|
2023
|
|
|
Gogoan hartu behar dugu, zordun nagusiak eta erantzule solidarioek erantzukizun maila bera dutela zorrak ordaintzeko beharrari begira. Ez da zordun nagusiaren ondasunen aurka aurretiaz jo behar erantzule solidarioak erantzun
|
behar izateko
. Hala ere, prozedura erantzule subsidiarioaren aurka bideratuz gero, aurretiaz zordun nagusia eta erantzule solidarioak kaudimengabeak direla adierazi behar da, edo bestela esanda, zerga-bilketako organoak kaudimengabeziaren adierazpena eman behar du.
|
|
|
78 Ebazpena emateko organo eskuduna Tributuen Bulego Kudeatzaileak dira Araban (Erregelamenduaren 19.1 artikulua) eta Bizkaian, prozedura izapidetzeko ardura duen kudeaketa-organoaren goikoa (Erregelamenduaren 19.1 artikulua). Gipuzkoan ez da berariaz zehazten, baina, gure ustez, tributua kudeatzen duen organo edo horren goikoa izan
|
beharko
litzateke.
|
|
|
Berraztertze-errekurtsoak ez du administrazio-bidea agortzen; hortaz, betebeharpekoak errekurtsoa erabil dezake hala nahi badu, edota ez erabili eta erreklamazio ekonomiko-administratiboa zuzenean jarri. Erreklamazioak, ordea, administrazio-bidea agortzen du, eta derrigorrekoa da, administrazio-egintzaren aurka Administrazioarekiko auzi-jurisdikzioaren auzitegietan egin ahal izateko lehenago erreklamazioa jarri
|
behar izan
baita.
|
|
|
Ebazpena emateko gehienezko epea igaro bada baina berariaz jakinarazi ez bada, interesdunak errekurtsoa ezetsi egin dela ulertu ahal izango du eta erreklamazio ekonomiko-administratiboa jarri. Errekurtsoa ezetsiz gero, berandutze-interesak zenbatuko dira ordainketa egiteko borondatezko epea amaitu den egunetik ebazpena eman den egunera arte, baina bakarrik egintzaren betearazpena eten bada, bestela, errekurtsoa jartzeagatik betearazpena ez denez eteten, zerga-bilketako prozedura jarraitu
|
behar izan
delako zorra benetan kobratu arte. Behin ebazteko gehieneko epea igaro ondoren berariazko ebazpena jakinarazi gabe, eta esan dugunez aurkaratutako egintzaren betearazpena etetea erabaki bada, berandutze-interesaren sortzapena gelditu egingo da.
|
|
|
Estatuan, Konstituzioak erregela zehatza jaso du: " Gobernuak Diputatuen Kongresuan aurkeztu
|
beharko
ditu Estatuaren Aurrekontu Orokorrak, aurreko urtekoak agortu baino hiru hilabete lehenago gutxienez" (134.3 artikulua), hots, urriaren 1a baino lehenago, ALOren 37 artikuluak dion moduan. Garai horietan hauteskundeak izan direnean, ostera, arau hori ez da bete.
|
|
|
Behin Aurrekontuen Foru-araua onetsi eta gero, aurrekontuak betearazteko fasea hasten da eta fase hori Administrazioari dagokio, aurrerago esan bezala. Hala eta guztiz ere, gerta daiteke ekitaldiaren barruan gastu berriak sortzea, eta Batzar Nagusiek berriro esku hartu
|
behar izatea
, hasierako aurrekontuak aldatzeko foru-arauak emanda: aparteko kredituen lege edo kreditu gehigarrien legeak, transferentziak, zabalkuntzak, eransketak
|
|
|
%7). Haatik, A eta Bk sozietatea eratzen badute bakoitzak berea ekarrita (Ak ondasuna, eta Bk dirua), Sozietate Eragiketen gaineko Zerga aplikatu
|
beharko
litzateke baina salbuetsita dago. Jarraian, sozietatea desegin, eta bakoitzak berari interesatzen zaiona hartuko luke (Ak dirua, eta Bk ondasun higiezina); modu horretara, Sozietate Eragiketen gaineko Zerga ordainduko dute bakoitzak jasotakoaren gainean (karga-tasa:
|
|
|
TFAOen 14 artikuluko 3 atalak (eta TLOren 15 artikuluaren atal berak) dionez, tributua eskatuko da ohiko egintza eta negozioei dagokien tributu-araua aplikatuz eta lortu diren onura fiskalak ezabatuz. Eta kasuan kasuko berandutze-interesak ordaindu
|
beharko
dira. Berandutze-interesek kalte-ordaineko izaera dute, inoiz ez izaera zehatzailerik:
|
|
|
Modu horretara, enpresari indibidualak hiru hilerik behin ordainketa bat egin behar du PFEZren kontura; eta enplegu-emaileak langileei hileko ordainsaritik kenduko die kopuru bat, Ogasun publikoan sartzeko. Kopuru horiek kendu ditzake betebeharpekoak (hots, langileak) berak ordaindu
|
beharko
lukeen zergatik autolikidazioa egiten duenean. c) Tributua dela-eta partikularren artean sortutakoak daude, esaterako, atxikipenak egiteko beharra eta langileak atxikipen horiek jasateko beharra. Balio Erantsiaren gaineko Zergan partikularren artean sortutako betebeharra are argiagoa da:
|
|
|
Besteak proposamenari baietza ematen badio, Administrazio eskudunak zergadunari jakinaraziko dio. Bi Administrazioak ados jartzen ez badira ere, Administrazioen arteko desadostasuna dagoela jasoko da eta Arbitraje-batzordeak konpondu
|
beharko
du.
|
|
|
Nolanahi den ere, desadostasuna baldin bada zergadunaren eta bere ustez eskuduna den Administrazioaren artean, zergadunak ezin du Arbitraje-batzordera jo. Horren ordez, berrikuspen-prozedura arruntak erabili
|
beharko
ditu, berraztertze-errekurtsoa edota erreklamazio ekonomiko-administratiboa bezalakoak; eta gero, halako aukera izango balu, Administrazioarekiko auzibideen auzitegietara jo ahal izango luke. Zeharka bada ere, eta kasuko Tributu-administrazioak eskugabeak direla adierazten badute, eta behin hilabeteko epea igaro ondoren Administrazioek esanbidez ala isilbidez euren egoera berretsi gabe, eta gatazka aurkeztu ez badute, orduan tributu-betebeharpekoak Arbitraje-batzordera jo ahal izango luke egitate hori jakinarazteko; halakoetan, gatazka zuzenean aurkeztu dela uste da (Arbitraje Batzordea jarduteko Erregelamenduaren 13.3 artikulua eta abenduaren 28ko 27/ 2016 Ekonomia Ituneko Arbitraje Batzordearen Ebazpena).
|
|
|
Badira lege-iruzurraren antzeko beste figura batzuk ere, eta doktrinak nolabaiteko zehaztasunez bereizten dituen arren, praktikan nahas-mahasean ageri dira. Figura horiek izaera eta kari desberdina dutenez gero, tratamendu juridiko berezia
|
beharko
lukete, alegia, egoera desberdin bakoitzaren gainean ondorio juridiko desberdinak ezarri beharko lirateke:
|
|
|
Badira lege-iruzurraren antzeko beste figura batzuk ere, eta doktrinak nolabaiteko zehaztasunez bereizten dituen arren, praktikan nahas-mahasean ageri dira. Figura horiek izaera eta kari desberdina dutenez gero, tratamendu juridiko berezia beharko lukete, alegia, egoera desberdin bakoitzaren gainean ondorio juridiko desberdinak ezarri
|
beharko
lirateke:
|
|
|
itxurazkoa (kanpora begira gauzatzen dena) eta ezkutukoa (alderdiek benetan nahi dutena). Lege-iruzurraren kasuan, ostera, egintza edo egitate batzuk burutzen dira, emaitza jakin batzuk lortzeko, hain zuzen ere, beste modu batera lortu
|
beharko
liratekeen emaitzak. Ez dago itxurazko eta benetako borondatearen arteko alderik, alderdiek egiatan nahi dutena egiten baitute.
|
|
|
TFAOek, aldiz, ez dute aholkulari fiskala aipatzen. Aholkulari fiskala borondatezko ordezkaria da eta, ondorioz, gorago aipatu bezala egiaztatu
|
beharko
du ordezkaritza hori. Tributu-jarduketen gaineko erantzukizuna, beraz, tributu-betebeharpekoari dagokio, aholkulari fiskala tributu-harremanetatik kanpo dagoela.
|
|
|
Gipuzkoan jokabide biak 195 artikuluko arau-haustearen arabera bakarrik zigortuko da, edo Bizkaian 196 artikuluaren arabera, baina zehapenaren oinarrian batu behar dira bidegabe lortutako itzulketaren zenbatekoa eta ordaindu gabeko zorra, autolikidazioa behar bezala aurkeztu izan balitz ordaindu
|
beharko
litzatekeen zorra, alegia.
|
|
|
Kalte ekonomikoa ez da berehalakoa baina etorkizunera begira kaltea prestatzen da. Benetako konpentsazioa edo kenkaria egin ondoren ezarritako zehapenaren zenbatekotik kendu
|
beharko
da arau-hauste honengatik aurretiaz ezarritako zehapenaren proportziozko zatia, benetako konpentsazioaren edo kenkariaren ziozko zehapenen zenbatekoa gainditu gabe (modu horretara arau-hauste bera birritan ez da zigortuko). Gaindikina ez da bueltatuko, arau-hauste lokabea dela horrela baieztatuz.
|
|
|
Zenbateko horiek oker egotzi badira, zehapenaren oinarria izango da bi kopuruen arteko alde positiboa (diferentzia negatiboak konpentsatu gabe): bazkide edo partaide bakoitzari egotzi
|
beharko
litzaiokeen kopurua eta benetan egotzi zaiona.
|
|
|
Zehapenaren oinarria izango da bi kopuruen arteko alde positiboa (diferentzia negatiboak konpentsatu gabe): bazkide edo partaide bakoitzari egotzi
|
beharko
litzaiokeen kopurua eta benetan egotzi zaiona.
|
|
|
Bizkaian, arau-haustea ere gauzatuko da honako jokabidearen bitartez: autolikidazioak eta aitorpenak epez kanpo aurkeztea Tributu-administrazioaren aurretiazko inolako errekerimendurik gabe, ordainketa bat egin
|
behar izan
bada ere. Aurretiazko errekerimendurik gabe autolikidazioa edo aitorpena epez kanpo aurkeztuz gero, ez dago zehapenik, halako agiriak berandu aurkezteagatiko isunak izan ezik.
|
|
|
Fakturazio-betebeharrak zein diren zehazteko orduan TFAOek ez diote ezer. Horregatik, betebehar horiei buruzko legeetara, foru-arauetara eta horiek garatzeko arauketara jo
|
beharko
dugu, batik bat, Balio Erantsiaren gaineko Zergaren arauketara.
|
|
|
Zehapen-prozedura ofizioz hasiko da beti, tributuak aplikatzeko organo eskudunaren erabakia jakinaraziz (Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 214 artikulua eta Bizkaiko TFAOren 216 artikulua). Zehapenen Erregelamenduaren arabera, jakinarazpen horrek honako betekizun hauek izan
|
beharko
ditu: ustezko erantzulearen identifikazioa, prozeduraren hasiera eragin duen jokabidea, egitateen kalifikazioa eta izan litezkeen zehapenak, ebazpena emateko organo eskuduna eta instruktorearen identifikazioa, alegazioak egiteko eskubidearen adieraztea, baita alegazioak aurkezteko epea ere.
|
|
|
Horiek horrela, epigrafe honen beste zati batzuetan aipatu eta delituen eta tributuzko arau-hausteen arteko ezberdintasunak nabarmendu
|
beharko
bagenitu, honakoa esango genuke: a) delitua izateko iruzurrak gutxieneko
|
|
|
Araban eta Bizkaian, berraztertze-errekurtsoa edo erreklamazio ekonomiko-administratiboa garaiz eta behar den eran jartzeak aurkaratutako egintzaren betearazpena etengo du, inolako bermerik jarri gabe, baldin eta tributu-zorra borondatez ordaintzeko aldian badago edo premiamendu-probidentziaren aurkako errekurtso bat aurkeztu bada. Bi lurraldetan, betiere, borondatezko aldiaren amaieran zorraren zenbatekoa 3.000 eurokoa edo txikiagoa izan
|
beharko
da Araban (Erregelamenduaren 27.1.a) artikulua) edo 20.000 euroko edo txikiagoa Bizkaian (Erregelamenduaren 51.1.a) artikulua). Eta lurralde guztietan, zehapenen baten aurka errekurtsorik edo erreklamaziorik jarri bada, zehapenaren betearazpena automatikoki etenda geratuko da.
|
|
|
81 Errekurtsoak tributu-zor osoa ukitu ezean, etetea aurkaratutako zatiari soilik dagokio. Tributu-betebehar lotuen kasuan, errekurtsoaren edo erreklamazioaren objektu den administrazio-egintzak betebeharpekoak ordaindu beharreko tributu-zorra ekarri badu eta era berean betebeharpeko beraren mesedetan itzulketa bat eragin badu, orduan eteteak, zorra ez ezik, itzulketa bueltatzea ere bermatu
|
beharko
lituzke. beste berme batzuk ematen badira aldez aurretik, edota bermeen erabateko edo zatikako dispentsaren bidez egintza betearazteak kalte konponezin edo konpongaitzak ekartzen badizkio errekurtsogileari ala oker materiala, aritmetikoa edo egitezko okerra barneratzen duen egintza aurkaratuz gero.
|
|
|
Are gehiago, administraziobidean emandako etetea mantenduko da, Administrazioarekiko auzi-errekurtsoa jartzeko epearen barruan zergadunak Tributu-administrazioari jakinarazten dionean errekurtso hori sustatu eta etetea eskatu duela, harik eta organo judizialak eskatutako etetearen gaineko erabakia hartu arte. Modu berean zehapenen kasuan, inolako bermerik jarri
|
behar izan gabe
.
|
|
|
Amaitzeko, Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 33 artikuluak eta Bizkaiko TFAOren 32 artikuluak aitortu duenez, betebeharpekoak abal eta bestelako bermeen kostuak berreskuratzeko eskubidea du, berandutze-interesak eta guzti, baldin eta egintzaren betearazpena lortzeko ekarri
|
behar izan
baditu, eta epai edo administrazio-ebazpen irmo batek egintza hori osorik ala zati batean bidegabekotzat jotzen badu. Bizkaian, itzulketa ofizioz egingo da, baldin eta Administrazioak duen informazioak hori posible egiten badu.
|
|
|
Espedientea jaso ostean eta, hala dagokionean, espedientea burutu ondoren, organo ekonomiko-administratiboak erreklamazioan bertaratu diren baina idazkian alegaziorik aurkeztu ez duten interesdunei edo, alegaziorik aurkeztuz gero, izapide honetarako berariazko eskabidea egin duten interesdunei espediente hori erakutsiko die hilabeteko epean, eta epe bera izango dute alegazioen idazkia eta bidezko frogak aurkezteko. Norbanakoen arteko jarduketa eta ez-egiteen kasuan, erreklamazio noren aurka jarri eta pertsona horri jakinaraziko zaio erreklamazioa jarri dela, bertaratu dadin pertsonatzeko-idazkia bidaliz; pertsona horrek eskura dituen edo erregistro publikoetan dauden aurrekari guztiak aurkeztu
|
beharko
ditu.
|
|
|
Erreklamazioa jarri zenetik urte bat igaro bada eta oraindik ez bada berariazko ebazpenik eman, eta aurkaratutako egintza etetea erabaki izan bada, hortik aurrera berandutze-interesak ez dira gehiago sortuko. Ebazpenetan oinarritzat hartu diren egitatezko aurrekariak eta Zuzenbideko oinarriak jaso
|
beharko
dira, eta horien arabera espedientean agertzen diren autu guztiak erabakiko dira, interesdunak aurkeztutakoak izan zein ez. Halaber, ebazpena erreklamazio-egilearen uziak baiestekoa edo ezestekoa izan daiteke, edo erreklamazioa ez onartzekoa.
|
|
|
Ez da berandutze-interesik eskatuko Administrazioak hilabeteko epea bete ez duenetik aurrera. Tributu-betebehar lotua ukitzen duen erreklamazioa osorik edo zati batean baiesten duen ebazpen bat betearazten denean, arauak agintzen duenez, tributu-betebehar lotua ere erregularizatu
|
beharko
da, baldin eta Administrazioak betebehar lotuari aplikatu badizkio erreklamatu den tributu-betebeharraren likidazioaren oinarri izan diren irizpideak edo osagaiak83.
|
|
|
Salbuespenezko izaera duenez, Araban eta Gipuzkoan hamabost eguneko epea ezarri da errekurtsoa jartzeko, ebazpena jakinarazi denetik zenbatzen hasita, eta hilabeteko epea, gehienez, ebazpena emateko; epe horiek bateragarriak izan daitezke, estu-estuan bada ere, Administrazioarekiko auzi-errekurtsoa jartzeko bi hilabeteko epearekin, AdAJLren 46 artikuluak ezarri duen epearekin. Bizkaian, ostera, ez da halakorik gertatzen, deuseztatzeerrekurtsoa jartzeko epea hilabetekoa eta ebazteko epea hiru hilekoa baitira; horiek horrela, hala nahi izanez gero, bi errekurtsoak, deuseztatze-errekurtsoa eta Administrazioarekiko auzi-errekurtsoa, batera jarri
|
beharko
lirateke. Ezin dugu ahaztu araubide horren zergatia:
|
|
|
Oro har, toki-tributuen arloan berraztertze-errekurtsoa jartzeko epea hilabetekoa da egintza jakinarazi denetik-aldizkako epemuga duten eta modu kolektiboan jakinarazten diren zorren kasuan, zorrak kobratzeko epealdian eta hurrengo hilabetean-; era berean, hilabetekoa da erreklamazio ekonomiko-administratiboa jartzeko epea, egintza jakinarazi denetik edota berraztertze-errekurtsoa berariaz ala isilbidez ezetsi denetik. Errekurtso bietatik ezein jartzeagatik ez da egintzaren betearazpena etengo; hortaz, oro har, udalerriko ordenantza fiskala begiratu
|
beharko
da, eta erregela orokorra da behar besteko bermea eskaini beharko dela, prozedura ekonomiko-administratibo orokorrean komentatu bezala. Esaterako, Bilboko udalerriaren kasuan, erreklamazioa eta errekurtsoa jartzeagatik etetea automatikoa izango da zorra 600 eurotik beherakoa bada.
|
|
|
Oro har, toki-tributuen arloan berraztertze-errekurtsoa jartzeko epea hilabetekoa da egintza jakinarazi denetik-aldizkako epemuga duten eta modu kolektiboan jakinarazten diren zorren kasuan, zorrak kobratzeko epealdian eta hurrengo hilabetean-; era berean, hilabetekoa da erreklamazio ekonomiko-administratiboa jartzeko epea, egintza jakinarazi denetik edota berraztertze-errekurtsoa berariaz ala isilbidez ezetsi denetik. Errekurtso bietatik ezein jartzeagatik ez da egintzaren betearazpena etengo; hortaz, oro har, udalerriko ordenantza fiskala begiratu beharko da, eta erregela orokorra da behar besteko bermea eskaini
|
beharko
dela, prozedura ekonomiko-administratibo orokorrean komentatu bezala. Esaterako, Bilboko udalerriaren kasuan, erreklamazioa eta errekurtsoa jartzeagatik etetea automatikoa izango da zorra 600 eurotik beherakoa bada.
|
|
|
Gainera, kautelazko neurriek kalteak eragin baditzakete, bestelako bermerik eska dezake auzitegiak; hortaz, egintzaren etetea ez da zuzenean gertatuko bide ekonomiko-administratiboan gertatu aldera. Prozesuaren objektua ez da aurkaraturiko egintza, ezpada demandaren eta horren aurkakoaren uziak; ezin dira arrazoi edo argudio berriak erabili, hots, aurretiaz jarri diren administrazio-errekurtso eta-erreklamazioetan erabili
|
behar izan
dira.
|
|
|
Erabaki horiek osorik bete beharrekoak dira beren hartzaile guztientzat, estatu-kideentzat eta inplikatutako tributu-administrazioentzat; izan ere, horiek guztiek laguntzaz gozatu aurreko egoerara itzultzea lortu
|
beharko
dute, luzapenik gabe eta estatu-kide hartzailearen barneko Zuzenbidearen prozeduren arabera.
|
|
|
Tributu-betebeharpekoek Administrazioari lagundu behar diote. Behin-behineko likidazioa egin aurretik, Tributu-administrazioak likidazio-proposamena jakinarazi
|
beharko
dio betebeharpekoari, hamar eguneko epean bere eskubidez egoki deritzona alega dezan. Prozedura amaituko da Tributu-administrazioak emandako berariazko ebazpenaren bidez. Ebazpena sei hilabeteko gehieneko epean eman behar da; epea bete ezean, prozedura ez da iraungitzen baina ez da preskripzio-epea ere geldiaraziko.
|
|
|
Ebazpen judizialak formazko akatsak antzeman eta administrazio-jarduketak atzera eramateko agintzen duenean, jarduketok atzera eramaten diren unetik sei hilabeteko epea igaro bitartean amaitu
|
beharko
dira, edo hiru hilabeteko epean, azken epe hori luzeagoa bada. Estatu-laguntzak berreskuratzeko prozedura berriro hasteko eskumena duen organoak espedientea jaso duenetik hasiko da zenbatzen epea.
|
|
|
Prozedura ebazteko epea lau hilabetekoa da, gehienez, berreskuratze-erabakiak beste epe bat ezarri ezik. Eta ebazpen judizialak administrazio-jarduketak atzera eramatea aginduz gero, prozedura amaitu
|
beharko
da lau hilabetetik geratzen den epean, edo bi hilabeteko epean, azken epe hori luzeagoa bada.
|
|
|
" Gobernuari dagokio Estatuaren Aurrekontu Orokorrak prestatzea, eta Gorte Nagusiei horiek aztertu, zuzendu eta onestea". Horrenbestez, aurrekontuen definizio zehatza nahi izanez gero, Administrazio ezberdinen aurrekontuak arautzen dituzten arau eta legeetara jo
|
beharko
genuke. Horiek horrela, Estatuaren mailan azaroaren 26ko Aurrekontuen 47/ 2003 Lege Orokorra aplikatzen da (aurrerantzean ALO), lege hori gainerako Administrazioen arauentzat eredu izan dela.
|
|
|
Fiskalizazio-eginkizunaz batera, Estatuko Kontuen Auzitegiak soilik eginkizun judiziala betetzen du kontabilitateko erantzukizuna epaitzeko, ondasun publikoei kalteak dakarzkion egite zein ez-egitea gauzatzeagatik; urratzaileak eragindako kalte-galerak konpondu
|
beharko
ditu. Eginkizun hau bateragarria da Epaile eta Magistratuek zigor-arloan betetzen dutenarekin.
|
|
|
Egiaztapen mugatuko jarduketak ezin daitezke gauzatu Tributu-administrazioaren bulegoetatik kanpo. Muga hori eta gainerako mugak gainditzeko, ikuskapen-prozedura batera jo
|
beharko
da kasuan-kasuan.
|
|
|
Errekerimendua bidaliz gero, betebeharpekoak adierazitako Administrazioaren bulegoetara joan behar dira jarduketak egitera, zehaztutako egunean eta orduan; horrez gainera eskatutako agiri eta elementu guztiak ekarri
|
beharko
dituzte. Behin jarduketak burutu eta gero-komunikazio eta eginbideetan jasoko direnaketa behin-behineko likidazioa eman aurretik, Administrazioak likidazio-proposamena jakinarazi behar dio betebeharpekoari, alegazioetarako entzunaldiko izapidea irekita.
|
|
|
Jakinarazitako enbargo-eginbidearen aurka alega daitezkeen arrazoiak aipatutakoak soilik dira, berraztertze-errekurtsoa edo erreklamazio ekonomiko-administratiboa jartzean, baita elkarren laguntzaren esparruan ere. Premiamendu-probidentziarekin gertatu bezala, ezin dira edukiari buruzko arazoak aztertu, enbargoaren oinarri den likidazioaren aurka bere garai egokian egin
|
behar izan
zelako, eta egin ez zenez, likidazioa irmo bihurtu da.
|
|
|
Besterentzea enkante bidez gauzatu ohi da orokorrean, sistema horrek batera dauden interes publikoei eta pribatuei gehieneko begirunea dielako. Gainera enkantea sistema ordeztailea da arauak ezer ez dion kasuetan, hots, besterentzea enkante bidez egin behar dela ulertu
|
beharko
litzateke. Bizkaiko TFAOk onartu duenez, ondasun enbargatu edota zorrak bermatzeko eratu diren ondasunen kasuan horien jabeek besterendu ditzakete, beti ere enkante publikoan ondasunak besterentzeko arautu diren publizitate-baldintza berdinak ematen direnean (176 artikuluaren 7 lerrokada).
|
|
|
Kapitalaren amortizazioa edo maileguan hartutako zenbatekoaren itzulketa aurreikusita dagoen ala ez kontuan hartuta, zorra amortizagarria edo betirakoa izan daiteke, kasuz kasu. Betirako zorraren kasuan, jaulkitzaileak tituluak amortizatu nahi baditu, merkatuan saldu
|
beharko
ditu. Ez dauka beste modurik.
|
|
|
Ez dauka beste modurik. Emandako kapitala ezin daitekeenez berreskuratu, erakunde publikoak interesak ordaindu
|
beharko
ditu etengabe, denbora-mugarik gabe.
|
|
|
Halaber, tratatuok betearazteko, zenbait lege-neurri ezarri
|
behar izaten
dira. Bi arrazoi horiek direla bide, halako tratatuak Barne zuzenbidean sartzeko, Gorte Nagusien eskuespena behar da, Konstituzioaren 74 artikuluko prozedura beteta.
|
|
|
Konfiskaezintasun-printzipoak balio ideologikoa edo politikoa du, balio juridikoaren gainetik. PALAO TABOADAk eta beste autore batzuek esan dutenez, printzipio hori berdin aplikatu
|
beharko
litzateke Konstituzioaren 31 artikuluan egongo ez balitz ere, baldin eta legeak ezarritako tributuak ondore konfiskagarriak sortuko balitu edo jabetzarako eskubidea ezabatuko balu, kasu horietan 33 artikuluaren aurkakoa izango bailitzateke. (Ikusi, edu berean, urriaren 4ko 150/ 1990 Konstituzio Auzitegiaren Epaia4).
|
|
|
Modu horretara, zerga-egitatea arautzeko legeak bete behar duen zehazte-maila handiena da eta ez da hain handia beste osagaiak zehazteko orduan, karga-tasa eta zerga-oinarria, alegia. d) Legeak berak igorri behar gaitu bigarren mailako araura, eta azken horrek legeak agindutakoa bete behar du edozein kasutan. Esaterako, tributuaren zenbatekoa zehazteko ahalmena erregelamenduari emango balio, legeak ezarri
|
beharko
luke tributuaren gutxienekoa eta gehienekoa, Edu berean, legeak kontzeptuak zehaztu beharko lituzke, tasen kasuan zerbitzuaren kostea kasu.
|
|
|
Modu horretara, zerga-egitatea arautzeko legeak bete behar duen zehazte-maila handiena da eta ez da hain handia beste osagaiak zehazteko orduan, karga-tasa eta zerga-oinarria, alegia. d) Legeak berak igorri behar gaitu bigarren mailako araura, eta azken horrek legeak agindutakoa bete behar du edozein kasutan. Esaterako, tributuaren zenbatekoa zehazteko ahalmena erregelamenduari emango balio, legeak ezarri beharko luke tributuaren gutxienekoa eta gehienekoa, Edu berean, legeak kontzeptuak zehaztu
|
beharko
lituzke, tasen kasuan zerbitzuaren kostea kasu.
|
|
|
Bestetik, 9.1 artikuluari helduta, tributu-arauak barneratzen dituzten lege eta erregelamenduek euren tituluetan eta artikuluen izenburuetan aipatu behar dute inguruabar hori. Beraz, biltzar legegileek eta erregelamenduak egiteko ahalmena duten administrazio publikoek euren jarduna berrikusi
|
beharko
dute, horien titulu edo izenburuetan" tributu-arauak barneratzen dira" edo horren antzeko zerbait adierazteko, jardunak tributuen inguruko artikulu edo xedapenak jasotzen dituenean. Ildo bertsutik, Bizkaiko TFAOren 83 artikuluak eta Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 81 Artikuluak (eta TLOren 86 artikuluak) ezartzen duenez, Administrazioak agindu behar du aurreko ekitaldiari begira tributu-arauen testu eguneratuak argitaratzeko, baita administrazio-doktrina garrantzitsuena ere.
|
|
|
Atzeraeragina, mota guztietakoa, Konsituziora egokitu
|
beharko
da segurtasun juridikora bere neurrian antolamendu juridikoaren aldaketarekin bilatu diren helburuak aintzat hartuta, baita kontuan izango dira kasuan kasuko inguruabarrak ere, besteak beste, neurriaren xedea eta berau aurrez ikusteko modua, neurriaren garrantzi kuantitatiboa eta antzeko ezaugarriak (urriaren
|
|
|
Pentsa dezagun Espainiako egoiliarrak (egoiliar diren lurraldea) Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergan lorturiko errenta guztiak aitortu behar dituela, errentok lortu diren lurraldea gorabehera; eta errenta horien artean, Indian (iturriaren lurraldea) kokatutako enpresa baten irabazietan parte hartzeagatik lortutako sarrerak daudela. Indiako tributu-araua aplikatzeagatik, Espainiako egoiliarrak iturriaren lurraldean errenten gaineko zerga ordaindu
|
behar izan
du jasotako dibidenduen gainean. Horiek horrela, sarrera horiengatik ere Espainian errenten gaineko beste zerga bat ordaindu behar du, egoera hori nola edo hala zuzendu ezik.
|
|
|
X jauna A Estatuko egoiliarra da, baina B Estatuan ere errentak jasotzen ditu (demagun An 100 eta Bn 20 irabazten dituela). Irizpide pertsonala aplikatuz gero, X jaunak A Estatuan ordaindu
|
beharko
du-bertako egoiliarra baitamunduan zehar irabazi dituen errenten gaineko zerga (bestela esanda, zergaren karga-tasa 120en gain aplikatuko zaio); hala ere, gerta daiteke B Estatuan ere zergak ordaindu behar izatea, bertan lurraldetasunaren printzipioa aplikatzen delako. Horrela, birritan ordainduko luke B Estatuan lortutako errenten gain, hots, 20en gain (A Estatuan eta B Estatuan).
|
|
|
X jauna A Estatuko egoiliarra da, baina B Estatuan ere errentak jasotzen ditu (demagun An 100 eta Bn 20 irabazten dituela). Irizpide pertsonala aplikatuz gero, X jaunak A Estatuan ordaindu beharko du-bertako egoiliarra baitamunduan zehar irabazi dituen errenten gaineko zerga (bestela esanda, zergaren karga-tasa 120en gain aplikatuko zaio); hala ere, gerta daiteke B Estatuan ere zergak ordaindu
|
behar izatea
, bertan lurraldetasunaren printzipioa aplikatzen delako. Horrela, birritan ordainduko luke B Estatuan lortutako errenten gain, hots, 20en gain (A Estatuan eta B Estatuan).
|
|
|
Terminoak izan ditzakeen adieretatik, kasuari ondoen dagokionaren arabera egin behar dela interpretazioa besterik ez dio legeak, esangura horien artean inolako lehentasun-hurrenkerarik ezarri gabe; gauzak horrela, zein irizpide aplikatu lehenago, juridikoa, teknikoa ala ohikoa? On izango litzateke duda-muda hori konpontzea, interpretazio teknikoa eta ohikoa, berbarako, desberdinak baitira; ondorenez, interpretatzaileak berak erabaki
|
beharko
du tributu-antolamenduko printzipio nagusien arabera zein aplikatu behar den kasu bakoitzean.
|
|
|
Hori guztia gutxi izango balitz, Estatuak beretzat gorde du autonomia-erkidego batek iada kargatzen duen zerga-egitateen gainean ere Estatuko zergak ezartzeko ahalmena; hori bai, halakoa eginda erkidegoaren sarreren kaltetan izango balitz, Estatuak erkidegoari konpentsazioa eman
|
beharko
lioke. Aurrekoaren adibide izan daiteke Kreditu-erakundeen Gordailuen gaineko Zergaren kasua:
|
|
|
Autonomia-erkidegoek ere eurentzat har ditzakete toki-erakundeek ezarritako tributuak, baina aurreko lerrokadan adierazi dugun bezala, toki-erakundeen mesedetan konpentsazioa eman
|
beharko
lukete, toki-erakunde horien sarrerak gutxituz gero. Hala ere, kontuan hartu behar da ezin dela erkidegoko tributurik ezarri toki-tributuen zerga-egitate beraren gainean, bai ostera, aberastasun-iturri beraren gainean edota gai ezargarri beraren gainean, ekainaren 5eko 122/ 2012 Konstituzio Auzitegiaren Epaiak adierazi zuen moduan.
|
|
|
Beste kasu batzuetan, autonomia-erkidegoaren parlamentuaren baimena behar denetan horrela ezarri duelako autonomia-estatutuak, men egin behar zaio AEFLOren 143 artikuluaren azken lerrokadan ezarritakoari: " Edozein kasutan, aurreko lehenengo eta bigarren lerrokadek aipatutako kreditu-eragiketak egiteko Estatuaren baimena
|
beharko
da, baldin eta aurrekontu-egonkortasunaren helburua ez bada bete, autonomia-erkidegoak emandako informazioaren arabera".
|
|
|
Autonomia-erkidegoen finantzaketa nahikoa ez delako, 2012tik aurrera, Estatuak neurri batzuk hartu
|
behar izan
ditu Lurralde-administrazioen merkataritzako zorraren kopurua murrizteko asmoarekin; horrela, Hornitzaileei Ordaintzeko Plana eta Autonomia Erkidegoen Likidezia Funtsa (FLA) sortu ditu eta diru-sarrera gehiago eman ditu Autonomia Erkidegoak Finantzatzeko Funtsetik eta Toki Erakundeak Finantzatzeko Funtsetik. Finantzaketa-tresna horien bitartez, Estatuak mailegua ematen die autonomia-erkidegoei merkatuko baldintzak baino hobeak ezarriz, baina Estatuaren baimena behar da kopuru horiek erabiltzeko.
|
|
|
Tributuen arloan, oraingoan ere, behar besteko malgutasunarekin jokatu da zergetan gertatu diren lege-aldaketetara egokitzeko; arauketa, alabaina, zerga berrietara zabaldu da eta aukera berriak hartzen ditu barne. Horren adibide izan daiteke Espainiaren sarrera Europako Ekonomia Erkidegora 1986an, Ekonomia Ituna aldatu
|
behar izan
zen zerga berri batera egokitzeko: Balio Erantsiaren gaineko Zerga.
|
|
|
Agerraldien bidezko jakinarazpena erabili bada, tributu-prozeduretako hurrengo jarduketa eta eginbideak ere jakinarazitzat joko dira eta interesdunak edozein unetan agertzeko eskubidea izango luke; salbuespenez, hartzailearen egoitzan modu pertsonalean jakinarazi
|
beharko
dira likidazio-egintzak eta ondasun enbargatuak besterentzeko erabakia.
|
|
|
Foru-lurraldetako Tributu-administrazioek ez dute eskumenik elkarren laguntzaren ondoriozko ekintzak zuzenean gauzatzeko nazioarteko harremanetako izaera juridikoa dutelako (Espainiako Konstituzioaren 149.1.3 artikulua); ekintza horiek, beraz, Tributu-administrazioaren Estatuko Agentziaren bidez gauzatu
|
beharko
dituzte, hots, Estaturen mende izango dira beti (TLOren 5.3 artikuluaren bigarren lerrokada).
|
|
|
Kontrara, betebeharpekoaren ustez, autolikidazioa bere interesen kaltetan bada, Tributu-administrazioari idazki baten bidez eskatu behar dio autolikidazioa zuzentzeko edo baieztatzeko (Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 116.4 artikulua eta Bizkaiko TFAOren 118.2 artikulua). Prozedura horren ondorioz zor ez den sarrera edota tributu-arauketaren ziozko itzulketa lortzeko eskubidea aitortzen bada, Administrazioak berandutza-interesa ere ordaindu
|
beharko
dio, betebeharpekoak halakoa eskatu ez badu ere: bigarren kasuan, autolikidazioa aurkezteko borondatezko epea amaitu denetik sei hilabete igaro direnetik aurrera-edota idazkia aurkeztu denetik aurrera epez kanpo egin badaeta lehenengo kasuan, zor ez den sarrera ordaindu zenetik aurrera44.
|
|
|
Autolikidazio batean jasotako onura fiskala, kenkaria edo salbuespena baldintzatuta badago geroko betekizunak betetzeari (inbertsioari eustea urte batzuetan zehar, esaterako) eta onura, kenkari edo salbuespen hori galtzen bada geroko betekizuna bete ez delako, orduan tributu-betebeharpekoak ez-betetzea gertatu den urteko eta zergaldiko autolikidazioan sartu
|
beharko
ditu aurreko zergaldietan bidegabe aplikatu den onura fiskal, kenkari edo salbuespenaren kopurua edo kuota eta berandutze-interesak. Kasu horretan, ordea, ez da autolikidazio osagarri edo ordezkoa aurkeztu behar.
|
|
|
Gipuzkoa aldendu da gainerako bi Lurralde Historikoetako arauketatik, prozedura hau erabil daitekeelako autolikidazioaren bidez45 hasi bada edota eskaeraren bidez hasi bada; baita baieztatu duelako ere, izapide gehiagorik gabe, eskatutako itzulketa modu" automatizatuan" egingo dela, autolikidazioa eta eskaera behar bezala bete badira. Hala ere, Gipuzkoako TFAOren 120 artikuluak jasotako automatizazioaren bidez aipatu nahi bada behin-behineko likidazioaren jakinarazpena ez dela egin
|
beharko
edo likidazio-proposamena ere aurretiaz ez dela eman beharko, orduan esan behar dugu ez dela batere aldendu Arabako TFAOren 98.4 eta 126.1 artikuluetan eta Bizkaiko TFAOren 100.4 eta 124.1 artikuluetan ezarritakotik, bi lurraldeotan likidazio-proposamena aurretiaz emateko beharra eta behin-behineko likidazioa jakinarazteko beharra bazter utzi dituztelako, baldin eta eskatutako kopurua benetan itz...
|
|
|
Gipuzkoa aldendu da gainerako bi Lurralde Historikoetako arauketatik, prozedura hau erabil daitekeelako autolikidazioaren bidez45 hasi bada edota eskaeraren bidez hasi bada; baita baieztatu duelako ere, izapide gehiagorik gabe, eskatutako itzulketa modu" automatizatuan" egingo dela, autolikidazioa eta eskaera behar bezala bete badira. Hala ere, Gipuzkoako TFAOren 120 artikuluak jasotako automatizazioaren bidez aipatu nahi bada behin-behineko likidazioaren jakinarazpena ez dela egin beharko edo likidazio-proposamena ere aurretiaz ez dela eman
|
beharko
, orduan esan behar dugu ez dela batere aldendu Arabako TFAOren 98.4 eta 126.1 artikuluetan eta Bizkaiko TFAOren 100.4 eta 124.1 artikuluetan ezarritakotik, bi lurraldeotan likidazio-proposamena aurretiaz emateko beharra eta behin-behineko likidazioa jakinarazteko beharra bazter utzi dituztelako, baldin eta eskatutako kopurua benetan itzuli den kopuruarekin bat badator.
|
|
|
Edu berean, sei hilabeteko epean Administrazioak betebeharpekoari agiriak ekartzeko agintzen badio edo bere tributu-egoera erregularizatzeko beharra ikusten badu, eta autolikidazioak eta behin-behineko likidazioak berrikusteko prozedura hastea erabakitzen bada, ondorioz, aipatu izan dugun moduan, autolikidazioaren bidez hasitako prozedura amaituko litzateke. Amaitzeko, Bizkaian berriro, autolikidazioaren emaitza dirua itzultzekoa izango balitz eta lerrokada honetan aipatutako iraungitzea gertatuko balitz, Administrazioak autolikidazioak eta behin-behineko likidazioak berrikusteko prozedura hasi
|
beharko
luke, iraungitzea gertatu denetik hurrengo bi hilabeteetan. Berandutze-interesak ordaintzeko beharrak iraungo du prozedura ezberdinek dirauten bitartean (autolikidazioaren bidez hasitakoa, autolikidazioak eta behin-behineko likidazioak berrikustekoa, egiaztapen mugatukoa edota ikuskapenekoa) gorago aipatu ditugun baldintzetan.
|
|
|
48 Araban ere, TFAOren 131.2 artikuluak dionez, egiaztapen mugatuko prozedura hasteagatik autolikidazioaren edo aitorpenaren bidez hasitako prozeduretan jarduketa guztiak geldituko dira, prozedura hura amaitu arte. egiaztapen mugatuko prozeduran egin
|
beharko
baitira. Edozein kasutan, prozedura hauetan ezin daiteke merkataritzako kontabilitatearen kopia eskatu, ezta jarduera ekonomikoen etekinak zehazteko elementu guztien berrikuspen orokorra ere ez49.
|
|
|
Behin-behinekoak badira ere, likidazioak aldaezinak dira horietan erregularizatu diren elementuei begira; hala ere, Administrazioak beste likidazio batzuk eman ditzake horien ordez preskripzio-epean zehar baldin eta aurreko lerrokadan proposamena ez jakinarazteko aipatutako inguruabarren bat gertatu dela frogatuz gero edota bestelako inguruabarrik gertatuz gero baldin eta ez baziren likidazioa emateko garaian aintzat hartu. Bizkaian, likidazioa aldatzeko formari eta moduari dagokionez, autolikidazioak eta behin-behineko likidazioak berrikusteko prozedura izapidetu
|
beharko
da nahitaez, jarraian aztertuko dugunez. Nolanahi den ere, hiru Lurralde Historikoetatik ezeinetan ezin daiteke behin-behineko likidaziorik eman baldin eta aurreko likidazioa behin betikoa izan bada ezta egiaztapen mugatuko prozeduraren objektu izan diren elementu edo tributu49 Gero esango dugun moduan, halakoak egiaztapen mugatuko prozeduran edota, hala denean, ikuskapen-prozeduran aztertuko dira.
|
|
|
Arabako TFAOk, aldiz, beste bi modalitate gehiago arautzen ditu: ...orpena aurkezteko errekerimenduarekin batera behin-behineko likidazioa jakinaraz daiteke baldin eta likidazioa emateko interesdunak ekarritako egitateak, alegazioak eta frogak ala Administrazioaren esku daudenak baino ez badira kontuan hartu, baina betebeharpekoak epe barruan errekerimenduari erantzunez gero behin-behineko likidazio hori ezerezean geratuko da; eta bestetik, proposamenik ez da egin
|
beharko
baldin eta berori egiteko betebeharpekoak berak aurkeztutako beste aitorpen edo autolikidazio batzuetan sartutako datuak ala hirugarrenek emandako informazio-betebeharretik lortu eta Administrazioaren esku dauden datuak soilik erabili badira. Azken aukera hori ez da Bizkaiko eta Gipuzkoako TFAOetan jaso, proposamena beti aurretiaz jakinarazi behar delako eta interesdunari entzunaldirako beta eman behar zaiolako behin-behineko likidazioa eman aurretik.
|
|
|
Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 129 artikuluak eta Bizkaiko TFAOren 128 artikuluak ezarritakoaren arabera, balio egiaztatua Administrazioaren peritu baten irizpenaren bidez zehaztu ez bada, haren peritu batek egin
|
beharko
du balioespena. Izapide hori burutu eta gero, hala denean, interesdunak peritu baten balioespena ekarri behar du peritu-tasazio kontrajarriko prozedurara, eskubide edo ondasunaren izaerara egokituta.
|
|
|
Organo horiek prozedura ere erabil dezakete autolikidaziorik edo aitorpenik aurkeztu ez duten betebeharpekoen egoera egiaztatzeko, ofizioz hasitako likidazio-prozedura Administrazioak bere esku dituen datu eta aurrekarietan ala betebeharpekoak emandako datuetan bakarrik oinarritu baitaiteke. Hori dela-eta, aipatutako datuez gain, betebeharpekoarengandik edo hirugarrenengandik beste datu batzuk edo informazio ezberdinak lortu behar direnetan egiaztapen mugatuko prozedura erabili
|
beharko
litzateke (2014ko abenduaren 19ko Euskal Autonomia Erkidegoko Auzitegi Nagusiaren Epaia -974/ 2012 errekurtsoaeta 2017ko otsailaren 14ko Epaia -48/ 2016 errekurtsoa-).
|
|
|
Autore batzuen aburuz, teoria horrek nahastezinak izan
|
beharko
liratekeen bi kontzeptu nahasten ditu: tributua eta horren aplikazioa.
|
|
|
Tributu-administrazioari egin beharreko diruzko prestazioak dira eta beste tributu-betebehar nagusiarekin lotuta eskatuko dira. Ulerbidez, PFEZren subjektu pasiboak autolikadazio edo aitorpena aurkeztu eta zerga horren zorra ordainduko balu zerga ordaintzeko borondatezko epea igaro ondoren baina Administrazioak errekerimendua bidali aurretik, orduan zorra ordaindu
|
beharko
du errekargu batekin. Behin ordainketa egiteko borondatezko epea amaituta, betearazpen-aldia hasten da, eta beste ondorio batzuekin batera, betearazpen-aldiko errekarguak sortzen dira.
|
|
|
2) Tributu-betebeharpekoak eman
|
behar izan
dituen berme eta abalen kostua berreskuratzeko eskubidea, bai eta kopuru horien gaineko lege-interesa ere.
|
|
|
Tributu-zuzenbidearen ardatzetarik bat tributua da, eratu ere, tributuaren inguruan eratu baita Zuzenbidearen adar hori. Tributua zer den argitzeko, aurren-aurrenik tributuaren kontzeptu juridikorik ote dagoen jakin
|
beharko
genuke.
|
|
|
lehenik, prestazioa hertsagarria izatea, eta, hurrenik, tributu hori legearen arabera ezartzea. Bi ezaugarri horien inguruan eratu
|
beharko
litzateke tributuaren kontzeptua Konstituzioak ezartzen duen bezala, ñabardura batekin: lege-erreserba erlatiboa da, tributu-mota edo ondare-prestazio ezberdinen arabera.
|
|
|
Tributu-sistemen azken urteotako bilakaera hobeto ulertzeko, bi ideia azpimarratu
|
beharko
genituzke. Alde batetik, tributu-sistema ekonomia-agerpen orori hedatu zaio, gastu publikoa etengabe handitu ahala gastu horri aurre egiteko diru iturri berriak bilatu direlako.
|
|
|
Derrigorrezko zergak ordainarazteko ez da berori garatzeko araurik behar. Derrigorrezko zerga horiekin batera, borondatezko udal-zergak ditugu, hots, zerga horiek ezarri eta eskatzeko udalak hala erabaki
|
beharko
luke. Edozein kasutan, Toki-ogasunen Legearen arabera eskatuko dira, baita Legea garatzeko arauketaren arabera eta udalaren ordenantza fiskalaren arabera ere.
|
|
|
Tasa eta kontribuzio berezien kasuan, lotura hori malguagoa da, baina horrek ez du esan nahi tasa eta kontribuzio bereziak tributuak ez direnik. Orokorrean, tasa eta kontribuzio berezien bitartez, jarduketa publikorako finantzaketa lortu nahi da; ildo horretatik, jarduketatik onura gehien ateratzen dutenek parte handiagoa hartu
|
beharko
lukete jarduketaren finantzaketan. Horregatik, azken bi tributu horien kontraprestazio-izaeraz hitz egiten da eta zergaren kasuan, izaera ordaintzaileaz argi eta garbi.
|
|
|
Modu horretara, Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren kasuan, zergaldia eta aitortzeko epeak egutegiko urtearekin bat datozenez, begiratu behar da urte batean ordaindu gabe utzitakoa. Balio Erantsiaren gaineko Zergan, aldiz, aitorpena aurkezteko epeak hilekoak edo hiruhilekoak dira, eta egutegiko urte bereko aitorpena aurkezteko epealdi batzuk batu
|
beharko
dira, delitua gauzatu den jakiteko. Oinordetza eta Dohaintzen gaineko Zergaren kasuan edota Ondare Eskualdaketa eta Egintza Juridiko Dokumentatuen gaineko Zergaren kasuan, begiratu behar da likidatu den kontzeptu bakoitza.
|
|
|
Erregela orokorra da geroraturiko zorrak bermatu
|
behar izatea
. Kreditu-erakunde batek edota elkarrekiko berme-sozietate batek emandako abal solidarioa edo kauzio-aseguruaren ziurtagiria dira ohiko bermeak.
|
|
|
Bermeak ziurtatu behar duen kopuruari dagokionez, Araban, zorra edo zehapena, errekarguak eta berandutze-interesak estali
|
beharko
litzateke; Gipuzkoan, zorra edo zehapena, berandutze-interesak eta horien guztiaren %25 gehiago estali beharko litzateke borondatezko aldian, eta geroratutako zenbatekoa, interesak, betearazpen-aldiko errekargua eta horien guztiaren %5 gehiago, betearazpen-aldian; eta Bizkaian, kuota edo zehapena eta horien guztiaren %20 gehiago estali beharko litzateke. Halaber, Bizkaian, premiamendu-errekargua (%20koa hau ere) sortu izan bada, eta ordaintzeke dagoen kopurua handiagoa bada, orduan errekargua eta %5 gehiago estali behar da kostuetarako.
|
|
|
Bermeak ziurtatu behar duen kopuruari dagokionez, Araban, zorra edo zehapena, errekarguak eta berandutze-interesak estali beharko litzateke; Gipuzkoan, zorra edo zehapena, berandutze-interesak eta horien guztiaren %25 gehiago estali
|
beharko
litzateke borondatezko aldian, eta geroratutako zenbatekoa, interesak, betearazpen-aldiko errekargua eta horien guztiaren %5 gehiago, betearazpen-aldian; eta Bizkaian, kuota edo zehapena eta horien guztiaren %20 gehiago estali beharko litzateke. Halaber, Bizkaian, premiamendu-errekargua (%20koa hau ere) sortu izan bada, eta ordaintzeke dagoen kopurua handiagoa bada, orduan errekargua eta %5 gehiago estali behar da kostuetarako.
|
|
|
...ehapena, errekarguak eta berandutze-interesak estali beharko litzateke; Gipuzkoan, zorra edo zehapena, berandutze-interesak eta horien guztiaren %25 gehiago estali beharko litzateke borondatezko aldian, eta geroratutako zenbatekoa, interesak, betearazpen-aldiko errekargua eta horien guztiaren %5 gehiago, betearazpen-aldian; eta Bizkaian, kuota edo zehapena eta horien guztiaren %20 gehiago estali
|
beharko
litzateke. Halaber, Bizkaian, premiamendu-errekargua (%20koa hau ere) sortu izan bada, eta ordaintzeke dagoen kopurua handiagoa bada, orduan errekargua eta %5 gehiago estali behar da kostuetarako.
|
|
|
Ordutik aurrera, ezin daiteke aitorpenik edo komunikaziorik eskatu, eta liburuak, erregistroak, agiriak eta beste ziurtagiriak gordetzeko beharra amaitzen da. Esaterako, egoitza fiskalaren aldaketa (formazko betebeharra) ezin da modu independentean atzera eraginez egun batean zehaztu aldaketa komunikatzeko beharra preskribatu delako, ezpada egoitza fiskaleko ofiziozko aldaketaren ondorio juridikoak mugatu
|
beharko
lirateke Administrazioak betebehar nagusia likidatzeko eskubidea preskribatu gabe dagoen tributuetara eta ekitaldietara. 2019ko martxoaren 11ko AEAZren ebazpena.
|
|
|
Beste alde batetik, Administrazioak zergaldiak egiaztatzeko eta ikertzeko ahalak zabaltzen ditu preskribatutako zergaldien gainean, ahalen norainokoari buruz hamarkada bateko erabaki judizialak izan ondoren. Modu horretara, esan daiteke Tributu-administrazioak duen eskubidea, egiaztapenak eta ikerketak egiteko eskubidea, ez dela preskribatzen (eta iraungitzen, Bizkaian), eskubide hori beste eskubide baten mendekoa izan
|
beharko
litzatekeela dirudien arren, kasuan kasuko likidazioaren bidez tributu-zorra zehazteko eskubidearen mendekoa, alegia; eta ondorioz, lau urteren buruan preskribatu beharko litzatekeela (edo bost urte, Araban). Beste hitzekin esateko, zorra behar bezala likidatzeko aurretiaz zor hori egiaztatu eta ikertu behar da; horrenbestez, ahal horietako baten preskripzioa beste ahalekin lotuta egon beharko litzateke.
|
|
|
Beste alde batetik, Administrazioak zergaldiak egiaztatzeko eta ikertzeko ahalak zabaltzen ditu preskribatutako zergaldien gainean, ahalen norainokoari buruz hamarkada bateko erabaki judizialak izan ondoren. Modu horretara, esan daiteke Tributu-administrazioak duen eskubidea, egiaztapenak eta ikerketak egiteko eskubidea, ez dela preskribatzen (eta iraungitzen, Bizkaian), eskubide hori beste eskubide baten mendekoa izan beharko litzatekeela dirudien arren, kasuan kasuko likidazioaren bidez tributu-zorra zehazteko eskubidearen mendekoa, alegia; eta ondorioz, lau urteren buruan preskribatu
|
beharko
litzatekeela (edo bost urte, Araban). Beste hitzekin esateko, zorra behar bezala likidatzeko aurretiaz zor hori egiaztatu eta ikertu behar da; horrenbestez, ahal horietako baten preskripzioa beste ahalekin lotuta egon beharko litzateke.
|
|
|
Modu horretara, esan daiteke Tributu-administrazioak duen eskubidea, egiaztapenak eta ikerketak egiteko eskubidea, ez dela preskribatzen (eta iraungitzen, Bizkaian), eskubide hori beste eskubide baten mendekoa izan beharko litzatekeela dirudien arren, kasuan kasuko likidazioaren bidez tributu-zorra zehazteko eskubidearen mendekoa, alegia; eta ondorioz, lau urteren buruan preskribatu beharko litzatekeela (edo bost urte, Araban). Beste hitzekin esateko, zorra behar bezala likidatzeko aurretiaz zor hori egiaztatu eta ikertu behar da; horrenbestez, ahal horietako baten preskripzioa beste ahalekin lotuta egon
|
beharko
litzateke. Laugarren urtetik aurrera (edo bost urtetik aurrera, Araban), Administrazioak ezin badu tributu-zorra likidatu, delitu fiskala salatu ezik, orduan ezingo lituzke zor hori zehazteko egitateak egiaztatu eta ikertu.
|
|
|
Aurreko letretan aipatutako prozeduretako ebazpenen ondorioz, Tributu-administrazioak administrazio-egintza berria eman
|
beharko
balu, eta prozedura horiengatik etetea gertatu izango balitz, orduan Administrazioak hiru hileko epea izango luke egintza emateko prozeduraren ebazpenetik zenbatzen hasita, zorra zehazteko ahalmena iraungi bada ere.
|
|
|
Tributu-betebeharpekoak tributu-zorren konpentsazioa eska dezake, bai borondatezko epealdian dauden zorrena bai betearazpen-aldikoena. Eskaerak hurrengo edukia izan
|
beharko
luke, gutxienez: eskaeragilea nor den; konpentsatu nahi den zorra zein den, zorraren zerga, zenbatekoa eta borondatezko epearen mugaeguna zehaztuta; tributu-betebeharpekoari aitortutako kreditua edota bere mesederako Ogasunak aitortzea nahi duen kreditua zein den, zenbatekoa, kontzeptua eta kudeaketa-organoa edota, hala denean, autolikidazioa zehaztuta; kreditu hori ez dela laga edo eskualdatu adieraztea; eta amaitzeko, eskaeraren lekua eta data, eta eskaeragilearen sinadura.
|
|
|
Eskaera borondatezko epean aurkeztuz gero, ez da betearazpen-aldia hasiko, baina berandutze-interesak zor dira. Behin betearazpen-aldia hasi eta gero aurkeztu bada, premiamendu-prozedura ez da etengo, baina, gure ustez, eskaeraren ebazpenera arte itxaron
|
beharko
litzateke ondasun enbargatua besterendu aurretik21 Eskaerari ezezkoa emanez gero, betearazpen-aldia hasi edo jarraituko da.
|
|
|
Horrela, behin eta berriro egiten diren ordainketa eta kobrantzak albo batera utzi eta tributu-betebeharrak betetzea erraztu nahi da. Kontu korronte horretan jasoko dira tributu-betebeharpekoari aitortutako kredituak, batetik, eta bere zorrak, kontrako zeinuarekin, bestetik; modu horretara, bi kopuruen arteko saldoa ordaindu edo itzuli
|
beharko
da kontuan arauketak ezarritako datetan.
|
|
|
a) Premiamendu-prozeduran ere enbargo bihurtzea; delitu fiskalaren kasuan hartutako neurri bihurtzea, organo judizialak neurrien gainean erabakirik hartu arte; edo epaiketaren kautelazko neurri bihurtzea, halakoetan ondoreak izango dituztela kautelazko neurria hartu zenetik aurrera. b) Neurriak hartzeko inguruabarrak lehenago desagertzea. c) Interesdunak hala eskatuta, neurri horiek beste bermeekin ordezteko erabakitzea, berme horiek nahikoak badira. Edozein kasutan, kautelazko neurriak kendu
|
beharko
lirateke baldin eta tributu-betebeharpekoak kreditu-erakunde batek edota elkarrekiko berme-sozietate batek emandako abal solidarioa edo kauzio-aseguruaren ziurtagiria aurkeztu badu eta kautelazko neurriaren zenbatekoa kobratuko dela bermatzen badu. d) Erabaki ziodunaren bitartez epea luzatzea, baina luzapena ezin da sei hilabetetik gorakoa izan22 e) Delitu fiskala ikertzeko, ikuskapen-prozedura... Halakoetan, neurrien ondoreak hogeita lau hilabeteren buruan amaituko dira neurriak hartu zirenetik zenbatzen hasita.
|
|
|
a) Betebehar pertsonalaren arabera, zergaduna Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zergaren menpe dagoenean hiru Lurralde Historiko edozeinetan. ...ren ondare osoaren gainean, tributupean diren ondare-elementuak zein lurraldetan dauden kontuan hartu gabe (mundu osoko ondarea). b) Betebehar errealaren arabera, zergaduna Espainiako egoiliarra ez denean, hiru Lurralde Historikoetako Tributu-administrazioek zerga eskatuko dute zergadunak Espainian kokatuta dituen eskubide eta ondasunen gainean baldin eta Euskadin dauden, erabil litezkeen edo bete
|
beharko
liratekeen ondasun eta eskubideen baliorik handiena badago.
|
|
|
Erregela berezi bezala, aurreko ekitaldiko eragiketen zenbatekoa 10 milioi eurotik gorakoa izan duten subjektu pasiboek: a) Egoitza fiskala Euskadin badute ere, eta aurreko ekitaldiko eragiketen zenbatekoaren %75 edo gehiago lurralde erkidean egin badituzte, lurralde erkideko arauak bete
|
beharko
dituzte. Ehuneko horretara heldu ez badira, euren egoitzako Lurralde Historikoaren arauketa aplikatu behar dute. b) Egoitza fiskala lurralde erkidean badute ere, eta aurreko ekitaldiko eragiketa guztien% 75 edo gehiago Euskadin egin badute, zerga ordainduko dute eragiketa kopuru gehien egin duten Lurralde Historikoaren arauketaren arabera.
|
|
|
Beste zerga batzuetan gertatu bezala-Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zerga, kasu-, zergaren arauketa orokorra Estatuko legearena da, hortaz, autonomia-erkidegoak zerga arautzeko eskumenak ez baditu erabili izan, Estatuko arauketaz ezberdina edota beste kenkari batzuk ezarriz, Estatuko legea aplikatu behar da. Horiek horrela, honako zalantza argitu
|
beharko
genuke: zein arauketa aplikatu beharko lukete Aldundiek kausatzailea Euskadiko egoiliarra izan aurretik lurralde erkideko autonomia-erkidego batean bizi izan bada sortzapen-egunetik atzera bost urteetako epean egunik gehien, eta erkidego horrek zerga honetan arauketa propioa badu?
|
|
|
Horiek horrela, honako zalantza argitu beharko genuke: zein arauketa aplikatu
|
beharko
lukete Aldundiek kausatzailea Euskadiko egoiliarra izan aurretik lurralde erkideko autonomia-erkidego batean bizi izan bada sortzapen-egunetik atzera bost urteetako epean egunik gehien, eta erkidego horrek zerga honetan arauketa propioa badu. Autonomia-erkidegoaren araua ala Estatuko araua?
|
|
|
Zergadunak ez-egoiliarrak badira (betebehar errealaren arabera), zergaren ordainaraztea eta zergaren arauketa aplikagarria hiru Lurralde Historiko Tributu-administrazioena izango da, baldin eta, Espainian kokatutako ondasun eta eskubideei dagokienez, ondasunen eta eskubideen baliorik gehiena Euskadiko lurraldean baldin badago, lurralde horretan erabiliko balira edo bete
|
beharko
balira, bai eta bizi-aseguruetako hitzarmenetatik lortutako kopuruen kasuan ere, kontratu hori Euskadiko egoiliar diren aseguru-entitateekin egin bada, edo Euskadin egin bada bertan jarduten duten atzerriko entitateekin (Ekonomia Itunaren 25 artikuluko Bat.d) atala).
|