|
2006
|
|
|
beldurra eta amorrua. Emozionalitate altukohaurrengan aurki genezake
|
batzuentzat
emozio nagusia beldurra dela, aktibazio etaondoez maila altuekin loturik agertzen dena. Beste batzuentzat, ordea, emozionagusia amorrua da, eta beldurtzeko eta ondoeza sentitzeko joera txikiagoa izangodute.
|
|
2007
|
|
|
Beste egile
|
batzuek
emozio kontzeptua berreskuratu behar dela diote, gizaespeziaren eboluzio filogenetikoak sortutako osagaia den neurrian (Glassman etaZan, 1995). Ikuspegi horren premisa honako hau da:
|
|
2008
|
|
|
Objektu
|
batzuek
emozioa eragiten didate, atsegin eta alaitasunezko malkoak erorarazten dizkidate.
|
|
2009
|
|
|
Haiekin batera jendea Ikusi mendizaleak abestia kantatzen hasi zen.
|
Batzuentzat
emozio gehiegi izan zen, eta malko batzuk isuri zituzten.
|
|
2010
|
|
|
Ohikoa izaten da elikagairen
|
batzuk
emozio eta sentimendu jakinei lotuta agertzea, pertsona jakinei edo gure bizitzako egoera jakinei lotuta, oroitzapen onei edo txarrei...
|
|
|
Pertsona batzuek begietan baino ez dituzte sintomak garatzen, eta ikusmen bikoitza, itsutasun partziala edo begi bateko mina, ikusmen lainotua eta erdiko ikusmenaren galera (neuritis optikoa) bezalako arazoak izan ditzakete. Hasierako beste sintoma
|
batzuk
emozio edo buru aldaketa txiki batzuen bidez agertzen dira, esklerosi anizkoitza diagnostikatu baino hilabete edo urte batzuk lehenago agertzen direnak. Era askotako eritasun aurresanezina da, batzuetan sintoma bakartuak sorrarazten ditu eta hilabete edo urteetan ez du bestelako sintomarik izaten.
|
|
2011
|
|
|
Erlazio horrek ez ditu gaixotasun somatikoak bakarrik aipatzen (patologia kardiobaskularra, diabetea, etab.).), baizik eta arazo psikikoak, hala nola antsietatea, estresa, gogo aldarte apala eta depresioa. Azken urteotan, garrantzi berezia eman zaio elikagaien osagai
|
batzuek
emozioen orekarekin duten loturagatik egiten duten ekarpenari. Homozisteinaren metabolismoan parte hartzen duten B taldeko bitaminak (hala nola B6, B9 eta B12) eta omega gantz azidoak identifikatu dira, eta zeregin berezia dute nahaste emozionalen eta depresio sintomen garapenean.
|
|
2012
|
|
|
Emozio estetikoak Emozioen sailkapenaren barruan, egile
|
batzuek
emozio estetikoak sartzen dituzte; hau da: adierazpen artistiko jakin batzuen aurrean (eskultura, pintura, literatura, musika, dantza, etab.) erreakzio emozionala dugunean sortzen direnak.
|
|
|
Haurrari irakatsi behar zaio egiten dituen ekintzek bere emozioetan eragin zuzena dutela: ekintza jakin
|
batzuek
emozio negatiboak bizitzera eramaten dute (adibidez, sedentarismoa eta pasibotasuna) eta, beste batzuek, aldiz, emozio positiboak (adibidez, ariketa fisikoa edota mahai jolasak). Ekintzak eta emozioak elkarri lotuta daudela ulertzen badu, tristura eta moldakaiztasuna eragiten duten jokabide edo ekintzak ordezkatu ahal izango ditu atsegina eta poza eragiten duten beste jokabide edo ekintza batzuekin.
|
|
|
Azalpena izan liteke begiei erreparatzeko joera dutela, pertsona baten poza, beldurra, nazka eta haserrea ezagutzeko. Mendebaldekoek, aldiz, aurpegiko beste muskulu
|
batzuen
emozioaren magnitudea ondorioztatzen dute, batez ere ahoaren adierazpenarekin lotutakoak. Begiak eta ahoa, emozioen erdigunea Ondorio horretara iritsi ziren zientzialariak duela urte batzuk, Current Biology aldizkarian argitaratu zuten lan batean.
|
|
2013
|
|
|
Lidergo inspiratzailea adimen emozionalaren bidez Case Western Reservve Universityk proposatzen duen ikastaroa da, Cleveland-en (Estatu Batuak). Sei astetan, maiatzaren 1etik aurrera, erresonantzia lidergoa bere eta beste pertsona
|
batzuen
emozioak kontrolatzeko gai da. Horrela, besteak beste, adimen emozionala edo coaching a azpimarratzen dituen gai zerrenda osatzen da.
|
|
2014
|
|
|
Emakumei emozioen unibertsoa atxiki izan zaie, baina emozio horien artean,
|
batzuk
emozio onartuak dira: amatasunari lotutakoak esate baterako; beste batzukemozio zigortuak dira:
|
|
2015
|
|
|
Egoiliar batzuei proposatuko banizkie jarduera horiek haurrik izan gabe, ez lukete parte hartuko. Ezkorrak diren
|
batzuei
emozio arras baikorrak pizten zaizkie haurrak hor izanez. Dena da errazago, sinpleago; dena berez doa.
|
|
2022
|
|
|
Batzuek beldurraren emozioa mugituko dute; otsoak, adibidez. Beste
|
batzuek
emozio samuarragoak; txakur edo katu txotxongiloek, adibidez. Batera zein bestera, adierazkorrak izan behar dira.
|
|
2023
|
|
|
Gehienbat haurtzaroan hasten da jendea azazkalei hozka egiten, eta arrazoia argia da: garai horretan haurrek ez baitute erremintarik egoera jakin
|
batzuetako
emozioak kudeatzeko. «Haurrek karga bat [emozio bat] izaten dute, eta, kudeatzen ez dakitenez, batzuek azazkalak hozkatzen dituzte, beste batzuek behatzak kraskatzen dituzte, edo ileak kentzen dituzte», aipatu du Blancok.
|
|
|
Hori berretsi zuen, kognizioa, garuna eta hizkuntza aztertzen dituen Basque Centre on Cognition, Brain and Language zentroak 2016an egindako ikerketak; besteak beste, bertan, hitz egiten den hizkuntzaren, hizkuntza hori ikasi den testuinguruaren eta emozioen prozesaketaren artean lotura estua dagoela ondorioztatu baitzen (Ivaz et al. 2016). Hau da, beste emaitza
|
batzuen artean
emozio atseginak sentiaraziz, hizkuntza hobeto barneratzen dela eta hobeto transmititzen dela komunikatu nahi den hori baieztatu zuten. Beraz, esan daiteke Bertalanffy (1976) eta Watzlawicken (1983) giza komunikazioaren ikuspegi sistemikoari ekarpen esanguratsua egin diola ikerketa horrek, baieztatzen baitu, sistema horietan nagusitzen den testuinguru emozionalak ondoren izango diren hizkuntza jarrera eta hizkuntza ohituretan eragin zuzena duela.
|