusia justizia da, hau da, jendearen
|
beharren
eta elkarren arteko diferentziak baino, pertsonen eskubide eta betebeharrak dira errespetatu beharrekoak. Justizia itsua da diferentziekiko, eta, beraz, berdina da guztiontzat eta denok betebehar berdinak ditugu:
|
|
|
Ostera, lantalde derrigorrezkoak dituzte lan komun erraldoietarako (berogailu sistema, ekonomia...). Aurrekontu komun bat daukate,
|
behar
eta lantalde ezberdinen artean banatzen dutena. Etxebizitza plaza bakoitzak, bestalde, berezko antolakuntza berezia du, garbiketa, otordu eta hainbat jarduerentzako.
|
|
|
Pentsamendu kritiko arkitektonikoan maitasunari ez zaio eskaini sexualitateari eta generoari eman zaion interesik, haragiaren politikan hutsune nabarmena argitan jartzen duena. Genero ikuspegi feministak bizitza eta pertsona aldarrikatu ditu espazioaren eraikuntzarako, gorputzen
|
behar
eta izaera aniztasun, pluralitate eta dibertsitatea aldarrikatuz. Begirada horrek suposatzen duen gerturatze berritzailea ulertzeko, beharrezkoa da esatea arkitekturaren manifestu modernoak gorputz unibertsala eta bizimodu homogeneizatu bat asmatu eta eraiki behar izan duela espazioari ‘arrazoizko’ ergonomia, neurria eta antolaketa emateko helburuarekin.
|
|
|
Horien artean azpimarragarri deritzegun hiru oinarriak leudeke: zonaldeko biztanleriaren tradizio antifaxista eta partisanoarekiko atxikimendu sakona, joan den mendeko 60ko urteetan bertako mugimendu feministaren indarra, eta haur eskolen
|
beharraz
eta nolakotasunaz eztabaidatzeko garai bateko udal agintari komunistek abiatutako prozesu asanblearioa. Denak ezinbertzeko eragile eta abiarazle lirateke haurra erdigunean jartzen duen eta espazioaren esperimentazioa eta ikerketa hezkuntza prozesuaren oinarrizko elementu gisara ulertzen dituen proposamen interesgarri horretan.
|
|
|
Orain arte abstrakzioaz aritu naiz, balio partikularrak unibertsalekin lotu
|
beharraz
eta alderantziz. Williamsek literatura nahiago zuen nonbait kontu horietaz aritzeko, teoria filosofikoagoetan filosofikoegietankatramilatzea baino.
|
|
2020
|
|
|
Oraingoz ez gara estatuak kontuak emateko duen
|
beharraz
eta baliabideez mintzatuko. Oraingoz axola zaiguna estatuaren izaera kontu eramailea da, nolabait esatearren.
|
|
|
bizitza beraren ikuspegi zabalago batekin, bizitza guztiei balioa emanez, pertsona zaurgarrienak ere komunitatearen baitan kokatuz; eta bizitzaren modu orokorrenean, natura eta ingurugiroa ere komunitatearen lanketarako esparruan sartuz. Bide horretan, pertsona, lan eta bizitza guztien
|
beharra
eta interdependentzia agerian jartzen dira, eta estrategia kooperatiboen ikuspegia zabaltzen da, pertsonen eta kolektiboen garapena lan duin eta emantzipatzailearen esparrutik bizitza bizigarriak eraikitzeko proiektu saretuetara eramanez. Zaintza ere kontuan hartu beharreko elementu zentral bezala kokatzen du.
|
|
|
Euskal Herrian izen horrekin izendatzen dugu ekonomia herritarrentzat berreskuratu nahi duen praktika, tresna, estrategia eta ideien multzoa, eta munduko beste tokietan ekonomia solidarioa, popularra edo komunitarioa bezala ere aurkituko dugu. Edonon ere, ekonomia elkartasunarekin, herritarren
|
beharrekin
eta lurraldearekin lotzen duen ildoa da. Orain arteko pentsamendu kooperatibistan, enpresa zen pertsonaren eta komunitatearen garapenerako elementu zentrala.
|
|
|
Euskaltzale masa animatu, eragin eta bideratu beharra dagoela entzun dugu maiz, gutxi asko: zonbien isolamendu eta inertzia praxi koordinatuetan gainditu
|
behar
eta ahal dela. Aktibatu ezean, masak ez du herririk, edo komunik sortzen, banakatzera jotzen du kontsumoan, lanean edota politikan.
|
|
|
Gero heldu zen teorizatu beharra, eta eraiki beharra, edo aldrebes nahi baduzue, eraiki
|
beharra
eta teorizatu beharra. Eztabaidan, konfliktoan.
|
|
|
Garrantzitsua izan da, eta, zalantzarik gabe, euskal nazio politikoari erreferentzialtasun bat eman dio. Baino, urte hauetan guztietan, Espainiako Estatuaren kudeaketa politikoa espiritu zentralizatzaile iraunkor batek ezaugarritu du, estatu plurinazional baten benetako eskakizunetatik aldenduz; Gernikako Autonomia Estatutuaren garapena oztopatzeaz gain, bere aurrerapenak, kasu askotan, gobernuaren ardura izan dutenen
|
behar
eta interes partzialen menpe egon dira. Estatuko alderdi nagusiek modu bertsuan jokatu dute.
|
|
|
zenbait intelektualek eginiko ahalegina euskara legitimatzeko, edota zentsuraren partaide zenbaitek eginiko urratsak tolerantziaz jokatzeko euskal liburuarekin, edota RSBAPen posibilismoa... Hitz batean, euskal liburuaren nabigazioa mehatxatu zuen zentsura estrategiaren nondik norakoak argitasunez azaldu ondoren, azken egunetara arte jarraitu zuen bildutako informazio osagarria ere dibulgatzen, baita Trantsizioan demokraziaren hobe
|
beharrez
eta ‘isiltasun paktuaren’ izenean isilarazitako zehaztasun, kasu eta protagonistak agerian jartzen ere.
|
|
2021
|
|
|
Bestalde, herritartasun potentziala edukitzeaz gain, politikan interesik gabekotzat edo deskonektatutzat katalogatutako kolektiboa beste politizazio modu batzuen protagonista ere izaten da. Ikerketa batzuek iradokitzen dutenez, gazte asko atsekabetuta sentitzen da beren
|
behar
eta intereDeskonexioaren eta pasibotasun politikoaren atzean adierazpen eta esanahi ugari daude. sei erantzuten ez dieten egitura politikoekin, baina oraindik ere interesatuta dago gai sozial eta politikoetan, eta sistema politikoaren onarpenaren bila jarraitzen du. Askotan, beren praktikak ez dira parte hartze instituzionalera edo ohiko
|
|
|
Eta argi dagoena zera da: belaunaldi berriek metafora eta erreferentzia propioak sortzeko beharra dutela, gaurko Euskal Herria ulertzeko mekanismo propioak garatu behar dituztela, egungo
|
behar
eta galderei erantzungo dieten eta abertzaletasuna biziberrituko duten galdera berrietatik abiatuz.
|
|
|
Lehen perspektiba Zaintzaileena litzateke. Bertako basoa ondo ustiatzeko
|
beharra
eta ardura azpimarratzen dute, garrantzi ekologiko eta sozial handia duelako komunitaterako eta hurrengo belaunaldientzako. Ikuspegi hori laburbiltzen duen esaldi bat honako hau litzateke:
|
|
|
Inoiz baino produkzio handiagoa dago, baina inoiz baino diluitzeko joera handiagoa baita ere", zioen Harkaitz Cano idazleak, 2015eko Durangoko Azokaren baitan antolatutako Gogoetaren Plazan. Kultur estrategia bateratu baten
|
beharra
eta ikusgarritasuna lortzeko erronka nabarmendu zuten plaza horretan elkartu ziren 22 sortzaile eta eragileek, besteak beste, azokak mende erdi bete zuen edizio hartan.
|
|
2022
|
|
|
Kontrazalean, Dom Campistronek urte hasieran istripuz hil zen Diabolo Kiwi taldeko Leire Iribarne musikari adiskideari egin dio omen. Iñigo Martinez Peña filosofoak Glokalia ko bere txokotik jarraitzen dio, selfie ak eta like ak eta horien
|
beharrak
eta morrontzak aztertzen, identitate likido eta sustraigabetuen garaiotan, irudia, selfie a bera norberaren buruaren irudia beti, nonahi eta zernahi moduz, aldi berean, paradoxikoki, sustrai erauzle eta helduleku bihurtu ote zaigun galdetzeko, eta, hortik, bizitzeko eta izateko modu garaikide oso bat eratortzen ez ote den pentsatzen hasteko.
|
|
|
Krisi horrek bi kontsentsu handi utzi ditu mahai gainean: osasun publikoa indartzearen
|
beharra
eta zaintzaren inguruko eztabaida sustatzearena. Hori modu diferenteetan egin edo zehaztu daiteke ondoren, baina elementu bezala agenda politikoaren erdigunean kokatu da, balkoietatik politiketara igaroz, gure imajinarioa okupatuz eta kontsentsu politiko zabaletarako aukerak baliatuz.
|
|
|
Sorkuntza lanetik biziko bagara, merkatuaren makineriak behartzen gaituela gure burua modu ezberdin askotan saltzera. Jardun amateurrak babestu egiten du arizalea profesionalen zenbait morrontzetatik, esaterako, merkatuaren zikloetan sartzeko sorkuntza berriak plazaratu
|
beharretik
eta arrakasta izanen duten, alegia, salduko diren produktuak ekoitzi beharretik. Argiaren itzalean aritutakoei eta, oro har, euskal dantzan dihardugunoi, merkatuaren legetik aske egoteak libertatea ematen digu, gure indarrak eta ekarpenak jartzeko euskal dantzari eta kulturari eskaini nahi diogun horretan.
|
|
|
Saretzea, elkar ezagutzea, esperientziak konpartitzea, ahulguneak ezagutzea eta partekatzea, gure
|
beharrak
eta erronkak zein diren konpartitzea... Hori guztia eta gehiago dira emakumeak azken urteetan esparru ezberdinetan aurrera eramaten ari diren ekintzak.
|
|
2023
|
|
|
Hartara, aski onartua dagoen arnasguneen
|
beharrean
eta garrantzian gehiago sakondu gabe, esan dezagun aitortza hori politika publiko berezietara eta berezituetara itzuli beharra dagoela, ondoriorik izango badu. Kasu honetan, beraz, arnasguneen (berriro diogu, soziofuntzionalen eta territorialen) zaintza eta garapena bermatzeko lege garapen propioa litzateke.
|
|
|
Bigarrenik, Bilboko zerbitzu aurreratuen enpresen ekosisteman integratuta gaude. Hirian zerbitzu aurreratuak eskaintzen dituzten start up eta enpresekin harremanetan gaude, beren
|
beharrak
eta aurrerapenak ezagutzen ditugu, aukera berriak identifikatzen laguntzen diegu eta ekimen ekintzaile berrien sorkuntza eta talentuaren garapena bultzatzen dugu.
|
|
|
Alde batetik, baliabide handiena duten top down ekimenek sarean zentraltasun handiagoa izan dezakete; horri esker, hirian eragin eta ekintza gaitasun handiago dute. Bestalde, bottom up ekimenek sarean zentraltasun txikiagoa izan dezakete, baina malguagoak eta herritarren
|
behar
eta eskaeretara egokituagoak eta are berritzaileagoak izan daitezke.
|