|
2001
|
|
|
Perfumea ez da txiripaz edo zoriz egindako nahaste usainduna, ondo ikasita eta landutako esperientziaren ondorioa baizik. Esperientzia horretan kontuan hartu
|
behar dira
lehengai usaindunen ezaugarriak, hegazkortasuna, iraunkortasuna, larruarekiko sentikortasuna, intentsitatea etabar.
|
|
|
Kolektibitateetarako prestatutako janariak egiten, ontziratzen, biltegiratzen, banatzen, inportatzen, hornitzen eta, hala badagokio, zerbitzatzen dituzten enpresek, bai eta beste establezimendu eta saltoki batzuek ere, Elikagaien Osasun Erregistro Orokorrean inskribatzeko betebeharra dute. Prestatzeko xedapenak Prestatutako janariek hainbat baldintza bete
|
behar dituzte
lehengaiak hartu, hautatu, prestatu eta garbitzeko prozesuei dagokienez. Ahal denean, horretarako erreserbatutako lokal edo espazio batean eginen da, edo espazio berean.
|
|
2002
|
|
|
Prozesu horrek bi hilabete inguru iraungo du deskonposizio geldoak irauten duen hiru hilabeteetan. Dagoeneko aipatu ditugu konposta orok izan
|
behar dituen
lehengaiak edo energia, baina kontuan izan behar dugu prozesua azkartzeko hezetasun, aire eta materia organiko askoko nahasketa egin behar dugula. Hezetasunari dagokionez, beharrezkoa da konpostean aurkitzen diren material guztiak hezeak egotea, baina ez sakonak.
|
|
2003
|
|
|
Horretaz guztiaz gainera, kontuan izan
|
behar da
lehengaia (arraina) desagertzeko arriskuan dagoela, besteak beste, arrainkumeak axolagabeki harrapatzeaz gainera, sare kopuru handiak erabiltzen baitira eta poluzioa ere gero eta handiagoa baita. Aurkezturiko ikuspegi iluna osatzeko, azterketak dio erabakiak hartzeaz arduratzen diren instituzioen artean koordinazio kaskarra dagoela (kontseilu orokorra, Industria eta Merkataritza Ganbara, Gobernu Frantziarra, EB eta abar).
|
|
|
Fase honetan, arriskua dago lehengaiak eta osagaiak behar bezala ez biltegiratzean, eta horrek haien aldaketa edo kutsadura mikrobiologikoa eragin dezake. Prebentzio neurri hoberenak dira haragizko lehengaien eta hozkailuan gorde
|
behar diren
lehengaien tenperatura egokia mantentzea; horiek guztiak hozte-edo izozte-ganberetan biltegiratu behar dira, kasuaren arabera. Behar bezala konbinatutako biltegiratze-denbora eta-tenperatura funtsezko faktoreak dira haragi-lehengaien kontserbazio egokia bermatzeko.
|
|
2007
|
|
|
Hala ere, aditu batzuentzat, nekazaritzako lehengaietatik abiatuta bioerregaiak egitea kezkagarria da, elikadurarako
|
behar diren
lehengai berak direlako kasu askotan, eta lehia egon daitekeelako bi erabileren artean.
|
|
2008
|
|
|
Egoera basatian hazi direnez, haragiak ezaugarri bereziak ditu nutrizioaren eta organoleptikoaren aldetik. Elikagai horren mantenugairik aipagarrienak proteinak dira, gorputzeko ehunak hazi eta birsortzeko
|
behar den
lehengaia ematen baitute eta defentsa-sistema estimulatzen laguntzen baitute. 125 g txahal-haragi errazio gomendatu batek mantenugai horren eguneko behar guztien %25 baino gehiago ematen du.
|
|
|
Karbono dioxido gutxiago isurtzeak, neurri batean erretzen dituzten erregaiak berriztagarriak direlako, ez ditu automobilak berde egiten. Errepideek okupatzen dituzten lurrek, horiek egiteko erauzi
|
behar diren
lehengaiek, autoak egiteko behar diren metal eta gainerako materialen produkzioak ingurugiroari eragiten dioten kaltea ahaztu egiten dira. Egungo automobil partikular ubikuoaren eredua ez litzateke jasangarriago izango gasolinaren ordez, demagun, eguzki-energiaz lortutako hidrogenoa erreko balitz.
|
|
2009
|
|
|
Elkartzeak ekarri duen onurarik handienetakoa, guztien erosketak batera egin ahal izatea izan da. Horretara, prezio merkeagoan zuzentzen zituzten ustiakuntzarako
|
behar zituzten
lehengaiak. Nekazari kooperatiba izan arren, abereekin lotutako erosketak egiten zituzten sarri.
|
|
2010
|
|
|
Atez ateko bilketari esker ia dena birziklatzen da orain Usurbilen. Herri guztiek gauza bera egingo balute, ez genuke natura sakeatzen jarraitu
|
beharko
lehengaien bila. Ez genituzke zabortegiak ireki orduko beteko.
|
|
|
Sukaldeko eremuen kokapenak bermatu
|
behar du
lehengaia harrera-eremura heltzen denetik, plater kozinatu moduan jantokian zerbitzatzen den arte, «beti aurrera» joango dela; hau da, kontaminazio gurutzatua ekiditeko etapa desberdinetan dauden elikagaiak (gordinak eta kozinatuak) ez direla bide beretik pasatuko. Printzipio hau janariari ez ezik, langileei, zaborrei eta plater zikinei ere aplikatzen zaie (ikusi 2.8 eta 2.9 irudiak).
|
|
|
Egun, begi-bistan dagoenez, politika estrukturalen nondik norakoa kanpotik erabakita etortzen zaie gobernuei, botere ekonomikoen interesak babesteko politikak koordinatzen dituzten erakundeetatik (NDF, Munduko Bankua, Europako Bankua?). Gobernuak, arian-arian, botere horien mendeko zerbitzu-emaile huts bihurtzen ari dira, polizia, haiek
|
behar duten
lehengai nagusia, herritarrak, prestatzeko, administratzeko, kontrolatzeko eta erreprimitzeko.
|
|
|
Espainiako zenbait ikerketa-zentrok partzuergo bat osatzen dute, eta elikagaien erabilerarako nanokapsulatze-teknikak ikertuko dituzte. Ikertzaileek lan honen bidez kapsulatu
|
behar diren
lehengaiak hautatu nahi dituzte, osasunerako onuragarriak diren propietateak ez galtzeko eta hain txikiak izan daitezkeen lehengaiak. Proiektuak Zientzia eta Berrikuntza Ministerioaren diru-laguntza du eta 1,3 milioi euroko aurrekontua du.
|
|
2011
|
|
|
Eskuarki, energia sortzeko erabili
|
behar diren
lehengaien (ura, ikatza, haizea) sorlekuaren edo energia sortzen duten elementuak hozteko lehengaien ondoan (adibidez, zentral nuklearrak uraren ondoan jartzen dira, erreaktoreak hozteko erabiltzen baita) jartzen dira energia-zentralak (hidraulikoak, termikoak, nuklearrak, eolikoak, fotovoltaikoak, etab.).
|
|
|
Zeliako bezeroa zaintzea Tabernetan, jatetxeetan edo talde-jantokietan prestatzen diren glutenik gabeko plateren egokitasuna bermatzeko, ezinbestekoa da barne-kontrolerako sistema bat antolatzea, elikagaiak zeharkatzen dituen faseetan izan ditzakeen kutsadura-arriskuak ahalik eta gehien murrizteko, establezimenduan jasotzen denetik landutako plater gisa zerbitzatzen den arte. Kontrolak ahalik eta handiena izan
|
behar du
lehengaia jasotzean, biltegiratzean, elikagaiak manipulatzean, platera prestatzean eta ondoren zerbitzatzean. Horretarako, gidak lau fase bereizten ditu:
|
|
2013
|
|
|
Baldinbaitere. Baina nekez uler daiteke erokeria hau 1998tik 2003 artean herrialdea suntsitu zuen gerrarik gabe, besteak beste koltanaren kontrolak piztu zuena, gure telefonoek ezinbesteko
|
behar duten
lehengaia. Emakumeen kontrako ankerkeria ez dago gerran, ordea.
|
|
|
Alemanian jarri zuen martxan lehen sakarina-ekoizpena. Nahiago nuen herrialde honetan [Estatu Batuetan] hasi, nire etxea baita, baina eskulan gaituaren eta sakarina egiteko
|
behar diren
lehengaien prezio altuak zirela eta, baztertu egin genuen ideia hori nik eta nire lagunek, zioen Fahlbergek.
|
|
|
Horrek guztiak bizitza molde berriak eskatzen zituen (askozaz urbanoagoa) eta modu berritu horiek izango ziren, hein handian, produkzio sistemekin batera, paisaia industriala ere eraikuntza humano gisa gizarte modernoaren premisen barnean egituratzera bultzatu zigutenak. Sistema produktiboek puntu estrategikoak
|
behar dituzte
lehengaiak ustiatzeko, makinak funtzionatu arazteko eta baita garraiorako ere; hau da, lurraldearen eraldapenean bortizki eragiten duten errekurtsoak, beharrizan zehatzetarako transformazioak etengabe bere izaera baldintzatuz. Efektu horiek bizitzaren antolakuntza kolektibo eta banakakoan eragiten dute; baina horri loturik jasotzen dugun kultur produkzio eta erreprodukzioan ere.
|
|
2014
|
|
|
Aste honetan bi orduko elkarretaratzeak egin dituzte lantegi atarianCondesa taldeko Zalain Transformados lantegiak egoera traketsean segitzen du. Alde batetik, Arcelor Mittal hornitzailearekin eta bankuekin egiten ari diren negoziaketei buruzko azalpenik ez die eman zuzendaritzak langileei eta bertzetik, lanerako
|
behar duten
lehengairik ez da ailegatzen lantegira. Horregatik, zenbait mobilizazio egiten ari dira.
|
|
|
Condesa taldeko Zalain Transformados lantegiak egoera traketsean segitzen du. Alde batetik, Arcelor Mittal hornitzailearekin eta bankuekin egiten ari diren negoziaketei buruzko azalpenik ez die eman zuzendaritzak langileei eta bertzetik, lanerako
|
behar duten
lehengairik ez da ailegatzen lantegira. Horregatik, zenbait mobilizazio egiten ari dira.
|
|
|
�Hilobi batek eman dit
|
behar nuen
lehengai apurra bizitzaren eta heriotzaren muga apurtuta uzteko.�
|
|
2015
|
|
|
–
|
behar da
lehengaiak, pertsonak eta produktuak lekualdatzeko.
|
|
2016
|
|
|
Hemen tupust egingo genuke, aurrez aurre, jakintza-transmisio ororen barne-izaera afektiboarekin ere (Jan Verwoert, 2011) eta ikerketa artistikoaren protagonistak asaldatzen dituzten beste ezjakintasunekin; batik bat «proiektu»aren eta «flexibilitate»aren ideialak aldarrikatzen diren honetan (Sadr Haghighian, 2011). Ikerkuntzaren ezarpenean, ia-ia paradigma artistiko berri legez, bere balizko izaeraren kontzientzia garatzeko
|
behar dituen
lehengaiak sarritan kondizionaturik agertuko zaizkigu produkzio-beharraren urgentziarekin.
|
|
|
-
|
behar da
lehengaiak, pertsonak eta produktuak lekualdatzeko.
|
|
2017
|
|
|
Hazteko ahalmena askoz handiagoa da. Geyer-en arabera, plastikoak fabrikatzeko
|
behar diren
lehengaiak mundu mailan ekoitzitako hidrokarburoen ehuneko txiki bat baino ez dira; beraz, «nahiko bagenu, erraz estaliko genuke Lurra plastikoetan». Irudia:
|
|
2018
|
|
|
Nolabait, ISSaren jarraipen bat izango litzateke, abantaila batekin: Ilargiak dituen baliabideak ustiatuta, aukera legoke
|
behar diren
lehengai guztiak handik lortzeko.
|
|
|
Beraz, inkesta batzuk egin berri direnean, zenbaki horiei erreparatuz gero konklusioa baldin bada gutxi saltzen direla euskarazko lanak eta larritasun egoera batera iritsita gaudela, horrek zer esan nahi du: ...rik eta egonkortasunik ez dagoenez bihar gutxiago salduko dela?, E) arrisku bizian daudela argitaldari txikiak?, F) enpresa-kontzentrazio prozesu batzuk abiatu behar liratekeela?, G) erdarazko produkzioari eta komertzializazioari mugak ezarri behar litzaizkiekeela?, H) euskarazko produkzioari eta komertzializazioari pizgarri bereziak eman behar zaizkiela?, I) euskal lanen produktoreei merkatu egin
|
behar litzaizkiekeela
lehengaiak eta zerbitzuak?, J) euskal lanen erosleei merkatu egin behar zaizkiela salgaiak?, K) zerbait aldatu beharra dagoela denak berdintsu jarrai dezan?... etc.
|
|
2021
|
|
|
Bizkaiko otzaragileen aurreko belaunaldiek-Lezaman eta Mungian jaiotako artisauez ari gara bereziki-inguruko mendietan erosten zuten zura; hala ere, gure lekukoen garaian,
|
behar zuten
lehengaia lortzeko Gipuzkoako herrietara joan behar izaten zuten, Azkoitira edo Beasainera, besteak beste. Zortzi eta hamar urte bitarteko basoak erosten zituzten; eta gaztainondoenborretatik sortzen ziren zartak moztu egiten zituzten neguko ilbeheran.
|
|
|
Gipuzkoako Inter Alloys enpresak 40 urte daramatza altzairua ekoizteko
|
behar diren
lehengaiez hornitzen Hego Euskal Herriko, Espainiako eta Portugalgo bezeroak. Pablo Munilla presidentearen hitzetan, «salbuespen egoera da erabat».
|
|
|
Karbono aztarnaren murrizketak enpresa baten balio kate osoaren inplikazioaren beharra du: produktua egiteko
|
behar diren
lehengaien ekoizpenean, horien garraioan, produktuen ekoizpen prozesuan, produktuek bere bizitza zikloan –hor ere isurtzen dute–.. Helburu batzuk, bada, gure eskuetan daude, eta, esan bezala, epe laburrean zehazteko moduan izango gara.
|
|
2022
|
|
|
Lehenago, eltzeko kafea egiten zen, ura berotu eta, bertan, errotan birrindutako kafea (eta txikoria txigortua) pausatu, ondoren txano edo mahukatik iragazita. Aspalditik, italiar estiloko kafegailu txikiak bost minutuan prestatzen du kafe ona,
|
behar den
lehengaia eta argindarra bakarrik gastatuta.
|
|
2023
|
|
|
Halaber, lanaren arabera, produktu horiek laborantza-lur eta ongarri gehiago behar dituzte barazkiak, frutak, ale osoak, fruitu lehorrak, lekaleak, landare-olioak, tea eta kafea baino. Izan ere, luzapen eta ongarri handiak
|
behar dira
lehengaiak lantzeko, hala nola azukre-kanabera, erremolatxa edo zerealak, gehienetan monolaborantza-erregimenean. Hala ere, azterlanak frogatzen du haragi gorri eta prozesatua ekoizteak sortzen duela ingurumen eraginik handiena.
|
|
|
Alabaina, industrializazioak jendearen eta naturaren arteko harremana izigarri aldatu zuen. Betidanik jendeek bizirik irauteko behar zituzten baliabideak erabiltzen zituzten, baina XIX. mendean hasi zen industriak
|
behar zituen
lehengaien ustiapen masiboa. Bizkaiko meategien marrazki honek irudikatzen duen gisan, mendiak zilaturik gelditu ziren, oihanak labakituak, gisuharria agerian eta hondarkinak denetan.
|