|
2001
|
|
|
Sentsazio horren berri eman
|
behar du
literaturak, hots, betikotasuna bizitzarendenbora amaikorrean gertatzen den instant oso eta biribil hori adierazi.
|
|
2002
|
|
|
Bada ere beste kontu bat. Gizarte batek legitimitatea
|
behar duenean
literatura «erosi» egiten du. Gurean ez du zertan erosi, hizkuntzak ematen dio legitimitatea.
|
|
2004
|
|
|
Baina, bere garaiak
|
behar zuen
literatura, sarri, bete-betean asmatu duen idazlea ere bada, eta ez nuke honetaz ahaztu nahi. Bere nobela bakoitzak pausaleku bat eskaini ohi zion garaiko literaturzaleari.
|
|
|
Filosofia, ez gaitezen engaina, ez da literatur generoa. Errespetu falta eduki
|
behar zaio
literaturari hori esateko, benetan. Baina literatura ere ez da ikerkuntza.
|
|
2005
|
|
|
Gurean, Koldo Izagirrez gain, batez ere Potteko idazleei egotzi
|
behar zaie
literatura fantastikoa euskal literaturan errotu izana. Euren eklektizismo barruan literatura fantastikoaren eragina nabarmena da idazle hauengan eta euren eragina beste euskal idazle batzuengana zabaldu da.
|
|
2006
|
|
|
Ez berezezaguna dugun martxoaren 11ko tragediaren kontaketa berritzean, baizik eta berakbere tragedia propioa kontatzean, zakur harrapatuaren tragedia eta irratian berrilazgarri bat entzuten ari den gizonarena?. Kasu honetan zakurrak betetzen duenkontrapuntu funtzio hori
|
behar du
literaturak. Eta ohartu naiz, Jose Luis Otamendiren Hagina ipuinean ere kontrapuntu horrek egiten duela ipuina eder.
|
|
|
Esan
|
behar da
literatur kritikari horiek 51 idazle inguru aipatu dituztela euren azterketetan eta idazle horien 80 nobela batez beste nabarmendu dituztela. Nobela horietarik 12 dira aukeratu ditugun pertsonaia femeninoak (subjektuak) 4; ez dira, beraz, pertsonaia femenino laguntzaileak (Joxepa, Garoa) edota objektu gisakoak (Miren, Leturiaren egunkari ezkutua).
|
|
2008
|
|
|
Begi astigmatikoak gune ezberdinetan ditu foku puntuak, kornearen kurbadura dela eta, ikuspen lausoa sortuz. " Eta ez al luke horrexek
|
behar
literatur kritikaren eginbeharra: kontrajarri eta itxuragabetuari begira jartzea?
|
|
|
Zein iritzi duzu euskal kritikaren inguruan? Zein izan
|
behar da
literatur kritikaren funtzioa?
|
|
|
Erantzun duzuen guztion ustez, kritikak zintzoa izan behar du, eta beraz, ez lituzke isildu
|
behar
literatur lanaren alderdi ahulak. Hori egiteko, ordea, kritikoak kultua, irakurtzalea eta orekatua izan behar du, lanari egurra eman baino lehen lana ongi ezagutuko duena (sic).
|
|
|
Irakasleen artean denetariko iritziak daude irakasgaia EGA prestatzeko baliatzearekiko; edozein modutan, oso iritzi zabaldua da literaturaren bazterketa ikasleen hizkuntza-maila kaskarrak eragiten duela. Izan ere, asteko hiru orduak ere motz geratzen dira euskara irakasteko; ildo horretan, esan
|
behar da
literatura ez dela baliatzen hizkuntza lantzeko.
|
|
|
Baina aintzat hartu
|
behar dugu
literaturak hizkuntza gaitasunak garatzen lagun dezakeela. Horretarako, literaturaren didaktikak ikuspegi komunikatiboari heldu behar dio, eduki kontzeptualak bigarren mailan utziz.
|
|
|
Nafarroako eta Euskal Autonomia Erkidegoko curriculum-legeei dagokienez, Hizkuntza eta Literatura irakasgai bakar gisa proposatzen dute, baina edukiak modu beregainean zehazten dituzte; hau da, ez daude uztartuta hizkuntz eta literatur edukiak. Zatiketa horri gehitu
|
behar zaio
literaturaren alorrean gertatzen den beste bereizketa bat; izan ere, EAEko nahiz Nafarroako curriculumetan literaturaren ikuspegi historikoa eta praktikoa biltzen dira, baina ez da proposatzen nola lotu bi ikuspegiok. Hori horrela, testuliburu askok banatu egiten dituzte teoria (literaturaren historia) eta praktika (testuiruzkinak, batik bat).
|
|
|
Pedagogia berritzaileen arabera, eskoletan irizpide pedagogiko eta komunikatiboak nagusitu behar lirateke. Beraz, soilik kalitatezkoak diren irizpideek edo soilik komertzialak direnek ez lukete lekurik izan
|
behar
literaturaren irakaskuntzan. Ikasleen gustuak eta beharrak aztertu behar dira lehendabizi, eta horietara egokitutako irakurgaiak agindu.
|
|
2009
|
|
|
«Gure hizkuntza bedeinkatua berritu: abantailaren bat
|
behar genuen
literatura zahar, literatura behin eta berriro landuz landuen aurrean».
|
|
|
Alde batetik, ikerketa lanak bultzatzen eta egiten ditugu, erran nahi baita bereziki gure ikasleek eta irakasleek
|
behar dituzten
literatura liburuen egiteko. Eta, bestetik, pentsatzen dugu ere behar ditugula ohoratu gure idazleak, bereziki zenduak direnak, haien lanak ikertuz eta ohorezko aipamenak eginez, kongresuen eta jardunaldien bidez, gure herritarrek behar dutelako jakin haien berri.
|
|
|
ork. gabe), berriz, «zuzentzailea mugarria izan zen euskara informazioaren teknologia berrien munduan sartu zuen neurrian; zeregin nekeza inguruan nagusi diren hizkuntzen gramatika egiturarekin zerikusirik ez duen hizkuntzarentzat, hizkuntza nagusi horien inguruan garatu baita halakoak egiteko oinarrizko teknologia gehiena. Bestalde, zuzentzaile horrek euskara teknologia berrietara egokitzeko moduko hizkuntza delako irudia finkatzen lagundu ez ezik, ikaragarri lagundu zuen artean estandarizatu eta arautzeko prozesuan zegoen ortografia hedatzen ere; ez dugu ahantzi
|
behar
literaturako euskara batua 60 hamarkadaren amaieran sortua zela. Gaur egun, bertsio berrituekin, euskaraz idatzitako testuetarako erreferentziazko zuzentzailea izaten segitzen du Xuxenek».
|
|
|
" Gure hizkuntza bedeinkatua berritu: abantailaren bat izan
|
behar genuen
literatura zahar, literatura behin eta berriro landuz landuen aurrean" (Yorgos Séferisek, greziera modernoagatik, DÃas 1925-1968 egunerokoan).
|
|
2010
|
|
|
Ez dakit Atxaga ospetsu bihurtu zenean nire ikasturte-programa hartan hura sartzeko agertu nien egoskortasunaz ikasleak gogoratuko ziren ala ez. Lan hura profitatuz bederatzi orrialdeko artikulu bat idatzi nuen, katedra oposizioetarako aurkeztu
|
behar zen
literatur azterketa gisa. Ez dut inoiz argitaratu, ez dakit zergatik.
|
|
|
Egilea bere obraren gainetik jartzea komunikabide eta merkatarien kontua da. Horiek rock eta photoshop izarrak behar dituzten modu berean
|
behar dituzte
literaturarenak. Baina idazleak esan beharrekoa, adierazi nahi duena, azken finean dena, bere liburuetan dago.
|
|
2011
|
|
|
Narraziook ia arkeologia dira jadanik, zorionez. Irakurlea konturatuko da (barre apur bat ere egin dezakeela pentsatzen dut) datozen testuok irakurriz, nola genbiltzan haztamuka hitzekin, nola fantasia asko izan
|
behar zuen
literaturak sasoi batean errealitatea jasan ahal izateko.
|
|
2012
|
|
|
Horrela, faktore bakoitzak bere egitekoa dauka erdigunearen eraketan. Ondorengo lerroetan ikusiko dugu idazle eta kritikarien ustez nola artikulatu
|
behar diren
literatur sistemako faktore garrantzitsuenak sistema sendo eta orekatua lortzeko.
|
|
2013
|
|
|
Metodologiaren aldetik, kontuan izan
|
behar da
literatura konparatuaren esparruan lan egiteko, literaturaren bilakabideaz eta diakroniaz, aldiez eta mugimenduez hitz egiteko, aurretik testuen gainean lan kritikoa egitea ezinbestekoa izaten dela. Ana Toledok Literatur Terminoen Hiztegian honela adierazten du:
|
|
2014
|
|
|
Araudi estetikoaz zerdakiten arakatzea. Begirada arauemaileak eskakizun dituen argaltasuna, edertasunaeta gaztetasuna aztertu
|
behar ditugun
literatur pertsonaietan noraino garatzen direnedota ukatzen diren ikusi behar dugu. Ariketak proposatu ikus dezaten telebistan, liburuetan, inguru hurbilean, supermerkatuan, parkeetan, nahiz etxean antzematenditugun emakumeek noraino betetzen dituzten araudi estetikoak.
|
|
2015
|
|
|
Literaturari dagokionez, Hernandez Abaituak, garaiko bere joera polemistari jarraiki, aurreko zenbakian Etxezarretak idatzitakoari erantzuten zion. Kutsu ozpinduaz erantzuten zion, inpresionismoa eta zientifismoa, biak
|
behar zituela
literatur kritikak, eta idazle frustratu izatekotan Etxezarreta zela frustratuena, Hernandez Abaitua bera eta Kortazar idazle zirelako kritiko izateaz gain85 Kriti85 Oraindik libururik atera gabea bazen ere, zenbait literatura lan publikatuak zituen Hernandez Abaituak Susa aldizkarian, eta 1981 hartan irabazi zuen Donostia Hiria ipuin saria. Kortazarri dagokionez, 1982an argitaratuko zuen bere sormen lan bakarra, Bidean izan zen Rosapen. ka inpresionista eta zientifikoaren arteko bereizketan sakontzen zuen, lehena baloratiboa-judizioak egiten dituena-eta bigarrena interpretatiboa dela azpimarratuz.
|
|
|
Baina bide bakarra al dago horretarako? Derrigorrezkoa al da literaturarekiko homologazio hori, ala zineak bere bide propioak landu
|
behar ditu
literaturatik aparte. Har dezagun Jean-Luc Godard.
|
|
|
Literatura bati buruzko iritzi orokor eta, noski, bidezkoa eman nahi bada, gogoan izan
|
behar dira
literatura horren eta bera euskarritzen duen hizkuntzaren garapenean historikoki zerikusia izan duten faktoreak, aldekoak zein aurkakoak. Goraxeago aipatu denez, gauza jakina da Euskal Literaturaren ibilbidean tartekatu diren gorabehera eta eraginak ez direla izan sarritan, hain justu, lagungarriak, oztopagarriak baino.
|
|
|
Aldi berean, haatik, Saizarbitoriak berak idatzi izan du bere literaturako bultzatzaile garrantzitsuenetako bat dela iraganetik sendatu gabe heldu zaizkion zaurietan ozpina bota, hatza sartu eta bueltak ematea; trauma erakustea
|
behar duela
literaturak helburu.
|
|
2016
|
|
|
Interesatzen zaiguna antzerkigintza da. Antzerkiak berak zeharkako bide anitz egin
|
behar baititu
literatura mundu honetan nobleziara iristeko, egoera askotan, forma, azalpen eta adierazpen berriak baliatuz sortzen baita, eta funtzio desberdinak betetzen baititu antzerkigintzak. Mundu anitzak, gurutzatzen direnak, eta Euskal Herriko antzerkigintzaren kasuan, hizkuntzaren egoera bereziak sortzen dituen alderdi batzuen bitartez azaltzen eta ulertzen saiatuko garenak.
|
|
|
Literatura herri baten egunkari bati parekatzen bada, ulertu
|
behar da
literatura ez dela soilik iraganaz ari, eguneroko gertakariez ari dela, honela herriaren kezkak eta grinak nola kudeatzen dituen azaltzen da. Honela, literatura Herriaren kronologia bat sortzen da historian zeharreko herri honen hizkuntzak, gertaerak, aldaketak ulertzeko aukera ematen duena.
|
|
|
Idatziak, bazterketaren eta sailkatzearen, kritikaren parte asko dauzka, beste mundu baten atarian gelditzen da testu idatzia, beste batzuen parametroekin begiratzen den lana da, eta ondorioz, arriskugarria bizi beharra bazterketa baino gehiago
|
behar duen
literaturarentzat. Inportanteagoa baita idatzia izan dena entzunaraztea, ozen errepikatzea, ekintzaren bitartez hedatzea, idatziari bizia ematea.
|
|
|
Alta, hedadura, irakurketak, berrirakurketak, aipamenak, interpretazioak oinarrizkoak dira literaturaren bizian. Irakaskuntzaren eremua
|
behar du
literaturak, erregulatze prozesuak ekartzen baititu eta ere hobetzeak. Antologiak ez dira aski literaturaren aitzina eramateko, eta kritika alde batera uzten du errazki.
|
|
|
Kritikaren erdigunean literatura nazional kontzeptua ipintzeak jada argi eta garbi kokatzen du Atxaga tradizio konparatistaren barruan. Jonathan Culler kritiko eta konparatista handiak ere oso arazki adierazi zuen, Atxagaren testuaren argitalpena baino urtebete geroago, zertan oinarritu
|
behar zen
literatura konparatua: –Si la literatura comparada quiere abrirse camino en las universidades y en el mundo de las organizaciones profesionales, ha de iniciar un debate teórico que ponga en duda el principio según el cual las literaturas nacionales son las unidades legítimas para el estudio de la literatura?
|
|
2017
|
|
|
Ezin dugu ipini literatura heliozko atmosfera isolatu batean, eta galdetu, xalo, zergatik ez ote duten publikatzen bekarik gabe gazteek (ez da guztiz egia, bestalde); zergatik ez ote duten hainbeste idazten emakumeek, sektore batzuetako langileek. Barnean hartzen duen egoera historiko eta politikoarekin (zentzu zabalenean) lotu
|
behar dugu
literatura; begiratu zer dagien, zer-nolako industria den, ez hainbeste zer darakutsan.
|
|
|
Prietok mexikarren literatura-identitatea sortzea sustatu zuen. Izan ere, Rook eta Prietok uste zuten
|
behar zela
literatura-akademia bat, hamar urte luzeko gerra baten ostean independentzia lortu berri zuen herri baten gorabeherei buruz mintzatuko zena. Hala ere, Akademiak bizirik iraun zuen bitartean ez ziren, ez, mexikarren atsekabeak amaitu gerra horrekin; harrezkero, beste ezbehar batzuk etorriko zitzaizkien, eta denak estatu arrotzek eraginda.
|
|
2019
|
|
|
LATZA
|
BEHAR DU
Literaturako Nobel sariduna izateak. Ez nioke inori opa, euskal idazle bati izan ezik.
|
|
|
Ez du indar apartekorik ezta bere lanabesaren âhizkun  tzarenâ sozializazioan ere. Kalitate literarioan eta horrek hiztunengan sor dezakeen autoestimuaren zelaian markatu
|
behar genuke
literaturaren eremua.
|
|
|
Alfonso Sastrek sarri aipatzen zuen antzerkiak
|
behar duela
literaturaren eta ahozkotasunaren tartean legokeen mintzaira bat, berak “parlatura” deitu zuena. Urrun dago euskara teatrorako kode hori sortzetik, alegia, jendaurrekoan artifizio kutsurik gabekoa eta era berean hitzaren literatur balioa zaintzen duena moldetik?
|
|
2020
|
|
|
Nola irakurri eta idatzi
|
behar den
literatura argitu nahi nuen ideia hori garatuz, sortzen zaizkigun kontraesanak bederatzi ataletan aletuz: Bakardadean ala talde lanean irakurtzen, klasikoen bidez ala esperimentazioaren bidez, hausnarketaz ala komunikatzearen premiaz, ahozko hizkuntzatik ala idazkuntzatik, plazerez ala diziplinaz, modu zuzenduan ala askean, eskola dela medio ala etxeko giroaz baliaturik, saiakera bidez ala fikzio bidez, curriculumetan sartuz ala soilik jakinminez.
|
|
|
Goethe ere hizkuntza literario bat sortu beharraz kezkatu da hasieratik: herri bakoitzak bere baitatik eta bere gisara sortu
|
behar du
literatura propioa (Azurmendi 2007d: 29).
|
|
2021
|
|
|
Lehenik ikusi
|
behar da
literaturaren" definizio" gaurkotua zabaldu dela euskal kultura garaikidean: literatura" sail eta jarduera autonomo" gisa definitua da.
|
|
|
Legitimitate kulturala jokoan dago barneko eremuan, euskaldunek hobeki ulert dezaten beren arteko zenbaitzuek –idazleek kasu hontan– zer ikuspegi mota zabaltzen duten denek bizi dituzten arazoei buruz. Eta, alde hortarik, ez da ahantzi
|
behar
Literaturaren historia dela Euskal Herriko historia orokorrean eginak eta osaturik dagoen eremu historiko bakarra, nahiz tradizioa aski berria den. Oroitarazi behar da K. Mitxelenak" ardatz linguistikoa" oinarritzat hartu zuela bere lanean, beste eremu kulturaletan erabiltzen diren ezaugarri nazionalak isilduz.
|
|
|
Bigarren testua, 1 925eko artikuluan, xeheki aipatu zuen zer
|
behar zen
literatura baten osatzeko: tokiko hizkuntzan idatzitako liburu andana bat izan behar da, mendez mende eginak, baita ere gai guziez ari den sorkuntza.
|
|
|
" Modu zabalean ulertu
|
behar da
literaturaren irakaskuntza, liburutik haratago joanez, beste euskarriekin loturak eginez, app-ak erabiliz, irudiei eta antzerkiari lekua eginez, irakurketa sormena eta idazketa lotuz, idaztea jolasa eginez eta ikasleak sortzaile bihurtuz, IKT-ak sormenerako bitarteko gisa erabiliz, irakurketa transbertsala eginez...". (GE2)
|
|
|
Nola maitatuko dugu hizkuntza sortzen denik ere ez badakigu? Gure komunitatera eta garenera erakartzeko irakatsi
|
behar dugu
literatura. Ikuspegi soziolinguistikoa kontuan hartuta, sortzaileak behar ditugulako, eta hori eskolara eraman.
|
|
|
Horrek aberastu egiten du liburua kasu honetan, eta horretan asmatu behar dugu. Ahalik eta funtzionalitate handiena bilatu
|
behar diogu
literaturari".
|
|
|
" Erreferenteak
|
behar dira
literaturan. Horretarako margo paleta handi bat dugu.
|
|
|
Gaur egun geroz eta gehiago ari dira zabaltzen formatu multimodalak literaturan, eta horiek ulertzera, kontsumitzera eta erabiltzera eraman behar ditugu gazteak. Horretan gaitu
|
behar ditugu
literaturaren arloan. Gainera, ikasleak engantxatzeko eta erakartzeko modua izan daiteke, eta hau literaturak behar du.
|
|
|
Bigarren mailakoak izan behar ote dute haur irakurleak, gazte irakurleak? Testuaren kalitatea apalduz egin
|
behar dugu
literatura. Hori da haurren eta gazteen kezkei hurbiltzea?
|
|
|
Errealitatea, ordea, oso bestelakoa da, eta teorietatik egungo praxietara nahi baino arrakala handiagoa dago. Alde batetik, euskal hezkuntza sistemek ez dituzte erronka horiek erdietsi, oraingoz behintzat, eta, bestetik, horri gehitu
|
behar zaio
literaturaren lanketak askotariko zailtasunak dituela, dela helburuak eta misioa zehazterakoan, dela horiek egikaritzerakoan. Kezka horretatik abiatzen da nagusiki ikerketa-lan hau, euskal literaturaren didaktikan ekarpen xumea egiteko asmoz.
|
|
|
" Batzuetan jardueretara jaisten gara, helburuetan pentsatu ordez, eta beharbada hasiera da zertarako irakatsi
|
behar den
literatura: hizkuntza lantzeko, edo zertarako?
|
|
|
Jakin beharko zuen badagoela eta, gainera, idazlea da. Eta, edonork jakinaren gainean egon
|
behar luke
literatura badaukagula. Berandu hasi ginela?
|
|
|
Irakurketa horretatik abiatuz, euskal literaturaren merkatuan eta horrek ikastetxeetan dituen ondorioetan sakontzeko interesgarria izan daitekeen bereizketa terminologiko eta kontzeptual batera eramaten du gaia: " Ez dugu ahaztu
|
behar
literatura gauza bat dela eta liburugintza beste bat, eta liburugintza negozio bat da, izan kanonikoak, izan azken bi-hiru urteetan ateratako nobedadeak edo enkarguzko liburu horiek" (IEE1). Liburu" pop edo popularrak etengabe" sortzeko joera kritikatzen du elkarrizketatuak, baita klasikoetan arreta edo mira osoa jartzea ere, eta gehienek" liburugintzaren negozioari erantzuteko helburua" dutela dio modu kritikoan, eta era berean, ez dietela" ikasleen beharrei erantzuten".
|
|
|
LIR2-ren bidetik, gaitasunarekin lotzen du DGIR1-ek, halaber, gaitasun literarioaren garapena, hizkuntzan trebetasun aproposa
|
behar delako
literatur generoetara hurbilketa gerta dadin:
|
|
|
" Bestalde, bai diziplinartekotasuna, bai proiektuetan oinarritutako irakaskuntza, zein gainerako metodologia aktiboak aukera ederra izan daitezke literatura ikastetxeetan lantzeko. Ez dugu ahaztu
|
behar
literatura gizartearen isla dela, eta, beraz, gai ugari hartzen ditu bere baitan. Horrek diziplina edo jakintza-arlo diferenteekin batera lantzeko zubiak eskaintzen dizkio, baita ikasleengana iristeko eta hauei eragiteko aukera ere".
|
|
|
" Igual eman
|
behar da
literatura adin horretan, baina ez hain enkasillatuta. Utzi behar da libreago literatura lantzeko:
|
|
|
Ameriketako sintetismorako gaitasunean, ahozkotasunaren bizitasunean eta hizkuntzaren ekonomian, hor ikusten zuen Ingalaterrako ama hizkuntzaren perifrasi luzeetatik askatzeko gakoa. Irlandatik, Ingalaterratik eta Estatu Batuetatik, bere hiru bizilekuetatik hartu zuen Chandlerrek
|
behar zuena
literatura gogoangarri eta berritu bat sortzeko. Halako zerbait daukat nik buruan euskara batuarentzat.
|
|
|
Migueli gustatu egin
|
behar zaio
literatura hori. Migueli ez zaio gustatzen.
|
|
|
Horrela lortzen dute telepatiaren naturaz gaindiko dohaina. Hitzen bidez irakurlearen buruan irudiak eta sekuentziak, ahotsak, lurrinak eta anbienteak sartzeko gaitasuna garatu eta findu
|
behar da
literatura interesgarria egiteko. Eta hori ez da lortzen irakurleei zer pentsatu behar duten eta zer ez duten pentsatu behar esanda.
|
|
|
Eta idatzi adorez. Ausardia
|
behar da
literaturaren kritikan, eta ezetz uste baduzue eman buelta bat gure kritiken gordailuari eta ikusiko duzue liburu inportanteak argitaratu direnean ze kritika gutxi egin zaizkien. Deigarria da.
|
|
|
Hori ere
|
behar du
literaturak. Barrea.
|
|
|
Itsasoa
|
behar dugu
literaturan.
|
|
|
Zertaz hitz egin
|
behar genuke
literaturaz hitz egiten dugunean?
|
|
|
Literatura bikaina egiteko, idazlearen buruak androginoa izan behar zuela aldarrikatu zuen. Gizonak bere baitan daraman emakumea
|
behar du
literatura egiteko, emakumeak bere gizona behar duen moduan. Shakespeareren barruko emakumea da, azken baten, Shakespearek emakume literarioak idazteko duen tresna nagusia.
|
|
|
" Baina zuek, editoreek, aurre egin
|
behar diozue
literatura kaskarrari eta arranditsuari eta puztutako edozein ergel entzuteak eragiten duen asperdurari. Horiek beti hitz egiten dute pulpitutik, kalean edonork dakien zerbait esateko edo, okerrago, ez esateko!
|
|
|
Otoiak, salmoak. Elementu horiek denak batu
|
behar ditugu
literaturan ere, mirariak egin nahi baditugu. Profetak.
|
|
|
Librea, libertatea erabaki daitekeelako. " Handik eta librek ez dute zer ikusirik, beraz libertate literatura behar dugu" esan zuen Joxe Azurmendik Euskal idazleak, gaur entziklopedikoaren hasieran, oraindik ere euskaldunok
|
behar dugun
literatura librearen aldeko manifestu ederrean:
|
|
|
Eta guk
|
behar dugun
literatura, da, herriak herriarekin duen komunikazioarena. Langileak langilearentzat egiten duen kontakizuna; amak haurrarentzat egiten duen antzerki antza; presoaren rapporta, denok ikas ditzagun gartzelako esperentziak; estudiantearen tunantekeriak, gurasoek jakin dezaten, zertan alferrik galtzen duten dirua.
|
|
|
Beti pentsatu dut lotura humano interesgarrienak hor sortzen direla, maitasunak zentzuzkoago eta adoretsuago egiten gaituela eta ezer berotu nahi denean hortxe dagoela gizakion bihotzak sortzen duen erregairik onena. Literaturarekiko maitasuna
|
behar da
literatura osasuntsua izateko, maitasuna behar den bezala familia osasuntsu bat izateko, bikote osasuntsu bat edo beste edozein eratako elkarte humano bat. Besterik ez bada, geure buruaren maitasuna.
|
|
|
Kontrakoa dirudien arren, idazleok ez ditugu liburuak gorputzeko zuloren batetik botatzen, banitatearen sistemak errundako zelulosazko arrautzak bailiran. Editoreak, zuzentzaileak, artista grafikoak, maketatzaileak, argitaletxeak, argazkilariak, kazetariak, era askotako profesionalak
|
behar dira
literaturaren sistema bizirik mantentzeko, eta elkarren artean jarduteko modurik onena profesionalak izatea da. Besteek egiten duten lana ezagutzea eta, ahal bada, lan hori egiten laguntzea.
|
|
|
Hori ere
|
behar du
literaturak. Apur bat elkarren lagunak izatea, elkartasunez lan egiteko.
|
|
|
Emakume gehiago ditu eta emakumeon gizarteratzea hurbilago dago kooperatibismotik gizonei inposatzen zaien lehia mingarri eta itsutik baino. Ez horregatik bakarrik baina horregatik ere ongietorria eman
|
behar die
literatura honek dauden eta datozen andre guztiei. –
|
|
|
Hori ere
|
behar du
literaturak.
|
|
|
Lagunek, gurasoek, lanak, bikoteak... denak ematen dizu zeure lanerako materiala. Obserbazio lan handia egin
|
behar da
literatura ondo egin ahal izateko. Idazle handienek oso ondo ezagutu izan dute hizkuntza, lan tresna, baina errealitatearen behatzaile ikaragarri onak izan dira.
|
|
|
Kixotek elementu sobrenaturala txertatzen duelako nobela errealistaren moldera eta gaixotasun mentalaren bidez. Sancho Panzaren begiradatik so egiten dugunean, mundua den bezala ikusten dugu, baina Kixoteren begiradatik so egiten dugunean, mundua fantastikoa da. Bi aukerak ematen zaizkigu, eta Cervantesek frogatzen digu ez ditugula zertan errealismoa eta sobrenaturalismoa elkarren kontra jarri behar, bi korronte horiek
|
behar ditu
literaturak.
|
|
|
Didimok bi goitizen zituen: Brontzerrai (Chalkenteros), metalezko barrenak
|
behar zirelako
literaturari buruzko hainbeste iruzkin luze idazteko, ezin konta ahala iruzkin; eta Liburu-ahazle (Biblioldthas), behin, jendaurrean, teoria bat zentzugabea zela esan zuenean horixe bera defendatzen zuen bere saiakera bat erakutsi ziotelako. Didimoren semeak —Apion deitua— aitaren ofiziorako izaera nekaezina heredatu zuen, eta Tiberio enperadoreak Munduko Ipurdi deitzen omen zion.
|
|
|
Haren ediktuak Atenasko Akademia prestigioduna ixtera behartu zuen, aintzat hartu gabe ere Platonek berak sortua zela aurreko milurtekoan. Galbidean sarturiko arimek agintarien babesa
|
behar zuten
literatura paganoaren arriskuetan ez erortzeko. IV. mendearen hasieratik, funtzionario sutsuak bainuetxeetan eta etxe partikularretan sartzen ziren liburu" heretiko eta magikoak" konfiskatzeko eta ondotik su publikoetan ke bihur zitezen.
|
|
|
Ez dugu ahantzi
|
behar
literatura praktika literarioekin lotuak direla nun liburua ez dela helburu bat. Lerratzen ari gara testutik paratestura, opus operatum batetik modus operandi batera.
|
|
2022
|
|
|
«Pertsonaia gogorra da, ez da batere erromantikoa». Jende askorentzat ezezaguna zen egia bat eman zuen aditzera, eta askori kostatu zitzaien sinestea; baina, harentzat, horrek
|
behar luke
literatura beltzaren helburua: «Krimenak behar du izan errealitatea kontatzeko aitzakia».
|
|
|
Horretarako, aukera bat da ikasgeletan irakurtzeko tarte bat hartzea. «Hezi egin
|
behar da
literatura irakurtzen», Alkainen hitzetan. «' Irakurtzen badakitenez, hitzak deskodetzen dituztenez, beren kasa irakur dezatela'.
|
|
|
Esan
|
behar da
literatur klub hauetan egiten den irakurketa dialogikoa dela.
|