2000
|
|
Bata, estatubaten gaineko burujabetasuna, monarkari zegokiona; eta bestea, haren jabetzen etaharen beraren pertsonaren gaineko burujabetza pertsonal mugatua, banakako pertsonari zegokiona. Menpeko herritarren populazio
|
baten gaineko
subiranotasuna izanzezakeen agintari batek, baldin eta askatasun pertsonala (potestas in se ipsum) etajabetza pertsonal pribatua (potestas in re) errespetatzen bazituen.
|
2005
|
|
Aitzitik, hauteskundeen emaitzek apur bat gora igo dute subiranotasunaren maila. EAJ EAk galdu duen bozen zati
|
bat
subiranotasun erradikalagoen aldera joan da. Beraz, subiranotasuna ez da ahuldu.
|
|
Beste modu batera esanda, subiranotasuna azalduko dugu. Horrela jakin ahal izango dugu zein herrik duen subiranotasuna, zein erregek duen subiranotasunik sendoena, zeinek duen zati
|
bateko
subiranotasuna bakarrik, nortzuek duten besterentzeko eskubidea eta nortzuek ez.
|
2008
|
|
Iturrigaray Espainiarekiko loturak eteteko prest agertu zen. Kreol talde
|
batek
subiranotasunaren aldeko mugimendua abiatu zuen, baina gatxupinek Iberiar penintsulan jaiotakoen mespretxuzko izena ez zituzten koroaren pribilegioak galdu nahi eta 1808ko irailaren 15ean Jauregi Nazionalari eraso eta erregeordea atxilotu zuten, erregeari iruzur egitea leporatuz. Hego Amerikako historiako lehen estatu kolpetzat jo genezake.
|
2009
|
|
Nazio estatua: lurralde murriztu
|
baten gaineko
subiranotasun bakarra
|
2010
|
|
Aldiz, badira alderdien bat
|
bateko
subiranotasun gosea mesfidantzaz begiratzen dutenak ere. Horietako bat da CUP Candidatura d' Unitat Popular mugimenduko kide Xavier Angelergues (Bartzelona, 1977):
|
|
Helburu horiek lortuta, gainera, Europar Batasuneko gainerako herrialdeen maila berean jartzen ginen, kontuan izanik ordurako begien bistakoa zela, alegia Europar Bankua eratu eta euroa sortzearekin batera, urte gutxitan politika monetarioa Batasunaren esku egongo zela, eta politika fiskala baino ez herrialdeen eskuetan. Estatuek bere berea zuten garai
|
bateko
subiranotasun monetario eta finantzariotik, subiranotasun fiskalak bakarrik iraungo zuen.
|
2013
|
|
Urtebete falta da, horrela esaten genuen osteguneko elkarrizketa bitartean, eta badago denbora hitzaldiak, mahai inguruak eta behar direnak antolatzeko; baina jarduera gutxi dago gure herrian zuen prozesuaren gainean. Dagoena herri ekimenak eratu du, baina erakunde publikoek Groenlandiako iceberg despopulatu
|
baten
subiranotasun prozesuarekin edukiko luketen jarrera bera daukate, orain artekoan. Uste dut euskal herritar askok, katalan askok ere bai, gustura ikusiko luketela Urkullu lehendakariaren bisita instituzionala Kataluniara, katalanen erabakitzeko eskubidearen aldeko mezuak ematera ez ezik, elkartasuna adieraztera.
|
2016
|
|
51). Estatua zer zen definitzerako orduan, Herzl ek zehaztu zuen lur eremu zehatz bat baino pertsona multzo
|
baten
subiranotasun nahia:
|
2017
|
|
Nik, ordea, hauxe gehituko nuke: ez da subiranotasunik partekatu estatu mailatik behera, izan ere, komunitate
|
batek
subiranotasuna parteka dezan, subiranoa izan behar baitu hasteko. Ondorioz, Espainiak (ez eta Erresuma Batuak ere) ez du erakusten ko subiranotsunaren funtzionamendu berririk.
|
2021
|
|
Bake proiektuak adiskidetzea bermatu du, eta merkatu bakar
|
batean
subiranotasuna partekatzeko aukera eskaini. Orain, lider batzuk proposatu dute eztabaidatu egin behar dugula zehazteko gainerako estatuen aurrean identifikatu eta defendatu behar dugun ala ez.
|
2022
|
|
1903an, Kolonbiatik bereizi eta egun batzuetara, AEBrekin egin zuen tratua Panamak, kanala eraikitzeko beste proiektu baten inguruan. Kanala estatubatuarrek eraikiko zuten (eskulan merkea bilatzen jakin zuten haiek ere, eta Karibeko uharteetako langileek egin zuten lan gogorrena), baina kanalaren erabateko kontrola eta inguruko lur zerrenda
|
baten gaineko
subiranotasuna ere berentzat gordeko zituzten, betiko. 1914an inauguratu zuten zorioneko kanala (esklusa sistema batez baliatzen dena, itsasoaren mailakoa egitearen zailtasunak ikusita), Panamaren XX. mendeko historiaren osagai ezinbestekoa izan dena.
|
|
Mundu mailako oreka hauskorra apurtu egin da Errusiak Ukraina inbaditu duenez geroztik. Eraso justifikaezina da erabat, Nazioarteko Zuzenbidea urratu baita indarkeriaren bidez Herri
|
baten
subiranotasuna bortxatzean eta bere lurraldea okupatzean.
|
|
Jatorrizko herrien bozeramaileak eta autore autoktonoak sarritan ez datoz
|
bat
subiranotasun kontzeptuari eman behar zaion esanahiarekin.82 Batzuek kolonialismo forma baten adierazpena ikusten dute bertan, beste batzuek Mendebaldeko inperialismoaren finkapena hautematen dute, eta beste batzuen ustez, esaterako, funtsezko tresna bat da nazio autoktonoen autodeterminazioa bultzatzeko eta, ondorioz, beren jatorrizko subiranotasuna aitortua izateko.
|
2023
|
|
Txileko ezkerraren apustu legalista eta iraultzaileak Latinoamerika osoa irradiatu zuen, eta eztabaiden erdian aberastasunaren banaketa eta ondasun komun naturalen beharrezko nazionalizazioa bezalako ideiak jarri zituen berriro. Hirugarren Munduko nazio
|
batentzako
subiranotasun nazionalaren birkonkista aldarrikatu zuen yankien inperialismoaren aurrean, garapenerako eta demokraziarako eskubidea aldarrikatu zuen ordena nagusiarekin hausteko, eta Estatu burgesak sozialismorako trantsizioan zuen lekuaren auzia planteatu zuen.
|
|
Bizik, «lurralde burujabe bati» buruz mintzatzean, burujabe hitzaren egiazko erranahia desitxuratzen du, zeren subiranotasuna lurralde
|
baten gaineko
subiranotasuna da; hau da, lurralde bateko herria da burujabea edo ez, ez lurraldea. Bizik, Euskal Herri burujabeaz hitz egiten duelarik, euskal lurraldeaz hitz egiten du, ez euskal populuaz.
|