|
2000
|
|
|
Herri edo eskualde horretan-eta leku batzutan hala da-bertso mugimendua eramaten duen taldea izan
|
behar du
bertso eskolak, ez bertsotan erakusten duen akademia. Esparru horretan transmisioaz arduratzen direnak, saioak antolatzen dituztenak, bertsotan egiten dutenak esparru horretako saio espontaneo eta antolatuetan...
|
|
2003
|
|
|
Bestetik Belodromoa egokitu
|
behar zen
bertsotan egiteko areto gisa. Lau hilabete lehenagotik egun handira arte, egunero joaten nintzen Belodromora.
|
|
2004
|
|
|
Gainera, nire oihartzun mediatikoa lortzeko, saioak egin ditzadan, hori behar dut nik. Zeren badakit, edo uste dudana da, agian final batean ez dudala ongi abestuko, baina bertso afari batean edo" Zaharrak Berri Xou" batean zerbait arraroa gertatu
|
behar zait
bertsotan ondo ez egiteko.
|
|
2008
|
|
|
Azken orduko urduritasunak somatu genituen: albinteak suziria prestatzen, Julen Zelaieta txupinazoa baino lehen bota
|
behar zuen
bertsoa buruan hartzen, zinegotziak Berako eta Nafarroako banderak eta ikurriña jartzen, gonbidatuak kontu kontari, Berako bertso eskolako gaztetxoak… Berako Kultur Batzordeko hainbat kide ere bertan ziren. Izan ere, Julen Zelaieta izan zen lehen suziria piztu behar zuena, baina Berako Kultur Batzordearen izenean egin zuen, erakunde hau baitzen horren arduraduna.
|
|
2009
|
|
|
Bertsolari bizia zen, txaloa entzuteko denborarik eman gabe kantuan hasten zen horietakoa. Lazkanorentzat berarentzat bertsolariak ez du sekula susmorik eman
|
behar
bertsoa asmatu ezinik dabilela, izan ere, herriak izugarri maite du bertsolariaeta bertsolari bat ezinean dabilela ikusten badu sufritu egiten du. Alde horretatik, herriari gutxien sufriarazi dion bertsolaria Joxe da.
|
|
|
irudi bat, hitz edo esaldi bat, edo sintagma bat. . Hortik abiatu
|
behar gara
bertsoa osatzeko?. Nolanahi ere, sormen lana, anormala?
|
|
2010
|
|
|
Ahozko kontaera besterik ez da, noski, baina kartzelako leihotik zuzenean kantatua izatekotan, orduntxekoa
|
behar du
bertso horrek, Berdabio eta konpainia Iruñera eraman aurretik Goizuetako kartzelan zeuden hartakoa. Hala bailuke bere zentzu guzia kontuak.
|
|
2014
|
|
|
Eraso angelu kontu da dena, gaia hartu behar du bide berri batetik, kasik erran nezake debatean sartu gabe. Egon
|
behar diren
bertsoak, atxikiko direnak saiatu behar da asmatzera, libertimenduak eragin dezan luzaz hartu behar diren deliberoetan, delako gaiak aipatu disfuntzionamenduetan. Hasteko bertsolariak ez du komentatu behar, ez da nehondik ere zirtzilaren heinera edo apalago jautsi behar.
|
|
|
Horiekin da kausitu behar: dantzariek seduzitu
|
behar dute
bertsoengatik jina eta berdin zirtzilek. Ez da ikuskizuna muntatzen dugularik deus zailago.
|
|
|
Irizpideak aldatu dituzkete. Orain dantzaria izan
|
behar da
bertsotan aritzeko?
|
|
2015
|
|
|
Izan ere garbi zegoan, lau oinak ikusita,, ita? bukaera izan
|
behar zuela
bertsoak (Aita, bixita, jarrita, nahita) eta lau silabakoa. Hortaz, Amexuak niri esandakoak (Xuai, Sorazu, Sasikoa, Lakumia) kaketarako ere ez zituan.
|
|
|
Aramaioko finalista, alabaina," gustura" itzuli da Oriotik. Kontatzen duenez, bost bertsotako lansaioa izanda, ordu eta erdian," ia akatsik gabe, perfekto" egin
|
behar dira
bertsoak irabazteko eta garaileak halaxe egin ei du. Pozik itzuli da, hala ere, Oriotik Abarrategi.
|
|
2016
|
|
|
Bertsoz ‘kutsatua’ zegoen dena. Hasteko eta behin, ez zen bertsolari ‘profesionala’ izan
|
behar
bertsotan aritzeko: behin ordu batzuetatik aurrera, edozeinek egingo zizun bertsotan.
|
|
|
GAIAK eskatzen duen tonuan eta erregistroan sortu
|
behar da
bertsoa. Adibidez,
|
|
2017
|
|
|
Nik uste dut izan daitekeela bateragune moduko bat, jendeak bat egiten du bertso saioetan, ideologia ezberdineko jendea biltzen da bertso saio berean, adin ezberdinetako jendea, jatorri ezberdinetako jendea, eta horrek holako lotura bat sentiarazten du. Bestalde presente eduki
|
behar dugu
bertsoa jolas dialektiko bat dela eta beti arrazoiekin eta argudioekin ari garela lanean, eta era guztietako argudioak entzun daitezkeela bertsotan, jendearen buruan zerbait mugitu nahi dutenak, edo galdera batzuk utzi nahi dituztenak. Eta ederra da ikustea era guztietako jendea bertso saioetan biltzen dela.
|
|
|
GAIAK eskatzen duen tonuan eta erregistroan sortu
|
behar da
bertsoa. Adibidez, gaia heriotza bati buruzkoa bada, tonu tristea eskatuko du.
|
|
|
Bertsoaren kasuan, bete beharreko baldintza bat dago bidaia onik burutu dezan: abestiaren barruko elementu bat gehiago izanik ere, lehenetsi egin
|
behar da
bertsoaren ulermena. Horrek esan nahi du ez soilik ahotsari, baizik eta hitzaren ulergarritasunari lehentasuna eman behar zaiola.
|
|
|
" lehen aldiz, bertsolariek entzuleriaren irizpide zatikatu eta dibergente bat hartu
|
behar dute
bertso saioetan. Entzuleria zatitu baten aurrean, balio partekatuak aipatze hutsarekin emozioak eragiteko aukera nabarmen murriztu zen.
|
|
2018
|
|
|
" Niretzat biziki momentu egokian tokatzen da txapelketa hau, berriki itzuli bainaiz Euskal Herrira bizitzera. Pixkanaka hasi naiz berriz bertsoak kantatzen, eta egia da usaiako Xilaba klasiko horretan geure buruari maila bat ematen diogula eta ez dakit ea ausartuko nintzen, bakarrik, lehiakortasun horretan, teknikoki justuak izan
|
behar duten
bertsoekin. Aldiz, hor, gehiago plazeretik ikusten dut; helburua ez da bertso luzeak eta teknikoki ongi lotuak egitea, baina errazagoak diren testuinguruetan pertinentea izatea, jendea irri eginarazten lortzea".
|
|
|
Eta bertsotan ari ez denak ere badaki eguneroko bizian hizkuntza erabiltzeak eskatzen duen hizkuntza ezagutzatik haratagokoa
|
behar duela
bertsotan ari denak. Eta beraz, bertsolaria-are gehiago, bertsolari onahizkuntza ongi menperatzen duen hiztun gisa irakurria da.
|
|
|
Ia ziurtzat jo daiteke, hurrengo finalak parekideagoak izanen direla. Azkenaldian feminismoa gai zentral bihurtu bada ere, ohartarazi
|
behar da
bertso munduan lehenago egin zirela gogoeta horiek. Generoari buruzko kezkak (gaien formulazioan eta abar), 2001eko Txapelketatik landa ere azaleratu ziren, eta hausnarketa prozesuak hasi ziren.
|
|
|
Finaleko atean gelditu den belaunaldi horrek eskaini dizkigu perlak, nahiz eta finalak lortzen duen oihartzun sozial eta mediatikoak itzal egiten dien finalaurrekoei eta kanporaketei. Azpimarratu
|
behar da
bertso bikainak entzun direla finalaz aparteko beste faseetan ere. Bakarkako lanetan jartzen da arreta, gehienetan, baina ez da aski bakarka bikain aritzea, saioan nagusitzeko.
|
|
|
Galdera: " Zer
|
behar dugu
bertsotan eroso aritzeko?". Bakarka erantzun zuten.
|
|
2019
|
|
|
Hor geronek hartu beharko genuke dagokigun ardura, hor ez da edozer gauza libre. Aurre-hausnarketa bat
|
behar du
bertso, puntu bakoitzak, ez a posteriori egindakorik. Akats teknikoak egin ditzakegu, eta oso dira barkagarri:
|
|
|
herritarrekin egon, anekdotak kontatu... Horretaz gain, plazagizonak denari buruz jakin behar du eta edozeri buruz egin
|
behar du
bertsotan; jakina, dena dira gai unibertsalak: plazagizonak jakin behar du Tourra nork irabazi duen, Mondragon kooperatibako lehendakaria nor den...
|
|
|
Antsia sortzen dit formularik ezak ere: Nola landu
|
behar da
bertsoa. Zer egiten da?
|
|
|
Askotan ni kontuan izan gabe hartu dituzte zenbait erabaki antolatzaileak eta beste bertsolariak (gizonezkoak), eta nik ahal nuen bezala kudeatu behar izan ditut. Kontrastea handia da, ze ez zaituzte kontuan hartzen erabakiak hartzeko orduan baina gero exekutatu egin behar dituzu, besteak bezalaxe egin
|
behar duzu
bertsotan. Mikrofonoaren aurrean bakarrik zaude eta moldatuko zara, segituko diozu bideari.
|
|
2020
|
|
|
Eta bertsoarekin asko gozatzen duen bertsolaria izan da eta gozatzen du gaur egun ere, berak kontatzen duenez behintzat, kotxean doala bertsorik gehien botatzen duena ere bera izango baita. Jendetasuna behar da eta bertsolariak jendearekikoa egin behar du, baina baldintza gutxieneko batzuk eskatu
|
behar ditu
bertsotan egiteko. Nik neuk Txapelketan egin dudan saiorik onena Euzkitzerekin egin dut, Egañak lehen txapela jantzi zuen hartan, Belodromoan, goizean sei puntukoan.
|
|
|
Nolakoa
|
behar du
bertso kritika batek?
|
|
|
Udajolaseko parte hartzaileek izan behar zuten lehentasuna. Haurrei zuzenduta Aissa Intxaustik, Arrate Sololuzek eta Eneko Intxaustik eskaini
|
behar zuten
bertso antzezlana ordea bertan behera utzi behar izan dugu, Udajolasekin batera.Gogoan izan, covid19-aren hedapenaren aurrean, Eusko Jaurlaritzaren Osasun Sailak udalekuak bertan behera uztea agindu zuen asteburuan," prebentziozko eta behin-behineko neurri gisa".
|
|
2021
|
|
|
Gure garaian oso zaila zen abiatzea. Ez zegoen bertso-eskolarik, eta asko gustatu
|
behar zitzaizun
bertsotan jarduteko. Hori bai, gora iristea errazagoa zen, tartean jende gutxi zegoelako.
|
|
|
Horrela, Jose Manuel Imaz bertsolariari buruz, adibidez, egun, Bertsozale Elkartearen Bertsolaritzaren datu-basean, izen-abizen soilak, bertso sorta bat eta berak plazaratua
|
behar duen
bertso doinu bat baino ez dira jasotzen118 El Nervión egunkariak, ordea, bere heriotzaren berri ematen digu, 1909ko maiatzaren 27ko zenbakian, lehen orrialdean, galerna batek eragindako hildakoen kontaduriaren baitan: " Del bote ‘San Francisco’ que naufragó entre Deva y Zumaya:
|
|
|
Baina desberdinak. Eta hor, zer egin
|
behar du
bertsoak. Surfetik bodyboardera pasa eta gehixeago murgildu?
|
|
|
Honela, Jose Manuel Imaz bertsolariari buruz, adibidez, egun, Bertsozale Elkartearen Bertsolaritzaren datu basean topa daitezkeen izen abizen soilak, estropadei buruzko bertso sorta bat eta berak plazaratua
|
behar duen
bertso doinu bat baino ez da ezagutzen. El Nervión egunkariak, ordea, bere heriotzaren berri ematen digu, 1909ko maiatzaren 27ko zenbakian, lehen orrialdean, galerna batek eragindako hildakoen kontakizunean:
|
|
2022
|
|
|
arauak, kalkulua, probabilitateak eta abar. Bertsolaritzak ere bai, silaba kopuru jakin bat eta errima izan
|
behar ditu
bertsoak. Hori guztia kalkulatu egin behar du bertsolariak, xake jokalariak xake mugimendu bakoitzak dakartzan ondorioak edota xake matea emateko biderik dagoen kalkulatzen duen bezala.
|
|
|
Dultzinea benetan burutsua iruditu zitzaion Santxari, eta berak ere ahalegin bat egin
|
behar zuela
bertsotan otu zitzaion. Zidacos ibaiari eskaini zizkion bere buru-ahaleginak.
|
|
|
Lizuna, isuna, garizuma, bizuma. Atzekoz aurrera pentsatu
|
behar da
bertsoa. Amaieratik hasierara.
|
|
2023
|
|
|
Hori bai, buruhausteek ez dizkigute buruak hustu eta hortik aurrera beste zenbait kontutan ibili izan gara; adibidez, 2022ko Bertsolari Txapelketa Nagusiko tira komikoak egiten. Izan ere, gogoratu
|
behar dugu
bertsoa ardatz hartuta sormenari ateak zabaltzea dela gure helburua, eta horrek esan nahi duela guztia ez dela saioen antolakuntzara mugatuko. Horrela, urritik abendura bitarte, gure sare sozialak hornitzen jarraitu nahi izan dugu, presentzia mantentzeko.
|
|
|
Izan ere, bestela, Txapelketako zurrunbiloak oso bide ilunetik zaramatza. Badirudi tesi bat idatzi
|
behar dugula
bertso bakoitzean, eta Txapelketak berez duen tentsioarekin, zaleek jartzen dioten tentsio horrekin… zu ere horra erortzen bazara, arriskua dago ganbarako kontzentrazio hori ofizioetan galbide izatea. Nik horren aurka egin dut borroka.
|
|
|
Niri, behintzat, gehiago laguntzen dit oholtza bakoitzean egokitu zaidan aldarte hori onartu, eta bertsotarako gai izateko indar hori bilatzeak. Alegia, ikasi dut hobe dela aitzakia guztiei ihes egin eta gai izatea onartzeko “gaur horrela nago eta horrela egin
|
behar dut
bertsotan, ez dago besterik”.
|
|
|
PERITZ: Bai, baina ez dut uste hori ulertu
|
behar denik
bertso plazaren kontuan bakarrik. Uste dut gizartean aldaketak gertatu direla, belaunaldi aldaketa ez dela bertsotan bakarrik gertatu, alegia, mundu ikuskeran, munduan kokatzeko moduan eta beste mila gauzatan gaude leku desberdinetan bertsolaritzan, pinturan, musikan eta txirrindularitzan.
|
|
|
Saio guztietan elkarrekin ibiltzen ginen, batez ere Aitor, Juanjo eta hirurok. Puntuetan hasi
|
behar ginenean
bertso berdinarekin hasten ginen. Horrek, nolabaiteko segurtasuna ematen zigun.
|