|
2000
|
|
|
Baba
|
batzuk
eta izter arteko erredurak gorabehera, Aste Santuko prozesio batean bezain mantso, azken aldatz pikoari ekin diogu. Eta sarritan gelditu izan gara atseden ttikiak egiteko, behera begiratzeko eta ordu arte egindako bideaz ohartzeko eta harritzeko...
|
|
2001
|
|
|
Jostunak etxean ditut amama eta amona, baina liburuak ere ez ditut hain urrun: etxean ale
|
batzuk
eta liburutegian, berriz, nahi beste. Hiriko liburutegira jo dut, beraz, etxeko jostunak oporretan direlako biak.
|
|
|
Badut, haatik, halako susmo bat bazutela elkarren artean, ezker eskuin, bestelako bereizkun  tzarik ere. Ez dago gogoratu besterik non zuten bizilekua
|
batzuek
eta besteek: " Zirkuloan" haiek eta artean berria zen Batzokian hauek.
|
|
|
" Zirkuloan" haiek eta artean berria zen Batzokian hauek. Zein alde zegoen ez da orain erraz ikusten,
|
batzuek
eta besteak (gehienak behintzat) elizara joaten baitziren. Nekez bereiz zitzakeen euskaltzaletasunak, Illarramendi, Elizetxea eta Joan Inazio Uranga3 Zirkuloan ibiliak zirenez gero.
|
|
|
Behin eta bitan izan genuen norgehiagoka elkarrekin Errenterian bertan, eta bi aldietan galduan atera ginen gu eta irabazian haiek. Orduko gauzen berri dakienak igarriko zion beharbada bazela
|
batzuen
eta besteen artean, mailloten koloreaz gainera, beste bereizgarririk. Halaz guztiz, susmo eta goganbeharrak gorabehera, ederki moldatzen ginen, Erdi Aroko zaldunen edo Versaillesko gorte jendearen antzera, gizalegean eta kortesia paregabean.
|
|
|
Interesgarria, halaber, frankismoaren azken hondarretan euskal munduak sortzen zuen lilura gaur zertan den aztertzea; eta orduko lilurak distira galdu badu, zergatik galdu duen ikustea. Irudi aldaketarik balego, zeri egozten diogun
|
batzuek
eta besteek.
|
|
|
37 Honela, batetik gizonakin eta bestetik gizonekin, edota nukean eta nukeen, e.a. Baina, eta hau esan beharrean gara,
|
batzuk
eta besteak bere aldeko batasuna lortzen saia  tzen dira (K.M.O.).
|
|
|
Gatozen harira. Andoaindarrarenak oro uxatu zituzten
|
batzuen
eta besteen artean, lauzpabost ale baino ez dela gelditzen. Tira, eskutitza, garrantzia (hark garransia idatzi zuena), eta berezitu, orain berriro berpiztua.
|
|
|
Gerraren zentzugabekeria argi baino argiroago erakusteko egina dirudi. Elkarren lehian ari dira ingelesak, zubigintzan
|
batzuek
eta zubia desegin beharrean besteak. Lehen ere asko saiatu izan dira gerrako, eta politikako?
|
|
|
Orduko berritsukeriari isilaldi luzea etorri zitzaion ondotik, eta orobatsu gertatu zen Espainian iraultzaren etsaiekin:
|
batzuek
eta besteak zirela medio, ez zen zenbait urtez euskal izkribu gehiegirik zabaldu bazterretan. Urteen buruan, ordea, politikarako bidea irekirik gelditu zitzaion euskarari, han eta hemen.
|
|
|
Beste bi soil soilik erantsiko nizkioke neure baitarik. Euskalkiei dagokienez, ez dakit noraino Mendibururen bikoteek bazter
|
batzuetako
eta besteetako euskararen arteko osina gainditu nahi luketen edo, horren premia lehen bezain nabarmena izanik orain, zenbaitek ahaztua daukan arren, erretorikari zor diogun hitzen parekatzea. Auzia sub ìudice utzirik (eta astakiloren batek berriz ere esango du, izenik aipatu gabe, Kintanaren hiztegitik edo hartu dudala, maizegi omen?
|
|
|
beti gorroto izan dituztelako edota, bestela, Egiptoko ilunpeak baino ilunagoen erdian, Damaskora gabe, argiaren distirak begiak liluratu dizkielako.
|
Batzuek
eta besteek, nik uste, ez bide dakite, gerokoak geroko, Frantziako kondairaren 1789 urteari 1868 dagokiola Espainian, alde huts batekin, halaz guztiz: Espainiakoek kolpe huts egin zutela Frantziako kideek burutik burura erdietsi zutena eskura nahi izan zutenean.
|
|
|
Ez ote dugu ikusten zer gertatzen den hiri arteko elkarte edo batasun berriren bat izendatu behar den bakoitzean? Amorerik ezin eman eta azkenik, ezinbestean, antzinako oinarririk ez duen asmakari hutsalen bat hartzen dute ontzat
|
batzuek
eta besteek.
|
|
|
Iliada, gainera, oso gogoko dut aspaldidanik. Mutil koxkor ginela, eskuetaratu zitzaigun, ez dakit nola, adiskide
|
batzuei
eta niri, Segaláren erdal itzulpen bikaina. Eta poema zahar hark, artean Buffalo Bill, Wild Bill Hickock eta Billy the Kid en ibilerak besterik irakurtzen ez bagenituen ere, zeharo bereganatu gintuen.
|
|
|
Utz dezadan alde bat kristau dotrina, hau azkenean bederen euskaraz ematen baitzitzaien euskaldunei, mugaldeetan izan ezik agian.
|
Batzuen
eta besteen ahaleginek, eta ez genuke hemen Larramendiren izena bazterrean utzi behar, zabaldu zuten euskara elizan eta elizakoetan, Iparraldean aspaldi eskura zutenaren antzeratsu, eta zabaldu ez eze, baita  jaso eta apaindu ere, gaiari zegokion duintasunaren mailakoa izan zedin.
|
|
|
Baditu Maldan beheran, Sarasolak B egitura izenpean hartu dituen ahapaldietan, bi modutako hamahiru silabako bertsoak: 7
|
batzuek
eta 6 neurtu behar diren besteak. Lehenbizikoa usuago ageri da, noski, gure artean, oroitzapenetan hasten bagara horrelakoren bat baitatorkigu gogora.
|
|
|
1997; Curran, Morley eta Walkerdine 1998)," Semiotika" italiarrekoak (Eco, 1987 eta 1992)," Literatur Hermeneutikaren" ondotik etorritakoak (Jauss 1977) eta testuen interpretazioari eta esanahiari buruzko kontzepzioak, Deleuze eta Guattariren proposamenak (1988) komunikazioaren" Teoria Nomadaren" inguruan (haren arabera, mezu igorlea, mezua eta mezu hartzailea ez dira prozesuko" protagonista" finkotzat jotzen, protagonismo hori aldakorra eta mugikorra baita beti) eta abar– agerian utzi dute ez direla bat eta bera mezu sortzaileak bere mezuari eransten dion esanahia eta mezu hartzaileak jaso duen mezuari igartzen diona; gainera, ikerlari horiek guztiek (ezkerrekoak dira autore gehienak) gizarte praktikatzat jotzen dute mezuaren harrera, eta ez hartzaile bakoitzaren prozesu psikologikotzat. Bestalde," aginte indartsu" baten existentzia berriro defendatzen hasi diren teoriek epe luzeko eragina hartzen dute bereziki aintzat eta, nolanahi ere, hedabideen sistemaren funtzioa eta eragina aztertzerakoan ongi gogoan hartzen dute beste instituzio
|
batzuek
eta gizarte praktikek berek dituzten eraginekin duten lotura eta harremana. Beraz, hedabideak ez dira iritzi publikoan eragina luketen berezko aldagaitzat hartzen, baizik eta beste batzuekin batera ari den faktoretzat, faktore garrantzi  tsuak badira ere.
|
|
|
Dudarik gabe, askoz handiagoa zen hedabide ez nazionalisten kopurua eta hedadura. Desoreka hori horren handia bazen ere, El Correo edo El Diario Vasco egunkarietan ere halako lerratzea sumatu zen kutsu erregionalistako jarrera
|
batzuetarantz
eta estatu mailako hedabide berrietan (RTVEren kontinuismo zentralista autoritarioa izan ezik) lehentasuna zuen" askatasun aireak" nortasun espainiarraren aldarrikapenaren aurretik.
|
|
|
Puntu horretara iritsitakoan, sistema politikoaren jarduera publikoak eduki –" legez eduki" esango genuke– behar zituen mugen zaindari gisa jardun zuten. Ezin hautsizko uztarria bihurtu zen
|
batzuen
eta besteen arteko menpekotasun hura.
|
|
|
Teoria honen arabera, jendeak gai publikoen aurreko iritzi giro nagusia jasotzen duen iturri nagusia ditugu hedabideak, telebista bereziki; gainera, hedabide honen ezaugarri bereziek (irudia, emozioak, eta abar; gertakarien interpretazio arrazionala trabatzen dute), katea
|
batzuen
eta besteen artean gai nagusietan dagoen aniztasun eskasa eta kontsumoaren pasibotasunak guztiz ahultzen dituzte mezuen aurre  ko defentsak eta portaera selektiboak.
|
|
|
ETAren jarduera militarra geldian, itun politikoen moldeak errotik aldatuak eta ezker abertzalea itun horien barruan dauzkan eszenatoki batek aldaketa kopernikar baten aurrean jartzen gaitu inolaz ere. Eszenatoki berri horretan, aurrekoetan bezala, hedabideak dira betiere kontestaezinezko autoreetako
|
batzuk
eta haien inguruan bultzatzen diren prozesuek garrantzi handia dute oraina ulertu eta etorkizunari begiratzerakoan.
|
|
2002
|
|
|
Atsedenaldi haren ondoren, Â lagunarteko zurrunbiloan murgildu zen ostera.
|
Batzuekin
eta besteekin jardun zuen  berbetan Garibai kale muturrera heldu bitartean, eta aldi berean bere buruarekin, hurrengo baxoerdia non hartuko zuten asmatu nahiz. Tabernari buruzkoak, ordea, ez zuen hainbeste kezkatzen.
|
|
|
Bidelagun hartu zaitut hasieratik eta gaur egun zugandik urrun ikusten duzun Moustakiren kantu bat aipatu dizut hasieran. Gero, gai izan zara beharbada nirekin kurritzeko orrialde
|
batzuk
eta hizkuntzaren itsasoko uretan oldartzeko, baina badut uste aspaldixkotik ni neu aldendu naizen eta bide bazterrean utzirik, itzuli handi bat egin dudan Sarasola, Zuazo eta Rubioren liburuekin. da horraino bederen iritsi baldin bazara, liburu horien aipamena egiten hasi naizeno, gure hizkuntzaren egoerak kezkatzen zaituela.
|
|
|
Mitxelenaren Historia de la literatura vasca ikustea baizik ez da, berak ere hitz hori baitarabil hitzetik hortzera. Ez dakit zergatik tematzen garen
|
batzuk
eta besteak, gure harreman nahasi hauetan, beti erabili izan ditugun hitzak, dela euskaraz(" Euskal Herria"), dela gaztelaniaz(" vascuence") pozoitu nahian.
|
|
2003
|
|
|
Baina hona hemen orain nire garrasia gutun bihurtua, zeren gutxienez nire garrasia zureganaino heltzea nahi izan baitut. Eta hain zuzen ere horrexegatik erosi ditut, Vigoko geltokian, bat, orri
|
batzuk
eta zigilu bat: zuri adio esateko, bai, baina besarkadarik gabe, musurik gabe, adeitasunik gabe.
|
|
|
" Egia da, uda partean ez dago egunkaria irakurtzerik", pentsatu du," baina batzuetan albistea dator, inork espero ez duenean". Ikustekoak izango dira biharko egunkariak, biharko editorialak,
|
batzuen
eta besteen adierazpenak. Gazte horiek, ordea, argazkian ageri diren bezalaxe ibiliko dira, orain kalean gora, orain kalean behera, ezer gertatu ez balitz bezala.
|
|
|
Era berean, ezkontidea hautatzeko askatasun handiegirik dutenik ere ezin esan. Puntu honetan alde handia dago predikari
|
batzuen
eta besteen artean, baina, orokorrean, zera esaten da, gurasoek ez luketela beraien kandidatuarekin ezkonarazi behar semea edo alaba, baina ezta hauek ere ezkondu gurasoek onartzen ez duten ezkontidearekin. Inoiz ez dute zorionik izango, diote?
|
|
|
" ez jacu emon bicitza labur au emoteco danza, fiesta, solas gaisto zoroetan, ezpada guere pecatuac negar eguiteco" (Añibarro, ME, I: 33). Ikus ditzagun, bada, polemika sutsu honetan Erregimen Zaharreko Euskal Herrian
|
batzuk
eta besteak erabili zituzten argumentuak.
|
|
|
Kasu guztietan, dena den, arimak salbatzearen xede nagusipean, edo euskara eta euskal bizimodu eta fede jatorra salbatzearren, Peru Abarcan?, baserritarraren lanaren eta bizimoduaren gorazarre bizia egiten da, argudio zahar eta berrien erabilera gero eta sistematikoagoa landuz. Era berean, baserritar/ kaletar kontrastea ezin argiago ageri da Mogeldarrengan eta Umerezengan, eta ezin garbiagoa da, baita ere, bekatu arriskuen aldea
|
batzuentzat
eta besteentzat: " kaleetako bizimodu ta arrisku edo labanarri gustijak azaldeetan asi ezkero, liburu andi asko baltzitu biarko litzaatez, txikin onen lekuban", dio J.J. Mogelek, Escoliaren hitzaurrean.
|
|
|
Desberdinen arteko elkarbizitza erosoa helburu hartuta, Â
|
batzuen
eta besteen desberdintasun berdintzaileak arautzea da kontua gaur eta hemen. Gutxi errespetatzen ei dira besteak.
|
|
|
Elkarte irratien, udal irratien, irrati askeen, irrati komertzial
|
batzuen
eta Internet bidezko irrati baten helburuak eta nahiak hartu zituen gogoan Arrosa zentroak, komunikazio esparru euskalduna indartzeko ahaleginean. Informazio eta produktu ekoizpen nahiz trukaketa dira Arrosa zentroaren ekarpen baliotsuenak, irratizaleen artean harreman eta sare mentalitatea sortzeaz eta garatzeaz gain.
|
|
|
Nafarroako Gobernuaren hizkuntz politika epaitegietara eraman behar izan dute euskaltzaleek, euskara desagertzeko arrisku bizian da Ipar Euskal Herrian Unescok egindako atlas linguistikoaren arabera, Bizkaian zortziehun pertsonak intsumiso deklaratu dute beraien burua hizkuntza eskubideak bete arte, beste zenbait euskaltzalek baraualdia egin izan dute hizkuntza eskubideak aldarrikatzeko, euskalgintza polizialki eta judizialki pertsegitua da... zer gehiago behar da komunitate linguistiko desberdinek erabateko interes batasunik ez dugula ikusteko? Interes desberdinak ditugu
|
batzuek
eta besteek. Denak izango dira zilegiak... baita txikienarenak ere.
|
|
2005
|
|
|
Adelaren etxera iritsi ginenean, zain geneukan, mahaia prest, kandela
|
batzuk
eta intsentsua pizturik, eta musikarekin. Ilean diadema bat zeukan, bitxilore txiki txiki batekin, eta, musu eman zidanean, kizkur batek kilima egin zidan belarrian.
|
|
|
Parisen egindako egonaldietan, pintore japoniar batekin ikasten aritua zen. Mendi taldearekin ibilaldirik ez genuen igandeetan, biok bakarrik joaten ginen gertuko mendiren batera, gero etxera bazkaltzera itzul  tzeko; arratsaldean, lo kuluxka bat elkarrekin egin, eta,  euria ari bazuen edo irteteko gogorik ez bagenuen, Idoiak pintzel
|
batzuk
eta oihal bat –nik oparituak eta beti gure etxean edukitzen  zituenak– hartzen zituen, eta pintatzen hasten zen, erabat bere baitaraturik. Erretratu zenbait egin zizkidan, eta baita amari ere.
|
|
|
Elizatik irtetean, Marisak eta biok eskolako ateraino lagundu genion, eta maistra etxera igotzera gonbidatu gintuen. Goian, galleta
|
batzuk
eta melokotoi zukua atera zizkigun, eta egongelako sofan eseri ginen.
|
|
|
Inork ez zekien nondik nora ibilia zen ihes egin zuenetik.
|
Batzuek
ETAn aritua zela zioten; mugaz bestaldera joana zela, eta talde armatuaren mandatari jarduna zela. Usteak eta aieruak besterik ez ziren, ordea.
|
|
|
Berak eta Albertok uko egin zioten omenaldi orori, jende askok egin nahi zien baina. Oso modu xumean egin zuten agurra, txokolateki
|
batzuekin
eta pasta batzuekin, bai eskolan, bai apaizaren sotoan.
|
|
|
Maila sozialean, demokraziaren gaineko halako sinesgarritasun galera garbi bat gertatu da, gatazka kolektiboak konpontzeko sistema gisa, eta gizarte ehunaren erlaxazioa eta giza baloreen eta balore tradizionalen gainbehera sumatzen da, izaera indibidualista nabarmenarekin batera, besteak beste. Mundu mailako ingurumen eta gizarte arazoak konpontzeko beste sentsibilitate
|
batzuk
eta funtzionatzeko beste modu batzuk behar direla iritzita, oso garrantzitsua izango litzateke zertzelada hauen sorreran sakontzea, gaiaren konplexutasunari buruzko halako erreferentzia lauso bat ematen digute eta. Azken berrogeita hamar urteok politika globalaren instituzionalizazio izugarri zabal bat ikusi dute, alde anitzeko akordio pila bat, instituzioak, gobernuz gaindiko goi bilerak... baina orain artean horiek guztiek ez dute gizateriaren onerako kudeaketarako benetako ahalmenik erakutsi; oso bestela, botere nagusiek sortutako interesen onerako agertu dira.
|
|
2006
|
|
|
Gaueko ordu hartan mamu herri baten antza zuen kaleak. Argi haga banaka
|
batzuk
eta batere ibilgailurik ez.
|
|
|
–Tira, hartu gauza
|
batzuk
eta goazemak etxera.
|
|
|
Formal, formal, inolako eraginik ez dutela? Baina eraginak dira
|
batzuk
eta eragileak beste batzuk. Baina izan, biak dira, ezta?
|
|
|
Angelo noiz etxeratuko egin nituen ondorengo orduak. Umbertok oparitutako liburua hasi eta buka irakurri, sukaldean aurkitu nituen ogi apur
|
batzuk
eta salamia jan, ohean sartu eta loak hartu ninduen.
|
|
|
brastakoan, zakur batek ipurdian horz  ka egin izan balio baino biziago zutitu zen gizona eta kaiolatutako abere amorratu baten moduan hasi zen, aurrera eta atzera, ipurdia non zuen ere ez zekiela. Marmar hiratua zerabilen hortz artean, Erika edo erantzukizuna bezalako hitz ulergarri
|
batzuen
eta ulertzen ez nizkion hitz askoren arteko kalamatika bat osatuz.
|
|
|
Aldian behin oparitxoak egiten zizkioten, ematen zioten soldata eskasa zuritze aldera. Alferrik zuen kontu eske hastea, egunak joan eta egunak etorri bezero
|
batzuek
eta besteek aitzakia bera baliatzen baitzuten gutxi ordaintzeko: eragozpentxo burokratikoak zituztela auskalo nongo bankutan gordea zuten dirua eskuratzeko; lasaitzeko, ordea, Hitler luze gabe eroriko baitzen; eta orduan bai, orduan oso gogoan izango zutela Öchlerren leialtasuna.
|
|
2007
|
|
|
Tiradera bat ekarri zioten estalkia altxatu eta aurpegia, bakarrik aurpegia, erakutsi baino lehen. Bertan semeak leherketa gertatu zenean soinean zeramatzan hainbat gauza zeuden; hala nola zapatilla belztu bat, belarria falta zuen gerriko bat, alkandora zarpa urratu
|
batzuk
eta, mordoilo haren guztiaren azpian, eskumuturreko arrosa. Hura nahikoa izan zitzaion Igor ezagutzeko.
|
|
|
Izartegi osoaren ikusteko laurogei ta lau gradu falta zaizkit eta horretarako diot norbaitek munduko lurraren itzuli osoa egin lezakeela gainetik eta azpitik, eta lagun
|
batzuk
eta gidatzeko ontzi on bat atxemanez, bat bere herrira itzul litekeela. Eta beti jendeak eta lurraldeak eta uharteak atxeman litzakee  la gure zertanetan bezala.
|
|
|
Ez dakit nafarrak espainolistak, baskistak edo navarristak diren, baina bistan da osasunistak direla. Eusko nafarrek eta erdo nafarrek berdin berdin jauretsi zuten Miguel Indurain eta haren desagertzeak hutsune bat utzi zuen,
|
batzuek
eta besteek oraindik bete ezin izan dutena. Nor izanen ote da Indurainen ordezkoa?
|
|
|
Nafar gehienek hala nahi badute, aldatzen da egoera egunen batean, baina horretarako azken hitza nafarrek bere.
|
Batzuk
eta besteak noizbait ere konturatuko dira naziotasuna gizabanakoen borondateari dagokiola eta ez nahitaez lurralde, hizkuntza edo kultura bati. Horretarako, zer esanik ez, tolerantzia handiaren beharra dago bi aldeetatik, baina, abiapuntu gisa, ez legoke gaizki herritarren aukera nazional guztiekiko begirunea eta bizitza publikoaren desnazionalizazioa sustatzea, ezin gehiago lagunduko bailukete" euskal arazoa" indargabetzen.
|
|
|
Eusko nafarrek, Espainiako beste herrialdeekikoak.
|
Batzuek
eta besteek talde kontzientzia bat sortzeko ez dute errealitate osoa hartu, komeni zaiena baizik. Ikusi nahi ez duen itsua baino okerragorik ez:
|
|
|
Frantziako Monarkian, probintzia guztietako berezko legeak batera ezeztatu zituztelako, Baxenabarreko Erresumakoak eta Lapurdiko eta Zuberoako Bizkonderrietakoak barne, 1789ko agorrilaren 4an, Frantses Iraultza hasi eta berehala. Ipar Euskal Herrian berezitasuna ezin izan zen foruetan oinarritu, euskal herritarrek ez ezik, Gaskoniako (beste) herrialde
|
batzuetako
eta Artoiseko, Biarnoko, Borgoinako, Bretainiako, Cambrésiseko, Daufinerriko, Flandesko, Foixeko, Korsikako, Languedoceko eta Proventzako bizilagunek ere galdu zituztelako beren état haiek, 1789an. Frantzian ez daude 160 urte erakunde bereziendako arrazoi (sasi) historikoak asmatzeko.
|
|
2008
|
|
|
Mugak non dauden jakitea pizgarria izan daiteke, baina baita ere etsigarria eta irentzailea: sufrimendu guztiak ezin baditugu erauzi, ekidin ditzagun
|
batzuk
eta gutxitu beste batzuk. Merezi du behin eta berriz saiatzeak.
|
|
|
...‚ tzen egunari, niri behintzat ez, dena ilun ilun ikusten da hurrengo egunean, irtenbiderik gabe, eta nik halaxe ikusten nuen nire bizitza ere, irtenbiderik ez zuen tunel ilun baten moduan, leihorik eta aterik gabeko zulo beltz baten gisa, eta burura etortzen zitzaidan ez ote nuen hobe goizean ez esnatzea, hartaraino ere ilundu zitzaidan nire baitako tunel irteerarik gabea, eta nik nioen, pastilla
|
batzuk
eta aio, ez nintzen ezertarako ezer, ez nuen batere balio, jotzen ninduenean altzari bat baino gutxiago nintzen, berorrek inoiz izan du altzari bati joka eta joka hasi den gizonezkoren baten berririk?, ez noski, nola ba, baina kontua da Tomasek jotzen ez ninduenean ere altzari bat baino gutxiago nintzela, altzari bati ez diozu mespretxuz begiratzen, destainaz hitz egiten, nazkaz entzuten, altzari...
|
|
|
Gero, ez hain aspaldi, iruditzen zitzaidan Zerbaitek dituela gizonak gaiztotzen eta usteltzen. Orain hasia nago pentsatzen ez dagoela gaiztorik eta ustelik, eta gizona, zehazki, txarra dela bere betean, eta emakumea ere bai, besterentzat txarra eta bere buruarentzat txarragoa, eta txar garbiak direla
|
batzuk
eta on itxurako txarragoak beste batzuk, baina litekeena da hauek denak pentsamendu gaiztoak edo ustelak izatea.
|
|
|
Begiratu ongi: umeek negar egiten dute, zaharrak izutu egiten dira(
|
batzuek
eta besteek beren izatea dute jokoan), gehienok lotsatu egiten gara, baina banaka batzuei barrea ateratzen zaie. Eta barre horrek dio:
|
|
|
|
Batzuen
eta besteen artean gaudenok konpondu ezinak ditugu batzuekin eta besteekin.
|
|
|
Batzuen eta besteen artean gaudenok konpondu ezinak ditugu
|
batzuekin
eta besteekin.
|
|
2009
|
|
|
Wardesen negozioak neure mende izango ditudanean... Oraingoz, ordea, amets bat besterik ez da eta, egia esan, ondo kostata aurreztu ditut libera milaka
|
batzuk
eta ezin dizut inola ere lagundu.
|
|
|
Buelta eman beharrean, haraino ailegatu eta gero, aurrerantz egitea erabaki dut. Ez da jende askorik ibili; hamaiketakoa egitera edo kafea hartzera tabernetara sartu diren behargin gutxi
|
batzuk
eta bideak egitera joan diren hiruzpalau lagun besterik ez dut ikusi nik. Lehenago portu zaharrean entzun egiten zen itsasoa, eta, batez ere, ikusi:
|
|
|
eskubideen eta betebeharren arteko dialektika, eskubideak eta betebeharrak bi biak dira demokraziaren zati bereizi ezinak. Betebeharrak ez dira inposizio, baina, halaber, ulertu behar da
|
batzuen
eta besteen gogo legitimo guztiak uztarri berean lotzen diren neurrian eraiki daitekeela oreka.
|
|
|
Eremu pribaturako hizkuntza betebeharrak finkatzerakoan, bereziki izan behar da kontuan betebehar horien proportzionaltasuna, enpresen bideragarritasuna eta tokian tokiko egoera soziolinguistikoa. Asmatu behar da enpresa askatasuna eta hizkuntza askatasuna uztartzen, asmatu behar da uztartzen gizabanakoen hizkuntza eskubideak oro eta interes publikokoa den hizkuntza pluraltasunaren sustapena ere, eta
|
batzuk
eta besteak uztartu behar dira, batak bestea zapaldu gabe. Printzipio horien guztien arrazoizko uztarketa egitea da konponbidea, inola ere ez eremu pribatuko ateak hizkuntza politikari erabat ixtea.
|
|
|
Hizkuntza guztiak dira duintasunez eta balio afektiboei dagokienez berdinak, eta balio bera aitortu behar zaie. Desberdina, hizkuntzen estatusa da; eta
|
batzuen
eta besteen estatusak ahalik eta gehien berdintzea eta orekatzea da kontua, inoiz ez hizkuntza bat edo bestea zapuztea edo indargabetzea. Egoerarik ahulenean dagoenari bere bereak izango dituen erabilera eremuak bermatu behar zaizkio, bi hizkuntzekiko eta herritar guztienganako errespetu osoan.
|
|
|
Hizkuntza aniztasunaren galeraren arriskua ukaezina da munduko toki askotan. Aurrera baino lehen esan dezagun, nolanahi ere, galera arriskuak ez direla neurri berekoak edo antzekoak hegemonikoak ez diren hizkuntza guztientzat; aldeak daude
|
batzuen
eta besteen artean, nahiz eta lantu jotzaileek gogokoago izan ohi duten iluntasunez beteriko gau beltzetan irudikatzea ia ia hizkuntza guztiak, gau izartsurik, are gutxiago egunsentirik, inongo hizkuntza ez hegemonikorentzat gorde gabe. Aldeak alde, dena dela, argi izan dezagun, hizkuntza aniztasunaren etengabeko galeraren historia dela gizadiaren bilakabidea.
|
|
|
Nolanahi ere, hizkuntza jarreren eremutik diskurtsoenera itzulita, esan dezagun
|
batzuk
eta besteak euskarara hurbiltzeko balio duten argumentu guztiek beren tokia izan behar dutela, modu baztertzailean planteatzen ez diren neurrian behintzat. Euskal gizarteak joera politiko eta identitate guztietakoen etxe propioa izan behar duen antzera izan behar du euskarak ere gu guztion tresna.
|
|
|
Lan zaila, baina egingarria; zuhurtasun eta buruargitasun handia eskatzen duena, eta batez ere errespetuzko jarrerak eskatzen dituena, errespetuan oinarrituta bakarrik bultza baitaiteke integrazioa. Bide hori urratu ahal izateko saihestu behar diren arrisku
|
batzuk
eta bermatu behar diren ildo batzuk ezagunak dira dagoeneko. Horien inguruko komentario batzuk egitera goaz segidan.
|
|
|
hiztunen hizkuntza gaitasun erlatiboa, eguneroko bizitzako harreman sareetako hizkuntza (k), lehen hizkuntza (k), hizkuntzen erabilera eremuak eta hizkuntzarekiko atxikimendua. Faktore horiek guztiak korapilo berean lotuta daude,
|
batzuek
eta besteek elkarreragiten dute, baina, zerrenda horretan batetik bosterako sailkapena egin balitz garrantziaren arabera, zalantzarik gabe azkenerako utzi duguna jarriko genuke buruan, hizkuntzarekiko atxikimendua alegia.
|
|
|
Kataluniako, Valentziako eta Balearretako herritar gehienak eta frantses katalanak ez ote dira beren artean katalanez komunikatzen? Eta Euskal Herrian, Iparraldeko milaka
|
batzuk
eta hegoaldeko milaka ugarik beren artean jarduterakoan ez al dugu euskara hizkuntza komuna. Beraz, aitor dezagun Espainiako herritar guztiek partekaturiko hizkuntza dela, gaztelania alegia, espainiar Estatuan hizkuntza komun hedatuena.
|
|
|
Espainiar Estatuko herri aginteek Estatuaren hizkuntza aniztasunaren gainean duten ikuspegiaren erakusle fin eta zehatza da biltzar legegileetan gertatzen dena. Ikuspegi hori da, gainera, Estatu mailako alderdi politiko eta hedabideen artean, gaur oraindik neurri handi batean nagusi den ikuspegia, nahiz eta ez izan, ezta gutxiagorik ere, monolitikoa edo bat eta bera horien guztien ikusmoldea, ezberdintasun esanguratsuak eta pisudunak ere antzematen baitira
|
batzuen
eta besteen jarreren artean.
|
|
|
Hala, ahozko erabilerari dagokionez, hizkuntza bat eta bakarra bai, baina euskalki asko eta azpieuskalki gehiago dituen hizkuntza da, horietako
|
batzuen
eta bestetzuen artean distantzia nabarmena duen hizkuntza, arau komunik gabe urte askoan garatu den hizkuntza, corpusaren normalizazio edo kodifikazio behar larri eta atzeraezina zuen hizkuntza. Euskaldunok sarri askotan ahazten badugu ere, konparazio batera eta ulermenari dagokionez, handiagoa da zubereraren eta bizkaieraren arteko distantzia, hizkuntza bereko bi dialekto diren arren, katalanaren eta gaztelaniaren artekoa baino, nahiz eta bi hauek hizkuntza diferenteak izan.
|
|
|
nola ordaindu hipoteka eta zelan iritsi hil bukaerara izeneko gizakiak; zer jan gizakiekin alderatuta, espezie eboluzionatua nolabait. Eta erantsiko luke gero eta gehiago direla
|
batzuk
eta besteak, hau da, beheko zer jan arrazakoak eta goragoko nola ordaindu hipoteka eta zelan iritsi hil bukaerara aldaerakoak. Eremu biak handitu direla, hangoa (Hirugarren Mundua) eta hemengoa.
|
|
|
Sumatzen dut bizitza osoa burokratikoki administratzeko joera patologikoak ez ziela gogoa alaituko" komunistei"; besteen kasuan, sumatzen dut merkatu ekonomiak eta honi lotzen zaion materialismoak ase gabe utziko zituela, bai pobretuak, bai aberastuak, ohi duen gisara. Baina barruko geografiak duen koloreari buruz ezertxo ere ez,
|
batzuen
eta besteen bizipoza ez dirudi datu garrantzitsua denik.
|
|
|
Batzuetan, merkatuak lapurtu digu bestearen ukimena (kapitalismo neoliberala); besteetan, Estatuak (sozialismo erreala eta ongizate estatuan oinarrituriko kapitalismoa).
|
Batzuek
eta besteek mendeko bihurtu gaituzte, bestearen igurtziaz libratu baikaituzte.
|
|
|
Lehen ere bazen arazoaz jabetu eta hitz laburren aldeko apustua egiten zuen poetarik. Horretarako, batzuek kanpoko ereduak etxeratu zituzten, bestetzuek herri literaturako eredu bizienei begiratu zieten, eta
|
batzuek
eta besteek ez zuten beste erremediorik izan: hizkera bera behartu eta bihurritu behar izan zuten etekin biziagoen bila.
|
|
|
Ezkerrak, aldiz, inperioaren gorazarretzat zeuzkan Oihaneko liburua eta aipatu Kim nobela bera ere (biak euskarara itzulita daude).
|
Batzuek
eta besteek betaurreko politikoak jantzita epaitzen zuten Kiplingen obra.
|
|
|
alegia, bi herrialdeok historian zehar aurrera eraman duten borrokaren espazio politikoak duintzeko ahalegina, hala plano kolektiboan zein banakakoan? ez dela berdin jaso
|
batzuen
eta besteen imaginario kolektiboan. Garbi dago euskal kantarien hitza askoz zorrotzagoa eta zuzenagoa dela, eta, hori dela eta, abesti konprometituen kopurua askoz handiagoa dela.
|
|
|
Gure ustez, gai horiek tratatzeko orduan
|
batzuek
eta besteek hain desberdin jokatu izanaren arrazoia zera da: katalan kantagintzan mesfidantza izan dela nagusi, barru barruko elementuok erabiltzeko orduan.
|
|
|
Aurrerago, liburuaren erdialdera edo, Euskal Herria eta Herrialde Katalanak kontzeptuak berrirudikatzeko aukera eman diguten elementu politikoak eta historikoak bilatzen hasi gara
|
batzuen
eta besteen kanta hitzetan.
|
|
|
hasierako Kortatu. Irungoak?, Sociedad Alkoholika. Gasteizkoak? edo Barricada. Iruñekoak?, ospetsuenetako
|
batzuk
eta lurralde desberdinetakoak aipatzearren.
|
|
|
Izan ere, komunitate horrek ez zuen erakutsi ez batasunik nazioa irudikatzeko eran, ez sendotasunik gerrari aurre egiteko moduan, askok larrua utzi zuten, edo erbestearen latza ezagutu zuten, bai, baina beste askok ezer gertatu ez balitz bezala jokatu zuten. Idazle
|
batzuek
eta besteek gerran eta gerra ondoren izan zuten jarrera desberdin horren harira, egokia iruditzen zaigu Enric Sòria ren hausnarketa hau [70]: " Ez dago hemen gertatu zena (eta ez zena) uler dezakeen kristaurik, zeren, azken batean, nahiko txundigarria da dena, eta bizitza bera bezain gorabeheratsua.
|
|
|
Mamuak eta piztuak daude, isiltasun zaratatsuak eta hildako tematiak.
|
Batzuen
eta besteen ibilbideak elkar gurutzatzen dira paradoxa huts bihurtu arte(...). Beharbada, gerrak ezer utzi bazuen agerian, zera izan zen:
|
|
|
Elementu politikoekin jarraituz, behin baino gehiagotan esana dugu
|
batzuen
eta besteen diskurtso nazionalistan dagoen diferentzia nagusia lurralde errebindikazioarena dela. Kantariak imajinatzen eta proiektatzen badu, parametro nazionalen arabera aztertu ahal izango dugu ea imajinazio hori espazio fisiko jakin batez ari den edo ez.
|
|
|
Adibidez, nazioa berreraikitzeko prozesu luze horren abiapuntu baldintzak ikus daitezke, kantagintzaren mugimenduak barne.
|
Batzuen
eta besteen ahulguneak eta indarguneak erakusten dira. Hizkuntza errealitateak ezagutarazten zaizkigu.
|
|
|
Zeru argi garbia, hezedura oso pixka zuela aireak, %23 besterik ez, eta ilargi betearen talo biribil zurixka. Bien bitartean, Oñatiko zokoan izotz xume baten xuria bazter
|
batzuetan
eta Gasteizen zeropetiko ukitua.
|
|
|
Barrualdea gau batez zopa zopa utzi eta arraskatuz, margo gorrixka ematen dizu. Iragazi, egosi minutu
|
batzuetan
eta gorritzean, kotoia tindatzeko balio zizun. Gose urteetan, barruko azal hori, eho eta beste irin batzuekin nahasian, ogia oratzeko balio zuen, fekula eta azukrea dituelako.
|
|
|
Txalo zarta ugari joarazi digute: malko handixko
|
batzuk
eta txikitxo mordoska jaurtiarazi...
|
|
|
" Zergatik itotzen dira
|
batzuk
eta besteak ez. Zergatik sentitzen dira kateaturik batzuk eta besteak, berriz, haizea bezain libre?
|
|
|
" Zergatik itotzen dira batzuk eta besteak ez? Zergatik sentitzen dira kateaturik
|
batzuk
eta besteak, berriz, haizea bezain libre. Ez ote da Burdin Hiria hitzaren ahalmenaren eta mintzoaren distiraren hiria?
|
|
|
–Gure artean, euskaldunon artean esan nahi dut, jarraitu zuen etsipenari eutsiz?, ETArekiko bi jarrera daude:
|
batzuek
ETAren erabateko errendizioa nahi dute. Horrela, uste dute, ETAren gaitza eta pozoia sustraitik erauzita geratuko litzateke.
|
|
|
Besteek, elkarrizketaren bidez ohorezko errendizioa eskaintzen dutenak, negoziazio itxura, hau da, demokrazia itxura, erakutsi nahi dute. Baina, garbi dago zer eskatzen duten
|
batzuek
eta besteek: ETA errenditu behar da, Espainiako demokrazian sartzeko.
|
|
|
Pentsalari eta jakintsu serio eta akademikoek, ordea, edo mitoak baztertzen dituzte edo sakratutzat hartzen.
|
Batzuek
eta besteek ez dute espiritualitate jostalari eta lotsagabea eskarmentuz ezagutzen. Horretarako, filosofoari dagozkion jatorrizko gogo aldarteak eskarmentuz ezagutzeko aukeratua izan behar da, musu truk ematen den dohaina baita.
|
|
|
Izan ere, mitoetan unibertso sinbolikoa sortzeko ahalmena dagoela uste dute.
|
Batzuek
eta besteek unibertso sinboliko berria eskuratzeko bidea oztopatzen dute.
|
|
|
Gerlariak otso bilakatzen ziren; hiritar ohiak, ardi.
|
Batzuk
eta besteak, herriminak bultzaturik, giza jitea berreskuratzen ahalegintzen ziren eta, esfortzu handiz, zutik jartzea lortzen zuten. Halere, malenkoniak jota hiri distiratsuari begiratzen zioten bakoitzean, indar misteriotsu horrek behin eta berriro, lau hankatan jarraraziz, otso eta ardi bihurtzen zituen.
|
|
|
–Bai, halaxe da. Edo gurekin edo gure kontra, hori da
|
batzuen
eta besteen leloa. Ez dago beste biderik, gaineratzen dute fanatismoz; ez dago hirugarren biderik, aldarrikatzen dute dogmatismoz.
|
|
|
Ikusten denez," demokrazia" kontzeptua ez da unibokoa.
|
Batzuek
eta besteek, demokratek eta erradikalek, espainolek, katalanek edo euskaldunek, irtenbide bakarra demokrazia dela aldarrikatzen dutenean, kontrako gauzak esaten ari dira. Batzuek, Estatu indartsuaren legearen inposaketaz ari dira, besteek Estaturik gabeko herrien eskubideez.
|
|
2010
|
|
|
Autobusean ETAren propaganda (arrosa koloreko biblia paperezko panfleto batzuk) zakutoan zeraman mutil gazte irribarretsu bat ezagutu genuen. Ez zirudien arriskutsua iruditzen zitzaionik bere adineko neska mutil ezezagun
|
batzuei
ETAren propaganda zeramala esateak eta erakusteak. Garaiko giroa.
|
|
|
" Siberiako treneko ipui eta kantak (zinea gustatzen zitzaien txitoen istorioa)" haurrentzako liburu batean argitaratuko zena," Fantasy about a Marco Polo, s Theme", bost urte geroago Obabakoak liburuan" Wei Lie Deshang" tituluarekin oso aldatuta argitaratuko zena (hasierako bertsioan narratzailearen aditz aldi nagusia oraina zen, adibidez, eta paragrafo asko oso berridatzita agertuko ziren), eta" 37 galdera mugaz bestalde dudan kontakto bakarrari" poema, urte hartan bertan Ruper Ordorikaren disko batean agertuko zena. Berak zenbait liburu eta hainbat lan txiki zeuzkan argitaratuta, eta nik artikulu
|
batzuk
eta hiruzpalau ipuin besterik ez, eta bere idazki argitaragabe haiek niri bidaltzea eskuzabaltasun handitzat jo nuen.
|
|
|
" Enbaxada linguistiko" bakoitzak kritiko bat eraman behar zuen bere literaturaz hitz egiteko, eta gero idazleok ipuin bana irakurri behar genuen. Jon Juaristik aukeratu zituen urte hartako euskal idazleak, eta nitaz gain Bernardo Atxaga, Jimu Iturralde, Mario Onaindia eta Eukene Martin Sanpedro eraman zituen, hau da, bere lagun
|
batzuk
eta bi lorontzi, emakume idazlea eta gazte idazlea. Garai hartan literatura aski abandonatuta neukan arren, nire fase pop rockeroan nengoelako, joatea erabaki nuen, zer edo zer interesgarri ikusi edo ikasiko nuelakoan.
|
|
|
Galeuzca hartan Montserrat Roig ere ikusi nuen, Deiátik gertu Frédéric Chopin eta George Sand 1838 neguan bizi izan ziren kartusian. Berak ez zuen hitzaldirik irakurri behar, baina saio
|
batzuetara
eta txango hartara etorri zen. Ez nintzen ausartu harengana joaten, bera oso idazle famatua baitzen eta nitaz ez zela gogoratuko pentsatzen nuelako.
|
|
|
Eleberria argitaratu zen garaian nire lagun
|
batzuek
eta editoreak gutun anonimoak jaso zituzten, non haietaz gaizki esaka nenbilela eta ganbaratik jota nengoela esaten baitzen. Nire editorea izan zen anonimo gehien jaso zituena.
|
|
|
Neu ere ondo moztuta gelditu nintzela aitortu behar dut, argazkietan ikusi nuenak inondik ere ez zuelako aurrean neukana ondo islatzen. Ekialdeko edertasunaren zantzuak zeuzkan Sara Xianek aurpegian, adatsetan, gorputz txiki hartan ume batengan aurki daitezkeen ezaugarri erakargarri guztien jabe zen eta hortik aurrerako lana amak egin zion, soineko alai bat larruzko bota
|
batzuekin
eta txamarra dotore batekin jantzita. Eskua luzatu nion, nirekin sartzera gonbidatuz.
|
|
|
Begi bat galeriatik kendu gabe, kartera barruan zegoena miatzeari ekin zion segituan. Diru mordo batez gainera, ohiko kreditu txartelak, argazki familiarren
|
batzuk
eta dokumentazioa aurkitu zituen. Honi esker jakin ahal izan zuen Nicolasen gau hartako kidearen izena:
|