|
2008
|
|
|
|
Batzuetan
ez zuen testua biltzen:
|
|
|
Ez dakit zuberotar euskara denez edo beste mintzaira bat.
|
Batzuetan
ez ditugu Iparraldeko hitzak erabiltzen, bost, > beste, > ostegun, > arrasti, > amama> eta aitata> eta iga > ran> erraiten dugu eta beste orduz bai, hitzeman, >. gaz telaniazko azentu tonikoaren antzekoa darabilgu eta fonetikan, hitz askotan, denetan ez,, u?, ü> bilakatu.
|
|
|
Bizkaierak auzolana behar du eta adostasuna. Irakasleak jakin behar du zelan irakatsi, baina
|
batzuetan
ez daki zer irakatsi, zer biz kaiera. Halakoetan arautu beharrean gara.
|
|
|
Hasierako garaiak ziren. Bide asko urratu ziren, batzuetan asmatu zen, beste
|
batzuetan
ez. Bakoitza bere aldetik ibili zen, eta hori da, batez ere, garai honen ezaugarria, lankidetza falta.
|
|
|
Gehienetan harrapatu ditut lekukoak han hemenka. Bakan
|
batzuetan
ez. Horren berri eman dut liburuan.
|
|
|
Beste
|
batzuetan
ez dago hain argi lehen begiratuan nola sailkatu behar dugun buru den izen eratorriaren oin den aditza, ez akusatiboa den, ala balio arazlea duena:
|
|
|
Laburbilduz, euskara katedra Azkueren lehen plataforma izan zen, Bizkaiko Diputazioaren gerizpean boteregune bat eskaini ziona, nahiz ez berak gura zuen bestekoa. Beraz katedraren inguruan batetik AzkueDiputazio arteko elkarrekintza bat egon zen, Azkuek gauza batzuetan bere aldera ekartzen jakin zuena (subentzioak liburu batzuei, etab), beste
|
batzuetan
ez (Azkueren eredu linguistikoen aitortza ofiziala Bizkaia osoan adibidez). Katedraren inguruko beste elkarrekintza nagusia Arana Goiri eta Azkueren artekoa izan zen, abandotarrak bilbotarraren boteregune hori beretzat eskuratu nahi izan baitzuen, eta ezin izan zuenean mugatzen saiatu zen, edo bere alderantz eragiten.
|
|
2012
|
|
|
Sarrionandiak bestelako hizkuntzak ikusarazi nahi ditu, ikusgarritasuna eman Mendebaldeko kanonean, ikusezinak? izan diren hizkuntzei; badirudi
|
batzuetan
ez dela konformatzen hizkuntza txikietan idatzitako literaturak euskaratzearekin, eta itzulpenez gain izenburuak edota jatorrizkoak ere jatorrizko hizkuntzan eman nahi izan dituela, literaturaz gain hizkuntza bera ere ikusgarri egiteko.142 Aldiz, itzulpena egiteko erabili duen zubi hizkuntza, hizkuntza, handi, edo, lehen mailakoa?
|
|
|
bikoteaz osatutako multzo errematikoa enuntziatu parentetikoaren aurretik kokatzen du: bien artean
|
batzuetan
ez dago tarterik eta beste batzuetan egon litezkeen sintagmek beste mintzagai batzuen itxura hartzen dute.
|
|
|
bikoteaz osatutako multzo errematikoa enuntziatu parentetikoaren aurretik kokatzen du: bien artean
|
batzuetan
ez dago tarterik eta beste batzuetan egon daitezkeen sintagmek beste mintzagai batzuen itxura hartzen dute.
|
|
|
bikoteaz osatutako multzo errematikoa enuntziatu parentetikoaren aurretik kokatzen du: bien artean
|
batzuetan
ez dago tarterik eta beste batzuetan egon litezkeen sintagmak beste mintzagai batzuen itxura hartzen dute.
|
|
2013
|
|
|
Beste artikulu batean ere mintzatu zen Arras hiritik gora, ingelesek Lilleren parean egin zituzten aitzinamenduez, alemanei hainbat herri, gizon eta arma hartu zizkietela zehaztuz.
|
Batzuetan
ez zen deus jakiten, baikortasuna zabaltzeko artikulu huts batzuk baitziren. Adibidez, 1916ko martxoan, Verduneko guduari buruzko aipu hau egin zuen Saint Pierrek:
|
|
|
Jasaten ari ziren hirugarren negua zen, eta artikulu horretan egoera gogor horretaz asea zela erakutsi zuen Zerbitzari k. Elurra ere aipatu zuen, baina aldi horretan, beste
|
batzuetan
ez bezala, alde ezkorretik aritu zen kasu horretan ere, baina ez elurra ez zitzaiolako gustatzen, baizik eta elurra lohiaren areagotzearen faktore baizik ez zelako izanen, eta beraz elurraren aipamen horretan ere lohiaren beldurra ikusi behar da. Ikaragarrizko lohi eta putzuak umorez ere aipatzen zituen:
|
|
2021
|
|
|
Baina ez da kasua, a hori ez da izenaren parte, mugatzaile arrunta baizik. Eta mugatzaile guztiekin gertatzen den gisan,
|
batzuetan
ez da jarri behar (ikus 15 kapitulua): mendian/ Euskaltzaindian bai, baina mendiko/ Euskaltzaindiko, mendira/ Euskaltzaindira, menditik/ Euskaltzainditik eta abar.
|
|
|
pertsona eta leku deiturak (Andoni, Eider, Agirre, Ataun, Anboto, Luzaide, Ainharbe...). Mugatzailea hartzea edo ez hartzea da marka morfologiko argiena izen arruntak eta bereziak elkarren artean bereizteko, baina
|
batzuetan
ez da betetzen arau hori, ikusi dugunez. Aipuforma, beste hizkuntza batzuetan ez bezala, artikuluduna da euskaraz.
|
|
|
Kuantifikazio izenak dira belar izpia, laranja atala edo laranja ziztorra gisakoak. Ez dute multzo bakarra osatzen, eta
|
batzuetan
ez da argi izen bera ez ote daitekeen sail batean baino gehiagotan sar. Kuantifikazio izen hauen artean badira izen hesitzaileak (belar izpi), neurri izenak (kilo bat haragi, baso bat esne) eta multzo hitzak (jende pila bat).
|
|
|
adiskide talde bat, bi liburu multzo, gezur korda bat, perla hari bat, mahats okoa eta abar.
|
Batzuetan
ez da beharrezkoa izaten izen kuantifikatua agerian ematea: kopa bat hartu zuen, talde txiki batekin bildu zen, izpia sudurretik sartu zuen eta abar, bai baitakigu, testuinguruaren arabera, zeri buruz ari garen, zeren kopa den, zeri dagokion taldea, edo zeren izpia den sudurretik sartu duguna.
|
|
|
10 Beste
|
batzuetan
ez dago jakiterik egi ala tegi den atzizkiaren forma: artegi, itegi... oinarriaren amaieran herskaria dagoenez, hitz berrian beti herskari ahoskabea genuke, atzizkia bokalez nahiz kontsonante herskariz hasi (Mitxelena 1977b:
|
|
|
Baina beste
|
batzuetan
ez dago ka oinarririk; beraz, katu osorik hartu behar da atzizkitzat (de Rijk 2008). Hala gertatzen denean, oinarria izan daiteke aditz kategoriakoa, postposizioa, zein adjektiboa:
|
|
|
18.6.2k Esan dezagun, azkenik,
|
batzuetan
ez dela batere erraza zehaztea zer den egokiago, en edo ko erabiltzea: etxeko teilatua edo etxearen teilatua?
|
|
|
Hori da egoera neutroa, ez markatua. Baina
|
batzuetan
ez du ez artikulurik ez erakuslerik. Segidan jartzen ditugu kasu horiek.
|
|
|
Adibidez, elkar ikusiko dugu gero esan beharrean, ikusiko gara edo elkar maite dugu esan beharrean maite gara bezalakoak hedatuak daude.
|
Batzuetan
ez daude batere argi mugak. Ikus, bestela, Azkueren adibide hau, non bi joerak ageri baitira:
|
|
|
elkarbanatu, elkarbide, elkargainka, elkarbildu, elkarganatu, elkargo, elkargune, elkarkidetza, elkarkidetasun, elkarkuntza, elkarlan, elkarleku, elkarlotu, elkarlotura, elkarneurgarritasun, elkarretaratu, elkarrizketa, elkarrizketatu, elkartasun, elkarteburu eta abar ageri dira egungo testuetan. Hizkuntzak holako hitzen beharra du, baina
|
batzuetan
ez dirudi modu egokian eratuak direnik.
|
|
|
Peruk eta Inixik batak bestearen ohean egin zuten lo. Beste kasu
|
batzuetan
ez dago desberdintasun handiegirik: Bi oilarrek elkar hil zuten= Bi oilarrek bata bestea hil zuten; Gu elkarren ondotik pasatu ginen= Gu bata bestearen ondotik pasatu ginen.
|
|
|
‘Ez dakigu haserrea igaro zaion’). Beste
|
batzuetan
ez: Honezkero badu beste jabe bat (Soroa).
|
|
|
Nolanahi ere, ez da beti erraza zehazten aditz batek zenbateraino galdu duen bere esanahi semantikoa, edo zenbateraino eusten dion esanahi horren muin nagusiari; ñabardura eta xehetasun asko aurkituko ditugu aditzaren eta egitura bakoitzaren arabera, eta horien berri ematen saiatuko gara;
|
batzuetan
ez da argia lehen mailako predikazioaren aurrean gauden edo bigarren mailako predikazioaren eredura hurbildu garen. Hiru azpisail nagusitan emango ditugu era honetako egiturak, nagusiki Zabalari (2003) jarraituz:
|
|
|
30.6.4.1.1c Izen gobernatzailea isilpean dutenak.
|
Batzuetan
ez da ageriko izenik izenlagun osagarrietako (e) lako menderagailuaren ondoren. Baina, izena isilpean utzi arren, mugatzailea gordetzen da:
|
|
|
(Ks), (Ko) eta (Kd), hurrenez hurren. Predikatu berak, adieraren arabera edo hartzen duen laguntzailearen arabera, batzuetan ezarriko du kontrola, eta beste
|
batzuetan
ez.
|
|
|
Are gehiago, sarritan aurkakotasuna iradokizunen artekoa da: bigarren perpausak
|
batzuetan
ez dio aurrekoaren iradokizunari zuzenean kontra egiten, beste iradokizun baten bitartez baizik. Horixe da, hain zuzen, ondoko adibide honetan gertatzen dena:
|
|
|
Nolanahi ere, edo rekin gertatzen den bezala,
|
batzuetan
ez da erraza edota juntagailuak zein balio hartzen duen ikusten.
|
|
|
(Atxaga). Nolanahi ere, ohart gaitezen adibide hauetan aditzaren aspektuaren aldetik molde desberdinak ageri direla; eta lehenengo juntagaian batzuetan aditza azaltzen dela, eta beste
|
batzuetan
ez.
|
|
|
Juntagailu hautakarien artean edo bakarrik erabiltzen da balio honetarako. Sinonimia edo baliokidetasuna batzuetan guztizkoa izaten da, baina beste
|
batzuetan
ez da hain estua izaten. Adibideak nonahi aurki daitezke, kategoria edo mota askotako juntagaiekin:
|
|
|
Aldiz, mota desberdineko perpausak juntatu nahi direnean, egoera desberdinak aurkitzen ditugu.
|
Batzuetan
ez dago mota desberdineko perpausak juntatzerik: galde perpausa eta aginte perpausa(* non bizi da?
|
|
|
Semantikoki menderagailu nahiko neutroa da —emendiozko juntagailua bera bezala— eta denbora, modua, baldintza... adierazteko erabiltzen da. Bilakaera horren adierazgarri izango lirateke ezkerreko laguntzailearen elipsia duten adibideek erakusten dituzten ezaugarriak, eta
|
batzuetan
ez da erraza gertatzen juntaduretako adizki laguntzailearen elipsia non amaitzen den eta menderakuntza non hasten den zedarritzea. Esan dugu era honetako egituretan irakurketa simetrikoa lortzea zaila gertatzen dela:
|
|
|
white house, big horse. Baina egitura zaharkitu
|
batzuetan
ez dira izenaren ondotik doazen adjektiboak ere falta: They heard creatures unseen.
|
|
|
Eta erabilera onartzen bada ere, toki batetik bestera erraz aldatzen dira erabilera horrek bete behar dituen baldintzak: toki batzuetan lagunartean erabiltzen da, bereizketa gehiegi egin gabe; beste batzuetan mutilen artean bakarrik bai, baina nesken artean ez, edo mutilek neskei bai eta alderantziz ez; toki batzuetan anai arreben artean bai, beste
|
batzuetan
ez; senar emazteen artean bai, edo ez, tokiaren arabera eta abar1 Nolanahi ere, nekez egin dakioke hika adeitasuna eta" distantzia" zor zaion norbaiti2 Hori dela eta, erabilera baztertuago den tokietan desegokitzat," ijito hizkeratzat" (Azkuek ematen du horren berri) hartu izan dute batzuek. Zernahi gisaz, eta zenbait girotan, badirudi gaur berriro berpizten ari dela galdua zuten zenbaiten artean.
|
|
|
Hala ere,
|
batzuetan
ez da erraz jakitea zein motatako aposizioa dugun aurrean. Adibidez, eman dezagun badirela denok ezagutzen ditugun Garate izeneko mediku bat, andereño bat eta futbolari bat, eta haien artean bat bereizi nahi dugula egiten ari garen elkarrizketan:
|
|
|
Izenaren" aldaketa" hori oso zentzu zabalean hartu behar da hemen,
|
batzuetan
ez baitute benetan izenaren inolako ezaugarririk adierazten, nola ez den, esan bezala, ezaugarritasun hori aski modu zabalean hartzen. Bistan da etxe handia, auto garestia edo gerla izugarria sintagmetako adjektiboek ezaugarri baten berri ematen digutela.
|
|
|
14.2.8.2b Adjektiboari buruz egin diren lanetan, holako adjektibo ez ebakitzaile horiek moduzko adberbioekin lotu izan dira: irakasle ona, berez, ongi irakasten duen norbait da (irakasle on – ongi irakatsi), nahiz erlazio hori ez den beti sistematikoa, eta
|
batzuetan
ez da betetzen: ganibet ona (irakasle izena irakatsi aditzarekin erlazionatua da, baina ganibet izenak ez du pareko aditzik).
|
|
|
Ontzi gogorra, baina gogor ematen badiozu hautsiko da azkenean; Maite zintzoa da, eta aski zintzo jokatzen du beti; Bide luzea egin genuen elkarrekin, eta luze mintzatu ginen hortaz; Liburu horiek merkeak dira eta merke erosi ditugu.
|
Batzuetan
ez da erraz gertatzen horiek zer diren zehaztea, baina mugagabean doazelarik adberbioak direla esan dezakegu. Ohartzen bagara, denek galdera mota berari erantzuten diote:
|
|
|
14.8b Esan dezagun, laburtzeko, kategoria aldaketa hauek egiten dutela posible batzuetan adjektibo garbiak direnak (dotore, luze, ilun) adberbio gisa erabiltzea, adberbioak izatea beraz, nolakoa den testuingurua. Kategoria aldaketa prozesu hauek ez dira inoiz ere unibertsalak eta
|
batzuetan
ez dira emankorrak, esan nahi baita, adjektibo guztiak ez direla modu automatikoan adberbio gisa erabiltzen ahal. Badira beste mota bateko aldaketak ere:
|
|
|
28.9.2h
|
Batzuetan
ez da hain erraza zein motatako aposizioa den bereiztea. Adibidez, Garate izeneko pertsona bat baino gehiago ezagutzen baditugu, Garate futbolaria esatean, Garate izeneko pertsonen multzoa zehazten edo murrizten dugu, Garate guztien artean futbolaria dena bereizten da.
|
|
|
Batzuetan argi dago ez direla kontzesiozkoak; beste
|
batzuetan
ez dago hain argi kontua. Izan ere, muga irristakor samar batekin egiten dugu topo hemen, ela edo elarik hutsa duten kasuetan bezala:
|
|
|
denbora, modua, kontzesioa...
|
Batzuetan
ez da erraza horietako zein balioren aurrean gauden jakitea14.
|
|
2023
|
|
|
Beraz, hizkuntza ez formaletik eta informaletik urrun gelditzen zaigu, ikasgelan ahozkotasuna espresuki erabiltzen ez badugu erregistro horiek lantzeko.
|
Batzuetan
ez gara konturatzen, ikasgelan erregistro guztiz formala erabiltzen dugula, eta harritzen gaitu, etxean edo gizartean euskara erabiltzeko aukera handirik ez duten ikasleek erregistro ez formala eta informala erabiltzeko zailtasunak izateak. Ardura ez da eskolarena bakarrik, baina elkarlana behar da afera horretan, gero ikusiko dugun moduan.
|