|
2003
|
|
|
alde batetik, abadegeiak Deustuko TeologiFakultadera joaten hasi jakuzan; bestetik, Derioko Seminarioan bertan bizi beharrean, han-hor-hemen sakabanatu ziran, talde txikietan, Bilboko eta Bilbo inguruko parrokietara. Lehenengotan, zelan edo halan jarraitu neban Seminario Nausiko ikasleei euskerea emoten, baina gehien baten Txikikoakaz jarraitu
|
behar izan
neban.
|
|
|
Lino Akesolo, Aita Onaindia, Jaime Kerexeta, Eusebio Erkiaga, Xabier Peña, Augustin Zubikarai, Nikolas Alzola, Aita Mokoroa, L. Villasante... Neure lorategiak egiten hasi nintzanean, ezjakin honek askoren laguntza eskatu beharra izan neban, eta holan sarritan jo
|
behar izaten
neban goian aitaturiko maisuokana. Beti argi ta garbi autortu dodanez, zor handia deutset, asko be asko lagundu eustelako, borondaterik onenaz lagundu be.
|
|
|
Behin be ez neban izan eguneroko beste zereginak alde batera itxi eta Ikastaroari neure ahalegin guztiak eskaintzeko aukerarik: goiz osoa gotzaitegian emon
|
behar izaten
neban, beti lanpetuta. Bigarren nekea:
|
|
|
-Barkatu, baina joan baino lehen zugaz berba egin
|
behar
neban-barruan ur-hotsa isildu egin zen.
|
|
2006
|
|
|
Holan ezarriko ziran barne-arauak zulo haretan, eta ni, zer gerta be, hartuemon handirik izan ez arren, berbak kontuz neurtzen ahalegintzen nintzan. Dana dala, uzkur eta herabe hasikeran, norbaitegana hurbildu
|
behar
neban. Horretarako, patiora ateraten ginduezan ordu laburretan, presoen taldeetara hurreratzen nintzan, hutsaltasunik handienak entzuteko baino ez bazan be.
|
|
2008
|
|
|
Ez eustan horrek grazia handirik egiten, autobusean be mareau egiten nintzan eta. Zer egin
|
behar
neban nik itsasoan! Anaia nagusiari entzunda, banekian, ganera, itsasoko bizitza hori ez zala hain erosoa.
|
|
|
Abadeak bezperan esanda, egun horretan meza eraso
|
behar
neban lehenengoz. Ordua baino berandutxoago heldu ginan eta, prisaren prisaz, ez nintzan zapata lustrauak jazteaz akordau.
|
|
|
Komun hatsituak, letrinak, garbitzea tokau jatan biharamonean. Errekatik hamaika baldekada ur ekarri
|
behar izan
neban, usain txarrak itoteko. Komuneko zuloak han egozan baina inork ez eban zulora azartetan.
|
|
|
Holako aproba bat ez dot inoz ahaztuko, ganera. Anaia gazteagoaren kontra lehiatu
|
behar
neban, anaia eta arreba nagusien gozagarri. Ezkaratzean bertan.
|
|
2009
|
|
|
HAIZEA: Badakit, baina lanpostua
|
behar
neban eta curriculuma apurtxo bat puztu neban. Begira, behar hau oso gustuko dot eta ez nuke galdu gura.
|
|
2010
|
|
|
Gure herrikideak euskal kantuakaz paperak banandu ebezan monja eta batu ziran iparramerikarren artean, eta danak ahalegindu ziran gugaz batera, Santu, Gure Aita eta Agur, Jesusen Ama, abesteko. Egintzaren barruan esan
|
behar
neban berbaldian, gure aurreko euskal artzainen adore harrigarria goraldu neban, Sartalde haretako lautada bakartuetaraino bizibide bila joateko adorea, eta beste herrietako etorkinena be bai, eta baita hartu zituan lurraren eskuzabala be, gaurko Ipar Amerika etorkinak eratutako nazinoa dala gogoraziz.
|
|
2011
|
|
|
Jazo be hori egin jakun. Hartu eben autobus zaharra Irunen itxi eta, Hendaiara igaro
|
behar izan
neban, Markinan autoeskola eukan Mari Sol Etxabegaz eta Mari Karmen Rodríguez, Etxebarriko maistrearen alabeagaz, autobus barri eta gidari barri baten eske. Pasaporte arloan, baten izenik ez egoala eta orduak egin behar izan genduzan poliziara joan-etorrietan.
|
|
|
Durangokoa izanik, Cantabrian ikasi
|
behar izan
neban ezpatadantzea, Comillasen hain zuzen be. Baina ez da hori bakarrik.
|
|
|
Ez naz gogoratzen ze gai azaldu
|
behar izan
neban lehenengoz. Orduko esturearen estureak edo, ahaztu eragin deust.
|
|
|
Nirea bakarrean izan zan, orain basilika dan nire herriko eleizan, Durangoko Uribarriko Andra Marin, Zenon Aranburu gotzain eta jesuita misiolariaren eskutik, berez egin
|
behar
neban baino urtebete lehenago, 1958ko irailaren 28an. Neu ete naz Durangoko Uribarriko Andra Marin abadetzako sakramentua lehenengo hartu dauena?
|
|
|
" Zein ebakuntza egitea gura dozu, ba, orain?" esan eustan orain lau-bost urte, lehenengoz ikusten ninduan eta nire historiala irakurri eban osagileak. Barre egin genduan, baina handik laster egin
|
behar izan
neban lepoko tendoiarena.
|
|
|
Guztiz zorabiatuta heldu nintzan, goizaldean, Montserratera. Barruan neukan guztia bota
|
behar izan
neban. Erromara joateko azkenbako gogoa eta poza izan arren, Bilboko edo Donostiako matrikuladun autorik ikusten ete neban ibili nintzan, etxera eroan nengien.
|
|
|
Filosofiako lizentziaturarako egin
|
behar izan
neban lantxurako irakurri behar izan nebazanak be, onurakorrak izan jatazan geure kulturea ezagutzeko eta maitatzeko.
|
|
|
Ez dakit kongresu horretan izan zan ala ni abade eginda gero, beste baten, euskalari eta euskaltzale handien aurrean, pozik baina ia dardaraka, Julene Azpeitiaren txosten bat irakurri
|
behar izan
neban, bere etorri ezinagaitik.
|
|
|
1959 urtea zan. Izendapena zala eta, Gotzaindegira joan
|
behar izan
neban zeozertan. Ozta-ozta nekian non egoan.
|
|
2013
|
|
|
Ahizpak bakarrik ditut?! Guaya izan
|
behar du
neba bat edukitzea!
|
|
2015
|
|
|
Nik orduan neukazan hogeta hiru urte. Baimena eskatu
|
behar izan
neban, ze hogeta lau urte behar dira abade egiteko eta falta jatazan ia hamar hilebete. Egin nintzan abade, presbítero.
|
|
2016
|
|
|
Lehengo egunean, baina, tabernan, mahai azpian gengozanean, zeharo desbardina izan zan. Dianea hazur eta haragizko persona baten burua zan eta ha jo
|
behar
neban erdiz erdi.
|
|
|
Zelako parajea! Hauxe bai nik
|
behar
neban asaskaldia. Honeek oporrak!?.
|
|
|
ez gara aspertu, ez horixe! Neure oporretarako
|
behar
neban giro lasaia, arranopola!
|
|
2017
|
|
|
Gazterik itxi
|
behar izan
neban bizikletea. Pare bat edo hiru urtean ibili nintzan kili-kolo.
|
|
|
Orduantxe ikusi neban lehenengoz. Bakarrik joan zan eta alde handia atera ebanez, nik pelotoiarekin gelditu
|
behar izan
neban, han saltsa handiagoa egoalako, eta motorista bateri esan neutsan aurretik joiana jagoteko. Azkenean, ezagutzen ez neban harek irabazi eban:
|
|
|
Nik ez neban ijitoen moduan alde batetik bestera ibili nahi eta eusten ahalegindu nintzan, baina azkenean Gernikako lantegia itxi egin
|
behar izan
neban. Ez egoan urtenbiderik.
|
|
|
Ez zan asko. Horrez gainera, beharginena konpondu
|
behar
neban. Orduan astean-astean ordaintzen jaken eta pare bat hilabete inguru zor neutsezan.
|
|
|
Ni baino hobeak hainbat ziran gure sasoian. Gainera, edaderik onenean itxi egin
|
behar izan
neban bizikletea, 27 urtegaz. Hori bai, txirrindulari bizkorra nintzan.
|
|
|
Bigarren legealdian Gobernu Batzordean nengoan eta lehenengo alkateordea nintzan. Mikel Astelarra ezkondu zanez, eztegu-bidaian Argentinara joan zan eta hilabete inguruan neuk hartu
|
behar izan
neban aginte-makila. 2001ean izango zan.
|
|
|
Orduan ez egoan talde lanik eta horrelakorik, baina lagunen artean moldatzen ginan zelan edo halan eta sari hori poltsikoratu neban. Handik kilometro batzuetara, bizikletea apurtu egin jatan eta erretirau egin
|
behar izan
neban. Gero, arratsaldean beste era bateko lasterketak egiten ziran (jazarpena edo persekuzinoa, kanporaketa...) futbolzelaiaren inguruan egoan pista antzeko baten.
|
|
2021
|
|
|
Pasabide horretatik pasetako orduan, mutikotako atrebentzia eta besteak bestekoa nintzala demostrau
|
behar
neban. Sartzen nintzan bertan, baina atoan, handik barrurantza ninoiala, nire buruan pensamentu larriak hasten ziran:
|
|
|
Lantaldeetan antolatzen ginan, eta arazo garrantzitsu edo handienak identifikau eta handienetik txikienera aztertu eta prozesuetan aldaketak egitea zan kontua, hobekuntzarik egongo zala ondorioztatzen bazan. Behar hori garatzeko, hainbat ikastaro, prestaketa eta trebatze saio egin
|
behar izan
neban. Kudeaketa-eredu barriak etozan, eta egokitu beharra egoan.
|
|
|
Bezeroen enpresetara joateko, asko bidaiatu
|
behar izan
neban estatuko herrialde askotara, automobil-etxeek plantak eukiezan lekuetara. Baita Europako hainbat nazinotara be.
|
|
|
Hagaitik, linterna bat be eukiten neban kotxean. Euri zein aterri egin
|
behar izaten
neban bide hori. Eguenetan eta domeketan ikusten genduan alkar.
|
|
|
Halan be, agindu hori ez zan burutu, zorionez, eta nik bertan jarraitu neban. Harrezkero, politikaz berba egiten zanean, tentuz ibili
|
behar izaten
neban, etxeko ardi baltza bainintzan. Baina bai zala bitxia be, ze holango tertulietan, aitak behin baino gehiagotan esaten eban:
|
|
|
Derrigorrezkoa zan. Gogoratzen naz, Garellanora aurkeztu
|
behar
neban egunean, amama Martina oso gaixorik egoala. Bera agurtzeko unean, anaia txiki biakaz, artean neukan bizartzea moztu eta garbitu egin nintzan amamaren logelan.
|
|
|
Horixe egin
|
behar izan
neban. Zer esango neutsan, ba!
|
|
|
Tiro-ariketak benetako munizinoagaz egiten genduzan, tiro-zelaia izeneko eremu baten. Ni oso ona nintzan tramailu horregaz, ze, izan be, lehen mailako tiratzaile kategoria neukan, eta Madrilgo beste kuartel militarren artean egiten ziran lehiaketetan be partu hartu
|
behar izaten
neban.
|
|
|
Nire ardurea izaten zan, behiren bat besteakandik aurreratzen bazan, ez nebala ikusten lainoagaz. Eta bide bazterrera desbidetzen baziran, janez-janez joaten ziran, baina ardura handiz joan
|
behar izaten
neban. Aurrekoa urrintzen bazan, atzekoak bizkortu egin behar izaten nebazan, hirurak bistan eroateko.
|
|
|
Ospitalera heldu eta esan euskuen ni lango ume txikiak ezin zirala sartu. Halan, sarreran egoan itxarongela baten geratu
|
behar izan
neban nik, bakarrik. Handik lasterrera, uniformez jantzitako andrazko bat etorri zan eta beragaz eroan ninduan aitita ikusten.
|
|
|
Lehenengotan, Goikoerrotara eta gero, Barrengoerrotara. Gari-zorroa handiagoa edo txikiagoa bazan, eta segun zorroa nork ipinten eban Potxita astoaren ganean, nik banekian zelango osterea egin
|
beharko
neban. Izan be, zorroa astoan aitak kargetan baeban, ondo helduko nintzan errotara.
|
|
|
Programak zabalduta egozan Arratia guztian, eta guardia zibilak Ipiñaburutik kendu be egin barik euki genduzan aurreko egun bietan. Nik Ipiñan egon
|
behar izaten
neban zelatan, eta agertzen baziran, arineketan etxera joan, abisua emoten. Etxekoek dana batu eta gorde egin behar eben.
|
|
|
Neurera etorrita, askotan ibili
|
behar izaten
neban idi-pareagaz baserriko zereginak egiten, eta auzoko batzuk be bai. Etxe aldaketa egin zanetik, Beobidetik Arangurenera ekarri behar izaten genduzan ganadu-jatekoak.
|
|
|
Satsa behar-beharrezkoa zan, udabarrian soloak ongarritzeko. Altunostera joan
|
behar izan
neban idi-pareagaz eta burdiagaz, aitagana. Altunoste Barazar mendate goienaren beste aldean egoan.
|
|
|
Kontau egin behar izan neutsan zer jazo jatan, eta agiraka itzela entzun
|
behar izan
neban.
|
|
|
Lehenengotan, aitak ez eustan ixten erabilten. Gerotxoago bai, baina arranketako gauza izan
|
behar
neban. Kordelagaz arrankau behar zan, eta nik behar besteko indarrik ez, eta trebetasun handirik be ez, antza.
|
|
|
Geroago eurai be tokau jaken. Ezkondu eta gero be, ni Arangurenera ia egunero joaten nintzan, baina denporeak aurrera egin ahala, egoerak aldatu ziran, eta neure familiagaz denpora gehiago egin
|
behar izaten
neban. Apurka-apurka, anaia gazteen biak handitzen joiazan, eta eurak pasau ziran nire ordezko izatera.
|
|
|
Banekian haregaz bakarrik ez neukala behientzat nahikoa jatekorik. Baina ordua zan eta Altzuagara joan
|
behar
neban bazkaritarako. Mezatara joatea, behintzat, librau neban.
|
|
|
" Etxeko erregiñek", ama Teresak esaten eban moduan.
|
behar izan
neban jatekoa behientzat. Ez naz gogoratzen zer ordu izango zan amaitu nebanerako, baina segiduan ohera sartu nintzan hurrengo egunera arte.
|
|
|
Hotza, ostera, hori bai sentitzen nebala! Nik eskolara joan
|
behar izaten
neban meza ostean. Eta pentsetan neban:
|
|
|
Igorren, beharretik hurrean, pisu bat erosita neukan, baina oraindino eraikitzen ebilzanez, tartetxo baten, Maiteren gurasoakaz bizi izan ginan, Zornotzako Kimera baserrian. Artean be, nire bizitzea baserrian izan zan, baina Kimeratik Igorren bizitera aldatu ginanean be, baserriko beharrak egiten jarraitu
|
behar izan
neban Arangurenen, aita eta amarentzat nire laguntasuna beharrezkoa zan eta. Kotxea baserrian itxi behar zanez, neuretzat barria erosi neban.
|
|
|
Beti egoan zeozer egin beharra, batez be, behiak batzeko makinea zala eta. Neuk konpontzen neban, eta bai goiz, bai iluntze, behiak batzeko orduan aberietan bazan, atoan joan
|
behar izaten
neban. Ostantzean, sei edo zortzi behi eskuz batzea ez zan barriketea, ze aita eta ama makineagaz ohituta egozan.
|
|
2022
|
|
|
-Zuriñe, bihar goizean ikuzi
|
behar dituzu
neba-ahizpen arropiak. Izeko etxean egongo da lanean umeak zaintzen, zuk egiten duzun bitartean.
|
|
2023
|
|
|
Arraunlariak beti gabiltza gora eta behera, azken urtea izango dela edo ez dela. Baina erabaki bat hartu
|
behar
neban. Ikusi neban urte asko egin ditudala atzetik, eta bizitzako egoera edo garai batzuk iristen dira non erabakiak hartu behar izaten diren.
|