|
2001
|
|
|
Zergatik Panpox eta gero, urte
|
batzuetan
emakumeek idatzitako gauzakirakurritu nituen ia soilik. Gaur egun ere, hori jarraitzen dut hurbilenetik:
|
|
2002
|
|
|
Venusen harmoniak oso ezberdinak direla ikusten baita: gizon
|
batzuek
emakume batzuk gehiago betetzen baitituzte eta hauek beste gizon batzuengandik hobeto hartzen dute ernal kolpea. Eta askok, hainbat himeneotan lehen antzu izanek, gero lortu dute norekin umeak izan eta norekin haurtxo gozoz aberastu.
|
|
2003
|
|
|
Salatu du herrialde askotan indarrean dauden lege
|
batzuek
emakumeari kredituak ematea mugatzen dutela
|
|
|
Alde horretatik, Nazio Batuek nazioarteko finantza erakundeei eta etxebizitzak finantzatzeko eskualdeko, estatuko eta tokiko finantza erakundeei gomendatzen die beren programetan emakumearen parte hartzea bultza dezatela. Azkenik, proposamenak pobreziaren “feminizazioari” egiten dio erreferentzia, eta adierazten du munduko leku
|
batzuetan
emakumeen bizi baldintza kaskarrek “zaila egiten dutela indarkeriazko familia egoerak uztea”.
|
|
|
Sofa batean, hiru bat metrora. Matiasi iruditu zitzaion soinekoko loreak erabat desmadratuta zituela ordurako, eta lore batzuk zituela ukondoetatik zintzilik eta beste
|
batzuk
emakumearen aurpegia jaten ari zirela eta sudurretatik sartzen ari zitzaizkiola. Matias begira zeukala ohartu zenean, Geratu ahal naiz hemen?
|
|
2004
|
|
|
Hezurrak ahultzen dira, eta horrek deformazioak eragin ditzake, batez ere gorputz adarretan, bizkarrezurrean, toraxean eta pelbisean. Sintoma ohikoenak erreuma erako mina eta ahultasun orokorra dira, eta horiek, askotan, osteoporosiaren sintomekin nahasten dira.Dieta desegokiak dituzten eta etxetik ateratzen ez diren adinekoek edo gorputz osoa arroparekin estaltzen dutenek, erlijio
|
batzuetako
emakumeek bezala, aukera gehiago dute gaixotasun hori izateko, bitamina gehigarriekin tratatu ondoren desagertu ohi baita. Toxikotasun posiblea bitamina organismoan gordetzen denez, gehiegi hartuz gero, denborarekin, haren toxikotasunak eragindako arazoak sor ditzake.
|
|
2005
|
|
|
Beraz, emakumeak ama eta emazte izatera mugatu behar zuten, eta besterik ez. Emakumeek etxetik kanpo lan egitea ez zen begi onez ikusten; doktore
|
batzuek
emakumeak arrazoi natural eta biologikoengatik lan egiteko gai ez zirela defendatu zuten, gizonak umeak hazi eta hezteko gaitasunik ez zuten legez. Lana ez zen osasuntsua emakumearentzat, gaixotasunak areagotzea eragiten zuen, eta testuinguru horretan, emakumeek etxetik kanpo lan egitea ekiditeko ahal izan ziren neurri legal guztiak jarri zituen indarrean erregimenak, beranduago ikusiko dugun bezala.
|
|
2006
|
|
|
Bizi itxaropen luzearekin lotuta zeuden bederatzi eskualde genetiko ezagutzea lortu zuten zientzialariek. Eskualde horietako
|
batzuek
emakumeei eragiten zieten, eta beste batzuek gizonei, baina inoiz ez sexu biei aldi berean. Desberdintasun horiek ez dira harrigarriak, emakumeak gizonak baino luzeagoak direla erakutsi baitute, ikertzaileek azaldu zutenez.
|
|
2007
|
|
|
Beste aukera bat Etorkizuneko Babes Asegurua da, bi ezkontideentzat, istripu kardiobaskularrak barne hartzen dituen estaldurarekin, aseguratutako kapitala 120.000 euroraino biderkatzeko aukera ematen duena. Emakume eta enpresarientzako polizak Aseguru mota horien artean,
|
batzuk
emakumearentzat bakarrik dira. Hala, aseguru etxe batzuek ohiko aseguruen berme guztiak dituen plan bat aurreikusten dute, biztanleria segmentu horri eskainitako zerbitzu baten ezaugarriak batzen dituena.
|
|
2008
|
|
|
Diotenez, alderdian ibili ziren bitartean harreman berezia izan zuten elkarrekin, eta gaitzespenik ere jaso omen zuten batzordeko kide batzuen aldetik, barne arauak eta segurtasun neurriak hausten zituztelakoan. Gehienek maitaleak izan zirela uste dute eta
|
batzuei
emakumeak maitemindurik jarraitzen zuela iruditzen zaie. Edozein modutara ere, gutxi iraun zuen isiltasunak.
|
|
|
Zorionez, azken urteetan, zenbait arlotatik emakumea kontuan hartu duten lanak egin dira (Castaño, Plazaola, Bolívar eta Ruiz, 2006). Lanotan frogatu dute ezen generoarekin zerikusirik duten elementu
|
batzuek
emakumearen sintomatologia azaltzen dutela, rolen gatazkak eta ardura afektiboak, besteak beste (Samarasinghe eta Arvindsson, 2001).
|
|
|
Ondorioek adierazten dute gehigarri apal batek ez dakarrela onura garbirik testosterona gutxi duten gizon osasuntsuentzat. Azterketa honen emaitzak eta aurreko beste azterketa batzuen antzekoak ikusita, joera izan liteke, eta hala izan da, gizon helduentzat hormona gehigarriek izan ditzaketen ondorio onuragarriak aztertzea, duela urte
|
batzuk
emakume menopausikoei hormona femeninoen osagarriak proposatzen hasi ziren bezalaxe. Azken kasu horretan, epe ertainera izan zuen eraginari buruzko datu kezkagarriek (bularreko eta umetokiko minbizia izateko arrisku handiagoa) gomendio hori kendu zuten medikuek.
|
|
|
Larunbatean animazio berezia zegoen Kamiogaina elkartearen egoitzan. Gizonek telebistako pilota partida adi adi jarraitzen zuten bitartean, beste mahai
|
batzuetan
emakume eta gizonak partxisean eta bestelako mahai jokoetan ari ziren. Ondoko gelan, ordea, Javier Barbarin (Nafarroako Pastelgileen Gremioko presidentea), Eduardo Lopez de Sosoaga (Altsasuko Bianako printzea gozogintza eskolako pastelgile kolaboratzailea), Ester Lanchares (aipatu eskolako zuzendaria) eta Jesus Lanz altsasuarra lanean ari ziren, epaile lanetan.
|
|
2009
|
|
|
Ikusteko dago zer gertatuko den, baina ez dugu ahantzi behar lan bat hartzerakoan dagoen diskriminazio horizontala. Horregatik da sektore
|
batzuetan
emakumeen presentzia hain hutsala.
|
|
|
Poliziak uste du hilketa mendekua izan dela, duela urte
|
batzuk
emakume salerosketa auzi bateko epaiketan deklaratu zuelako. Hori ondorioztatzeko oso inportante izan dira aipatu lana enkargatzeko egin zizkioten telefono deiak.
|
|
|
Herrialdeko gune
|
batzuetan
emakumeen botoa oso indartsua bada ere, baliteke emakume gehienek ez bozkatzea hegoaldean eta ekialdean, talibanak indartsuen diren guneak baitira.
|
|
|
Gizonezkoek sexu harremanen kantitatearen gutxitzea emakumea haurraren hazieranharrapatua dagoelako dela esaten dute. Horrez gainera, gizonezko
|
batzuek
emakumearen sexu desiraren jaitsiera gauza pertsonaltzat hartzen dute, eta, horregatik, zaurituta eta lekualdatuta sentitzen dira. Emakumeek, aitzitik, bikotekideak erdituondorenean igarotzen ari diren zailtasun fisikoak ez dituela ulertzen sentitzen dutemaiz, ezta haurraren hazieran bikotekidearen inplikazio gabeziaren ondoriozsufritzen duten nekea ere (Belsky eta Nelly, 1994; Cowan eta Cowan, 1992).
|
|
|
Eskualdea eta sexua aldagaiak ardatz harturik egindako ikerketaren arabera, argi ikus daiteke bi aldagaien arteko harremana eta sexuen arteko ezberdintasunanabarmenak direla. Eskualde
|
batzuetan
emakumeen lizentzia kopuruak gora eginizanak (Kostan), besteetan behera egin izanak (Buruntzaldean) eta zenbaitetankopurua hutsean egoteak (Bidasoa, Goierri edo Tolosaldean), harreman zuzena izandezakete eskualde horiek emakumeei zuzenduriko kirol eskaintzarekin. Halakoetan gerta daiteke eskaintzarik ez egotea, baliabide ekonomikorik ez bideratzeaedota kirol azpiegituren gabeziaren ondorioz izatea emakumeen parte hartze eskashori.
|
|
2010
|
|
|
Nobedade gisa, dokumentu honek lehen aldiz eskatu zuen emakumeen mutilazio genitala legez debekatzea, publizitatean eta pornografian emakumearen abusua ukatu zuen, eta onartu zuen haurdunaldia eteteko aukera zegoela bortxaketa baten edo harreman korapilatsu baten ondorioz, edo amaren osasuna edo bizitza arriskuan jartzen badu. Aitortzen diren beste eskubide
|
batzuk
emakume alargun, adineko, ezgaitu eta arriskuan daudenen arlo ekonomikoari eta gizarte ongizateari buruzkoak dira. Azken talde hori emakume pobreek osatzen dute, baztertutako populazioetatik datozenak eta haurtxoei “haurdun edo titia ematen dieten emakume atxilotuek”.
|
|
|
Nire arloa antzerkia da, hor idatzi dut gehien, eta jakin badakit antzerkiko lanak argitaratzeak ez duela etekinik ematen, baina haurren arloan egindako lanak argitaratu izan dizkit Ereinek; apustua egin izan du, eta eskertzekoa da hori. Iaz haurrentzat ipuina idazteko eskatu zidan, beste idazle
|
batzuekin
emakumearen gaiari heldu eta bilduma osatu nahi zutelako, eta baiezkoa eman nion.
|
|
|
Denak ez gara berdinak eta niretzako ez da erraza ulertzen garunaren zein alderdi aktibatzen duten horrelako gauzek libidoaren pareko den instintua askatzeko, baina lanak erakutsi dit existitzen dela banitate hutsa eman lezakeen eta jende artean oso zabalduta dagoen antsia hori, botereak sortzen omen duen erotikaren erakargarritasuna alegia.
|
Batzuei
emakume edo gizonezko ikusgarri batek biguntzen die lerdea produzitzen duen glandula, beste batzuei agintariek.
|
|
2011
|
|
|
Celia, Amalia Valcarcel... Edo beste kultura
|
batzuetako
emakumeen liburuak, izugarrizko indarra eman didatenak: arabiarrak, afrikarrak, txinatarrak...
|
|
|
Bai, behar beharrezkoa da lanketa
|
batzuk
emakume taldetan eta beste batzuk gizon taldetan egitea. Emakume taldeak euren eskubideen alde lanean hasten direnean, inguruko gizon asko eta emakume batzuk ere bai izutu egiten dira, eta ez dute jakiten egoera berriaren aurrean nola kokatu.
|
|
|
Ez nuen ulertzen emakumeek gizon planta hartu eta hankartean galtzerdi bat sartzearen jolas haiek zer zuten sakonekoa eta iraultzailea, infantila iruditzen zitzaidan. Nik, batez, ere 3 munduko eta beste kultura
|
batzuetako
emakumeekin egin dut lan taldean, eta gai horiek urrunekoak zitzaizkidan, friboloak. Emakumeok arazo askoz larriagoak ditugu!, pentsatzen nuen, zer da nahi baduzu gizon rolak hauta ditzakezula dioen kontu hau?
|
|
|
Beltza:
|
Batzuek
emakume gotikoentzako kolorea dela pentsatzen dute. Baina, modan dago eta adin guztietako emakumeek erabiltzen dute kolore hau.
|
|
|
Eskatzen die estatuei arrazismoa, arraza bereizkeria, xenofobia eta horiekin lotuta dauden intolerantzia moduen aurkako egintza programa guztietan genero ikuspegia gehitu dezatela eta bereziki emakume indigena, afrikar eta asiarrek, jatorri afrikarra edo asiarra dutenek, migratzaileek eta gutxietsitako beste talde
|
batzuetako
emakumeek jasaten duten bereizkeria kontsidera dezatela, modu horretan ziurtatu nahi dela emakume hauek gizonezkoekiko berdintasun egoeran heltzea ekoizpen baliabideetara, euren erkidegoen ekonomia eta ekoizpen garapenean parte hartzea sustatzeko bide gisa;
|
|
|
Eskuilatzea eta hortzetako haria erabiltzea da hori prebenitzeko modurik onena. Emakumeen ernalezintasunaren beste faktore
|
batzuk
Emakumeen ernalezintasunaren kausarik ohikoena obulazioaren nahastea da, eta, ondoren, beste arazo batzuk agertzen dira, hala nola, Falopioko tronpak blokeatzea, hantura gaixotasun pelbikoa edo endometriosia izan denean; umetokiaren egiturari eragiten dioten sortzetiko anomaliak (jaiotze akatsak); umetokiko fibromak; eta 35 urtetik gora izatea. Tratatu gabeko hipotiroidismoa ere emakumeen ugalkortasuna murriztearekin lotu da.
|
|
|
Goiz osoan zehar mezuak joan etorrika ibili ziren misteriozale horien artean, hain zen handia serieko hiltzaile bat beren bizitzetan sartu izanak sortzen zuen jakin mina eta lilura.
|
Batzuek
emakumeen ehiztari horientzat" trofeoek" daukaten garrantzia azpimarratzen zuten; beste batzuek Kanter en zirkuluaren teoria ekartzen zuten gogora; teoria horren arabera, serieko hiltzaile hauen lehen erasoak etxetik urrun gertatu ohi dira, eta hiltzen jarraitu ahala, gero eta gehiago hurbiltzen dira euren etxebizitzetara; hortaz, hilketak non eta zein hurrenkeratan gertatu diren jakite...
|
|
|
Mahai baten inguruan jarri, zerbeza edo pattarra edan, eta kontu batzuk esan edo kantuan jardun, horixe zen gure ohitura.
|
Batzuk
emakumeetara joaten ziren inoiz.
|
|
|
– Sarda batean hartzen gaituzu. Gizonezko
|
batzuek
emakumea tratatzen duten bezala tratatzen dituzu gizonezkoak.
|
|
2012
|
|
|
Emazte dudana ezagutu nuen, ezkondu nintzen, eta berton.
|
Batzuek
emakumea ezagutzearekin lotzen dute sekularizatzea, baina ez da erabakigarria, oro har. Irten nintzen, eta bizitzeko borrokan murgildu nintzen.
|
|
|
Serranoren iritzian, beste uste batzuk ere osoadierazgarriak dira. Herritarren% 27,9ren ustez, esaterako, tratutxarren inguruan salaketa faltsu asko egiten dira; kasu gehienaketorkinen artean gertatzen direla uste dute batzuek(% 22,3) eta erasohorietako
|
batzuk
emakumeek eurek eragindakoak direla uste duenik erebadago(% 22,3).
|
|
|
gizonen %5ek ez dute guraso izan nahi bikotekidearen eskaeraren aurrean. Bikoteaz gain, inguruko beste agente
|
batzuek
emakumeari presioa egiten diote ama izateko.’ Silvia Caporale k, Alacanteko Unibertsitateko Emakumeari buruzko Ikasketa Zentroko 2002 urtetik 2006 urtera bitarteko zuzendariak eta ‘Amatasunari buruzko diskurtso teorikoak’ lanaren egileak dioenez, “gizarteak oraindik ere emakume guztiei eragiten dien presioa izugarria da amatasunari dagokionez”. Caporale k dioenez, amatasunak diskurtso publiko baten xede bihurtzen du emakumea, “auzotarrek, senideek, ezagunek edo arrotzek bere intimitatea bortxatzearen biktima”.
|
|
|
Bakterio hori infekzio larriak eragiten dituen patogenoa da eta, neurri handiagoan, haurdun dauden emakumeei, haurrei, adinekoei eta immunitate sistema ahula duten pertsonei eragin diezaieke. Infekzio sintomak sukarra, muskuluetako mina eta gastroenteritiseko beste sintoma
|
batzuk
emakume haurdunen abortuak eta meningitisa eragin ditzakete arrisku handieneko populazioan. Listeria bidezko kutsadura hainbat arrazoirengatik gerta daiteke, batez ere elikagaiak prozesatzean, manipulatzean eta giroan.
|
|
|
–Argi dago Declos andreak egin dezakeen onena dena saltzea dela. Nekazaritzaren berri ondo badaki ere, badira gauza
|
batzuk
emakume batentzat ezinezko direnak.
|
|
|
Hurrengo pausoa ikertzaile pribatu on bat bilatzea izan da. Oraindik geratzen zaizkio poxin
|
batzuk
emakumeak emandako diru hartatik. Ez zaio askorik kostatuko hiriko ikertzaile onena kontratatzea.
|
|
2013
|
|
|
Assocham Garapen Sozialerako Fundazioak (ASDF) eginiko inkesta baten arabera, parte hartu duten lau enpresetatik hiruk beren emakumezko langileak babesteko aurrekontua igo dute. Orain, nagusi
|
batzuek
emakumeei autodefentsa eskolak ordaintzeaz gain, aparkalekuko lekurik seguruena uzten diete, bidaiak egunaren erdiko orduetan programatzen dizkiete eta gaueko txandetatik salbuesten dituzte. Baina denek ez dituzte abantaila horiek.
|
|
|
Zer bidaltzea komeni den ere esaten dute: gauza" berriak eta sinpleak,
|
batzuk
emakumeentzat eta besteak gizonentzat", eta adinekoek gehien eskatzen dituzten oparien zerrenda ere badute.
|
|
|
Badira pelletedo pelet izenez ezagutzen diren larruazalpeko inplanteakere.
|
Batzuk
emakumearen besoan sartzen dira, eta antisorgailu moduan jokatzen duen progestagenoa askatzen dute.
|
|
|
Generok bi dira, baina bien artean hainbat konbinazio gertatzen da. Gizonezko
|
batzuek
emakumeak maite dituzte; beste batzuek, aldiz, gizonezkoak. Emakumezko batzuek gizonezkoak maite dituzte eta, beste batzuek, aldiz, emakumezkoak.
|
|
|
Ez dut neure txokoa abandonatu nahi izan,, neure heriotzaren txanda duk? pentsatu dut, duela hilabete
|
batzuk
emakume batek ere bere burua bota baitzuen etxea kentzera zihoazkion egunean bertan. Ez pentsa, niri ere pasa zait burutik ikusi ditudan unean leihotik jauzi egitea, baina banaiz eusteko lain, banaiz horrenbeste.
|
|
2014
|
|
|
201) «Musica y genero entre los jovenes barceloneses» ataleanBartzelonako gazteei eginiko inkesta baten berri ematen du, eta argi ikusten da musika generoidentitatea eraikitzeko bitartekoa dela. Musika-zaletasunaren alorrean, gazte horiek badituzte jadagenero aurreikuspenak, musika estilo jakin
|
batzuk
emakumeen zaletasunekin lotuz, eta beste batzuk, aldiz, gizonen zaletasunekin.
|
|
|
Gogoeta horrek kantu herrikoiak edo kantu tradizionalak ekarri dizkigu gogora.Izan ere, herri musikak askotan kantu herrikoi horiek interpretatzea izan du helburu.Kantu herrikoi horietako
|
batzuek
emakumeek eginiko letrak dituzte, eresi egileenlanak. Baina, Josune Muñozek sarritan ohartarazi bezala, gizonezkoen ahotanentzun ohi ditugu, eta horrek letra egilearen edo bertso egilearen genero posizioaikusezinago egin du.
|
|
|
Bestalde, aipatu behar da instrumentuak ere generizatu izan dituztela diskurtsosozialek, instrumentu
|
batzuk
emakumeentzat egokiago eginez, eta beste batzukgizonezkoentzat. Adibidez, instrumentu femeninotzat irudikatu izan dira pianoa, harpa, flauta... eta instrumentu maskulinotzat, aldiz, bateria, baxua, gitarraelektrikoa...
|
|
|
ITSASO: Mutil baten moduan mugitzen naizela esaten didate askotan... koloreekin bezala gertatzen da, badira
|
batzuk
emakume tresnatzathartzen direnak, eta beste batzuk gizon tresnatzat. genero markak ere ezarrizaizkie. gero jakina, badira hain markatu ez direnak ere. baina, iruditzen zaitgitarra elektrikoa gizon tresnatzat hartu izan dela. edo hala sentiarazi didate niri.
|
|
|
Hala ere, esan behar da, kultura batzuetan gizonek suizidio saio gehiago egiten dituztela: adibidez, Polonian, Indian edo Finlandian; eta kultura
|
batzuetan
emakumeak gehiago suizidatzen dira gizonak baino: Txina, India, Papua Ginea Berria.
|
|
|
Asko ezkonduak izaten dira, eta emaztearekin bizi dira, baina ezkongabeak ere badira. Bortxatzaile askok ez dute gaitasunik emakumeek bidaltzen dizkieten seinale negatiboak deskodetzeko; arazoak dituzte laguntasun portaera eta sedukzio portaera bereizteko; emakumeek bidalitako seinaleak ez dituzte ongi interpretatzen; baina beste
|
batzuk
emakumea derrigortzera doaz zuzenki, emakumeak harremanik nahi ez duela jakinda ere. Bortxatzaile batzuek auzo eta kale bakartietan erasotzen dute; beste batzuek, apartamenduetan, igogailuetan edo beren etxean bertan.
|
|
|
Ikertzaile horiek, 12 herrialdetan 13.500 elkarrizketa baino gehiago egin ondoren –horien artean, 1.781 gizon eta emakumeak, etxeko lanen banaketan desberdintasun horrek jaiotzen eta haurdunaldien kopuruari eragiten diola ondorioztatu dute. «Espainian edo beste herrialde
|
batzuetan
emakumeak jasaten duen etxeko lanen kargak eragin dezake jaiotza tasa hain txikia izatea», adierazi du Almudena Sevilla ekonomialariak, ikerketa honen gidari. Datuek adierazten dutenez, harreman positiboa dute gizonek etxeko lanetan eta jaiotza tasan.
|
|
|
Indarkeria sexista, zapalkuntza patriarkalak beharrezko duen tresna bezala ikustarazi du borroka feministak. Gaur askorentzat, indarkeria, gizonezko
|
batzuek
emakume batzuen aurka egindako eraso isolatuaz baino haratagoko kontua da. Indarkeriaren iruditegia zabaldu zaigu.
|
|
2015
|
|
|
Guraso
|
batzuek
emakumearen iritzian baztertuta sentitzen dira, lehen haurra iritsi eta arreta guztiak behar dituztenean. Ama, oro har, atxikimendu figura nagusia denez, aitak egoera berrian bere lekua aurkitzen saiatu behar du.
|
|
|
Martxoaren 8a egun seinalatua da emakume askoren egutegietan.
|
Batzuek
emakumeen eskubideen aldeko aldarria egingo dute, festa besteek.
|
|
|
Parrandak jarraitu behar du. Blusa
|
batzuk
emakume bat erasotu zuten, feminista batzuk protesta egin zuten... eta, gainera, protesta egin zuten nesken gainean erori da salaketa. Matxismoak kriston tresnak ditu.
|
|
2016
|
|
|
Zergatik hainbeste lan, zergatik hainbeste neke, zergatik gaude hain zahartuta? Beste herri
|
batzuetako
emakume indigenei begiratu eta ikusi genuen haiek ere oso gaizki zeudela. Beraz, hausnarketa sakonak abiatu ziren gorputz pobretuetatik, gure zapalkuntzak interpretatzeko.
|
|
|
Genero rolen kasura joanda, oraindik ere zalaparta sortzen dute
|
batzuek
emakumeek dantza jakin batzuetan parte hartzen dutenean.
|
|
|
Niri ez zait ondo iruditzen emakumeekin eta homosexualekin sartzea, baina hipokrisia iruditzen zait heteropatriarkatuak kontatzen diguna; hark esaten digu zer dagoen gaizki kultura batzuetan, eta guk onartu egiten dugu. Batzuetan arrazoi du, egia da, herrialde eta kultura
|
batzuk
emakumeen eskubideen kontra ari dira, esate baterako Saudi Arabia. Alabaina, Dakarretik Yakartara estatu musulman piloa dago.
|
|
|
Beste plantazio
|
batzuetako
emakumeek, aldiz, soroan lan egiteko moduan ez zeuden ume eta esklabo zaharren kargu uzten zituzten beren haurtxoak. Ama esklaboek ezin zituzten beren haurrak behar bezain maiz elikatu; ondorioz, bularrak handitzen zitzaizkien eta min ematen zieten.
|
|
|
Oso polita zegoela iruditu zitzaion arren, ez zion neskari ezer bereziki atseginik erantzun Iratik, kaixo? esan zionean, film kurtsietako topiko batzuk buruan piztu zitzaizkion arren, hain ohikoak gizon
|
batzuk
emakumeen aurrean lotsaz eta urduri daudenean. –Kaixo?
|
|
|
Gizonak gehiago? Gizon
|
batzuk
emakume batzuk baino gehiago, eta emakume batzuk gizon batzuk baino
|
|
|
tokatu zitzaion garaiko alaba zenez, eta ingurumaria zehatz batean ibili behar izan zuenez, gorabehera ugari bizi izan zituen. Garaiko
|
batzuk
emakume, egonezina, zela esateraino helduko ziren.
|
|
|
Eta iraultza bioteknologikoaren bidez, gizakion ugaltzea goitik behera aldatzen da. Kasu
|
batzuetan
emakumeen gorputzak manipulatu eta merkantilizatzeraino. Matxismoak ere gogor dihardu.
|
|
|
Herrialde gehienetan, emakumeek gizartean jarduteko dituzten aukerak gizonek dituzten aukerekin parekatzen ari dira. Hala ere, beste herrialde
|
batzuetan
emakumeak gizonen mende daude, ez dute oinarrizko eskubide bat ere.
|
|
|
Generoak bi dira, baina hainbat konbinazio gertatzen da bien artean. Gizonezko
|
batzuek
emakumeak maite dituzte; beste batzuek, aldiz, gizonezkoak. Emakumezko batzuek gizonezkoak maite dituzte, eta, beste batzuek, aldiz, emakumezkoak.
|
|
|
Gizonak gehiago? Gizon
|
batzuk
emakume batzuk baino gehiago, eta emakume batzuk gizon batzuk baino gehiago. Ia egunero egiten dut korrika, eta badira ziztu bizian pasatzen nauten emakumeak.
|
|
|
" Etawasol eta Solastiarrekin harremanetan egon gara baina beste talde batzuekin ere hitz egin nahi dugu, jende orok bere lekua izan dezan, baita beste herri
|
batzuetako
emakumeak ere"
|
|
|
Hasteko, Eusko Ikaskuntzako Eduardo J. Alonso historialariak, XIX. eta XX. mendeetako emakume enpresarietan zentratutako hitzaldia eskainiko du. Aurkeztuko diren beste lan
|
batzuk
emakumeek joan den mendeko 20ko hamarkadan Bilboko merkataritzan egin zuten lanean, emakumeek Errepublikaren aldeko Bilboko mugimenduan izan zuten partaidetzan, edo 1820an, Bilbon argitaratutako Carta Pastoral del Primado de las Españas lana euskarara itzuli zuen Bizenta Mogel idazlearen figuran zentratuko dira. Jardunaldia, Toti Martinez de Lezea idazle arabarrak eskainiko duen' Otra historia de la mujer vasca' hitzaldiarekin amaituko da.
|
|
|
Alabaina, berrikitan apartamendu hori alokatzen zuen gizonak bere emaztea hila zuen bertan eta behere aldean pasatzen zen Urhandira gorputza botaia. Egun
|
batzuen buruan
emakumea agertu zen ur bazterreko laparretan kokaturik. Gizona arrastatua izan zen eta jujatua.
|
|
2017
|
|
|
" Ikusle asko bildu ziren, gizonezkoen estropada askotan baino gehiago. Espero dezagun esperientzia honek balio izan dezala beste klub
|
batzuek
emakumeen traineruak osatu ditzaten, eta datorren urtean estropada gehiago egon daitezen", dio Hondarribiako klubak egun hartan osatutako kronikak.
|
|
|
Neskek badugu abantaila alde horretatik, badaudelako mutilak urte asko daramatzatenak eta ez dutelako Kontxan sartzeko aukerarik izan. Beste gauza
|
batzuetan
emakumeek aukerarik ez dugun bezala, horretan badugu ilusio berezia.
|
|
|
A. U.: Nik onartzen dut
|
batzuek
emakumerik nahi ez izatea alardeetan. Baina gauza bat leporatzen diet:
|
|
|
Lasai egoteko esan zidan, hura toki segurua zela eta jateko zerbait nahi ote nuen galdetu zidan. Egun
|
batzuk
emakume haren etxean ezkutatuta neramatzala, Laura agertu zen halako batean.
|
|
|
izendatuz, herriz herri ibiliz eta emakumeei mehatxu eginez ordaindu ezean salatu egingo zituela. Beste gizon
|
batzuk
emakumeak susmopean jarri zituen giro hartaz baliatu ziren, maite ez zituzten emazte eta maitaleengandik libratzeko, edo bortxatu edo seduzitu zituzten emakumeen mendekua leuntzeko. Gizonezkoak beldur ziren, emakumeei babesa azalduz gero, beraiek ere karguetan nahasiko ote zituzten, eta, zalantzarik gabe, hori da emakumeen aurkako basakeria haien aurrean ezer ez egin izanaren arrazoietako bat; izan ere, krimen horien ondorioz auzipetutako gizon gehienak sorgin izatearen susmopean zeuden edo sorgin izateaz akusatu zituzten emakumeen senitartekoak ziren.
|
|
|
Pentsamendua aspaldi heldu zen pentsatzera gizaki guztiak Jainkoaren haurrak eta printzipioz denak berdinak direla (Jesus Nazaretekoa) eta ez omen dagoela esklabo eta librerik (Seneka, Paulo Tarsokoa). Baina esklaberia abolitzea zinetan egikaritu arte mendeak eta mendeak pasa dute; eta beste menderen
|
batzuk
emakumeak ere berdinen artean zenbatzeko. Errealitatean obratzea mendeak kostako da, baina Zuzenbide Naturalaren eskolan, filosofia horri atxikitzen baitzaio Iraultza?
|
|
|
Bestetik, ondoezaren inguruan dauden ikerketetan kontraesanak daude: batzuek egiaztatu dute gizonek ongizate gehiago adierazten dutela (Cuellar et al., 2004; Neto, 2001), beste
|
batzuek
emakumeek gehiago dutela (Chen, Benet Martínez eta Bond, 2008; Utsey eta Payne, 2000) eta beste batzuek ez dute desberdintasunik aurkitu (Hernández, Pozo eta Alonso, 2004; Van Selm, Sam eta Van Oudenhoven, 2002). Kasu horietan behatu da generoaren eragina aztertzen ari den kultur taldearen araberakoa dela, horrela, emakume magrebtarrek ongizate gehiago dute gizonekin alderatuz, baina biztaleria latinoamerikarrean edo bertakoan ez da ezberditansun estatistikoki esanguratsurik azaltzen emakume eta gizonen artean.
|
|
2018
|
|
|
«Adina kontuan hartuz egiten dira, baita generoa ere: talde
|
batzuk
emakumeek soilik osatuak dira, garrantzitsua baita euren iritzia garbi plazaratzeko talde bat edukitzea; badugu zaharrak zaintzen dituzten pertsonek osatutako beste talde bat, eta beste bat lanbideen araberakoa».Euskal Herrian 56 proiektu daude martxan gaur egun, eta badira hiri eta komunitate lagunkoien munduko sarean izena eman dutenak, proiektua abiatzeko asmoz. «Adibidez, Bilbo bigarren zikloan dago:
|
|
|
Feminismoa. Aldez eta moldez esan dugu emakumeen kontrako indarkeria giza eskubideen urraketa bat dela eta, beraz, lehentasun goren izan behar duela; era berean, gogorarazi dugu ez dela berdinen arteko gatazka bat eta, horregatik, hala estatuak nola beste instituzio
|
batzuek
emakumeen eskubideak bermatu behar dituztela, justizia konpontzaile bat jartzeko haien esku. Horretarako, guztiz nahitaezkoa da aurrekontuak eta baliabideak jartzea genero indarkeriak irauten duen bitartean, haren aurretik eta haren ondoren ekiteko.
|
|
2019
|
|
|
Toki
|
batzuetan
emakumerik ez dagoela, horixe aipatu du Eliasek: " Dramaturgia berrien deialdia atera eta konturatzen zara ez dagoela emakumerik.
|
|
|
Gorputz bat ulertzeko haren atalak banaka aztertzen diren modu berean, gizarte patriarkalaren aurpegi guztiak biltzen eta gorpuzten dituen kasu bat izan zen Iruñekoa; horregatik hartu zuen garrantzi hura. Ezkaratz jakin batean gizon jakin
|
batzuek
emakume jakin baten aurka erabilitako indarkeria fisikoaz harago, hor zegoen hedabideetan eta gizarte sareetan zabaldutako indarkeria sinboliko eta diskurtsibo guztia; eta, haren eskutik, emakumeak babesgabe utzita haien aurkako biolentziari laguntzen dion sistema judizial eta instituzional oso bat. Eta, aldi berean, hura salatzen zuten ahots asko, ozen protesta eginez eta emandako erantzunak auzitan jarriz.
|
|
|
Ez dakigu ezta emakumearen giharrak eta arnas aparatua gizonenak bezain garatuak ote zeuden ere gaurko bizimoduaz hain bestelako hartan. Lan gogor
|
batzuk
emakumeari zegozkion, eta, batez ere, hark eraman ohi zituen zamak; nolanahi ere, datu hori anbiguoa da: segur aski, konboietan gizonak libre eduki behar zituen eskuak erasotzaileengandik babesteko, haiek animalia nahiz pertsona izan, eta horregatik zegozkion emakumeari zamalanak; beraz, gizonaren eginkizuna zen arriskutsuena, indarrik handiena eskatzen zuena.
|
|
|
Albert Hall inbaditu zuten alderdi liberalaren mitinetan, oihalezko banderolak eskuan,. Vote for women? ...gin; manifestazioetan, poliziei irain egiten zieten, edo harrika eraso, epaiketak egitera behartzeko; presondegian, gose greba egitea zen haien taktika; dirua biltzen ibiltzen ziren, eta milioika emakume eta gizon erakarri zituzten inguruan; hainbeste hunkitu zuten iritzi publikoa, non 1907an Parlamentuko berrehun kidek batzorde bat eratu baitzuten emakumeen botoaren alde; handik aurrera, haietako
|
batzuek
emakumeen sufragioaren aldeko lege bat aurkeztu zuten urtero urtero, eta urtero urtero baztertu zieten, argudio berberak emanda. 1907an bertan, WSPUk Parlamenturako lehen martxa antolatu zuen, eta emakume langile askok parte hartu zuten, beren sorbalda zapiekin, baita aristokraziako emakume batzuek ere; poliziak atzera eginarazi zien, baina hurrengo urtean, mehatxu egin zenez meategietako galeria batzuetan lan egitea debekatuko zitzaiela emakume ezkonduei, WSPUk mitin handi batera deitu zien Lancashireko emakume obreroei.
|
|
|
–Ez da guztiz egia gure artean emakumerik ez zegoela. Ez ahaztu 1951n, Azkue hil zen urtean, lehen aldiz emakume bat izendatu zela euskaltzain urgazle, Mari Paz Ziganda, eta hori baino lehen, Euskaltzaindiak antolatutako ekitaldi
|
batzuetan
emakume batzuek parte hartu zutela, Julia Fernández Zabaletak, Tene Mujikak, Katalina Eleizegik eta Jesusa Telletxeak, adibidez, 1923an, Donezteben, hitzaldiak emanez, aurrerago ikusiko dugunez. Argibide horiek emanik, ez dizut ukatuko gure garaiko akademian emakumeen presentzia oso urria zela, baina hori ezin da gaurko begiekin epaitu.
|
|
|
Kataluniako Punt Sis arkitekto eta soziologoen kolektiboak lan bat egin zuen duela urte
|
batzuk
emakume talde batekin: erloju batean sartu behar zituzten egunean zehar egiten zituzten ekintza guztiak.
|
|
2020
|
|
|
Lehen, enborretik kanpo zeuden ia guztiak ziren emakumeak. Orain ez, leku guztietan daude emakumeak, baina espazio
|
batzuetan
emakumeak bakarrik daude. Informazioaren kanalen berrantolaketa emakumeek egin dute sindikatuan, baina informazioaren lanketa hori bakoitzak ziurtatzen du?
|
|
|
Diskriminazio positiboaren alde zaude unibertsitateko zenbait lan kategoriatan emakume gehiago egoteko. Postu
|
batzuk
emakumeentzat bakarrik izatea babesten duzu. Nola egingo litzateke?
|
|
|
Honako hau nire iritzia da. Muturreko neurria da lanpostu
|
batzuk
emakumeentzat bakarrik sortzea, baina hainbat modu daude hori aplikatzeko. Unibertsitate batzuek lan kategoriarik apalenetan dagoen emakumeen proportzioa bermatzen dute mailarik handienetan.
|
|
|
Baina, gainera, San Juan gauaren urak, hau da, solstizioaren urak, haurdun geratzeko arazoak zituzten emakumeei laguntzen zien. Hori dela eta, herri
|
batzuetako
emakumeak iturri konkretu batzuetara edatera joaten ziren, tripa edo sabela urez bustitako harriekin bustiz. Horrela, Araotzen, Oñati ondoan, iturri baten parean zegoen zuhaitz batean umeen arropak zintzilikatzen zituzten, haurdun geratu izana eskertzeko.
|
|
|
Baina, hara, orain dela urte
|
batzuk
emakume talde batek gizasemeek bezala parte hartu nahi izan zuen eta herria zatitu egin zen bortitz, gerra zibiletan gertatzen den bezala. Bereziak gara gizakiak, gero.
|
|
|
–Milesker, Martina, zinez –esan dio Laurenek, txanpon
|
batzuk
emakumearen eskuan jarrita– Atrebentzia ez bada, zer gertatu zitzaion senarrari?
|
|
|
Nekazaritza zeregin
|
batzuk
emakumeei egotzi zitzaizkien. Arestian aipatutako liho eta kalamua ereitea eta zerealak garantzeaz gain, soroak jorratzea eta galburuak biltzea ditugu horietako batzuk.
|
|
2021
|
|
|
Guztiak dira biktimak, baina indarkeria eta erasoak modu desberdinetan jasaten dituzte: Afrikako eremu
|
batzuetan
emakumeei sexu organoak mozten dizkiete; Hegoafrikan, berriz, lesbianak bortxatu egiten dituzte, haien «gaixotasuna» sendatzeko; gatazkak dauden tokietan emakumeen aurkako indarkeria eta sexu erasoak erabiltzen dituzte arma gisa; eta haurren ezkontzak oso ohikoak dira Afrikako herrialde askotan. Erasoa jasaten duen emakumeari arreta osoa eskaini behar zaio, eta haren bizipenak entzun.
|
|
|
Ez dut uste ekintza bakar batez genero berdintasuna lortzeko formula magikorik dagoenik, ez Hegoafrikan, ez Afrikan, ezta munduan ere. Hala ere, erabaki eta neurri
|
batzuk
emakumeen egoera hobetzeko hizpide izan daitezke: emakumeen eskubideak bermatzeko aurrekontu handiagoak ematea; emakumeen eskubideen alde lan egiten duten profesionalen formakuntza sustatzea; ustelkeriaren aurkako neurriak hartzea; emakumeen eskubideen, indarkeriaren eta genero estereotipoen inguruko kontzientziazio kanpainak egitea; emakumeen intersekzionalitateak kontuan hartzea; eta instituzio publikoek, pribatuek eta erlijiosoek eztabaidan parte hartzea.
|
|
|
Janzkera ohituren inguruko iritziak dira horren adierazgarri: biztanleen %77k baino gehiagok ez dute ongi ikusten beste kultura eta erlijio
|
batzuetako
emakumeek burka edo nikaba erabiltzea, esaterako. Bizikidetza ereduaz galdetuta, berriz, ia hamar herritarretik zortzik uste dute etorkinen erantzukizuna dela «bertako ohituretara» egokitzea, eta %63k iritzi diote euren ohiturak albo batera utzi lituzketela «bertako arauekin» gatazkan baldin badaude.
|
|
|
⣠Ni entzule moduan.
|
Batzuek
emakume moduan defendatu behar dela, eta beste batzuek eztagoela onartzerik esaten dituen gauzak, eta borroka feministarentzat kalterako dela, eta hola. â³ Joe, ba emakume hori izango da mundu zabalean oraintxe dagoen disidente ezagunena eta... haundiena.
|
|
|
Idazten eta irakasten aritu zela esaten digute; sinetsi nahi dut, gainera, bere oratoria ahaltsuarekin arrastoa utzi duen lehenbiziko emantzipazio mugimendua bultzatu zuela. Atsegin dut imajinatzea hari esker Atenasko eta beste hiri
|
batzuetako
emakumeak eskola filosofiko handien atalasea pasatzera ausartu zirela. Platonen Akademian bi emakumezko dizipulu izan ziren gutxienez:
|
|
2022
|
|
|
Horiek dira sexu harremanek gogo aldartea hobetzeko arrazoi nagusietako bi. Gainera, erlaxatzeko, atseden hartzeko eta hobeto lo egiteko aukera ematen dute, haurdunaldiaren une
|
batzuetan
emakumearentzat hain errazak ez diren alderdiak. Control de la manera de la manera de la medida.
|
|
|
Pantailetan emakumeen titiak debekatuak daude. Hollywoodeko zinema kontserbadoreak emakumeen titiak ezkutatzeko trikimailu asko izan ditu, eta eszena
|
batzuetan
emakumeek beren gorputza ezkutatzeko azkarrak izan behar dute. Zineman ez ezik, telebistan ere debeku hori gertatu da.
|
|
|
Zorionak zuri ere, ama! botatzen diot urtero, berak lortu baitzuen planetako beste lurralde eta toki
|
batzuetan
emakume askok ezin dutena, euren haurdunaldiei bizirautea eta jaioberriak besoetan izatea. Muturrekoa eman dezake azken gogoeta horrek, baina niretzat bizitza eta heriotza beti daude esku emanda, beti daude izateko prest.
|
|
|
«Aurtengoa gogorra izan da. Duela aste
|
batzuk
emakume bat joan zen kontraprotesta hori egitera. Normalean talde txikietan joaten gara, baina egun hartan bera bakarrik joan zen, eta gizon batek eraso egin zion».
|
|
|
Emakumeen historia aztertzen badugu, amatasuna erabakitzea pribilegio bat da. Duela hamarkada
|
batzuk
emakumeak derrigorrez ama izan behar ziren. Gizarteak gaizki ikusten zituen ama ez ziren emakumeak, batez ere gizon batekin ezkonduak bazeuden.
|
|
|
Kirol oinetakoen zolan itsatsi zaizkio paper zati
|
batzuk
emakume bati handik igarotzean. Ez da ohartu, ordea; oinez dabil, pauso azkarrean:
|
|
|
Aldi berean, erakutsi nahi nuen bazirela lanbide
|
batzuk
emakumeek ere egin zituztenak, baina gure buruan hain barneratuak ez ditugunak. Bereziki aipatuko nituzke metalurgiako eta paper fabriketako lanbideak.
|