|
2002
|
|
|
Baleak amaitu zireala esan dozu, Eusebio. Baina harrezkero gure arrantzaleek beste aukeratxu
|
batzuk
be izan dabez. Esango deutsut.
|
|
|
Jaioten hasia zan potinak kodasta be, ba eukan. Eta saietsazur
|
batzuk
be bai.
|
|
|
Alan bere, liburu orren pasarte batean, S. de Madariaga" ri erantzutean, beste euskaldun
|
batzuk
be, ba direala argituten dau.
|
|
|
Txomin eta, ostera, han hurrean geratu ziran. Neskato
|
batzuk
be, han alborago egozan.
|
|
|
Hemendik urrun, beste herri
|
batzuetan
be, elizgiroa herri hizkuntzaren aldekoa izan ei da. Gure artean Eliza katolikoak berak baiño be, abade batzuk eta fraile batzuk arduratu izan dira, beren beregi, euskerearen onean eta mesedean lan egiteko.
|
|
|
Eta erreformadorerik. Zezenari bizkarrean burdiña edo dana dalakoa ezartzen deutsoen antzera, euskeralari erdimerdi
|
batzuk
be, bakotxak bere xakia ta seilua ezarri beharreko izurri madarikatuak ikutuak izango ditugu. Eta ditugu.
|
|
|
Beste arlo
|
batzuetan
be, esaterako kiroletan, Bilbo punterengoa izan da mende honetan, eta orobat, Euskalerria. Fubolaren sorrerea, gagozan Estaduan, zeinek ez daki hementxe izan ez danik.
|
|
2003
|
|
|
Has i ginenean, gure erreferentziak ziran, batez be, Egaña eta Sarasua. Jarraitzen dute izaten, eta apurka zabaltzen joan da nire eremua eta hasi naiz beste bertsolari batzuk eta beste bertsokera
|
batzuk
be estimatzen. Niri kostatzen zait sinesten euren ondoan gaudela.
|
|
|
Baina ez da hori bakarrik gure artzainak eskatu deuskuena. Gogora ekarri daiguzan, labur labur, eskatu deuskuezan beste gauza
|
batzuk
be:
|
|
|
Joan dan irailaren 29an, gotzain egin dabe Brasilen gure abade bat, Santurtziko semea, Jose Maria Liborio Camino Saratxo. Eleizkizun horretan gure arteko
|
batzuk
be parte hartu dabe, Bizkaiko Eleizearen izenean: euron artean, geure gotzain laguntzaile dogun Karmelo Etxenagusiak.
|
|
|
Laurok aspaldiko lagun onak; Iñaki eta Delclaux, ganera, bide erakusle ezin hobeak. Gero Sâo Paulon Jose Mariren senide ta adiskide
|
batzuk
be aurkitu genduzan, eta danon artean alkartasun ederra sortu zan.
|
|
|
J. Ibarrak Sâo Pauloko uri barruan, J.L. Alavak eta J. Sanzek, alboko Mogi das Cruces deritxon urian, J.A. Losadak Belho Horizonten... Sanz eta Ibarraren parrokiak ikusi genduzan, baita gure abadeen beste eleiza
|
batzuk
be. Badira, ganera, Sâo Paulon beste lau bizkaitar, bertan abade izandakoak eta gaur be, beste bizimodu baten, Eleizearen laguntzaile onak diranak:
|
|
|
orain dala urte bi, ni hara joan nintzanean, Winnemucca (Nevada) izan zan orduko euskal jaiaren bihotza, hantxe ospatzen zalako NABOren batzar nagusia (Erakunde horrek Ipar Ameriketako Euskal Etxe guztiak batzen ditu). Hango euskaldunen apez arduraduna dan Martxel Tillousek dei eginda joan nintzan orduan Winnemuccara; eta, bide batez, beste Euskal Etxe
|
batzuk
be ikusi nebazan lau Estadutan.
|
|
|
Olerkiak alde batera ixten baditugu, Kerexetaren euskerazko lana, ia oso osorik, itzulpenari eskainita dago, erlijino gaien itzulpenari, ikusi dogunez. Baina gai profano
|
batzuk
be euskeratu zituan, euron artean: Luis de Castresanaren Iparragirre" ren Bizitza (1978) eta Gernika" ko beste Arbola (1979); Behórquez en Bolibar (1984).
|
|
|
134 orrialdeko Ritual barria. Aparteko orritxu batzuetan, eleizkizun honetarako kanta egoki
|
batzuk
be argitaratu zirean.
|
|
|
Sakramentuetan beste liburu
|
batzuk
be falta dira. Esaterako, Abadegintza eta Sendotza...
|
|
|
Azken oharra: dana dala, ezin ukatu euskereak badituala gaur hortik eta hemendik bereganatutako berba asko (batez be, latinetik, zuzen zuzenean, edo inguruko erromantze hizkuntzen bidez), ta baita gramatika arau edo lege
|
batzuk
be. Beste edozein hizkuntzak lez, euskereak be lapurretan eginaz gorde dau bere bizia, eta izan dau bere aldatzea edo eboluzinoa (agiri danez, euskerearen aldaketa honeek beste hizkuntza askotan baino astiroago egin dira; baina, bizirik dagoana, aldatuz doa, ta euskerea be bai!)
|
|
|
Estibalitz, Donamaria... Asteroko lanetan Aita Lino zan bizkaitarron ordezkaria, udakoetan beste
|
batzuk
be ekiten geuntsan, gogatsu eta girorik anaikorrenean, beti be guztion buru ta zuzendari On Manuel Lekuona zala (orduan euskaltzainburua) eta Jexux Gaztañaga idazkaria. Holantxe egin zan, urte askoren buruan, liturgia osoaren itzulpena.
|
|
|
Liturgiatik kanpora zuk beste eleiz gai
|
batzuk
be landu izan dozuz, oker ez banago.
|
|
|
Katekesi gai batzuk euskeratzen parte hartu neban (eskola barruko katekesia), On Manuel Lekuonagaz eta euskal eleizbarruti arteko talde txiki bategaz. Eta gure Bilboko Kurian argitaratu diran dokumentu
|
batzuk
be neure eskuetatik igaro dira, euskera aldetik behintzat.
|
|
|
Horretan nik barik Mikel Zaratek lagundu eutsan, eta ederto egin be. Mikelek beste dokumentu
|
batzuk
be euskeratu eutsazan, berak bakarrik; bat baino gehiago, berak eta biok alkarren artean (gogoan dot behin zelan emon genduan gau osoa gure Begoñako komentu zaharrean, jo ta ke lanean, itzulpena amaitu ezinik). Bardin antzera jokatu genduan Añoverosen denporan be.
|
|
|
G. Aresti bizkaitarra da izan, Bilbon jaioa eta bizia, baina ez eban bizkaieraz gauza handirik idatzi, eta ez ahaztu gure antologia" bizkaierarena" dala, ez" bizkaitarrena". Hor dozuz beste
|
batzuk
be, bizkaitarrak izan arren, euren euskal idazlan asko beste euskalki batzuetan egin izan dituenak: Erkiaga, Villasante, Irigoyen, Gandiaga, Kintana...
|
|
|
Irakurgaiak eta Erromako Kanona (gaurko I Eukaristi Otoitza) euskeratzeko baimena heldu jakunean, eleizbarruti arteko taldea sortu zan Euskal Herrian, M. Lekuona buru zala. Beste bizkaitar
|
batzuk
be lan egin izan dogu talde horretan, baina urterik zailenetan gehien egindakoa A. Lino Akesolo dogu, duda barik. Urtean zehar, astean behin batu ohi zan taldea, Donostiako Seminarioan; uda partean, aparteko batzarrak egiten ziran, astebetekoak edo, lana aurrera eroateko asmotan, Estibalizen, Donamarian eta beste leku batzuetan.
|
|
|
Ez, zorionez. Beste eleizkizun
|
batzuk
be egiten ziran gure parrokian eta auzoetako ermita ugarietan, eta dan danok euskeraz baino ez: bederatziurrenak, errosarioa, Garizumako kurutzeak, misinoetako berbaldi luze zaratatsuak, Maiatzeko Lorak...
|
|
|
(Bere bizi guztian, batez be zahartzaroan, sarritan egiten zituan kurutzeok, berak bakarrik, ezetariko libururen premina barik). Eta beste eleiz kanta
|
batzuk
be baekizan buruz, esaterako, Maiatzeko Hilean Santa Maña (Marina) ermitan kantetan zireanak... Gaur be bizirik dirau ohitura eder horrek, eta antxina ez dala kantau eusten nire auzokoak, ermitan bertan, Santa Maña egunez, Andra Mariaren kanta bat, nik orain artean beste inon entzun ez dodana:
|
|
|
Nausien antzera, orduko umeok be kantetan genduzan, etxerik etxe," Abendu" eta" Santa Ageda" kantak. Eta baita umeenak baino ez ziran beste eske kanta
|
batzuk
be: " Urtebarri"," Erregen"," Kandelerio"," Eguen Zuri"...
|
|
|
ni, behintzat, orduantxe hasi nintzan italiano eta ingles apur bat ikasten, Gabonetako eta udako oporraldietan, batez be. Italiano, I. Oñatibia irakasleak irakasten euskun, guztiz" fascista" zan gramatika baten bidez (Mussoliniren hitzaldi
|
batzuk
be ia buruz ikasi genduzan gramatika haretan); oporretarako, gogoan dot zein liburu emon eustan irakurteko: Madame Curie-ren bizitza.
|
|
|
Oharra: Gaurko euskal poeta aurrelari
|
batzuk
be teknika zahar hau erabilten dabe batzuetan: ikusi B. Gandiagaren Elorri, 106 or.; G. Arestiren Harri ta Herri n," Egun da Santi Mamina" deritxon olerkia, 76 or. (gaur kanta bihurtu dabe).
|
|
|
ugari be ugari izan doguz honeetarikoak gure artean (eta gaur be ez dira falta!). Erbesteko
|
batzuk
be lagundu deuskue arlo honetan. Apalogistok euskerearen alde berba ugari (ta, batzuetan, lan asko) egin dabe, maitetasunik handienagaz egin be; baina, zoritxarrez, askok eta askok berbaz baino ez; eta berbok eurok be erderaz (lan horretan egindako ahaleginetatik, lautik bat bakarrik euskeraz egin izan balebe, bestelako mesedea euskerearentzat!
|
|
|
eskola, liburu, agiri (documento), lege t.a. Naparroako erregeak eurak be, euskaldunak izan arren, latina erabili eben lehenengo euren agirietan eta legeetan; gero, gaztelania (Gaztelan bertan baino lehenago!). Beste herrialde
|
batzuetan
be bardintsu jazo ei da: herrihizkuntzak ez euken literatura idatzirik, eta horregaitik idaztietan latina (ta gero erromantzeak) erabili ohi ziran.
|
|
|
Sarrera: gizonak nahi ta nahiezkoa dau egia, ederra ta ona bilatu ta maitatzea; ta gizon guztiak, era batera edo bestera, bilatu daroez, ta aurkitu ahala beste
|
batzuei
be agertzen ahalegindu ohi dira.
|
|
|
4 Julien Vinson(), jakintsu honen libururik nabarmenena hauxe da: Essai d" une Bibliographie de la Langue Basque, baina baditu beste
|
batzuk
be: Les Basques et le Pays Basque; Le Folk lore du Pays Basque; Notice Bibliographique sur le Folk lore Basque...
|
|
|
Beste autore
|
batzuk
be ezin itxi hemen aitatu barik: G. Borrow inglesa, Chaho zuberotarra, D" Abbadie euskal odoleko irlandar euskaltzalea, José Manterola donostiarra (gure artean euskal arnasa biztu ebana), Jaurgain, Dufau Barbier, Gavel, Rodney A. Gallop...
|
|
|
Badira, jakina, beste liburu ta artikulu
|
batzuk
be. Onenetarikoa, Aita Zavala berorrek Auspoa Liburutegian argitaraturiko hainbat bertso liburu.
|
|
|
Lehenago, beste herrialde
|
batzuetan
be baziran gure bertsolarien antzekoak (Onaindia, o.c., 13 or.): " juglarrak"," trovadoreak" (hau da, bertso esaleak eta bertso egileak), t.a. Israeldarren artean be, holango zerbait agiri zan:
|
|
|
Zer honetan be, zoritxarrez, gure" atzea" edo historia ilun samar dago: Garibayk dinoskunez, XVgarren mendean ba ei ziran dohai hau euken andra
|
batzuk
be. Hor doguz Milia Lasturko (MEOE, 4 zk.) ta Alostorreko Usoa (MEOE, 7 zk.)" eresiak".
|
|
|
Herriaren aurrean kantari, bat bateko bertsoak errez ta egoki asmatu ta botaten (zein taberna zulo baten, zein etxe barruko familia guztiaren aurrean; edota herrietako plazetan ta, gaur, antzokietan) dakianari deritxo plazagizona. Goian aitaturiko doeak ez dira nahikoa horretarako; ganera, beste
|
batzuk
be behar dira: eztarri ona ta patxada.
|
|
|
Euskaldunen
|
batzuk
be izango ziran hainbeste ikasleren artean...
|
|
|
Ez zan, ba, beti holan izan. Nik dakidanez, gerra aurrean behintzat, euskaltzale sutsu
|
batzuk
be egon ziran Comillasen, Orixe ta Nemesio Etxaniz euren artean.
|
|
|
Zalduak beti adoretu ta bultzatu ninduan euskera bidetik aurrera joteko. Horretarako bere liburu
|
batzuk
be emon eustazan, euron artean orduan balio handikoa zan R.M de Azkueren hiztegi ederra...
|
|
|
Euskeraz berba egin, gitxitan egin ahal izaten neban; baina euskerazko liburutxuren bat beti neukan neugaz, eta egunero irakurten neban zerbait euskeraz, gehienetan Kristoren Antz bidea, gipuzkeraz. Amari eta adiskide
|
batzuri
be euskeraz egiten neutsezan eskutitzak, eta, batez be, aspaldiko ohiturea ondo gordeten ahalegindu nintzan: neure gogo barruko jarduna euskeraz baino ez neban egiten.
|
|
|
Emon ahala, neuk ikasten neban eta orduko nire ikuspegia estua ta laburra zan arren, gure euskal idazleen mundua eder eta maitagarri agertzen jatan. Beste euskaltzale
|
batzuk
be ezagutu nituan eta eurakazko hartuemonak mesedegarri izan jatazan.
|
|
|
Beste arlo
|
batzuetan
be zu laster hasi zinan euskerazko eskolak euskeraz emoten. Horra hor, horren lekuko, zeure ikasleentzat polikopiaz egin zenduan" Bizkaierazko elerti (literaturaren) atze edo edesti laburra".
|
|
|
Batzuk baino ez aitatzekotan, gogoan dodaz Mikel eta Gotzonegaz batera X. Amuriza, J.J. Puxana, L. Zugazaga, A. Arejita, J.M. Agirre, J. Agirreazkuenaga, J. Kortazar, J. Etxezarraga, J.L. Goikoetxea, J. Etxegarai, J. Eguzkitza(" Eguzki"). Guk aztertutako idazleen artean gogoan ditut Salbatore Mitxelena, Lizardi, Orixe, Lauaxeta... eta baita" Olatu barriko" poeta
|
batzuk
be: Gabriel Aresti, Bitoriano Gandiaga, Joxe Azurmendi, esate baterako.
|
|
|
Kili Kili aldizkariak bere" osaba" handitzat izan dau beti Don Klaudio. Beste eleiza
|
batzuetan
be euskereak bere burua agertzen eban, lantzean behin, ez neke ta eragozpen gitxigaz, euskaltzale batzuen eraginari ta ekinari eskerrak: katekesia, lehenengo jaunartzeak, hiletak, lehenengo barikuak, eta abar.
|
|
|
Euskerazaleak horretan eskolak emonaz ganera, beste lanen
|
batzuk
be egin ei zenduzan.
|
|
|
Seminarioko zer ofizialetan entzuten zan euskera bakarra, euskera apurra," Salón de Actos" en entzuten genduan, lantzean behin, harako kontzertu handietan: Seminarioko koruak euskerazko kantaren
|
batzuk
be abestuten zituan gure pozerako. Eleiza barruan, ostera, urte guztian euskeraz kantatzen zan abesti bakarra, kurtsoari azken agurra egiteko eleizkizunean izaten zan:
|
|
2005
|
|
|
Hasiera baten beiraki hotsa, horixe bakarrik, emoten ebanak, baekarzan beragaz batera beste hots
|
batzuk
be, Madalenen belarri finak egoera barrira egokitutakoan esaten eutsan legez. Eta bairudian hotsok bihotz beiratu barruetan egozan edukinei eriezala, ezinbesteko pentagrama ezagun batetik itzuri gura daben noten antzera.
|
|
2006
|
|
|
Eriezan negar anpuluak zuzterren izerdia lakoxeak ziran. Hori da behinik behin batek esan ebana, beste gauza
|
batzuk
be esan arren. Eta holan egon ziran aldikada baten.
|
|
2007
|
|
|
lan baldintzak hobetzeko. Egunotan beste manifestazino
|
batzuk
be egin dabez, beti be politika neoliberalen aurka eta beharreko baldintza hobeak aldarrikatzeko.
|
|
|
Dana dala, laguntza emoten deutsegun pertsonak adinekoak ala gazteak izan daitekez; ez dogu mugarik jartzen. Aurtengo udan ume
|
batzuk
be zaindu doguz, lana dala eta gurasoak ezin ziralako eurekaz egon.
|
|
2008
|
|
|
Adarrik zuzenenak ebagi ditugu, zurkaiztuak lagata; adaskak moztu, bernetan laharrak egindako urratu
|
batzuk
be aldean hartu eta etxera. Bakotxak egokiena deritxona, edo besteek lagatakoen artean egokiena hartu, kutxilo bategaz azala lerrotan ebagi eta gero erraz erraz kentzen da azal hori.
|
|
|
Latinezko letaniaren bertsino berezi
|
batzuk
be gogoan ditut: Dominus aurrera, Felix en el arca, Ya no hay sielo, Regina satorren soinuan eta holan beste asko.
|
|
|
Beste letania
|
batzuk
be izaten ziran urtean behin herrian.
|
|
|
Lehenengo aroari heldu eta bertan aurkitu dot nahikoa gai. Baserriko bizimoduaz ganera, sasoi haretako istorio eta gertaera
|
batzuk
be ekarri ditut orriotara; neuk gogoan neukazanak zein anaia arrebei entzunak, guztiguztiak idazteko ardurarik hartu barik. Asko baztertuta be, esanguratsuenak edo bizienak, distiratsuenak, lerrokatu ditut, neure buruari beste munduko helbururik jarri barik.
|
|
|
Beste tresna
|
batzuk
be erabilten genduzan lur langintza horretan. Nabasaia eta txerrena daukadaz, besteak beste, gogoan.
|
|
|
kortea, behien askak, ezkaratza, gela izandako hormak, lastamarragea bazter baten... Horman kareagaz egindako letrak eta zenbaki
|
batzuk
be bai, eta bazterrean Ama Birjinearen koadro bat, hautsez eta amaraunez beteta, neuri begira. Inor ez dagoanean nori begiratzen ete deutso?
|
|
|
Salbuespen
|
batzuk
be izan ziran. Arratia aldeko adiskide baten gurasoak maisu maistrak ziran Bizkaiko herritxo baten, biak euskaldunak eta euskalzaleak.
|
|
|
mailu mekaniko hareek ta ta tata ta ta ta, kale bazter guztietan, langileen besoak dardara baten zituela. Astodun
|
batzuk
be ikusten ziran oraindik zazpi kaleetan.
|
|
|
Poza edo behingoz heldu nahia edo... baina, batez be, negar egiteko eta etxera bueltetako gogoa galanta. Eskerrak auzokoa eta beste euskaldun
|
batzuk
be badirala tartean.
|
|
2009
|
|
|
Zentzu horretan, poema batzuk ilunak dira, baina badaude baita be poema batzuk oso desberdinak, ez daukatenak zerikusia bakarrik gatazkarekin. Hori poema gutxi batzuetan agertzen da; beste liburu
|
batzuetan
be sartu ditut gai sozial eta politikoak, eta hemen gutxi horietan laburbildu dut. Gustatzen zait liburuari ematen dioten ukitua.
|
|
|
Egunak joan egunak etorri, gaztai
|
batzuk
be bai etxean eta, Gernikara bidea hartu eban Anastasik. Eta azeriak ikusi.
|
|
|
" Jainkoari bai, orduan? Esango jeutsaat, ba, halako baten, hik eta besteren
|
batzuk
be entzuteko eran".
|
|
|
Itu ituan aparau eban Aita Villasantek bere hitzaurre horretan, inoanean" gure Felix Kirikiño haundiaren bidetik ibilten saiatu dalakoan nago". Iturri
|
batzuetan
be lokarri hori ezagun da, baina harago joanda, estiloan dau mañariar kazetari handiaren antzik gehien Zamarriparena be igarten jako, gehitu nei. Pasadizuak alkarrizketa erara kontetako estiloan agiri dau antz hori:
|
|
|
Ipuin pertsonaia ezagun
|
batzuen ingurukoak
be badira. Halan, Martin Sugin, Gure Jauna eta San Pedro, abade kazarien ipuin bat baino gehiago dira Don Fakundoren erbia lekuko, hiru estudianteena, idazleak Hiru ikasleen bazkaria deritxana, eta beste halako batzuk.
|
|
|
Leku izen batzuk, eta pertsona izen
|
batzuk
be, asmauak barik, jaioterritik batzuetan beste herriren batetik hartuak edo egokituak dira. Halan izentetan da Morgako Erroteta auzoa pertsonaia biren bidez, batean" Josepa Errotetako" eta bestean" Peru Errotetako"; Erroteta auzoa izentetan da Hil bat zaintzen ipuinean, Andramaritik Gerekizera bidean, Morgakoeneren Morrokone igarota hurrengo datorrena; ipuin berean" Morrokoneko Peru" lez be agertzen da.
|
|
|
Mari Pepak bidean zehar bainotsan koplatan Praiskuri!: burubide horrek min handia emoten eutsala, bere laguntasun gozo barik bizi ebala aurrerantzean, eta ez dakit zenbat gauzeztankeria; negar antzeko
|
batzuk
be egin ebazan eta.
|
|
|
Gogamen bat etorri jakon orduan burura. Gure Jauna, San Pedroren laguntasunean, Euskal Herritik ebilenez, zorro bat eskatuko eutsan berari, beste
|
batzuk
be eskatu eutsienez. Eta zorro honegaz bizimodu segurua izango eban.
|
|
|
Bai zera izan! Neure irakurle
|
batzuk
be ezagun baneuz ezagun!...
|
|
|
Ipuina, ipuin da, irakurle. Eta zuk badakizu nik bestean, irudimenak, ipuin bat mamintzean, egia ez diran edo ohitura arloan ondo ez legokezan gauzatxuren
|
batzuk
be asmau egiten dituala. Ohartu, bada, hauxe, irakurle.
|
|
|
Eleizara urrunagokoak be bai: Olabarriko eta Ganbe aldeko
|
batzuk
be.
|
|
|
Ez dut hanka sartu nahi. Eta gainera, badira egia jakiteko beste modu
|
batzuk
be, ez?
|
|
|
[.] Izkiludunen lagun, emakume
|
batzuk
be eton dira, garbikuntza egiteko ta.
|
|
2010
|
|
|
NEKANE. (profesional) Jakina ezetz, baina beste aukera
|
batzuk
be aztertu behar ditugu.
|
|
|
NEKANE. Akaso, baina bizitzan badira beste gauza
|
batzuk
be.
|
|
|
Ni neu ez noa han eta hemen esan diran gauzak aipatzera eta gitxiago oraindino iritzi horreek eztabaidatzera. Egia da, Elizan gotzainak aukeratzeko beste bide
|
batzuk
be erabili izan dirala. Baina gaur egungo bidea danok dakigu zein dan eta bide hori aldatu be egin leitekela.
|
|
2011
|
|
|
Bedar berdea, batetik, lantzarretan edo barrutietan berez hazten zana zan, udabarritik aurrera; behiak kanpora aterata lantzarrean batzen ebena; baina bestetik, soloan ereiten izan dira beste mota batzuk: sekulabedarra, alfafea, frantsesa eta hirukotxa ziran ezagunenak, baina oloa, ailurbea eta beste
|
batzuk
be bai, behiei askara emoteko. Kalabazea be emoten jaken zatituta.
|
|
|
Baserritarren kasuan, erditu barriari oiloak eroatea zan ohiturea, oilo saldea indarbarritzeko ona izaten zala ta (aitak jaten eban oiloaren okelea). Baina ohikoak ziran, baita, osterantzeko jateko eta edateko
|
batzuk
be: galletak, San Blas edo Sansón edariak, Jereza eta holakoak.
|
|
|
Ezin genduan aukera hau igaroten edo galtzen itxi. Ikusten genduan gure nagusiak apurka apurka gure ondotik bajoiazala gure informanteetariko
|
batzuk
be joan egin jakuz bien bitartean, eta eurekin batera gorderik eukien altxorrik handiena, herriko hizkuntzaren parte bat. Halan bada, Labayru Ikastegikoek euskera eta herri jakintza gaietan esperientzia luzea eukiela kontuan hartuta, geure herri ondarea batu eta haren aztertze sistematiko bat egiteko asmoaz, eurakaz hartu emonean jarri ginan.
|
|
|
Beste kontu
|
batzuetarako
be batzen ziran auzokoak, esaterako, ermandadeetan: oraingo lako segururik ez egoan legez, auzo bakotxean edo batzuetan ganaduermandadeak egoten ziran.
|
|
|
Beste ofizio
|
batzuk
be baziran, euretariko batzuk gerora guztiz aldendu edo erdi baztertu badira be. Eleizakoetatik hasiko gara.
|
|
|
alde batetik, sakristauaren taldeek urteten eben eta hareei arrautzak emoten jakezan, gero eurek saldu eta diru apur bat aterateko. Bestetik, Mariaren Alabak alkartekoek be urteten eben eta, azkenik, beste herri
|
batzuetatik
be etorten ziran Morgara kantetan, Bermeoko andrak, kasurako.
|
|
|
Busturiko erreka guztiek itsasadarrera isurtzen ditue urak. Errekei izena ipinteko orduan, beste leku
|
batzuetan
be ohi dan lez, motibo deskriptiboetara jo izan da: iturburua non dagoan (Mapeko errekie), zein auzotatik igaroten dan (San Kristobaleko errekie), hurreko baserriren baten izena (Errebantako errekie), etxetik edo etxeetatik hurren dagoan erreferentzia orografikoren bat (beheko errekie), errekan bertan egiten izan dan jardun edo lanbideagaz lotutako izenen bat (Leixibarridxe errekie) edota huts hutsean errekie esaten deutsie lekukoek, gainerako barik.
|
|
|
Horrezaz ganera beste eskola
|
batzuk
be egon dira, eta guztiak 36ko gerratearen aurretik eregiak. Barezin eta Goierrin baziran auzo eskolak; Goierrikoari Larrazabaleko eskolea esaten deutsie, izen bereko baserriaren inguruan dagoalako.
|
|
|
Eurok ziran ordura arte herriko agintea euki ebenak. Honeek jauntxoak ziran, Ameriketan dirutzak egin eta herrira itzulitakoak; baina honeen artekoak ziran, aberatsen jaubetzetan errentan bizi ziran nekazari eta artzain
|
batzuk
be. Talde horrek, ikusiko dogunez, ardura zuzena euki eban gerraosteko mendeku eta heriotzetan.
|
|
|
Une horretatik eta 1937ko apirilaren 29ko gauera arte, Busturia Errepublikaren aldeko indarren gobernupean egon zan. Gerra egoereak halan eskatzen ebalako, neurri zorrotz
|
batzuk
be hartu ebezan Errepublikako agintari demokratikoek: irratiak eta armak konfiskatzea, telefonoa ebagitea, Arrotegitarren autoen jaubetza hartzea...
|
|
|
San Bartolome auzoan, andra talde batek taketak eskuetan hartuta, baimenik eskatu barik etxean sartu jaken marokoar bat kanpora atera ei eben. Mauruen aztarrena berba
|
batzuetan
be gelditu da: gaur be, lekuko zahar batzuek euren lobek janzten dabezan fraka zabalei moru frakak esaten deutsie.
|
|
|
XI. menderako dokumentaturik dogu Busturi1, udalerri honetako auzo izen ba tzuekaz batera Izpea (Aspe), Bareizi (Barezi, Parisi), eta eskualdeko beste toponimo ezagun
|
batzuk
be tartean dirala: Bermeio, Gernika, Luno, Mundaka.
|
|
|
Hipotesi zabalduena ukatzen daben beste eretxi
|
batzuk
be jalgi ditue beste lekuko batzuk: esaterako,* busti uri dala izenaren jatorria.
|
|
|
Parterak izaten ei ziran zantiratua egiten ekienak. Erditzekontuakaz zerikusirik ez eben beste andra
|
batzuek
be baekien zantiratua egiten, alkarri irakasten ei eutsien eta. Emakumeok entzute handia hartu ei eben sasoi baten busturiarren artean be.
|
|
|
Erritua amaitutakoan, irak lekuren baten ixten ziran usteltzen. Gure barriemoileak sats pilora botaten ebazan, baina beste leku
|
batzuk
be egokiak izan leitekezan; halan, teilatu hegaleko itogin edo itusuraren azpia. Behin irak usteldu ezkero, gari txak aldendu egiten ei dira.
|
|
|
Esakerea da bidezainen, kamineruen izerdiak bakarrik osatu leikezala gaixotasun larrienak; horren entzutea bada Bizkaiko beste herri
|
batzuetan
be. Izan be, gerraostean hamaikatxo hil ziran tifusak, sukar ustelak kutsatuta.
|
|
|
Hagineko minarentzat, ziporretan edo osinetan urteten dauen lora liladun bedar bat hartzen zan. Beste
|
batzuk
be baziran. Bata:
|
|
|
Non eukiten ziran enbarkazinoak? Ortxe Urkitzapen, Urkitzapen dau olako sarrera bat, eta or egoBaserritar
|
batzuk
be arrantzan egiteko botea eukien. ten sien enbarkasiñoak. Gero San Antonion uste dot... baia gero motorrakas da enbarkasiñoak, baia atxiñeko denporatan botetxuk ixen sien, erramutan ibiltxen sien, itxosuen para an geldi txe arraiñek... jente askorik es baia bai...".
|
|
|
Nire aurrekoez jarraituz, gure aitaren familiaren alaba nagusia Justina zan eta nik ezagutu nebanean, amama Zeziliak errepide ondoan eban janari dendearen ardurea eukan. Egia esan, dendan janariez ganera beste gauza
|
batzuk
be saltzen ziran; baina nik txokolate tabletak eta tramankulu erraldoiak erabiliz saltzen ziran orioa eta kafea dodaz gogoan. Zoritxarrez ez dot aurkitu tramankulu erraldoi hareen errasturik; gaurko gazteontzat harrigarriak izango ziran.
|
|
|
Bestelako zigor txikiren
|
batzuk
be izan ziran, beste eleizbarruti baten autortzak entzuteko debekua, esate baterako, horretarako hango gotzainaren baimena bazenduan.
|
|
|
Hamaika urtetan bizi izan nintzan Eskola Laboralean. Beragaz bazkaltzen eta afaltzen neban ia beti, gehienetan beste
|
batzuk
be gugaz zirala, eta asko be asko ikasteko aukera berezia izan nebala autortu behar dot, nahiz eta ez dakit ezer neuregandu edo ikasi neban. Buru traketsa izan behar, gero!
|
|
|
Badagoz parrokian beste ezinbesteko lan
|
batzuk
be, ezkontzako, hiletetako, bateoko... liburuak egunean jarrita eukitea eta abar. Hor be sekulako laguntza izan dau beti parrokiak, eta izan be!
|
|
|
Mendebaldeko kulturaren aurrelariak izan ziran Greziako idazleak be ondo aztertuazoten euskuezan orduan geunkazan irakasle jakintsuek eta greziar kulturaren zaleek; aita Mayor ospetsuak danen gainetik, baina baita beste
|
batzuek
be, alemanez idatzitako liburuak gaztelania jatorrera itzuli dituen aita Garridok, esate baterako.
|
|
|
Urte bakotxeko gai nagusi bi horreezaz gain, beste gai
|
batzuk
be izaten genduzan filosofiako urteetan, latinez barik, gaztelaniaz: filosofiaren historia zala, zientzia eta filosofiaren arteko mugak zirala, sikologia esperimentala zala, soziologia zala...
|