|
2003
|
|
|
Sal-mahai luzez bestaldean kolore ilunezko kutxak sabairaino eta ibilbide estu estuak argi elektriku eskasarekin. Sal-mahaiz hunaindian hamar edo hamabi erosle,
|
batzuk
langileen tailerreko lan jantzi ilun eta zikinekin.
|
|
|
Azterlanaren koordinatzaileak, Josep Maria Antók, azaldu du ondorio horiek Cornellá de Llobregat (Bartzelona) auzoen artean zozketaz hautatutako 4.500 emakumek 2000ko eta 2001eko udan telefonoz emandako informazioan oinarritzen direla. Inkesta horien arabera, etxeko langileek(% 12) beren lanarekin lotutako arnas sintomen bikoitza baino gehiago dute beste sektore
|
batzuetako
langileek baino(% 5). Hala, etxeko zortzi garbitzailetik batek asma du eta seitik batek bronkitisa.
|
|
2004
|
|
|
Dokumentazio falta dela eta lantegi
|
batzuen
langile kopurua ezin izan dut aurkitu. 1950 hamarkadako eta ondorengo lantegiei dagokionez, ez dago daturik Hernaniko udal artxibategian.
|
|
2007
|
|
|
Gatazka zein probintziatan hasi eta probintzia horretako Lan eskuordetzan aurkeztu behar da aurreko artikuluak aipatu idazkia. Gatazkak probintzia
|
batzuetako
langileak ukitzen dituenean, idazki hori Lan Zuzendaritza Nagusian aurkeztuko da.
|
|
|
Gatazka zein probintziatan hasi eta probintzia horretako lan eskuordeak. Lan Zuzendaritza Nagusiak izango du eskumena probintzia
|
batzuetako
langileak ukitzen dituzten lan gatazka kolektiboetan.
|
|
|
Baina, zein da hori egiteko modurik seguru eta ekonomikoena? Etxeko zerbitzuetako enpresa
|
batzuek
langileak eskaintzen dituzte etxea mantendu eta garbitzeko, haurrak eta mendekotasuna duten pertsonak zaintzeko. Konpainia horiek esperientzia egiaztatua duten langileak dituzte, baina ordukako ordainsariaz gain, bilaketa zerbitzuagatik kobratzen dute.
|
|
2008
|
|
|
Gaixotasunon erregistro bakar eta fidagarririk ez dagoela salatu dute. Ildo beretik, ESK eta STEE EILASek “ezkutuan dauden eta lan baldintzak narriatzen” dituzten laneko gaixotasunak “argitara atzeratzea” proposatu dute.LABek Lan batzuek hil, beste batzuek kondenatu lelopean, lan eta sektore
|
batzuek
langilea “bizia galtzeko arriskuan” jartzen dutela eta beste batzuek “baldintza txarretan bizitzera behartu” erakutsi gura du. Egun horretarako “langilegoaren erantzunean jausi kualitatiboa emateko balio behar duen” ordubeteko lanuzteak deitu ditu; 25ean, Araban, eta gainerako herrialdeetan 28an.
|
|
|
Askotarikoa da, halere, mugimendu berrien aktibistaren tipoa, ez dute klase erdi berriko kideek soilik osatzen. Bakezalearen tipoa, aldiz, klase erdi horrek osatzen du batez ere, nahiz eta herrialde
|
batzuetan
langileek ere parte hartu, neurri txikiagoan bada ere.
|
|
|
Kasu
|
batzuetan
langileei bonoak erosi zizkieten prezio barregarrietan, baina hori bai, oso salmenta ona egingo zutela konbentzitu ostean. Beste batzuetan, enkanteetan iruzurra erabiltzen zuten politikari eta funtzionario publikoen laguntzaz.
|
|
|
Imagen: Elena Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoa erakunde autonomoa da, Lan eta Gizarte Gaietako Ministerioaren mendekoa, eta prestazio horiek kudeatzeaz eta kontrolatzeaz arduratzen da, beste erregimen berezi
|
batzuetako
langileentzat izan ezik. Beraz, erakunde honetara jo behar da informazioa jaso eta laguntza horiek jaso ahal izateko.
|
|
|
Langileen haserrea pizten ari dena sindikatu batzuetako zuzendaritzen jarrera da, hitz gogorrak bai, baina praktikan ezer egiten ez dutenena. Agintari sindikal
|
batzuk
langileak borrokarako prest ez daudela edo gogorik ez dutela hasiko zaizkigu. Munduko bazter ezberdinetara begiratu besterik ez dago hori gezurra dela ikusteko.
|
|
|
Dana Automocionesek 71 langile kaleratzeko dosierra aurkeztu du, eta, langileen batzordeak deituta, manifestazioa antolatu zuten. Dosierra aurkeztu duten beste enpresa
|
batzuetako
langileek ere bat egin zuten deialdiarekin. Han ziren Kybse enpresakoak.
|
|
|
Langileekin tira birak izan dira konbenioak sinatzeko orduan, baina beti sinatu izan dira negoziazioa eta akordioetara iristeko borondatea egon delako. Langileek diotenez," azkeneko 2 legealdietan sektore berekoak diren beste Mankomunitate
|
batzuetako
langileen erreferentzi zen Sakanako Mankomunitatean negoziazio eta akordioetara iristeko egiten zen bidea". Langileen aldetik, hitz egiteko borondatea badago, zergatik daukagu 9 urte pasa eta arazo berdina. Negoziazioa eta akordioa dira bideak.
|
|
|
Konkurtso lege berriak asko atzeratzen ditu espedienteak eta ondorio larriak sortzen ditu: kasu
|
batzuetan
langileak langabezia kobratzen hasterako sei hilabete edo gehiago pasatzen dituzte zentimorik jaso gabe.
|
|
2009
|
|
|
Batzuk gazteak oso, Martin Lekuona bati bat, gure on Manuel Lekuonaren anaia gazteena, eta besteak adinekoak.
|
Batzuk
langileagoari emanak zeuden ELAn, JOCen, Kooperatibetan... Besteak, euskal kulturari emanak erabat, Ariztimuño" Aitzol" bereziki.
|
|
|
Zalantzarik gabe, sindikatuen erreklamazioak enpresa edo sektore bakoitzaren egoerei egokitzen hasten badira, hainbat ekonomistak aipatutako arazo hori konponduta egongo litzateke. Arazoa, berez, ez baita sortzen langileen lansariak handitzeagatik, baizik eta handitze desegoki batzuen ondorioz, lansari horiek ordaintzeko gai ez diren enpresa edo sektore
|
batzuetako
langileak langabezian geratzeko arrisku bizian daudelako.
|
|
|
Ez dut uste afiliatu asko izango dituenik sektoreak, ez baita medailak ateratzeko sektorea. Kasu
|
batzuetan
langileak eurak izan daitezke euren kontra egiten dutenak. Demagun adosten dela gutxienez 1.300 euroko soldata kobratzea.
|
|
|
Batetik, diru publikoa erabilita, kontrol publikorik ez duten enpresak sortzen direlako, eta, bestetik, enpresa horiek langilerian dituzten ondorio larriengatik. «Harrigarriena da ikustea nola langilez eta edukiz husten ari diren enpresa publikoak eta nola beste enpresa
|
batzuen bitartez
langileenganako kontrola areagotu nahi duten. Horrek eragin zuzena du langileen lan baldintzetan.
|
|
|
Alderaketak egiterik ez dago denboraldi bateko eta besteko taldeen artean, azken finean jokalari guztiak ezberdinak baikara.
|
Batzuk
langileagoak eta borrokalariagoak izango dira, baina beste batzuk kalitatea handiagoa izango dute. Eta denen beharra izaten da.
|
|
2010
|
|
|
Etengabe txinpartak botatzen, toxikoak arnasten direla ere kexu da. Haizagailu
|
batzuek
langileak arnastu beharreko airea jaurtitzen dute buzoaren atzetik, filtroetatik igaro eta kaskoraino, baina diosku aire hori inoiz ez dela arnastutakoaren %100.
|
|
|
Aitortuz, Nazio Batuen organo desberdinetan, bereziki Giza Eskubideen Batzordean eta Gizarte Garapeneko Batzordean, bai eta Nekazaritza eta Elikadurarako Nazio Batuen Erakundean, Hezkuntza, Zientzia eta Kulturarako Nazio Batuen Erakundean eta Osasunaren Mundu Erakundean eta nazioarteko beste erakunde
|
batzuetan
langile migratzaileen eta horien familiakoen inguruan egindako lanaren garrantzia,
|
|
|
Hala ere, esparru horiek guztiak, industri politikaren barne geratuko lirateke, adibidez, industria inbertsiorako zerga pizgarriak, industria sektore
|
batzuetan
langileei bideratutako prestakuntza ekintzak, industria sektore zehatz batentzat edo batzuentzat eraikitako azpiegiturak, etab. Hau da, politika horien barne industriara zehazki bideratuta dauden ekintzak, planak eta politikak.
|
|
|
Alemanian langabetuak eta ikasleak kontratatzeko erabiltzen da Diru hori langabetuak eta ikasleak kontratatzeko erabiltzen da, besteak beste, Europar Batasuneko diru horrekin ordaintzen direnak. Enpresa
|
batzuetako
langileek ere jasotzen dute, konpentsazio gisa, krisi garaian. Tokiko negozio batzuetan onartzen da, eta bidezko merkataritza sustatzeko aprobetxatzen da, chiemgauer etan ordaintzen diren horrelako produktuak salduz.
|
|
2011
|
|
|
Hiru erreaktoreen nukleoak kaltetuta daudela aitortu dute.Guztia, 180 langileren eskuFukushimako 800 langiletik 50 soilik utzi zituen TEPCO enpresak lanean. Atzo, erradiazio altuagatik, ordu
|
batzuetan
langileak zentraletik atera eta bunker batean sartu zituzten, arriskuan egon litezkeela ondorioztatu baitzuten. Gerora, 130 lagun gehiago hasi ziren aurrekoekin batera lanean.
|
|
|
" Duela urte
|
batzuk
langile asko ibili ziren Pagatza industrialdea eta etxeak egiten", dio Basaurik obra horiek ostalaritzan izan zuten eragin baikorra azaltzerakoan; eta zera gehitzen du Iñaki jatetxeko Begoña Arreitunandiak: " Langile haiek ordu erdi izaten zuten libre eguerdian, eta etortzen ziren kafesnea hartzera edo pintxoa jatera; tailerrekoak ez dira etortzen, errelebotan egiten dute lan, eta bazkaldu ere etxean".
|
|
2012
|
|
|
7 Telelanaren alde egitea Negozio motak horretarako aukera ematen duenean, ideia ona izan daiteke langileek lanaldi gehiena etxetik egitea. Enpresa
|
batzuek
langileak bulegora egun bat edo bi bakarrik joatea aukeratzen dute, eta gainerako denbora urrutitik egiten dute lan. Aldi baterako, eskaintzek negozioa birkokatzeko balio dezakete Gainera telelana positiboa izan ohi da langileentzat; elektrizitatean, berokuntzan, garraio plusetan eta lokal txikiagoetan ere erabil daiteke.
|
|
|
Euskal gehiengo sindikalak proposatutako greba orokorrera batu zaizkio arlo zehatz
|
batzuetako
langileak ere: SATSE erizaintza sindikatuak, SME Euskadiko Medikuen sindikatuak, FFHE erietxeetako medikuen federazioak, SAE erizaintza laguntzaileen sindikatuak eta UTESE osasun arloko teknikoen bilkurak lanuzteak egingo dituzte egun horretan.
|
|
|
XIX. mendeko analisi eta praktika iraultzaileek baietz erran zuten. Kasu
|
batzuetan
langileen mugimenduarekin lotu ziren; beste batzuetan, nazio zanpatuen mugimenduekin. Zergatik?
|
|
2013
|
|
|
kontrol neurrien ordezko edo haien osagarri dira; ez dute haiek laneko giroan duten eragin negatiborik.Barne komunikazioa hobetzea: informazioa langileetatik haien gainekoengana (eta alderantziz) transmititzeko barne mekanismo bat nahitaezkoa da; hala, lan egoera jakin
|
batzuek
langileei haserrea eragiten badie, haien arduradunek horren berri izango dute, eta konpontzeko neurriak hartuko dituzte.Motibazioa hobetzea: handitu egiten da langileak hautematen duenean bere lana aintzatetsi eta balioetsi egiten dutela (gainekoek), trebakuntza plan bat dagoenean, langileak enpresan ibilbide profesional bat izateko itxaropena duenean edo barne marketineko estrategia on bat dagoenean.Laneko giroa hobetzea:
|
|
|
Enpresa
|
batzuek
langile berrientzako harrera planak prestatzeaerabaki dute
|
|
|
Izan ere, diru sarrerek ez dute ematen aukerarik jardueraren gastuak estaltzeko. Itxita dauden tarte horretan, enpresa
|
batzuek
langileak trebatzeko, instalazioak berritzeko eta abarrerako aprobetxatzen dute, baina beste batzuek langile gutxiago hartzen dituzte, eta, beraz, horrek guztiak eragin izugarria du ekonomia lokaletan.
|
|
|
Izan ere, diru sarrerek ez dute ematen aukerarik jardueraren gastuak estaltzeko. Itxita dauden tarte horretan, enpresa batzuek langileak trebatzeko, instalazioak berritzeko eta abarrerako aprobetxatzen dute, baina beste
|
batzuek
langile gutxiago hartzen dituzte, eta, beraz, horrek guztiak eragin izugarria du ekonomia lokaletan.
|
|
|
Krisiarekin, une
|
batzuetan
langile baten nomina atzeratu egiten da edo ez da iristen. Baina fakturak etxera iristen jarraitzen dute.
|
|
|
Bidezko merkataritzako jantziek eta GKEek diseinatutako beste
|
batzuek
langileen giza eskubideen eta lan eskubideen errespetua bermatzen eta aldarrikatzen dute
|
|
|
Beste batzuetan, multinazionalek babestu egiten dute lursailen legezko eskubideak nekazariei ez dagozkiela, kanporaketak ukatu egiten dituztela, edozein kasutan gobernuari edo estatuko beste erakunde batzuei egozten dizkietela, eta tokiko biztanleei laguntzeko, beren bizi kalitatea hobetzen duten lanpostu eta zerbitzu berriak eskaintzen dituztela diote. Prozesu horiek geldiarazteko agindu judizialak eta konpainia
|
batzuetako
langileentzako jazarpen salaketak ez dira aipatzen. Baina gai hori ez da hemen amaitzen.
|
|
2014
|
|
|
Horren ondoan mertzeria bat zegoen, non tarte batez geratu baitzen, alkandora ilun, laukidun eta eskoziarrak ikusteko. Duela hamar urte, Rivierako udan, autoreak eta beste
|
batzuek
langile alkandora urdin ilunak erosi zituzten, eta baliteke hura izatea estilo horren jatorria. Alkandora laukidunak erakargarriak iruditu zitzaizkion, uniformeak bezain biziak, eta desio izan zuen hogei urte izan eta hondartza klub batera joatea, Turner en ilunsenti eta Guido Reni ren egunsenti baten gisa jantzirik.
|
|
|
Langileen argazkia eta" Nirekin euskaraz" mezua zuten metakrilatozko bereizgarri
|
batzuen bidez
langile euskaldunak identifikatu ziren. Kanpaina horrek jarraipena izango du eta denda eta taberna gehiago gehitzen diren heinean bereizgarri gehiago banatuko dira.
|
|
|
Gay
|
batzuk
langileen taberna batean sartzean, arazoak egongo dira.
|
|
2015
|
|
|
Beste 9 erregistrok aldagai berriak aipatzen dituzte, batzuek eragin positiboa dute eta beste batzuek negatiboa. Eragin positiboa dutenen artean,
|
batzuek
langilearengan kokatzen dute fokua: " saiatzen ari dela ikusteak"," euskaraz egiten ez badu ere, argi adierazteak ulertzen duela" eta" euskaraz jakin behar duela jakiteak".
|
|
|
Bilera gelatik atera gara, eta kafe makinara joan gara kafe bat hartuz itxarotera. Handik minutu
|
batzuetara
langile bera etorri zaigu berriz abisu ematera, istripua ikaragarria izan dela, eta irratian esan eta esan ari zirela, eta hildakoak zeudela.
|
|
|
Etorri ziren Arginarena, Diharasarri, Juanicotena, Sanzberro, Mendicoa, Irigoyen, Alsua, Iribarren, Etcheverria, Arraztoa, Zugarramurdi, Aguerrebere eta Iriarte. Urte
|
batzuz
langile gisa egin ondoren, ainitz beren kondu jartzen zen.
|
|
2016
|
|
|
Carmen Marin Ortega dut izena, Iruñean bizi naiz, eta duela urte
|
batzuk
langile bezala inoiz izandako esperientzia txarrena izan nuen Nafarroako Opusen. Bertako departamentu batean garbitzaile aritu nintzen, eta han bizi eta ikusitakoa ez dut inoiz ahantziko.
|
|
|
Errusiako langileen 1917ko iraultzak zirrara sakona sortu zion jende askori, tartean emakume hari, eta sinetsita zegoen azkenean langileria aterako zela garaile Ameriketako Estatu Batuetan. Komunistek eta beste indar aurrerakoi
|
batzuek
Langileen Defentsa Internazionala eratu zuten 1925ean, eta talde berri hartan hasi zen lanean Parsons, buru belarri. Tom Moonye askatzeko borrokatu zen Kalifornian, Scottsboroko Bederatziak askatzeko Alabaman, eta Angelo Herndon komunista beltz gaztea askatzeko Georgian, atxilo baitzeukaten bertako agintariek.
|
|
|
Ofizioaren alde gogorrak bai eta ere alde ederrak, artzaingintzaren gaurko errealitatea, folklorismotik urrun. Izan artzain lurdun, lurrik gabeko artzain xoil, artzain
|
batzuren
langile soldatadun... Transmisioa ere nola egiten den (edo ez den egiten).
|
|
2017
|
|
|
Marcek eta Mundiyak oihanak eraisten ari diren eremu bat bisitatu dute. Han beste papuar
|
batzuk
langile ari dira baso mozketan, jornalean. Malasia, Filipinak eta Indonesiatik etorritako atzerritarrak kontratatu dituzte, mundu modernoan biziraun behar, arbasoek utzi arbola adinik gabeak botaz.
|
|
|
Familiako coworking delakoa lana eta familia bateragarri egitea helburu duen ekimena da. Berritasun nagusia da coworking edo kolan lanari beste enpresa edo sektore
|
batzuetako
langileekin batera bulegora joateko proposamena gehitzea. Haurrak eraikin bereko beste eremu bateko zaintzaileen ardurapean geratzen dira, eta gurasoek, gehienak profesional autonomoak, edozein unetan ikus ditzakete.
|
|
|
Haren iritziz, oso litekeena da administrazio oztopoak gehitzea (titulua baliozkotzen dutenak) espainiarrentzat eta Ipar Amerikan, Eskozian, Galesen edo Ipar Irlandan lanpostu bat eskuratu nahi duten gainerako europarrentzat. Andreu Rucañasek, bestalde, esan du «ez dela sartzen beste herrialde
|
batzuetako
langileen sarrera Erresuma Batuan eragotziko denik». Gogoeta horiez gain, itxarotea espero da.
|
|
|
Ezin dugu ipini literatura heliozko atmosfera isolatu batean, eta galdetu, xalo, zergatik ez ote duten publikatzen bekarik gabe gazteek (ez da guztiz egia, bestalde); zergatik ez ote duten hainbeste idazten emakumeek, sektore
|
batzuetako
langileek. Barnean hartzen duen egoera historiko eta politikoarekin (zentzu zabalenean) lotu behar dugu literatura; begiratu zer dagien, zer nolako industria den, ez hainbeste zer darakutsan.
|
|
|
Akamarren zaukan" Hangar Pro" plataforma (bigarren eskuko altzarien ber erabilpena) hetsi da ekainaren 5ean eta berri bat idekiko da Saliesen uztailaren 8an, handiago (2.500 m2) eta egokiagoa. Salieseko gune berri horren idekitze lanetan ariko dira beste gune
|
batzutako
langile bolondresak. Ondorioz, Bardozeko Trocoeur xokoko baratzea bai eta Akamarrekoa hetsiak izanen dira ekainaren 19tik 23raino.
|
|
2018
|
|
|
Entzuten da ikusmolde desberdin asko...
|
Batzu
langileen alde, arrazoinekin direla hola mugitzen. Bainan hori hola diotenetan ere badira artzen direnak erran eta erran aldaketa batzu beharrezkoak direla halere, salbu ez direla presaka akulatu behar eta alde bat larderiaka ariz...
|
|
|
Alta azken urte hauetan izan dira erreforma
|
batzuk
langileen lan baldintzak zorrozten zirela, erretretak ttipitzen, zerga batzuk emendatzen, lizeo eta unibertsitateetan gazteen ikasketak segitzeko zailtasunak... Manifestazioak izan dira, jendetsuak zenbait aldiz, beste batzutan gutti karriketan.
|
|
|
" Behealdean", aldiz, jende asko zegoen, piramidearen oinarria zabala baitzen: hau da, Arrotxapeko eta Magdalenako baratzezainak; harresi inguruko alorretan aritzen ziren jornalariak, egunero eguzkitik eguzkira lanean" jornala eta ogia eskuratzeko" ahaleginean; artisau tailerretako eta merkataritza txikiko soldatapekoak; industria moderno gutxi
|
batzuetako
langileak, hala nola Gran Tejeria Mecanica edota Abonos Quimicos lantegietakoak (1908); administrazioetako eta zerbitzu publikoetako maila apalenetako enplegatuak (atezainak, albienteak, kale garbitzaileak, gauzainak...), eta baten batek idatzi zuen bezalaxe," jornalariak zirenak, eta beti edozertan aritzeko prest zeudenak". Hitz batez, denetariko jendea zegoen, guztiak ere lanaldi luzeak egitera behartuak.
|
|
|
Ikuspegi abertzale batetik, erran daiteke ez dela bidezkoa. Azpimarratu behar da, halaber, etxegintzako arlo
|
batzuetako
langileak (iturginak, adibidez) falta direla Lapurdin eta ausarki badirela Gipuzkoan. Zergatik ez lukete Lapurdin lan eginen?
|
|
2019
|
|
|
Helburua da etorkizunean denak bazkide izatea, baina horretarako hilero bakoitzarentzat 400 euroko gutxieneko bat segurtatu behar dugu lehenengo. Oraingoz,
|
batzuk
langile huts dira, beste batzuk langile eta kooperatibako bazkide eta beste batzuk bazkide baina ez langile.
|
|
|
Helburua da etorkizunean denak bazkide izatea, baina horretarako hilero bakoitzarentzat 400 euroko gutxieneko bat segurtatu behar dugu lehenengo. Oraingoz, batzuk langile huts dira, beste
|
batzuk
langile eta kooperatibako bazkide eta beste batzuk bazkide baina ez langile.
|
|
2020
|
|
|
Askotariko neurriak izan dira, eta alde handia dago erakunde batzuek eta besteek nabarmendutako ekintzen artean: batzuek egiturak sortzeari eta erakundea baliabidez hornitzeari eman diote garrantzia; beste
|
batzuek
langileak trebatzen egin dute indar handiena; eta, beste batzuek, berriz, sentsibilizazioan eta komunikazioan.
|
|
|
Gogoan izan behar da elkarrizketatu guztiak direla langileak (lan egin behar dute bizirauteko), baina
|
batzuek
langile moduan hitz egingo dute, eta beste batzuek, ordea, antolakunde bateko kide moduan, aritu edo aditu bezala, kargu publiko edo eragile sozial gisa. Patriarkatuak profil guzti horietan era ezberdinean eragiten baitu, nahiz eta elkarrizketatu guztiek atzeman, era batera edo bestera, menderakuntza.
|
|
|
Europako Batzordeak begi onez hartu du erabakia, baina gogoratu du estatuek mugaz gaindiko langile deiturikoen sarrera ahalbidetu eta erraztu behar dutela. Ez bakarrik osasun eta elikadura sektorean enplegatuta daudenei, baita funtsezko beste zerbitzu
|
batzuetako
langileei ere, hala nola haurren arretari, hirugarren adinekoen zaintzari eta ezinbesteko azpiegituretako langileei.
|
|
|
Horrek ez du esan nahi ekoizpena ohiko mailan dutenik. «Berez, enpresa
|
batzuetan
langile guztiak mantentze lanetan ari dia, garbiketan... baina ez dute ezer ekoizten».
|
|
|
150 langile etxera bidali zituen, handik lan egin zezaten, eta Muskizen geratzen direnen osasuna bermatzeko neurriak hartu dituela ziurtatu du. Jantokia itxi du, langileen ordutegiak aldatu ditu, eta aldageletan eta beste leku
|
batzuetan
langileak ez pilatzeko neurriak hartu ditu.
|
|
|
Ziurgabetasun asko dakarzkigu, protokoloak ezarri behar dira eta. Protokoloei jarraituta, pertsonak pixkanaka itzuliko dira euren lanpostuetara, baina jakin badakigu enpresa
|
batzuetako
langile guztiak ez direla irailera arte bulegora itzuliko. Egoera honetan, ezinbestekoa da enpresa jarduera pixkanaka berreskuratzea ahalbidetuko duten jarduketa formulak ezartzea, langileen erabateko babesari lehentasuna emanez.
|
|
|
Lehendabizi, Txagorritxun sortu zen egoera: mediku batek kutsatu zituelako bere inguruko lankideak gaixoak, eta beste enpresa
|
batzuetako
langileak ere. Eta mediku horrek proba egin baino bederatzi egun lehenago esaten ari zen sintomak zituela eta kezkatuta zegoela.
|
|
|
Herrialde batzuek arindu egin zuten langileentzako eta industriarentzako berehalako asaldura, diruz lagundutako soldatekin eta erreskate korporatiboekin, baina pandemiak Italia jo zuenean, hark laguntza eske egindako oihuari ez zion inork erantzun, Txinak eta Kubak izan ezik. Herrialde
|
batzuek
langileentzako eta industriarentzako berehalako talka arindu zuten dirulaguntzekin, Txinak eta Kubak izan ezik. Italiak EBean duen enbaxadoreak, haserre, Europako buruzagiak" historiara Lehen Mundu Gerran lo sartu ziren 1914ko liderrak bezala pasatzeko" arriskuan daudela ohartarazi zuen.
|
|
2021
|
|
|
Digitalizazioa, berrikuntza, jasangarritasuna...; irizpide horiek sartzen ari gara gure enpresetan, eta gero eta gehiagok produktuak barik zerbitzuak sortzen dituzte. Horrek kasu
|
batzuetan
langile gutxiago behar izatea ekartzen du.
|
|
|
Arrazoiaren muinean langile falta dagoela argi du elkarteko eledunak: «Zer protokolo beteko da, egoitza
|
batzuetan
langile bakar batek hamalau egoiliar artatu behar baditu. Ezinezkoa da».
|
|
|
«Guztion borondatea da hemen oraintsuko historiako une kritiko eta erabakigarri batean bizitza galdu zuten bost pertsona horiei omenaldia egitea, halakorik berriz gerta ez dadin». Areago, urte batzuk atzera ere egin zuen bere hitzaldian, eta gogorarazi zuen duela hamarkada
|
batzuk
langileek parrokiak erabiltzen zituztela beren batzarrak egiteko, eta ateak «zabalik» izaten zituztela. Beraz, garrantzitsua iruditzen zaio «elkarlanean» jardutea gainontzeko erakundeekin.
|
|
|
«Behin behinekotasuna sistematikoa da, ez da %40tik jaisten», nabarmendu du. Haren datuen arabera, Osakidetzan behin behineko 15.000 langile daude, hezkuntzako arlo batzuetan %70etik gorakoa da tasa, administrazio orokorrean %45ekoa da, eta udal
|
batzuetan
langileen hiru laurdenak aldi baterako kontratuarekin daude. Izagirrek uste du horren atzean estrategia bat dagoela:
|
|
|
Aiaraldea Komunikabideak ere Faktorian izango du erredakzioa, kooperatibako beste alor
|
batzuetako
langileekin batera. / I. Pagalday
|
|
|
Gogoratzekoa da LAB sindikatuak Nafarroa Garaian antolatu zituen ibilgailu karabana guztiak debekatu zituztela. Hala ere, oztopo eta debeku guztien gainetik, furgonetatan jarritako bozgorailu
|
batzuekin
langileon herri eta auzoetara eraman genituen gure aldarrikapenak. Gainera, CGT, ESK, Solidari eta Steilas sindikatuen elkartasunari esker, agerralditxo bat egin ahal izan genuen kalean.
|
|
|
Proiektu egokiena aukeratzeaz arduratu den epaimahaiak U.T.E. Alonso Hernandez & Asociados Arquitectura S.L. y O ARQUITECTURA S.L.P. enpresen proiektua lehenetsi dute, beste 15 hautagaien artean. Udal teknikariek eta beste udalerri
|
batzuetako
langileek osatutako epaimahaiak aukeratutako proiektu irabazleak 30.000 euroko diru saria ere jaso du.
|
|
|
8 Egoeraren aurrean, enpresari
|
batzuek
langileentzako etxebizitzak sortu zituzten. Horrela jaio ziren Irala, Solokoetxe edo Barrio de la Cruz bezalako auzoak.
|
|
|
Feminista sozialista eta anarkistek ere emakume sufragista eta gizon langileekiko elkarrizketa kritikoan garatu zuten beraien planteamendua.
|
Batzuei
langile gisa ere zapalduak zirela gogorarazten zieten; besteei, berriz, emakume bezala ere zapalduak zirela. Zetkinen hitzetan, klase ertaineko emakumea" panpina panpinen etxean" zen; emakume langilea, berriz, kontzientziaz gabetutako soldatapeko esklaboa (Zetkin 1896).
|
|
|
Illich ezkor agertzen baita, eskolaratzearen bidezko heziketa unibertsala ez baitzaio egingarri iruditzen; are ezkorrago Reimer, aipatu derrigorrezko heziketa unibertsala mitoa iruditzen baitzaio, munduko herrialde guztiak ezgai baitira benetan ona den heziketa sistema bat aurrera eramateko; Russell ere ezkor agertzen zitzaigun, heziketa unibertsala ezin baita uniformea izan. Batetik, gurasoen arteko adostasuna ezinezkoa baita, bakoitzak bere seme alabentzat beren ideal eta itxaropenen araberako heziketa sistema desiratzen dutelako; bestetik, zenbait korronte demokratikok aldarrikaturiko berdintasuna edo uniformetasuna ez delako erreala, ume eta gazte
|
batzuk
langileagoak direlako besteak baino, edo azkarragoak, edo sortzaileagoak, edo irudimentsuagoak, irakasleekin ere gertatu bezala, ume eta nerabe guztiak modu berean irakasle hoberenek modu egokian heziak izatea utopia bat delarik. Bi arrazoi horiei gaineratu diezaiekegu, gurera ekarrita ni neu ere, neurri handi batean, aurrekoak bezain ezkorra naizen heinean, politikariak eta hezkuntza eragileak ere ezgai direla adostasun egonkor bat lortzeko, are gehiago hiru administraziotan banaturik egonik.
|
|
2022
|
|
|
Lan eskaera anitz bada, sektore guzietan, ostalaritzatik... osasun sailera, eraikuntzatik... laborantza alorrera. Covid eraginez sektore
|
batzuetako
langileek, bereziki ostalaritzan, etxean egoitera behartuak izan dira, egoera hori ezin jasanez interim lanetan hasi dira. Beste lanbide bat ezagutu dute eta horretan segitzen dute.
|
|
|
Bestalde oraino, arrangura pisua hau ere, lekuka ezantza eskasten hasia da. Petrolioa iraztegi
|
batzuetan
langile frango greban jarririk, irabazien emendatzea galdetuz. Ondorioz ez dute aldian honenbeste ezantza baino gehiago saltzen ahal!
|
|
|
Gainera, beldur dira PL 96 Legeak nazioarteko kontratazioa geldiaraziko ote duen eta tokiko enpresen erakargarritasuna kaltetu (Bergeron 2022a). Halaber, lege berriak lana eskuratzeko arazoak sortuko ote dituen beldur dira eta
|
batzuek
langile anglofono eta alokofonoen exodoa aurreikusten dute hizkuntza aldetik muga gutxiago dituzten lekuetara (CCI 2021, Bergeron 2022a). Hala ere, erreklutatzaileek argudiatzen dute 96 Lege Proiektuak ez duela oraingoz kontratazioan eraginik (Bergeron 2022a).
|
|
|
hilak, txiro edo baztertuak eta izaki mitikoak. Eta neguko jaietako pertsonaia
|
batzuek
langile ibiltari eta arrotzen izena daramaten legez (kaldereroak, xorrotzak, buhameak, ijitoak, haurrak, gizon gonadunak...), beste batzuek izaki mitikoen izena daramate.
|
|
|
Enpresak uniformea eman behar du eta, gainera, erosotasunez lan egin ahal izateko jantzi egokia dela ziurtatu behar du. Hori bai, kasu
|
batzuetan
langileari ordaintzeko eska dakioke. Noiz?
|
|
|
CEOEren barruan egon ziren eztabaida
|
batzuk
Langilearen Estatutuan aldaketa batzuk egiteko, baina guretzat lan itunen lehentasuna bermatuta dago. Testua ez zen aldatu; eduki hori bigarren mailakoa zen.
|
|
|
Bilerarik ez da izan sute guztien kudeaketaz arduratzen diren ofizialekin, ofizialordeekin edo sarjentuekin. Ez da bilerarik egin suhiltzaileen kolektiboko ordezkari sindikalekin; suhiltzaileok lortu genuen sua itzaltzea, beste zerbitzu
|
batzuetako
langileekin batera eta boluntario ugariren laguntzarekin. Langile horiek, oporretan zirenak eta kanpoan zirenak, familiak, lagunak eta egiten ari zirena utzi egin zituzten eta erantzukizunez ekin zioten lan profesionalari, suak itzaltzeari, alegia.
|
|
|
Poetak, existentzialismo eta immanentismo puntu batekin, bizitzari berari egin zion poema bat bezala ulertu izan dut beti. Badakit beste
|
batzuk
langileagoari, marxismoari eta, batez ere, materialismoari egindako poema bat bezala hartu ohi dutela. Halaber, hori ere bizitza da.
|
|
|
Lizentziaren behar horrek jada betoa duten beste sektore
|
batzuetako
langileekin parekatzen ditu mikrotxip konpainietako langileak: arma enpresetakoekin eta teknologia nuklearra garatzen duten enpresetakoekin, esaterako.
|
|
|
Ezin ditugu ahaztu beste enpresa
|
batzuetako
langileen elkartasuna. Adibidez, Tubos Reunidoseko beharginak etortzen ziren ia egunero hasieran, ITP, Vidrala, Guardian, Envases, JEZ, LIDL, Mubea, Petronor... eta hori oso inportantea izan zen taldea indartzeko.
|
|
|
Zailtasunak daude kategoria
|
batzuetako
langileak kontratatzeko, baina Osasun Sailak azken urteetan hartutako erabaki politikoen ondorio dira: alde batetik, 50 urteko batez besteko adina duen plantillaren belaunaldi erreleboa planifikatzeko erabateko falta egon da, non sisteman sartzen direnak baino profesional gehiago erretiratzen ari diren; eta, bestetik, Osakidetzak bere plantillari ematen dion tratu txar sistematikoaren ondorioz, langileek ihes egiten dute lehen arretarik arreta espezializatura, osasungintza pribatura, edota atzerrira.
|
|
|
Obrak ordura arte pozbide ugari eman zien Péricandarrei: mutiko
|
batzuk
langile on bihurtu ziren; beste batzuk, egoitzatik irten eta gero, proxenetismoagatik edo lapurretagatik berriro espetxeratu bazituzten ere, haien kopuruak âAdrien Péricandek argi  tzen zuen moduanâ ez zuen gainditzen porrotaren ehuneko normala.
|
|
2023
|
|
|
Amiantoak, beraz, ez die bakarrik enpresa jakin
|
batzuetako
langileei eragiten, gizarte osoari baizik. 1970 hamarkadetan erruz erabili zuten mineral hori, eta 2002 urtera arte ez zuten debekatu.
|
|
|
Desberdinkeria ez da konpontzen sektore jakin
|
batzuetako
langileen eskubide eta soldata hobeak beherantz berdinduta, baizik eta enpresen irabazien kaltetan soldata baxuenak igota. Baina ikusi dugunez, badira langileak ez diren soldatapeko batzuk, eta soldata horiek murrizteak bai ekar dezakeela kapitalaren eta lanaren errenten arteko desberdinkeriaren murriztea.
|
|
|
Shiela Marie Juarez giza baliabideetako aditua da langileak hautatzeko Tokioko enpresa batean, The Bridge Group en, eta adierazi du garrantzitsua dela ez orokortzea beste kultura
|
batzuetako
langileen lan etikaren inguruan: «Ez da zehatza esatea japoniarrak oro har langileagoak direla; izan ere, kultura bakoitzak bere balioak eta jarrerak ditu lanari dagokionez.
|
|
|
Alor pribatura begira, hainbat hautagaik agerian utzi dute esku hartzeak egiteko borondatea. EAJren Arabako ahaldungai Ramiro Gonzalezek esan du egoitza pribatu
|
batzuetako
langileen soldatak itun kolektibo baten bidez igo liratekeela, eta akordio horren alde lan «handia» egin dutela.
|
|
|
Iraileko epaiketan, Aiaraldeko beste enpresa
|
batzuetako
langileak epaituko dituzte, eta horietako bakoitzarentzat lau urte eta zazpi hilabeteko espetxe zigorra eskatu du fiskaltzak. Beste bi langile ere epaiketaren zain daude, eta langile batzordeak salatu du espetxe zigor guztiak batuta hogei urte baino gehiagoko zigorra eskatu dutela langileentzat.
|
|
|
Amiantoak, beraz, ez die bakarrik enpresa jakin
|
batzuetako
langileei eragiten, gizarte osoari baizik. 1970 hamarkadetan erruz erabili zuten mineral hori, eta 2002 urtera arte ez zuten debekatu.
|
|
|
LAB sindikatuak elkarretaratzera deitu du, eta bertan azaldu dira aniztasun funtzionalaren sektoreko langileak —Marea Urdina taldea osatu zutenak— ordezkariari euren babesa adierazteko. Borroka sindikala ez da delitua zioen pankarta atera zuten Gaudeko, Gorabideko eta beste sektore
|
batzuetako
langileek epaitegiaren aurrean.
|
|
|
Nahiz eta beste pabiloi
|
batzuetako
langileak zerrendan sartu, ordezkariek salatu dute enpresa trabak jartzen ari dela denei osasun probak egiteko. Normalean, espirometriak eta biriketako plakak egiten zaizkie, baina esan dute azken horiek egiteko eragozpenak jarri dizkietela.
|
|
|
Izugarria da enpresa
|
batzuek
langileen eguneroko bizitzan egiten duten intrusismoa. AEBn, adibidez, langileen gaixotasun aseguruaren kostua murrizteko aplikazio bat dago:
|
|
|
Christine Bose teorialari feministak, teoria horretan are gehiago sakonduz, adierazi du Crenshawren lana garrantzitsua dela AEBz haragoko feministentzat ere: " AEBko ikertzaileek ez lukete harritu behar ikuspegi intersekzionala baliagarria baldin bazaie europar, asiar edo afrikar ikertzaileei, izan populazio natibo ugariko edo klase egitura polarizatuko nazioetako desberdintasunak aztertzeko, izan migratzaileen edo beste herrialde
|
batzuetako
langile kontratatuen kopuru gero eta handiagoko nazioetakoak aztertzeko". 201 Momin Rahman ikertzaile eta idazleak queer identitateari aplikatu dio intersekzionalitatea," Queer as Intersectionality: Theorizing Queer Muslim Identities" artikulu erabakigarrian.202 Beste egile batzuek, berriz, ikerketarako metodologia gisa darabilte intersekzionalitatea, edo ekimen politikoetan genero ikuspegia txertatzeko oinarri gisa.
|
|
|
Langile kulturak intelektual (izen itsusia baina gaur ez dute besterik merezi) deitzen diren jendeen eta langileen artean nahaste bat suposatzen du; nahaste hori erreala izaitea zaila da; baina gaurko egoera horren aldekoa da. Alemaniarrek intelektual gazte elemenia bat esklabotzan sartu dute, Alemaniako lantegi eta landa eremuetan; beste
|
batzuk
langile gazteekin nahasi dira langile esparruetan60; eta lehenbizikoek garrantzi handiko esperientzia egin dute; esperientzia horrek gazte intelektual anitz suntsitu ditu, edo sobera ahuldu arimaz edo gorputzez. Alabaina zeinbatzuek, beharbada, egiazki ikasi dute.
|
|
|
Eztabaidak aspaldidanik irauten du. Lehen, ingurune
|
batzuetan
langile kulturaz berba asko egiten zen; batzuek erraten zuten ez zela langile ala ez langile kulturarik, baizik eta kultura huts bakar bat eta kito;, ikusmolde horri esker langile argienei eta jakin goseenei erakatsi ahal izan diegu lizeoko ikasle erdi zozoei erakasten dieguna; batzuetan, gauzak piska bat hobeki pasatu ahal izan ziren, baina orokorki hau da bulgarizazioaren printzipioa gure garai...
|
|
|
— Ukitutako lantoki
|
batzuek
langileen lege ordezkariak badituzte eta beste batzuek ez, halako ordezkariak dituzten lantokietako langileen lege ordezkariek bakarrik osatuko dute batzordea. Hala izango da, salbu eta lege ordezkaririk gabeko lantokietako langileek aukeratzen dutenean izendatzea, gehienez ere 3 kide izango dituen batzordea, enpresako langileek euren artean modu demokratikoan hautatutako langileek osatutakoa, edo kide kopuru bereko batzordea, kide horiek izango direla enpresaren sektoreko ordezkaritza handieneko eta ordezkaritza nahikoko sindikatuek izendatutakoak, euren ordezkaritzaren arabera, betiere, sindikatu horiek legitimatuta badaude enpresari aplikatu beharreko hitzarmen kolektiboaren negoziazio batzordean parte hartzeko.
|
|
|
— Ukitutako lantoki
|
batzuek
langileen lege ordezkariak badituzte eta beste batzuek ez, halako ordezkariak dituzten lantokietako langileen lege ordezkariek bakarrik osatuko dute batzordea. Hala izango da, salbu eta lege ordezkaririk gabeko lantokietako langileek aukeratzen dutenean izendatzea, gehienez ere 3 kide izango dituen batzordea, enpresako langileek euren artean modu demokratikoan hautatutako langileek osatutakoa, edo kide kopuru bereko batzordea, kide horiek izango direla enpresaren sektoreko ordezkaritza handieneko eta ordezkaritza nahikoko sindikatuek izendatutakoak, euren ordezkaritzaren arabera, betiere, sindikatu horiek legitimatuta badaude enpresari aplikatu beharreko hitzarmen kolektiboaren negoziazio batzordean parte hartzeko.
|
|
|
Orobat, langileen lege ordezkariek lanpostuetan gelditzeko lehentasuna dute mugigarritasun geografikoaren kasu guztietan. Edu berean, hitzarmen kolektiboaren edo kontsultaldian zehar lortutako akordioaren bidez, lanpostuetan gelditzeko lehentasunak ezar daitezke beste kolektibo
|
batzuetako
langileen alde, hala nola, familia zamak dituzten langileen alde, adin jakin batetik gorakoen alde edo desgaitasuna duten pertsonen alde.
|