|
2006
|
|
|
Diskurtso Teoriak, Diskurtso Teoriak eta Hizkuntzaren Didaktika, Hizkuntzaren Eskurapena: Ahozkoa eta Idatzizkoa, Irakaskuntza Eleanitza, Euskal Herriko Egoera Soziolinguistikoa, Hizkuntzen Didaktikarako Metodologia eta Lanabesak, eta Testu Generoen Karakterizazioa izeneko beste zazpi irakasgai, hauek ere derrigorrezkoak. c) Hizkuntzen Kudeaketan Aditu titulazioan, lizentziatura mailakoa izan gabe, zenbait kreditu bete daitezke, derrigorrezkoak
|
batzuk
eta hautazkoak beste batzuk.
|
|
2007
|
|
|
2001eko emaitzez honela zioen Olatz Altunak: " Bizkaian eta Gipuzkoan erabilera apal emendatzen da, eta bi lurraldeotako emaitzek, orokorrean duten pisuagatik, ezkutatu egiten dute Nafarroako, Arabako eta Iparraldeko erabileraren aurrerabiderik eza kasu
|
batzuetan
eta jaitsiera besteetan". 5 2006ko neurketan, Gipuzkoako emaitzek estali dituzte besteak, Arabak ere bere aletxoa jarri duelarik.
|
|
|
Haurrek dituzten erabilera aukera ezberdinak, eskaintzak, testuinguruak aztertu lirateke ikerketa konparatiboen bidez: zer elementu objektibo dago udalerri
|
batzuetan
eta zer bertzeetan, haurren arteko erabilerak hain joera ezberdinak izateko.
|
|
|
Euskararen erabileraren sustapenean aritzen garenok behar beharrezkoak ditugu aldian behin bilakaera soziolinguistikoak adierazten dizkiguten ikerketak. Ezagutza datuak izaten dira datu horietako
|
batzuk
eta azken urteetako bilakaera baikorra da, batez ere Hego Euskal Herriari dagokionean eta haur eta gazteen arloan. Erabileraren gaineko kezka gero eta zabalduago dagoen honetan kale erabileraren neurketa ezinbesteko datua da eta ildo horretan Soziolinguistika Klusterrak gidatzen duen taldeak egindako lana eskertu beharra dugu.
|
|
|
Kulturaren baitako faktoreek lotura eta indar handia sortuko badute ezinbesteko da kulturari aitortzen dizkiogun funtzioak betetzea. Horrela gertatzen ez bada, kulturak bereak dituen funtzioak beste kultura batek, beste kultur erreferente
|
batzuk
eta beste hizkuntza batek betetzen dituztela esan nahi du.
|
|
2008
|
|
|
" Informazioaren gizartea" kontzeptua entzun genuen, lehenengo aldiz, orain urte
|
batzuk
eta, horrekin batera," Teknologia Berriei" buruz hitz egiten hasi ginen. Internetek, hau da sareen Sareak, bizitza aldatu digu:
|
|
|
" Informazioaren gizartea" kontzeptua entzun genuen, lehenengo aldiz, orain urte
|
batzuk
eta, horrekin batera," Teknologia Berriei" buruz hitz egiten hasi ginen. Internetek, hau da sareen Sareak, bizitza aldatu digu...
|
|
|
Gure asmoa hemen ez da nolako erreferentzia corpusa behar genukeen proposatzea, baina bai behintzat erreferentzia corpusa bat diseinatzean kontuan hartu behar diren zenbait alderdi, erantzun behar diren galdera
|
batzuk
eta mahai gainean argi jarri behar diren erabakigaiak agertzea:
|
|
|
1) zenbait urtetan Québec en ondo bizi eta gero, Euskal Herrira etortzen zarete, 1980 hamarkada hasieran, indarrez eta egitasmoz beteta: euskaltzaletasuna orokorrean, eta Euskara bereziki, bultzatu nahian; 2) behin etorrita, zenbait egitasmo sortu eta/ edo indartu dituzu, mota eta maila ezberdinetakoak, ofizialagoak
|
batzuk
eta herrikoiagoak besteak, gehienetan modu nekezean, baina hala ere etengabe. Nire ustez, Iparraldeko euskalgintzaren eta Euskararen gaurko egoeraren alderdi onenak neurri handian zure parte hartzearen esker lortu dira.
|
|
|
Tropelean joateak, gainerako hedabideek ireki dituzten bideetan barna jotzeak lagun dezake
|
batzuen
eta besteen materiala trukatzen, albiste lokal moduan jaio dena nazional bihurtzen, giza esparrura eramaten berez dena kiroletakoa... Batera joateak horixe du: babesa eta ikuspuntu trukaketa.
|
|
|
Norbanakoaren antzera, gizarteak berak ere bere komunikazio sistema propioak eraikitzen eta erabiltzen ditu, aurreratuak
|
batzuk
eta klasikoak beste batzuk. Gizarte esparruko testuinguru irekian, ezin saihestuzko lanabesak dira hedabideak eta komunikabideak:
|
|
|
Hiru aldagai horiek (elkarrekin harreman positibo estua dutenak, bestalde) gurutzatuz, herritarren tipologiak sortu ditzakegu. Eta horrela sortutako tipologien artean izugarrizko aldeak ikus daitezke
|
batzuen
eta besteen artean, betiere euskarazko hedabideen kontsumoari dagokionez. Ariketa gisa, eta aztertutako hiru aldagai soziolinguistikoak harremanetan jarrita, honako bi muturreko tipologia eraiki ditugu, eta euren ohiturak aztertuta, ezin argiago ikusten dira aldeak muturreko bi talde horien artean:
|
|
|
Ezer baino lehen, argitu dezagun, haurren eta gazteen artean kontsumo euskaldunean dagoen alde izugarri horren arrazoia ez dela gaurko haurrak gaurko gazteak baino euskaldunago datozelako. Izan ere, Zarauzko haurren eta gazteen artean egon badaude aldeak
|
batzuen
eta besteen hizkuntza gaitasunean, ama hizkuntzan, etxean erabiltzen duten hizkuntzan eta eskolako hizkuntza ereduan. Eta egia da, oro har, haurrak euskaldunago datozela.
|
|
|
Hedabide idatzien azterketa egiterakoan, baina, euskararen ezagutza orokorra ez ezik, herritarrek euskaraz irakurtzeko duten gaitasuna ere konEuskaraz irakurtzeko gai direnen artean ere, 15 urteko gazteek egiten diote, berriz ere, toki gutxien euskarari eta gehien erdarari (%20, 3 euskarari eta %79, 7 erdarari). Eta, bestetik, gainerako belaunaldietakoen artean, %30 eta %34 bitartean kokatzen da euskarak duen tokia, eta ez dago alde esanguratsurik
|
batzuen
eta besteen ohituren artean.
|
|
|
batetik, euskaraz irakurtzeko gai direnen artean ere, 1524 urteko gazteek egiten diote, berriz ere, toki gutxien euskarari eta gehien erdarari (%20, 3 euskarari eta %79, 7 erdarari). Eta, bestetik, gainerako belaunaldietakoen artean, %30 eta %34 bitartean kokatzen da euskarak duen tokia, eta ez dago alde esanguratsurik
|
batzuen
eta besteen ohituren artean. Gazteenak kenduta, berdintsu erabiltzen dute euskara gainerako guztiek.
|
|
|
Izan ere, orain arteko zenbakietan zarauztar guztiak hartu ditugu aintzat, elebidunak eta euskaraz ez dakitenak bereizi gabe. Eta, noski, arras ezberdinak dira
|
batzuen
eta besteen jokabideak.
|
|
|
Bestela, ordenantza forma hartu ohi dute.
|
Batzuk
eta besteak udalbatzak onetsi behar ditu, eta Nafarroako Aldizkari Ofizialean argitaratu behar dira behin betikoz onetsi ondoren indarrean sartzeko. Bestalde, bandoak alkateak edo toki entitateko lehendakariak ematen ditu, eta aplikazio orokorrekoak izaten dira.
|
|
|
Azken hori" diglosia itzultzearen" 6 aldeko jarrera identitario baten ordezkari izango litzateke, interes nagusiek onarturiko hizkuntza beharra ezinbestean adierazi gabe. Azken hamarkadetan identitate kontzeptua hain erabilia izan da hainbesteren ahotan eta hainbestetan, non gerta daitekeen kontzeptuaren arrastorik ez geratzea, baldin eta
|
batzuek
eta besteek kontzeptuaren aztarnak berreskuratu eta kontzeptua berriro eraikitzen ez badute. Berreraikitze horien artean, garrantzi handia du hizkuntza berezko kultura ezaugarriak —bizituak edota bizitutzat irudikatuak— dituen autokontzientzia kolektibo baten adierazletzat hartzen duen kontzeptuak.
|
|
2009
|
|
|
Hizkuntza arazoek dimentsio politikoa nabarmena dute. Hizkuntza gatazkan talka egiten dute
|
batzuen
eta besteen interesak, herritar guztiek ezin dituzte eskubide
|
|
|
Hizkuntza arazoa, gatazka ekonomiko, politiko sozial eta kultural baten topagunea da. Hizkuntza gatazkan talka egiten dute
|
batzuen
eta besteen interesak, herritar guztiek ezin dituzte eskubide berak izan, edo maila berekoak; batzuen interesak eta eskubideak besteen interesen kontra daude, eta batzuk besteen mendekoak dira. Euskal hiztun herriaren arazoaren alderdi nagusia, erabakigarriena, botere arazoa da.
|
|
|
Sistema arrazionalak ez dira beren baitan zutik, oinarrian beti baitituzte axioma batzuk arrazoian oinarritutakoak ez baina zirraren eta sentipenen eremutik etorritako lehentasunetan altxatzen direnak. Zergatik aukeratzen ditugu oinarrizko eskubide
|
batzuk
eta ez beste batzuk gure elkarbizitzarako. Hautu horiek egiten ditugu gogoak hala ematen digulako, hala dakartzan ondorioak gogoko ditugulako eta ez bestegatik.
|
|
2010
|
|
|
Jendarteko interakzioen balorazio sozial eta kolektiboan, koherentzia kontuak alde batera utzita, hobeki baloratzen da euskaraz egitea gaztelaniaz egitea baino, eta nekez ikusiko dugu inor" euskararen etiketa" daukan beste bat kosta ahala kosta erdarara eraman nahian. gara, noski, erdaldun hutsek aukera bakarra baitaukate, aukera bakarra ematen baitute. Etiketa indartsuko horien artean erdarara nahiz euskarara jotzen dutenak ditugu, baina bai
|
batzuek
eta bai besteek sendo eusten diote beren hizkuntza portaera horri. Horien kasuan, etiketa oso markatukoak baina ezberdinekoak aurkitzen direnean sortzen da zalantzazko egoera, egoera horrek sortuko duen gatazka edo tentsio maila gorabehera.
|
|
|
Paueko eta Aturri Herrialdeetako Unibertsitateko euskararen presentzia hiru unibertsitate ikastetxe ezberdinetan aurkitzen da. Artikuluan euskal ikasketen sailaren antolaketa, euskararen presentzia beste sail
|
batzuetan
eta irakasleen formazioa azaltzen dira. Amaitzeko, gaur egun euskararen presentzia bermatzeko helburu batzuk ere planteatzen ditu.
|
|
|
Primingak, aldiz, erakutsiko liguke albiste horietan euskara zeri lotuta agertzen den; adibidez: politikari, abertzaletasunari, giro jakin batzuei, inposizioari, diskriminazioari, iraganari, tradizioari, ikasketei, ikasteko zailtasunari..., edo, euskal izaerari, balio linguistikoari, hemengo hiritar guztion ondareari, jai giroko ekimenei, berreskuratze ahaleginei... tziarengana ideologia hutsa helarazteko erabiltzen bada. hortaz, komunikabide
|
batzuek
eta besteek euskarari buruz zabaltzen dituzten bertsioak eta esanahi ezberdin guztiak aintzat hartu dira. lan nekeza, baina ezinbestekoa igorritako informazioaren atzean zer nolako framingak dauden eta horiek bultzatzen dituzten interesak ezagutu ahal izateko. horregatik, euskararen gainean dauden framingak zorroztasunez eta sendotasunez aztertu ahal izateko, teoriarantz jo dugu, beste behin, urr... 23) lagungarri gerta dakiguke euskararen inguruko hautemateen eta irudikapenen —framingaren— xehetasunak hobeto ezagutzeko eta ulertzeko. horregatik, framinga inguruko ikerlerro nagusiak aurkeztuko ditugu hurrengo lerroetan.
|
|
|
hiztunaren hizkuntza gaitasun erlatiboa, hiztunaren eguneroko bizitzako harreman sareetako hizkuntza edo hizkuntzak, hiztunaren lehen hizkuntza edo hizkuntzak, hizkuntzen erabilera eremuak eta hizkuntzarekiko atxikimendua. Faktore horiek guztiak korapilo berean lotuta daude,
|
batzuek
eta besteek elkarri eragiten diote; baina, zerrenda horretan batetik bosterako sailkapena egin balitz garrantziaren arabera, zalantzarik gabe azken aipatu dudana jarriko nuke buruan: hizkuntzarekiko atxikimendua, alegia. erabileraren gainean eskura ditugun azken datuei lotuko gatzaizkie segidan. euskal herri osoan, 16 urte edo gehiagoko biztanleen %25, 1ek
|
|
|
2009ko martxoan kultura eta komunikazioaren ministeritzaren kabineteko buruak euskal konfederazioaren lehendakariari igorri zion gutunean hizkuntza ideologiaren bilakaeraren adibide ona da. arestian erran dugu batasuna eta uniformatasuna berdintzen direla arduradun publiko
|
batzuengan
eta iritzi publikoan. gutun horretan estatuaren ordezkariak bereizketa argiki egiten du hori idatziz: " Estatuak, eremu horretan hizkuntza politika bolontarista eramanez eta legezko tresneria berezia berretsiz, batasuna gauzatu nahi du ez uniformatasunean baina aniztasunean" (2009/03/09). bai, azken hogei urte horietan Frantzian hizkuntza ideologia ofiziala, estatuarena hain zuzen, aldatu dela erran dezakegu. halere, aukera denetan, frantsesaren lehentasuna baieztatu da eta hori bi mendez geroz ez da aldatzen. aldiz, adibidez, nahiz eta inolako legezko testutan hizkuntzen lurraldetasuna baieztatu ez den, zeharka onartua dela ohar dezakegu. alabaina hezkuntzaren kodeak bere l312 artikuluan, 2005ko apirilean aldatu izan dena, dio:
|
|
|
Akatsa litzateke, nire ustez, gazte elebidunei beren kabuz portaera soziolinguistikoak aldatzeko gai izan daitezen exijitzea, are gehiago portaera horiek sakon errotuta daudenean gure gizartean. ...untzari dagokionez. dik ere gehienak euskaldunak— konpentsatzeko, ez baitago inolako politikarik, bigarren adin tarteko biztanleengan —demokrazioa aurreko etapan gaztelaniaz hazitakoak— hizkuntza berreskuratzea bultzatzeko. euskaldun kopurua aipagarria duten eskualdeetan ere (%10) hobetu egin da egoera hogei urte horietan; baina berriz ere lehen aipatutako aldeak ageri dira eskualde
|
batzuetan
eta besteetan. eaeko eskualdeetan, hamar puntu edo hortik gora hobetu da biztanleek euskaraz duten hizkuntza gaitasuna. nafarroakoetan, berriz, hobetu egin dira ehunekoak, baina gutxiago. beste behin ere, datuek argi erakusten dute hizkuntza politika irmo bat behar dela, ezinbestean, rlS arrakastatsua izateko. bada beste alderdi bat ere, euskararen rlSan nabarmentzen dena, penintsulako lurraldear... berezko euskara guztiz galduta zuten eskualdeetara hedatzea hizkuntza. hizkuntza gutxituaren berreskurapena zaila begitantzen bada, are zailagoa da jada ezagutzen ez duten inguruneetan berrezartzea. arlo horretan, galesak soilik du euskararena bezain rlS ona. deseuskaldundutako ingurunean (1981ean zuriz ageri diren eskualde guztietan, bilbo urbin izan ezik), nagusiki eskolaren bidez birsartuko dute euskara, urtean puntu erdiko erritmoan hobetuz, gutxi gorabehera. hortaz, hogei urte geroago, euskaldunen kopurua jada %10etik gorakoa da eaeko eskualde guztietan, hego añanan izan ezik. zoritxarrez, atal horretan ere nafarroaren portaera bestelakoa dela adierazi behar da. izan ere, eskualde gutxi batzuek soilik lortu dute 2001ean ehuneko hori gainditzea:
|
|
|
Jatorrizko hizkuntza izanik, bere lurraldean bizirik irauteko aukerak auzitan dituen hizkuntza da gure euskara. nahiz eta errekonozimendu ofiziala eta babes politikoa ezagutzen duen —eaeko lurraldean— ez du ziurtaturik bere jarraipena; eskoletan hizkuntza hau ikasteko aukera ugariak eskaini dira azken urteetan, hala ere, gaur egun gazte diren guztiek ez dute bere egin hizkuntza hau. eguneroko gizarte bizitzan, euskarak, espainiako hizkuntza nazionalaren nagusitasuna du aurrez aurre, eta nazioarteko beste hizkuntza indartsuekin batera bizi beharra dauka teknologia berrien aro globalizatu berrian. errealitate honek zaildu egiten du bere biziraupena. euskaraz bizi nahi dugunok, ez badugu nahi bereizita edo isolatuta, beste hizkuntza bat erabiltzen duten hiztunekin elkarbizitza bat eraiki beharra dugu. euskaraz bizi nahi dugunok, bai gaztelania nahiz beste hizkuntzak ezagutuz bizi behar dugu. beste hizkuntzekin partekatuz, gure hizkuntzaren izaera. gure euskaldun izateko nahiak, ez du inor behartu behar; bakoitzak erabaki dezala zein hizkuntzatan bizi nahi duen. baina, jarrera berdina eskatzen diegu, hizkuntza nagusiko hiztunei, geurearekiko. Jarrera hau, guztiok mantendu ezkero, izaera ezberdinak errespetatzen dira eta ez da inor ukatzen. hizkuntza ezberdinen elkarbizitzak,
|
batzuei
eta besteei konpromesu, ardura edo betebehar batzuek sortzen dizkigu. euskal hiztun batek ere badu konpromesua erdararekiko, konpromesu berdina eskatzen zaio erdal hiztun bati euskararekiko ere. nere eskubideak bestearentzat betebeharra sortzen du eta alderantziz. batak bestearen hizkuntza ezagutu beharra sortzen digu honek, kasu horretan lortuko baita, bakoitzak bere borondatez erabakitako izan ...
|
|
|
2.1 gizarte eleanitza eraikitzea gure gizartea anitza da sentitzeko, pentsatzeko eta jokatzeko moduei dagokionez, eta anitza da hizkuntzei dagokionez ere. baina bereziki ezberdintzen gaituena,
|
batzuen
eta besteen aldetik, herri honetako jatorrizko hizkuntzarekiko atxikimendua da. eusko Jaurlaritzak eginiko inkesta baten arabera, EAEko hizkuntza gaitasuna eta asmoak (2002ko urria), biztanle ia guztiek gaztelaniaz ahozko gaitasun handia duten bitartean, euskaraz ere gaitasun berdintsua duena, hau da ahoz elebidun dena, laurden bat pasa baino ez da. elebidunen artean berriz, gehiengoa da gaztelan...
|
|
|
...torrirekin batera —bi gurasoak bertan jaioak ala kanpokoak izan— gure gizarte honek bizi duen hizkuntza auzia edo gatazka, kultur eta identitate ezberdinen arteko gatazka dela ikusten da, non herri izaera ezberdinekiko identifikazioa eta jatorri, jaioterri ezberdintasunek zer ikusi nabarmena baitute hizkuntza gaitasun ezberdinekin. bereziki jatorrizkoa den hizkuntzarekiko, euskararekiko,
|
batzuek
eta besteek duten harremana da ezberdina. herri honetan bi hizkuntza izanik, euskara eta gaztelania, ez gaitu ezberdintzen gaztelaniaren ezagutzak, euskararenak baizik; gehiengoak daki gaztelaniaz hitz egiten, euskaraz berriz biztanleen laurdena pasatxok besterik ez.
|
|
|
Egin izan ditugun ikerketa batean eta baita bigarrengo beste batetan ere garbi agertzen da, herri edo gizarte asmoen eta euskararekiko jarreren arteko lotura. Euskararen inguruan jarrera kontrajarriak agertzen dira egunkari
|
batzuen
eta besteen artean.
|
|
|
Jakinekoa da helburu hori lortzea ez dela erraza, eta horrela aitortzen zuen etxenike berak ere legea eztabaidatzerakoan. Jakina da sailkapen hauek teoria mailakoak direla eta gizarte bizitzan edo praktikan elebitasun osoa gauzatzeak zailtasunak dituela. baina helburu bezala hizkuntza eta hiztun ezberdinen elkarbizitzarako aukera osasungarriena hauxe dugu. hizkuntza ezberdinak izan diren gizarte guneetan, sarritan hizkuntza
|
batzuen
eta besteen arteko mailaketa egiteko joera izan ohi da. bat izan ohi da hizkuntza nagusia, aldeko baldintzak dituena, estatus politikoa edo hiztunen gehiengoa edo prestigioa e.a. dituelako, eta gainontzeko hizkuntzak gutxiengotuak izan ohi dira. honela, giza harremanetan hizkuntzak elkarren lehian bizi ohi dira. hizkuntza bat ala bestea aukeratu beharra; gure gizartean, bat da nagusi edo bestea. ...
|
|
|
...munikabide ezberdinen joera editorialak ere. gure ingurunean irakurrienak diren egunkarietako euskarari buruzko artikulu eta editorialak aztertzen jardunak gara azken urteetan. egin izan ditugun ikerketa batean eta baita bigarrengo beste batetan ere garbi agertzen da, herri edo gizarte asmoen eta euskararekiko jarreren arteko lotura. euskararen inguruan jarrera kontrajarriak agertzen dira egunkari
|
batzuen
eta besteen artean. komunikabideek hizkuntzaren inguruko gizarte banaketa eragiten dute. lehenengo ikerketan, guztira 18.592 artikulu eta editorial aztertu genituen, hainbat egunkaritan 1993/01/01 eta 2003/12/31 bitartean argitara emanak, horietatik 958 artikulu editorialak zirelarik. laginerako aukeratutako idazlan guztietan —bakoitzean, beraz— honakoren bat aipatzen da:... EUSKARA edo EUSKERA edo EUSKEREA edo VASCUENCE ((LINGUA LENGUA IDIOMA) (EUSK VASC NAVARR)) edo HIKUNTZ. ikerlan honetako emaitzak ikusita, euskararen gaia arlo politikoari oso lotua agertzen da prentsako testuetan. oro h taulan ikusi dezakegunez, testu hauetako osagarri nagusienen artean, batez ere erakunde politiko ezberdinak agertzen dira, beste hizkuntzei buruzko aipamenekin batera:
|
|
|
...ikuluetako edukiak bere osotasunean hartuta, erakundeek gure hizkuntzari buruz egin duten legedia edo hizkuntza hau normalizatzeko erabilitako diruak dira gehien aipatzen diren jokabide edo bitartekoak euskararen eztabaidan. nabarmena da baita ere, hizkuntzari eginiko erasoak edo hizkuntzaren inguruko eskaera edo errebindikazioek hartzen duten nagusitasuna euskararen eztabaidan. hizkuntza dela eta
|
batzuen
eta besteen eskubideak defenditzeko elkarte edo gizataldeen aipamena ere nabarmentzen da, hizkuntza sustatzeko erabilitako edo erabili beharreko bitartekoez gain. gure gizarteak hizkuntzaren inguruan izan beharreko giza portaerei dagokionez, elkarbizitza, komunikazioa eta elkarulertzea aipatzen dira gehien. Borondatea eta errespetua ere oso aipatuak dira, akordioaren premiarekin batera. baina badira ezberdintasunak espainiar eremuan ala euskal eremuan argitaratutako prentsaren artean. espainiar prentsak eta bereziki la razon eta abc egunkariek, euskara gehienbat indarkeriarekin lotzen dute, beste edozein jokabide, portaera edo bitartekoren gain. egunkari hauetan gehien aipatutako jokabidea izanik berau. bestalde, el Correo eta el diario Vasco egunkariek, eta indar gehiagorekin lehenak, espainiar prentsaren joera errepikatzen dute euskara indarkeriari lotuaz. orokorrean aipatzen diren bitartekoetan honelako banaketa bat ematen da:
|
|
|
" Auzi honen aurrean, ardura eta konpromiso indibidualek dute garrantzia, berdintasunean eta aniztasunetik komunikazioa posible izango bada munduan." hizkuntza ezberdinen elkarbizitzak,
|
batzuei
eta besteei konpromiso, ardura edo betebehar batzuek sortzen dizkigu. euskal hiztun batek ere badu konpromisoa erdararekiko. konpromiso berdina eskatzen zaio erdal hiztun bati euskararekiko ere. nire eskubideak bestearentzat betebeharra sortzen du eta alderantziz. batak bestearen hizkuntza ezagutu beharra sortzen digu honek, kasu horretan lortuko baita, bakoitzak bere borondatez erabakitako izan ... Jarrera hau guztiok geure egin ezkero, izaera ezberdinak errespetatzen dira eta ez da inor ukatzen. elebitasunaren ordez, elebakartasunaren aukera egiten duena da bere hizkuntza berdina hitz egiten duten hiztunez osatutako ingurunea mantendu nahi duena. baina gure helburua elebitasuna da, hemengo bi
|
|
2011
|
|
|
Erdaraz potenteagoa, direktoagoa eta errazagoa omen. Euskaraz imajinaezina,
|
batzuentzat
eta oihu egiteko gaztelaniara pasatu beharra ikusten dute.
|
|
|
Erdaraz potenteagoa, direktoagoa eta errazagoa omen. Euskaraz imajinaezina,
|
batzuentzat
eta oihu egiteko gaztelaniara pasatu beharra ikusten dute.
|
|
|
Argitasun kontzeptuala eskuratuko genuke, lehenik: eztabaidaren muinera errazago joko genuke
|
batzuok
eta besteok, termino horrek zer kontzeptu (kontzeptu multzo) basiko biltzen duen jakingo bagenu. hori bakarrik ez. Terminologiazko aniztasuna ez da kapritxo kontu hutsa izaten:
|
|
|
bere iritzia eman zuen hainbatek33 urte hartan bertan, puntu horretaz eta horren (ikus 2002ko IJSLren 157 zkia).
|
Batzuenak
eta besteenak irakurri ondoan, alde handiak zeudela antzemateaz gainera, gauza bat zegoen 2002an argi: perspektiba teorikotik osatu arin zegoen, hainbatean (ez, inola ere, osorik), diglosiaren kontzeptu lanketa. ez dut uste, zoritxarrez, ordutik hona gauzak erabat aldatu direnik.
|
|
|
Fishman-ek, bistan da, aspalditik emana zuen horri buruzko epaia. Azkenik, bukaerako erantzun txostenean,
|
batzuen
eta besteen (batez ere romaine ren eta Fishman-en) erantzunak irakurri ondoan erabat matizatzen du puntu hori eta, aski punta batetik bestera pasatuz, arrazoi osoa ematen dio Fishman-i. honela dio azkeneko erantzun txostenean (hudson, 2002: 161): " I said that ‘it may not be realistic to think of diglossia, in any narrow sense of the term, as providing an appropriate model for the stabilization of endangered languages or for their eventual revitalization as fully functioning native languages’ once again, under no circumstances should this be interpreted as a rejection of Fishman’s claim that reversal of language shift requires a diglossic arrangement along the way (1991:
|
|
|
a) Iloba horiek (eta horiekin batera euskal herriko biztanle guztiak edo gehien gehienak) euskaldun elebakar edo euskal elebidun izango dira eta euskara izango da euskal herri osoan eguneroko hizkuntza bakarra edo erabat nagusia, eskualde, pertsona eta funtzio guztietan; b) Iloba horiek (eta horiekin batera euskal herriko biztanle guztiak edo gehien gehienak) erdaldun elebakar edo erdal elebidun izango dira eta erdara izango dute euskal herri osoan eguneroko hizkuntza bakarra edo erabat nagusia, eskualde, harreman sare eta funtzio guztietan; c) Iloba horiek (guztiak edo gehienak) elebidun izango dira. Batzuek euskaraz moldatuko dira nagusiki, besteak erdaraz eta askotxok, honegatik edo hargatik, euskaraz egingo dute leku, jardun gune, harreman sare eta situazio
|
batzuetan
eta erdaraz besteetan. ez uste izan, irakurle lagun, ehun urteko kontu hori hain urruti dagoenik. pentsatu, aitzitik, hemendik bost edo hamar urtera jaioko direla iloba horiek: gehienak Bilbo aldean, edota eguneroko kale bizitzaren eta lan esparruko funtzionamenduaren aldetik Bilboren antzik falta ez duten hiriburu eta herriburu hazietan (gasteizen, Iruñean, Baiona Angelu Miarritze triangeluan, Irunen, Barakaldon, Lizarran) eta gutxiengutxienak errezilen, Bortzirietan edo Markina inguruan.
|
|
|
Adin taldeen analisi kontrastibotik maiz askotan atera litezkeen grandiente ondorioei eskerrak, deskribapen estatiko askok berekin izan ohi du perspektiba zinetikoa eta, zenbaitetan, dinamikoa. Leku eta une bateko aitona amonak A hizkuntzaz (edo aldaeraz) mintzo badira gauza
|
batzuetarako
eta besteetarako Bz, baina banaketa hori diferentea baldin badute leku une horretako gurasoek eta, bereziki, seme alabek eta bilobek, eboluzio bilakaera begien bistan dago. Bilakaera hori aldi hartako transformazio demografiko, ekonotekniko, soziokultural eta politiko operatiboekin uztartzen den neurrian, bistan dago diglosiazko azalpen horren argitasun indarra. hori horrela izanik ere egia da, dena den, urrun dagoela diglosiaren formulazio klasikoa, Ferguson-ena bereziki, munduko diglosia egoeren geroaz juzku zorrotzik egin ahal izateko egoeratik.
|
|
|
Alde bitara banatu dira, honetan ere, ohargileen irizpen urak. gehienak alde agertu direlakoan nago: bidenabar
|
batzuek
eta esplizituki zenbait. esplizituki alde agertu direnen artean gogoan hartzekoa da Iñaki Martinez de Lunaren formulazioa: " gure(...) burugogorkeria eta intrantsigentzia kulturaletik ateratzeko ahalegin xumea da saio hau.
|
|
|
zer erakutsiko dut nik han? Irakasle talde handi xamar bat bazen han, adineko jendea, baserri giroko seme alabak batzuk, euskaldunak denak. ohartu nintzen inork ez zituela ezagutzen nik aipatzen nituenak, adibidez, erritoen alorrean. harrigarria egin zitzaidan. gero, adiskidantza egin nuen haietako
|
batzuekin
eta honakoa kontatzen zidaten: " Badakizu?
|
|
|
gaitasuna handiagoa denez, ikasketa prozesua hobetu egiten da eta jarrerak positiboagoak dira, etab. hala eta guztiz ere, nerabezaroko jarrerak hiru esperientziatatik abiatuta bakarrik hobetu daitezke: (1) jarrera jakin
|
batzuk
eta gazteak ikasten duen ikastetxeko irakasleen hizkuntza aukeraketa jakin batzuk behatuta (funtsezkoak dira, esaterako, gorputz hezkuntzako eta Filosofiako irakasleak ere), (2) testuen bidez errealitate soziolinguistikoari buruz hausnartuta (testu soziolinguistikoen iruzkina), (3) eskolaz kanpoko giroan erabiltzeko beharrak jarrera positiboak bultzatuta edo lagunduta (auzo askotan eskolaren ondo...
|
|
|
4) egoera kritikoan (hiztun gazteenak aitona amonak dira eta oso gutxitan erabiltzen dute). 5) galdua (hiztunik ez dagoenean). geroz eta informazio gehiago dugu munduko hizkuntzen egoerari buruz. halere, oraindik oso gutxi dakigu zergatik mantendu diren hizkuntza
|
batzuk
eta desagertu beste batzuk. urrutirago joan gabe, ez dakigu zergatik euskara mantendu edo garatu den hizkuntza berezitu bezala europako mendebaldean, bere inguruan eta garai berberean egiten ziren besteak desagertu edo ordezkatuak izan diren bitartean. ondo dakiguna hau da: gaur hizkuntza gutxituak egiten dituzten erkidego horietako hiztun asko, gehienak behar bada, elebidun edota eleanitzak direla, hizkuntza aniztasunean bizitzeko ohitura dutela, eta nolabait elebakartasunaren murriztasunari aurre egiten jakin dutela.
|
|
|
Halere, oraindik oso gutxi dakigu zergatik mantendu diren hizkuntza
|
batzuk
eta desagertu beste batzuk. Urrutirago joan gabe, ez dakigu zergatik euskara mantendu edo garatu den hizkuntza berezitu bezala Europako mendebaldean, bere inguruan eta garai berberean egiten ziren besteak desagertu edo ordezkatuak izan diren bitartean.
|
|
|
Aipatzekoa iruditzen zaigu 2011 urteko uNeSCoren batzar orokorrerako proposatu den hizkuntza aniztasunaren eta formazio eleanitzaren inguruan batzar orokor mundiala egitearen aldeko aldarrikapena ere, (uNeSCo, 2011: ...beharrekoak hizkuntza gutxituak direlako. gerturago etorriz, beharrezko ikusten dugu baita ere hizkuntza aniztasunaren auzia, ekologia eta biologia aniztasunarena bezala, edozein norbanakoren nahiz erakunderen helburu eta interesgune bihurtzeko ahalegina. euskararen biziberritze ahaleginekin batera, aspalditik ohartu gara munduko beste hizkuntza gutxituekin solidaritate harremanak indartu beharra,
|
batzuen
eta besteen ahaleginak, lorpenak, ekimenak konpartituz helburu onartuagoa, zabalduagoa, eskuragarriagoa egingo denaren esperantzarekin lan egitea askoz aberasgarriagoa da; eta emankorragoa ere bai seguruenik. euskararen/ hizkuntza gutxituen normalizazio eremuetan lortutakoek beste hizkuntza gutxituentzat ere eredugarri izan lukete, bereziki gertuago daudenentzat: komunikabideetan, giza zerbitzuetan, Esan beharrik ez dago, gizakia gai dela bi, hiru eta hizkuntza gehiago komunikatzeko moduan ikasteko, txiki txikitatik ere bai, eta bi, hiru edo gehiago jakiteak ez duela esan nahi bakarra dakienak baino okerrago hitz egingo duenik.
|
|
|
Euskararen biziberritze ahaleginekin batera, aspalditik ohartu gara munduko beste hizkuntza gutxituekin solidaritate harremanak indartu beharra,
|
batzuen
eta besteen ahaleginak, lorpenak, ekimenak konpartituz.
|
|
|
Ikusmira hau gogoan dugula, behar bada, eleaniztasuna lorgarriagoa izango da. Lantxo honetan, eta abiatzeko, eleaniztasuna giza mailan eta norbanakoaren baitan zer eta nola ulertu daitekeen aztertuko dugu. ondoren, eleaniztasunaren aldeko hainbat ekimenen edo praktika egokien berri emango dugu. eskolak ezin du bakarrik, ezinezkoa da, honelako erronka bati aurre egin. giza zientzien, eta bereziki hezkuntza aldetik eleaniztasunaren alde proposatzen diren printzipio
|
batzuk
eta egin daitezkeen zenbait jardun gogoratuko ditugu azken atalean. Agian, horrela, gure helburua ez da hain utopikoa izango.
|
|
2012
|
|
|
teknikari zaletasunari baino garrantzia gehiago ematen zaiola, hain zuzen ere. kultura dinamizatzaileak ere eskolaz kanpoko jarduerei buruzko ikuspegia aldatu egin dela diosku, aisialdiarekin lotuagoa: " gurasoek, eta gizarteak oro har, ondo pasatzea eta zaletasuna piztea dute helburu eta ez dute eskolako presiorik nahi euren". horrek guztiak erakusten du, gure ustez, eragileen arteko komunikazioa ez dela behar adinakoa eta errealitatearen irakurketa oso desberdina egiten dutela
|
batzuk
eta besteek. Nabarmena da, beraz, ikasketa plan adostu baterako eztabaida behar beharrezkoa dela:
|
|
|
bi eragiketek eskaintzen dizkiguten datuak ez dira zuzenean alderagarriak. Homogeneizatze lan bat egin beharra dago datu
|
batzuk
eta besteak alderatzeko.
|
|
|
bi eragiketek eskaintzen dizkiguten datuak ez dira zuzenean alderagarriak. Homogeneizatzelan bat egin beharra dago datu
|
batzuk
eta besteak alderatzeko.
|
|
|
Beste baterako utzi dugu langintza hori. Datuen azaleko azterketa batek, ordea, argi iradokitzen du erabilera eremu, lurralde, adin talde
|
batzuetan
eta besteetan izan den bilakaera (positiboagoa edo negatiboagoa) ezin dela ulertu egindako ahalegina (handiagoa edo txikiagoa) kontuan hartu gabe. Horrela, beraz, lan egitea merezi duela berretsiko lukete datuek, eta bide horretan guztien ahaleginak direla beharrezko.
|
|
|
Azkenik, elkarrizketatuen artean gizonezkoen eta emakumezkoen arteko erabateko oreka lortu ez dugun arren, ahalegindu gara
|
batzuen
eta besteen arteko aldea ahalik eta txikiena izan zedin, eta hiru emakumezko eta sei gizonezko elkarrizketatu ditugu azkenean.
|
|
2013
|
|
|
Iñaki Mart� nez de Lunak urteak daramatza euskal gizarteak euskarari buruz duen irudia eta hark euskarari atxikitzen dizkion balioak aztertzen; urteak, halaber, plaza publikoan nolabaiteko presentzia duten euskararen gaineko diskurtsoak erkatu eta
|
batzuen
eta besteen mugei buruzko ikerketak eta hausnarketak egiten; urteak daramatza, orobat, euskararen geroa iritzi publikoaren baitan irabazi behar dela predikatzen, eta, testuinguru horretan, diskurtso eta esparru kontzeptual berri baten premia azpimarratzen. Hala, bada, euskararen framing berriarena hainbat hitzaldi eta artikulutan jorratu duen gaia da (BAT, 76 zk., urrutira gabe).
|
|
|
Soziolinguistikak bere baitan zer hartzen —zer hartu behar— duen argitu gabeko eztabaidagaia da. Auzi horretaz badaude gurean lan aipagarri
|
batzuk
eta, argi bila, horietako gutxi batzuetara ezagutzen ditugun berrienetarajo dugu. Kronologikoki aipatuta, Maria Jose Azurmendiren Psicosociolingu� stica izenekoa dugu lehenbizikoa (Azurmendi, 1999).
|
|
|
" Gusto kontua da, ze nik lehen hamengo taldiak entzuten nittun, baiña gero deskubridu nittun beste
|
batzuk
eta oin gehixau gustetan jatie kanpokuak, baiña horrek ez dau kentzen euskaraz egittia".
|
|
|
Hala ere, EMUNen ahozkoa neurtzeko metodologiak badauzka berezitasun
|
batzuk
eta berezitasun horiek aipatuko ditugu:
|
|
2014
|
|
|
Sarasua, J. (2011). " Egungo norabide
|
batzuk
eta hizkuntzen ikuspegi ekologikoa", BAT Soziolinguistika aldizkaria, 81, 123 [ISSN]
|
|
|
Aldi berean lehenago ere esan dugun bezala izaera sozio-ekonomikoko helburuez gain, ezinbestekoak dira eskualde bateko (edo herri handi bateko) ekonomia gestionatzerakoan faktore historikoak kontutan hartzea, baita psikologikoak ere, behintzat toki garapenari dimentsio kualitatiboa eman nahi bazaio. Hain zuzen ere, komunitate kontzientzia izatea eta balio
|
batzuek
eta interes batzuek partekatzearen jakitun izatea gako
|
|
|
Komunitate kontzientzia izatea eta balio
|
batzuek
eta interes batzuek partekatzearen jakitun izatea gako nagusietako bat da herritarren, instituzioen eta eragile sozioekonomikoen motibaziorako.
|
|
|
Transmisio ezaren ondorio bezala kokatuko nituzke honakoak. Izan ere, euskara eskolako hizkuntza baino ez bada
|
batzuentzako
eta kalean nahiz belaunaldi ezberdinen artean hizkera informalaren inguruko transmisiorik ematen ez bada, beste hizkuntza batzuetako esamoldeak itzultzea litzateke ondorioa.
|
|
2015
|
|
|
1) Ama euskalduna dutenek eta ama erdalduna dutenek, nahiz
|
batzuek
eta besteek euskara 0 urte bitartean jasoa izan, guztiz bestela jokatzen dute euskarari dagokionez. Ez da egokia ama hizkuntza kategoria eta euskara bigarren hizkuntza kategoria kategoria bakarrean biltzea.
|
|
|
guraso euskaldunei begirako mezuak, euskara ondo ez dakitenei begirakoak, ezer ez dakitenei, etorkinei.
|
Batzuen
eta besteen interesak eta beharrak ezberdinak dira. Adibidez:
|
|
|
Lehenengo urteetan ez zuten koadrilarik, baina ondoren bai: erdaldun
|
batzuk
eta asko maite duten galiziar bat.
|
|
|
Horiek jakinda, galdera bat datorkigu burura: garrantzi berbera al dute hizkuntzaren egungo osasuna eta bizi indarra neurtzerakoan eta euskararen etorkizuna bermatzerakoan hiztun multzo guztiek, habitat
|
batzuek
eta besteek. Gure ikerketaren helburuetatik kanpo gelditu da galdera horri erantzutea.
|
|
|
Garrantzi berbera al dute hizkuntzaren egungo osasuna eta bizi indarra neurtzerakoan eta euskararen etorkizuna bermatzerakoan hiztun multzo guztiek, habitat
|
batzuek
eta besteek. Gure ikerketaren helburuetatik kanpo gelditu da galdera horri erantzutea.
|
|
|
• Oro har, salbuespenak dira gaztelaniaz jasotako dokumentuak: Esate baterako, baldintza teknikoen pleguren bat, zerbitzu eskaintza
|
batzuk
eta lantzen diren protokolo batzuen zirriborroak aipatu dira. Ez da orokorra.
|
|
|
Posible litzateke eskola izatea lehen bultzatzailea, edota guraso talde batek hartzea gidaritza, zein udaletxetik bideratzea ekimena. Edozelan ere, ekimenaren arrakasta hasierako talde sustatzailearen konpromisoa gainontzeko agenteetara heltzean legoke;
|
batzuek
eta besteek ekimena propio sentitzean; esan beharrik ez dago, baita (edota nagusiki) ekimenaren helburu diren ume eta gaztetxoek.
|
|
2016
|
|
|
495) Euskaldunok, euskararen egoera makurraz kontzientzia izanda ere, besteak egin ohi ditugu horren erantzule: estatu zapaltzaileak, alderdi politiko
|
batzuen
eta erakundeen ardura falta, eta abar.
|
|
|
Iñaki Iurrebaso – Hainbat gogoeta hizkuntza gaitasunaren inguruan inkesta guztietan, bost erantzun aukera eskaini izan zaizkie inkestan parte hartu dutenei euskarazko gaitasunei buruz galdetu zaienean: Ongi, ongi, Zertxobait, Hitz
|
batzuk
eta Ezer ez. Horretaz gain, gaitasun erlatiboaz ere galdetzen zaie ISLn elkarrizketatu elebidunei (zein hizkuntzatan hitz egiten duten errazago, euskaraz ala gaztelania/ frantsesez).
|
|
|
1.10 Mintzajarduna aztertzeko teknika
|
batzuek
eta besteek zer abantaila eta zer arrisku dituzte?
|
|
|
Asko dago hor eztabaidatzeko eta fintzeko. Bere aje eta moztade guztiekin ere badu ahalmenik, gure ustez, XXI. mende hasierako euskal hiztun herriaren osasuneta ahuldade egoerari neurria hartzeko eta, batez ere," kasuak eta kasuak" ditugula onartuz kasu
|
batzuen
eta besteen bereizgarriak termino soziolinguistiko operatiboetan planteatzeko.
|
|
|
Erantzun argia du galderak: atal eta maila guztietan gaude egungo euskaldunok, BZ hasita BZ, eta aski pisu diferentea dugu
|
batzuek
eta besteok maila bakoitzean. Nagusitasun moldaerari dagokionez, batez ere, alde handia dago J arloan:
|
|
|
Asko dago hor eztabaidatzeko eta fintzeko. Bere aje eta moztade guztiekin ere badu ahalmenik, gure ustez, XXI. mende hasierako euskal hiztunherriaren osasuneta ahuldadeegoerari neurria hartzeko eta, batez ere," kasuak eta kasuak" ditugula onartuz kasu
|
batzuen
eta besteen bereizgarriak termino soziolinguistiko operatiboetan planteatzeko.
|
|
|
Badakigu zer konplikatua den, gero, legeak dioena osorik ez bada ere xede hori ondo samar betetzen dela esplikatzea, edota zer kritika zorrotz egiten diren lege eskakizun hori inondik inora ez dela betetzen gogoraraziz. Perspektiba soziologiko murritzaz jokatzen dugu horrelakoetan,
|
batzuek
eta besteok. Legeak nahi duena esango du, baina eskolak bakarrik, bere baitarik, ezin du halakorik lortu.
|
|
2017
|
|
|
Datu zehatzak emanda, bi emakumeren iritzia baino ez dugu jaso. Horretaz gain, badira ezizenarekin sinatzen duten egile
|
batzuk
eta horietako zenbait emakumeak izan daitezke. Benetan deigarri egin zaigu emakumeen presentzia urria, nahiz eta urte horietan hain harrigarria ere ez den.
|
|
|
Ezinbestekoa izan zen azterketa etimologiko bat gauzatzea Filipiren galdetegiko eremu semantikoak kualitatiboki eta kuantitatiboki berrantolatzeko. Azkenik, aipatutako murrizketa, aldaketa hutsal
|
batzuk
eta zenbait eremu semantikoren berrantolatzea egin ostean, hogeita bost eremu semantiko bildu genituen, edo, beste era batera esanda, mila zazpiehun eta hogeita bederatzi kontzeptu.
|
|
|
Kw: tira hemen IZENA> oso argi dago desberdintasun handia dagoela auzoetako aldirietako auzoetako jendearen artean eta horiek gu gara eta · eta hiriaren erdiguneko jendearen artean horiek dira katalan katalanagoak · gero auzoetan atera dira azpitalde
|
batzuk
eta horiek dira ikasten aritu direnak eta ez dutenak ikasi · desberdintasuna nire ustez hori da · ikasi duen jendeak agian katalana erabiltzen du eta ikasi ez duenak ez du katalana erabiltzen · kw: ni katalana hitz egiten unibertsitatean hasi nintzen beraz · · · katalana ahalik eta gutxien erabiltzeko joera edo erabilera oso mugatua duten profiletan, hura erabiltzeko ahalegina egiteko prestutasuna eta motibazioa sarritan desberdina da eskolan zein institutuan ikusten ditugun jarrerekiko. kasu horretan, lehentasuna da ahalik eta azkarren erakustea zein den hizkuntza disponibilitatea:
|
|
|
Tú, joder, déjame!"" Jo! ...Idatzi ondo!... Tú eres tonto!"(...)" Ke putosida!" (Lezo, 13 urtekoak). ezarritako genero rolaren arabera bakoitzari hitz egiteko modu bat dagokio, eta mutilen solasaldietan esaldi labur eta amaitu gabeak erabiltzen dituzte (etenak, isiluneak...). nesken artean, aldiz, solasaldi luzeagoak eta giro lasaiago batean edukitzeko joera nabarmentzen da. diferentzia hauek oso lotuta daude
|
batzuk
eta besteek garatzen dituzten gorputza dinamikekin: mugimendua edo geldotasuna. eckert en ustez mutilek ezberdintasun objektiboetan oinarritzen dute beraien arteko lehia, indarra edo abilezia erabiliz. nesken identitatea, Genero identitatearen hizkuntza jokoa.
|
|
|
Eta ondorio horrek berdin balio du hizkuntzapraktikak deskribatzeko eta, baita, genero desberdinkeriaz hitz egiteko ere. aldiz, adiera sinbolikoetan oinarritzen da. horrela itxura fisikoa, arropa, edo hizkuntz erabilera, nesken identitate adierazgarri garrantzitsu bilakatzen dira (eckert, 1989: 256). ondorioz, mutilek zer egiteko gai diren erakutsi behar dute (egin). neskek, aldiz, bere izaera zertan datzan adieraztea dute helburu (izan). nire ikerketan ezberdintasun hauek ageri dira: mutilen artean txantxa, erronka, iraina eta ziria nagusitzen da eta hizkera horretan etengabe trebatzen dira. nesken artean, ordea, solasaldi luzeak eta txutxu mutxuak deituak izaten direnak gailentzen dira. azken finean,
|
batzuk
eta besteak hizkuntza performatzen ari dira. hizkuntzaren bidez, identitate zehatz batzuk jokatzen/ antzezten ari dira, eta hizkuntza erabilera horren bidez genero identitate batzuk performatzen dituzte:
|
|
|
...detan proposatutako kontzeptuetan eta ikuspegian oinarritzeak hizkuntza praktikei begirada berri batekin hurbiltzeko aukera eman zidan. planteamendu teoriko metodologiko horiek oinarrizkoak suertatzen dira sozializazio bidez egiten den sexuaren araberako banaketaren sailkapena egiteko (mutilek zer egiteko gai diren erakutsi behar dute, neskek bere izaera zertan datzan adieraztea dute helburu), eta
|
batzuen
eta besteen hizkuntza praktika ezberdinduak oinarritzeko. hizkuntzaren bidez ere desberdinkeriak eta botere harremanak ezartzen dira. 1960ko hamarkadan, soziolinguistikaren garapenarekin batera, iritsi ziren arlo honetako azterketa sendoenak.
|
|
2018
|
|
|
Gure adinean mutilak dira más" goazen hau egitera!" eta neskak egoten gea geldik". Ekimena eta ekimen eza
|
batzuk
eta besteek dituzten jarrerekin lotuta agertzen da gazteen testigantzetan: " Igual mutilak iniziatiba gehio dute" zion 16 urteko mutil batek jarraian honela osatuz:
|
|
|
Protagonismoa bereganatzen saiatzen dira eta, gehienetan lortu ere lortu egiten dute. Salbuespenak ere badaude, noski, baina oro har oso agerikoak diren
|
batzuk
eta besteok jokatzen dituzten rol ezberdindu horiek.
|
|
|
Hizkuntzen sozializazioa eta genero sozializazioa bat egiten duten tokia Neska eta mutilen artean hizkera modu ezberdinduak genero bakoitzari ezarritako ezaugarrien rolen araberakoak dira, eta oso lotuta daude horren ondorioz
|
batzuk
eta besteek garatzen dituzten gorputza dinamikekin: mugimendua edo geldotasuna.
|
|
|
Neska eta mutilen artean hizkera modu ezberdinduak genero bakoitzari ezarritako ezaugarrien rolen araberakoak dira, eta oso lotuta daude horren ondorioz
|
batzuk
eta besteek garatzen dituzten gorputza dinamikekin. zion (Hernandez 2005: 49). Generoa erdigunean jarrita," Gender roles and ideologies create different ways for men an women to experience life, culture and society" (Eckert 1989: 247), hizkuntzaren praktika sozialean aldagai horrek duen eragina aztertu zuen, soziolinguistikan adina eta klase aldagaiekin egiten ziren azterketekin konparatuz eta osatuz.
|
|
|
Beraz, liburuak berak adierazten duena da dinamika horren atzean badaudela oinarri
|
batzuk
eta, sarri nahikoa baloratzen ez baditugu ere, horiek falta direnean jabetu ohi gara haien gabeziaz.
|
|
|
Laugarrenik, kanpo Harremanen ardatzean, besteak beste pazienteekiko harremanetan, asistentzia zerbitzu elebidunen eskaintzan, pazienteen lehentasunezko hizkuntzan eta euskararen erabilerarekiko haien gogobetetze mailan, espero zen mailara arte aurreratu da orokorrean, baina egia da ardatz honetan egon direla desberdintasun handienak zerbitzu erakunde
|
batzuen
eta besteen artean: izan ere, 14 zerbitzu erakundek aurrerapen maila egokia erakutsi dute, plangintzaren hirugarren urterako aurreikusi genuena –horietako 5, gainera, garapen handiarekin–; aitzitik, beste 7 erakundetan ez da espero zen aurrerapena lortu –horietako 3, gainera, garapen maila oso baxuarekin–.
|
|
|
Taldeen eta elkarteen lana garrantzitsua da herrietarako, eta halaxe egiaztatu dugu 50 urteko euskararen ibilbidean. Izan ere, zumaiarrak etengabe elkartu dira interes komun
|
batzuen inguruan
eta helburu batzuk lortu nahian, eta gero eta talde gehiago daude, gainera. Zumaiar askok hartzen dute parte talderen batean, beste zumaiarrekin aritzen dira elkarlanean, eta euskara biziberritzeko eta indartzeko prozesuan, garrantzitsua da taldeok aintzat hartzea, hobetzeko aukerak identifikatzea eta euskararen gaia elkarrekin lantzea.
|
|
|
Pentsa liteke ezin duela alde handirik egon euskara etxean ikasi dutenen eta euskara txiki txikitan eskolan ikasi dutenen artean. Are gehiago
|
batzuen
eta besteen hizkuntza gaitasuna altua baldin bada. Ezberdintasun esanguratsuak ikusi dira, alta, esaterako, Lasarte Oriako kasuan, euskara 0 urte bitartean etxetik kanpo ikasi duten eta etxean ikasi duten 13 urte arteko gazteen hizkuntza gaitasunean, euskararekiko atxikimenduan eta lagunarteko erabileran (Jauregi, 2013) 6.
|
|
|
Aukera hauek eta gehiago egon litezke. Baita aukera
|
batzuen
eta besteen arteko hibridoak ere. Norbere balore eskala aldatu ere egin liteke, kasutik kasura, edo garaitik garaira.
|
|
|
Ta zeintzuk eukitzen zeben sarri? Bueno bazien hor beste saliente
|
batzuk
eta deskuidau itten zien da... Ta gero harei ipintzen jotxanen.
|
|
2019
|
|
|
Iaz, ordea, niri egokitu zitzaidan Berrobiko eskolara joatea. ...zaldu nien, beraiek ere jabe zitezen, Berrobi bezalako herrien garrantziaz eta bizi izan duten aldaketaz. aitona amonak Berrobitik Beotibarrera jaitsi ziren bizitzera, Belauntzara, paper fabrikaren etxeetara (gero" gure txokoa" dantzalekua egon zen lekura, hain zuzen ere). hamabi familia bizi ziren auzotxo hartako bi etxeetan, eta gehienak euskaldunak izan arren, baziren familia erdaldun
|
batzuk
eta haurren arteko giroa guztiz erdalduna zen. 60ko hamarkada hartan, maiz joaten nintzen bertara, eta gogoratzen dudanaren arabera erdara zen gure jolasetako ohiko hizkuntza.
|
|
|
Azkena, 2019ko urtarrilaren 31n, Bilboko Ehuko Bizkaia Aretoan burutu zen eta" Euskaltzaleen Mugimendua berritu baterantz" goiburua izan zuen. Bertan aurkeztutako hitzaldietako
|
batzuk
eta gai berarekin lotura handia duten beste ekarpen batzuk bilduz osatu da 112 BAT Soziolinguistika Aldizkaria.
|
|
|
4 hizkuntza gutxituen egoera
|
batzuetan
eta mundu globalizatuaren korronte orojalean murgilduta egon arren, Gizarte Berrikuntzaren planteamendu minimalista nahikoa izan daiteke hizkuntza batzuk osasuntsu bizi daitezen bermatzeko. Baiezkotan, zein lirateke bermatu beharreko gutxieneko baldintzak?
|
|
|
Abiapuntu herritar duen mugimendu oso hori alderdi politikoen eragin pean bizi da askotan, hasieratik gaur arte. Horren arabera, herri administraziotik bultzatutako hizkuntza politikarekin harreman bikoitza edota kontrajarria izan dute eragile horietako
|
batzuek
eta besteek: erakunde publikoekin elkarlanean dihardute batzuetan eta, oposizio politikoaren mesedetan horien lana kritikatu ohi dute, bestetan.
|
|
|
Behin corpusa aztertu eta gero, esan daiteke Ondarroako nerabeek ia ez dutela erabiltzen euskararen forma jasoa sare sozialetan, baina ageri dira euskara batutik xurgatutako forma
|
batzuk
eta lexikoa ere.
|
|
|
Behin corpusa aztertu eta gero, esan daiteke Ondarroako nerabeek ia ez dutela erabiltzen euskararen forma jasoa sare sozialetan, baina ageri dira euskara batutik xurgatutako forma
|
batzuk
eta lexikoa ere. hona hemen adibide batzuk:
|
|
2020
|
|
|
|
Batzuen
eta besteon ahulgune eta indar-guneak aztertu ondoren, bi herrien artean eraikitako zubi horrek sortutako hainbat hausnarketa datozkigu.
|