|
2001
|
|
|
Gure ondorengoek, orain pixkaren bat ahazturik badaukate ere, aurkituko dute berriz egunen batean Orixe, harrimenez eta espantuz. Gurasorik gabe mirariz jaioa balitz bezala, hor baitago gure aurrean ez oraingo, ez egungo eguneko, inoizko aldi urrun
|
bateko
seme dirudiela. Galileo aurrekoa dugula esan izan dut, jakite berriaren ukatzailea.
|
|
|
Eta nobela antzekoa da Peru Leartzako hau ere. Aita
|
baten
seme izanik, badute elkarren eitea, baina ez dira berdinak, ezta alderatzeko ere. Ikus dezagun zertan.
|
|
2002
|
|
|
Ama hilez gero sortua. Baina zu bezalako euskara modu
|
baten
seme, umezurtz izanagatik ere, ezin dateke gaizki. Zeren ondotik ere, zure prestutasuna, ohorea eta fama ona, baliatuko baitzaizu.
|
|
2005
|
|
|
Hau guztia idazten dut neure buruari zerbait argitu nahirik, neure denbora zerbait ulertu nahirik, ezen odolez eta suz egin ninduen denbora
|
baten
seme naiz, eta nolabaiteko azalpen bat aurkitu nahi diot honi guztioni, erre egiten bainau ez ulertzeak zer gertatu zen eta zer gertatzen ari den inguruan. Modu berean, eta neure bizitza konkretura etorrita, ez nuen ulertzen zer gertatzen ari zitzaion Adelari, nire ereduari, nire nerabezaroko gidariari, nire Atenea jainkosari.
|
|
2008
|
|
|
Ezezkuan nago ni egotez, eta ara zergatikan edo nola dan ori: ni neroni naiz, beste asko bezelaxe, etxean urikan eta argi indarrikan gabe eta eskolan oso enbazo gutxi egiñaz azitako
|
baten
semea. Ez, ez:
|
|
|
Arestian esan bezala, noizbait gaiaren inguruan hitz egindakoak ginen. " Lasai, iritsiko dira", erantzuten genuen senide edota lagunen
|
batek
seme alaben inguruan galdetzen zigutenean. " Ez daukagu presarik"," Oraindik gazteak gara" bezalako esaldiak botatzen genituen, eta biok bat gentozen erantzuteko garaian.
|
|
2009
|
|
|
Hari buruz kontatzen direnak ezin dira asmatuak izan. Lagun
|
baten
semea ustezko mediku horrengana joan zen, eta zenbateko zehatza gogoratzen ez badut ere, uste dut halako saio kopuru batengatik bost edo sei mila libera eskatu zizkiola. Mutiko hark ez dauka diru askorik eta negoziatzen saiatu zen.
|
|
|
Ez da gutariko bat! Printze
|
baten
semea ematen du.
|
|
|
Hartara, liburu dendako jabearen ustez, teknologia berriak ezin ziren esku okerragoetan egon. Are gehiago, argindar konpainia nagusiko burua koronelaren garaian ministro izandako
|
baten
semea zen.
|
|
|
Aitaren jaioterrira bizitzera etorri berria zen (Bidebarrieta 24), eta Alfan egiten zuen behar. Mario baino urtebete gazteagoa zen, eta hura bezala, Eibarrera beharrera etorritako familia
|
bateko
seme nagusia. Hain gaztea izan arren, zuela pare bat urtetik ETAkoa zen, ezkutuan.
|
|
|
Baina uko biribila eman zenien asmo haiei, kontra atera zinen, dena pikutara bidali zenuen; ezin nuen ulertu, lehen Lidiarekin nahi bai eta modu erritualean, berriz, ez nahi izate hura, zu baitzinen hazia sabelean eraman behar zuena, izarrek seinalatua, baina uko egin zenion, Jainkoaren kontra oldartutako aingeru eroriaren pare, eta ni pixkanaka erotuz joan nintzen, arrazoia zenuen, psikiatra batengana joan behar nuen, neure buruari esaten nion nola joango da ba yoghi bat psikiatrarengana, jainkoarren, ezinezkoa da, yoghia orekaren eredu da, ez didazu ulertzen, horixe da dena, aurpegiratzen nizun; baina ni nintzen ulertzen ez zuena, ama txikitandik galdu izanagatik desorekatua, inoiz ez nuen gainditu galera hura, zu nire zauri hura goxatzeko zori zorian egon zinen; taldeko tantra erritu hura pikutara bidali zenuenean, onerako izan zen zure ukoa, orain ulertzen dut, barkaizkidazu emandako kolpeak, inoiz barkatzen ez badizkidazu ere ulertuko dut, zakur baten antzera abandonatzen banauzu ere, epaile baten aurrera eramaten banauzu ere, laidoz bete eta kartzelara bidaltzen banauzu ere, zer salbatzaile gorotz izango nintzen ba, zer arraza berri sortuko nuen ba, zer aro berri ekarri, nire bihotzeko maitea errespetatzeko ere gauza ez nintzen eta, zu zeu izan nahi zenuelako baino ez, zuretik onena eman nahi zenidalako baino ez... ez, ez, ez, zaude, eutsiozu, ez itxi begi horiek, bizirik iraun behar duzu, ikusiko duzu, Linzan barazki salda beroa hartuko dugu, esne beroa eztiarekin, aspirina pare bat, dutxa beroa, bi egun jarraian lotan, eta gero txortan, biziberritu arte, gela txikia utziko digute biontzat bakarrik, ia inor ez da egongo, ulertuko dut nigandik ezer nahi ez baduzu, gehiago txortarik jo nahi ez baduzu, zakur bat bezala zure albotik uxatzen banauzu, merezia dut, Sara, istorio honetako birjina bakarra, bekatari batek bezala hitz egiten baduzu ere zure ahotsa aingeruzkoa da niretzat, esadazu, esadazu berriro: ...an, oraingo moduan, eta mendizaleak begira geratzen zitzaizkigun eta barre egiten zuten, eta gu alai, hitz egin eta hitz egin, eta kantari, orain ezin duzu kantatu, ia ez daukazu hausporik, orduan ederki kantatzen zenuen, soprano batek bezala, bordako amonari Cabrales gazta erosi genion, ura eman zigun edateko, gomazko bota zahar batzuk eskaini zizkigun, baina nik esan nion Himalaietako zamaketari
|
baten
semea nintzela, luma baten pare zinderamatzala, eta amona likits hark: aizak mutil, bero bero hoa ezta, bizkarrarekin titi koxkorrak igurtziz?; orain titi koxkorrak hotz hotzak dauzkazu, ia ez dizkizut sumatzen anorakaren azpian, utziko didazu berriro titimuturra ahoan dudala lo egiten?, edo agian bakoitzak bere ohean lo egitea nahiko duzu, edo bakoitzak bere gelan, edo agian Bilbora iristen garenean zure familiagana itzuli nahiko duzu, zain dauzkazu, nire erruz urrundu zara haiengandik, zure gurasoek maite zaituzte, besterik gabe, ezer eskatu gabe, maite zaituzte, eta ni ere maite naute, zu zoriontsu egitea besterik ez dute nahi, edo agian aski dute zoritxarreko ez bazara, min egin dizut, Sara, inoiz ez diot barkatuko neure buruari; zure nebak jakiten badu, Molotov koktel bat jaurtiko dit buru gainera, edo zure aitaren ehizako eskopetaz seko botako nau, merezia izango dut; ehiza, nola arbuiatu ditudan ehiztariak, gizaki atzeratuak iruditzen zitzaizkidan, zure neba ere bai, nahiz ehiztari izan ez, halere horien artekoa da, ikasia baina basatia; Iñigok zioen giza espeziearen aurrerapena izan dela ehiza, euskal endaren historiak hala erakusten duela, euskal arraza izan omen zen kanibalismoari uko egiten lehenetarikoa, eta erritu ekintza bihurtu omen zuten ehiza, eta hala kontzientziaren indibidualizazioa gauzatzeko aukera sortu; baina iritsia omen da ehiztariaren eta kanibalismoaren aurreko egoerara itzultzeko garaia, gizakia fruitujale eta baketsu zen garaira, modu horretan giza kontzientziari beste bultzada bat emateko, indibidualizaziotik harago.
|
|
|
Industrializazio prozesuarekin, gizarte eta ekonomia molde berriari doitu beharraren eraginez, familia nuklearra garatu zen: bikote heterosexuala, hiru
|
bat
seme alabez inguratua. Zenbaitzuen iritzian, aitaren boterea sendotu zen, emakume zein umeen mendetasuna sendotuz aldi berean.
|
|
2010
|
|
|
Herri baten barne historia inportanteagoa da zenbait gauza ulertzeko historia ofiziala baino. Behiala hain euskaltzale sutsua izan zen eta oraindik euskalduna den pertsona
|
baten
seme alabak gaur egun zergatik diren erdaldun hutsak euskarazko irakaskuntza nabarmen nagusitzen ari den garai honetan jakiteak gauza dezente argitzen dizkit niri; edozein azalpen sozio-politikok baino gehiago. Terrorismoak kalte handia egin dio Euskal Herriaren eta euskararen imajinari, eta okerragoa dena, jendearen euskal imajinarioari.
|
|
|
Ordurako jangelan gelditzen ziren bakarrak zirenez, lasai ederrean aritu ziren Raimundo eta Manuela gertatutako guztiari buruzkoak esaten, dena erabat sinesgaitza egiten zitzaion semeari eta honen emazteari. Ama
|
batek
semea ahizpari ematea, haurraren aitarekin hainbeste urtean harremanik izan gabe bizi ahal izatea harrigarria egiten baldin bazitzaion Xoxoteri, Ana Marik eta Juanitok egoera onartzea are irensten zailagoa zen beretzat, gurasoek garai haietan horrelako gauzak gertatzea hain arraroa ere ez zela azaltzen saiatzen ziren arren.
|
|
|
Danielari sinesgaitza zitzaion ama
|
batek
semea ahizpari ematea egin zuenak ikaratuta, lotsatuta edo dena delakotuta. Bere hogeita sei urteetatik urruti ikusten zen, edo ez zen ikusten, lanera etorria zen herriaren historia iluna, beldurrak, esamesak, moralkeria eta estutasun hutsalek josia, arautik ateratzea hain garesti ordaindu behar izaten zen mundu hura, erdi arotik gaurko egunetik baino hurbilago zegoela ematen zuena.
|
|
|
–Itsasoan ito egingo zinateke, seme, lehorrean bizitzen ikasi behar duzu, beste gizonekin batera, gizon
|
baten
semea zarenez.
|
|
|
demografia. Garai
|
batean
seme alaba ugari izatea normala zen herri honetako familiarik gehienetan. Gaur egun, ordea, Euskal Herria da jaiotzarik gutxien daukan herrialdetako bat.
|
|
2011
|
|
|
Janek neskaren aurpegia aztertu zuen. Harro zirudien, pozik, ama
|
batek
seme alaba txikiei oparia eman behar dienean bezalaxe. Anna ate ondora joan zen eta denda itxita zegoela adierazten zuen txartela eskegi zuen bertan.
|
|
|
–Bai, agiri bat sinarazten zion... Mutiko hura... milionario
|
baten
semea da... Une batetik bestera hiltzeko zorian dagoen agure zahar bat...
|
|
|
Garai
|
bateko
seme izaki, horrela agertzea gustatzen zitzaizun, horren defentsa egiten zenuen. Pieza bateko gizon agertu nahi zenuen.
|
|
|
Bale, hik hala badion, hala izango dun, baina hire lagun hori karlista
|
baten
semea dun...
|
|
|
Baina erabat desberdintzen dituena Jaun Zuriari egotzi zitzaion jatorria da. Badirudi XVI. mendea iritsi arte orok onartua dela Jaun Zuria Eskoziako (edo Britainiako) erregina edo printzesa
|
baten
semea dela eta aita ere odol horretakoa duela. XVI. mendearen lehen erdian, ordea, Juaristik (1978:
|
|
|
Handik aste batzuetara zaldun zenbait azaldu ziren Bitorian. Hildako gazte haietako bat Florentziako merkatari aberats
|
baten
semea ei zen. Espainiako Gobernuko agintariakaz berba egin eta auzia garbitzea eskatu zuten.
|
|
|
Modu bat, binaka lan egitea izaten zen. Aste batean baserri bateko gazteren bat ogi bila joan eta hurrengoan beste baserri
|
bateko
semea joaten zen. Horrela, bi baserrientzako ogia ekartzerik bazegoen hamabostean behin joanez gero.
|
|
|
Tratu hauetan aranztar
|
baten
semea ibili zen, Martin de Arostegui y Larrearen semea hain zuzen ere. Izen bereko gizon hau 1770 urte inguruetan CompañÃa de Asiento de Negros zeritzan esklabo merkatari taldearen partaidea zen.
|
|
|
... amaren bularra, haurraren janari; zerbitzuko lanean; ardo mindua edanaz historiaren tabernan; Nafarroa arragoa, argiaren pausaleku; nahiaren eta ezinaren borroka toki ekaitzez betea; langile
|
baten
semea naiz ni, aita bezala langile; kondaira urratu baten oihartzun oihukatua; aurrean papera ta atzean papera, periodikoak leituz ilustratzen gera; gauza denen gainetik, haizea bezala; realak cuatro uno galdu zuen atzo; isil isilik esan dezagun euskaldunen sekretua; ni naiz erreka zikinen iturri garbiak aurkitu nahi dituen poeta tristea; gure izatearen testigu zuzena; zure bular laztanen antsiz ...
|
|
|
Nik abesti batean aldarrikatu nuen langile
|
baten
semea nintzela. Aita fundizioko moldeadorea zen, eta Pasaiako Victorio Luzuriaga fabrikan egiten zuen lana.
|
|
2012
|
|
|
ikusarazten saiatu izan da. Ez da goxoa ama
|
bati
seme alabaren baten heziketa dela-eta bizi duen porrota aitortzen entzutea.
|
|
2018
|
|
|
âGrenoble eskualdekoa naiz, aberats
|
baten
seme bakarra. Aitak lurrak dauzka han, aziendak, eta xaboi lantegi  bat, etekin oparoak ematen dizkiona.
|
|
|
–Urkamendiko haietako
|
baten
seme al zara. Ahaide?
|
|
|
Arranoek harkaitzen kontra atzaparrak nola, gorte gizonek ere hala zorroztuak zituzten mihiak, ez baitzeukaten nire kontra jardun beste zereginik jauregiko aisia pasa nagitsuan. Ez zioten Baronet ospea sekula barkatuko auzo higuingarrienean jaiotako zerrizain
|
baten
semeari, txikitatik ezkurrak biltzeko baino armetarako su gehiago zekarren haurrari. Gezi mendekaria zatekeen izurritea, haien jakinetara iritsiz gero.
|
|
2019
|
|
|
Bi anaia etxe berean elkarrekin bizi eta bietako
|
bat
seme  alabarik gabe hiltzen bada, alarguna ez da beste familia bateko ezein gizonekin ezkonduko; koinatua ezkonduko da berarekin, koinatuari dagokion eginbeharra betez. Emakumeak izango duen lehen semeak hildako anaiaren izena hartuko du; horrela, ez da haren izena israeldarren artetik ezabatuko.
|
|
|
Felixek lau urte zituen, gurasoekin, Baionara bizitzera etorri zenean. Aita, Amikuze Larrasketako baserri
|
bateko
semea, Tignesko urtegiaren eraikitzeko obretako behargin bilakatu zen, bigarren mundu gerra ondoko urteetan. Han errotu eta emaztea ezagutu zuen.
|
|
2020
|
|
|
Berrogeita hamar urte inguru daramatza nirekin, sinisgarria zen; gizon hark izango zituen hirurogei urtetik gora?. Aspaldiko lagun zahar
|
baten
semea da. Aitak esku aparta zeukan sukalderako, eta semeak hari ikasi.
|
|
|
Mirandek gutuna idatzi zion Peilleni berarekin eta gizon frantses batekin geratzeko arratseko bederatzietan. Miranderekin batera beste gizon bat ikusi zuen sartzen, gizon gaztea, familia noble eta ezagun
|
bateko
semea. Eta gizon hark, nobelaren" gizonak" alegia, kontatu zion Peilleni Theresarekiko istorioa.
|
|
|
Denok harrituta gelditu ginen, baina berak eman zigun horren arrazoia. Di Stéfano okin
|
baten
semea zen, eta mutikotan makina bat irin zaku eraman behar izan zituen bizkarrean. Horren eraginez, lepo ingurua eta hankak sendotu zituen eta lasterketa motzetan oso bizkorra omen zen.
|
|
|
Amaren bularra, haurraren janari; zerbitzuko lanean; Nafarroa, arragoa, argiaren pausaleku; nahiaren eta ezinaren borroka toki ekaitzez betea; langile
|
baten
semea naiz ni, aita bezala langile; kondaira urratu baten oihartzun oihukatua;  aurrean papera eta atzean papera, periodikoak leituz ilustra  tzen gera; gauza denen gainetik, haizea bezela; realak cuatro uno galdu zuen atzo; isil isilik esan dezagun euskaldunen sekretua; ni naiz erreka zikinen iturri garbiak aurkitu nahi dituen poeta tristea; gure izatearen testigu zuzena; zure bular laztanen...
|
|
|
Beraz, akaso ez nuke hainbeste harritu behar. Edonola ere, nik diskoari izena jarri behar izanez gero, lehenago deituko nioke Langile
|
baten
seme.
|
|
|
Lehen ahapaldian bertan, adibidez: langile
|
baten
semea naiz, puntakoetan ez dugu izan ongilerik. Hirugarrenean ere, antzera:
|
|
|
Langille
|
baten
semea naiz ni,
|
|
|
Langile
|
baten
seme: Kantatzera noazu diskoa, 1976
|
|
|
Bere sei bertsoekin, Langile
|
baten
seme Leteren sorkuntza ildo jakin bateko pieza ederrenetakoa da. Esan dugu bertsolaritzak Leterengan eragin handia izan zuela; bere kantuen artean sail oso bat markatu daiteke ahozko tradizio horren ildoan.
|
|
|
Bertso tankerako abestien artean, batzuek ez dute dimentsio handirik edo transzendentalik hartzen; hor leudeke, adibidez, disko honetan bertan argitaratutako Gizon arruntaren koplak. Aldiz, Langile
|
baten
semeren kasuan, bertsolaritzaren formak bat egiten du sakontasun lirikoarekin, ikuspegi sozial, historiko eta kulturalarekin. Adierazmoldea dentsitate handikoa da, trinkoa, eta ahozkotasuna darien formulazioekin gauzatzen da:
|
|
|
Letek, Nafarroa, arragoaz gain, hiru abesti eskaini zituen: Langile
|
baten
seme, Gizon arruntaren koplak eta Euskalerri nerea. Emanaldian, ohitura zuen legez, kantariak azalpenak eman zituen kantuei ekin aurretik.
|
|
|
Gurasoak Edurne Bergaretxe eta Fermin Lete zituen, eibar  tarra bata, errenteriarra bestea. Aita fundizioko moldadorea zen, amak etxetik lan egiten zuen hiriburuko denda batentzat, eta Xabierrek berak langile
|
baten
semetzat zuen bere burua. Fermin, 27 urte zituela, gudari ibili zen 36ko gerran, eta gertakizun horrek oihartzuna izan zuen Leteren poesian.
|
|
2021
|
|
|
Irakurtzen ere, amatxori erruloak egiten dizkion emakumeak, Hermogenesek, ekartzen dituen aldizkari zaharretan ikasi dut. Badut lagun bat, esan zuen, harro?, Izarrako ikastetxeko irakasle
|
baten
semea da, estudiatu dituen liburuak uzten dizkit, erlauntzen ondoan ditudan harrien azpian ezkutatzen ditut, aitak ikus ez ditzan; bera ez da oso liburuzalea, dio burua jaten dizutela, txoratu egiten zaituztela.
|
|
|
–Duela hogei urte, kasuarekin obsesionatu nintzen, hitz egiten hasi zen, kostata?. Sorginaren Txabola trikuharriko hilketa bikoitzean hildako jaioberrietako bat nire lagunarteko adiskide
|
baten
semea zen. Vitoria klinikako jaioberrien gelatik desagertu zen.
|
|
|
Garai hartan on Xuliorekin ibiltzen zen beti, on Xulioren semearekin. On Xulio aita beste on Xulio
|
baten
semea zen (barreari eman zioten Xuliotarren Saga
|
|
2022
|
|
|
Haren gorputz sendokotearen balantzak jauzi txiki batzuk eginarazi zizkion lagunari espaloitik errepidera eta errepidetik espaloira. Polizia inspektore
|
baten
semea zen Corley eta aitarengandik zetozkion gorpuzkera eta ibilera. Eskuak aldamenetan zituela ibiltzen zen, gorputza tente eta burua alde batetik bestera zabuka.
|
|
|
Esteban, txakur emea akabatu zidana," munduan beldurrik handiena duen gizona" esanda ezagutzen zen herrian, eta hori, jauna, behin batean ezkonduta egon zelako eta behin
|
batean
seme bat izan zuelako dator. Orain nire gurasoak baino gaztexeagoa izango litzatekeen seme bat.
|
|
|
Eta denboraldi batez balio izan zuen. Hain gaizki ere ez familia txiro samar
|
bateko
seme batentzat. Horra benetako buruzagi bilakatua, benetako heroia, itxura batean.
|
|
|
Gizakiok bizitza deitzen diogun zori kosmiko
|
baten
seme alabak gara, eta bizi dugun eta egiten ari garen mundualdia da utziko dugun oinordetza, eta jakin gabe hilko gara aurreko garaiak baino ilunagoa den gurea ala etorriko direnak baino argiagoa den. Munta duen bakarra da zer egiten dudan nik nire garaia aurrekoak baino argiagoa izan dadin, etorriko direnak ez daitezen nirea baino ilunagoak izan.
|
|
|
Eta aurpegia emateko Ziburuko alkate berria aukeratu da, oro har, Eneko Aldana Douat, politikari ona, gaztea, guapoa gainera. Eta errefuxiatu
|
baten
semea, zeina halaber argazkietan agertu baita?. Baina zergatik aukeratu da Ziburuko jaun mera, eta ez adibidez Urruñakoa, bigarren herri hori populazioan izan arren lehenaren bikoitza?
|
|
2023
|
|
|
Zenbat eta zenbat gizaseme zintzo ez ote zituzten basaki torturatu zulo artan urtez ainbat euskaldunek ezkutuan emandako informazioei esker? Gogoan diat nola Meliton Manzanas torturatzaileak antxe torturatu zian ezaâun
|
baten
semea. Gorputza beltzunez beteta lepotik atzamar puntaraino, askatu zutenean gazteak ezin omenâtzian bere kabuz oiñez ibili ez aitzineâa ez gibeleâa, ez eta iñon jarri ere.
|
|
|
Ez zaigu ba bururatu guraso talde
|
bati
seme alabak hartu eta gauez ilargipean mendi ibilaldi bat egitea! Goizeko ordu bata aldera, ume batzuk nekatutanagoka hasi zirenean, belaze batean etzan ginen, zakuetan sartu, eta lo.
|