|
2000
|
|
|
" Ruido" estudioan hainbat rock eta pop talde ekoiztu eta grabatu ditu. Antzerki eta dantzarekin ere harremandu da inoiz eta hainbat lan burutu du telebista eta irratirako, batik
|
bat
publizitate kanpainen alorrean.
|
|
2002
|
|
|
Zenbait elementu geltoki guztietan egongo da, baina nasaren zabalera eta ekipamendua geltokiaren araberakoak izango dira. Txartela eskuratzeko makina, telefonoa, erloju digitala eta energia, komunikazio eta trafikorako unitateak batzen dituen modulu teknikoa ezarri da, guztia kristalezko aterpean eta ertz
|
batean
publizitatea jartzeko panela duela. Halaber, diseinuan beharrezkoak ez diren elementuak saihetsi dira, baita elbarrituentzako, haur kotxeentzako eta abarrentzako traba arkitektonikoak izan daitezkeen elementuak ere.
|
|
|
Horren ondorioz, produktu horiek merkaturatzen dituzten marka berberek beste batzuk merkaturatzen dituzte, marka berekoak baina graduazio txikiagokoak, ikusleei beren irudia helarazteko. Tabakoari dagokionez, duela gutxi, Madrilgo Probintzia Auzitegiaren epai batek eguzkitako betaurrekoen publizitate kanpaina bat kentzera behartu du Tabacalera, tabako marka
|
bateko
publizitate hesien estrategia berak erabiltzen baitzituen. Gaur egun, kontsumitzaileak garagardoen publizitate estatikoa debekatzen saiatzen dira, legez kanpokotzat jotzen baitute.
|
|
|
Bestalde, Ángel Font Un Sol Món eko zuzendariak uste du web bat izatea ez dela nahikoa herritarrek GKE bat dagoela jakin dezaten eta haren lana ezagut dezaten. “Horrekin
|
batera
publizitatea egin behar da material ukigarrian, hala nola informazio triptikoak”, dio. Haren iritziz, neurri horiek GKEen onurak handituko lituzkete Sarean, eta erakundeek Interneti buruz duten pertzepzioa hobetuko lukete, “gaur egun, 10etik 6,7 da”.
|
|
|
“Merkataritza elektronikoa sortzen ari da, internautei konfiantza eman behar zaie”, dio Pardok. Beste kanal
|
bat
Publizitate interaktiboa Espainiako publizitate merkatuaren %1 da. “Kode etiko berriarekin enpresa iragarleak motibatu daitezke Interneten sustapenerako beste kanal bat ikustera”, adierazi du Ignasi Biosca CIAko lehendakariak.
|
|
2003
|
|
|
Gironako eskualdeetan, beste ustekabeko bat ere izan zuen «Egunkaria»ko zuzendariak. Blanesera heldu zenean, «Egunero»n orrialde
|
bateko
publizitatea pagatzea onetsi izana eskertu nahi izan zion hango Udalari, eta, halatan, zer eskatuko, eta udalbatzaren ohorezko liburuan izenpetzeko galdegin zion alkateak. Martxelok, txantxetan, hotel gehiago eskatu zuen," milaka euskaldun etorriko zaizkizue-eta oporrak igarotzera, zuen elkartasuna eskertzera".
|
|
|
Pilar Villanueva, Salvador Peiró, Julián Libero eta Inmaculada Pereirok osatutako taldea saiatu zen egiaztatzen ea iragarkietako aipamen bibliografikoak bat datozen laborategietako publizitate mezuekin, gutxienez hipertentsioaren eta hiperkolesterolemiaren aurkako botiken kasuan. Bi arazoetarako diseinatutako botiken 246 iragarkiak aztertzean, ikusi zuten kasuen %44an erreferentzia bibliografikoak ez zetozela
|
bat
publizitate mezuarekin. Antzemandako irregulartasunik ohikoena botika bat sustatzea zen, laborategiak aipatzen duen saiakuntzan edo azterketan ebaluatu zen paziente taldea ez bezalakoa.
|
|
|
“Dagoeneko jabea zuen etxe bat saldu zutenen kasuak izan ditugu guk”, epaia. Kontsumitzaileek gehien eskatzen duten beste alderdi
|
bat
publizitate falta da. Kasu askotan, higiezin bat in situ egiaztatu aurretik bezeroari eskaintzen zaionarekin ez du zerikusirik.
|
|
|
Duela hilabete batzuk merkatutik desagertu zen botika klandestino
|
baten
publizitatea (Algoxyll 500) berriro erabiltzen da belarrez eta algez egindako beste serum miragarri bat sustatzeko, Xylokall 900 Nazioartean merkaturatzen da, eta sei astean 19 kilo galduko dituela agintzen du, dietarik eta ariketarik gabe, eta behin betiko. Halaxe jakinarazi zien atzo Ekintzan Dauden Kontsumitzaileen Federazioak (FACUA España), salaketa baten bidez, Osasun Publikoaren Zuzendaritza Nagusiari eta Osasun eta Kontsumo Ministerioko Espainiako Medikamentu Agentziari, besteak beste.
|
|
|
Horietako bat enpresa txiki eta profesional liberalei gai desberdinei buruzko argitalpenak edo buletinak bidaltzen dizkien enpresa bati dagokio, bizpahiru astez, eta, ondoren, faktura bat bidaltzen du harpidetza gisa, non enpresa salatzaileen banku kontua jasotzen baita. Beste espediente bat Telefónicaren fakturen oso antzekoa den dokumentu bat postaz bidaltzen duen enpresa bati ireki zaio; beraz, hartzaileek uste dute operadorearen faktura bat dela Orrialde Horiak berritzeko, eta, berez, banku transferentzia bat egiten dutela web orri
|
batean
publizitate espazio bat kontratatzeko. Ikertutako azken enpresak European City Guide delakoaren antzeko jarduera du; beraz, dokumentu berean publizitatea kontratatzeko agindua bidaltzen du eta hartzailearen datuak egiaztatzen ditu, Interneteko enpresa bilatzaile eta direktorio batean sartzeko.
|
|
2004
|
|
|
Ebazpenaren testuaren arabera, Vigoko (Pontevedra) Auzitegi Nazionaleko A.M.S. aretoan berraztertzeko errekurtsoa jar daiteke APDren aurrean edo Arvato Services erakundeari 2002ko azaroan salatu zien, hirugarrenei datuak lagatzeagatik eta haiek erabiltzeagatik. Salatzaileak APDri jakinarazi zion 2002ko azaroaren hasieran finantza erakunde
|
baten
publizitate bidalketa bat jaso zuela, hau da, hura egiteko zerrenda Bertelsmann Direct enpresak egin zuela, eta hara jo behar zuela datuetara iristeko, haiek zuzentzeko eta ezabatzeko eskubideak erabiltzeko. Enpresa horrekin harremanetan jarri ondoren, jakinarazi zioten datuak Irakurleen Zirkuluak eman zituela, berak baimenik eman ez arren.
|
|
2005
|
|
|
Badira politikoen aholkulariak eta nik dakita zer oraino.
|
Baten
publizitatea ikusi dut: kartologo parasikologo mañetista.
|
|
|
kaletarra, ikasketa maila batekoa, nagusiki klase ertain eta altukoa, eta nolabaiteko euskal kezkaduna. Ezaugarrion zeharkako barrespen
|
bat
publizitatean aurki daiteke, burges jendeari zuzendua baitago (cf. V. 10 §).
|
|
|
garraioa, ostatua edo garraioaren edo ostatuaren osagarri ez diren beste zerbitzu turistiko batzuk, baina bidaia konbinatuaren zati garrantzitsu bat badira. CECUk gogorarazi du Bidaia Konbinatuen Legearen helburu nagusietako
|
bat
publizitate engainagarria saihestea dela, kontsumitzailearen kalterako. Horretarako, informazio argi eta zehatza duen liburuxka bat eskaini behar da, kontratatutako prestazioak liburuxka horretan hasieran eskainitakoekin bat etor daitezen.
|
|
2006
|
|
|
Establezimendu edo objektu
|
baten
publizitateak hedabideetan produktu horrekin asebeterik ez bazaude dirua itzuliko dizutela iragarri badu, dirua jasotzeko eskubidea duzu, publizitateak iragarlea lotu egiten baitu.
|
|
|
Auzipetuari ezin izango zaio inoiz kargurik edo errekonbentzioak egin, ezta sumarioaren zatirik irakurri ere; hala ere, auzipetuak hala eskatzen badu, bere aurretiazko adierazpenak irakurriko zaizkio, salbu eta epaileak sumarioaren erabateko edo zati
|
bateko
publizitatea baimentzen duenean.
|
|
|
Esan dugun guztia kontuan hartuz, zeharkako publizitatea ez zilegia izango da soilik zeharkako identifikazioa erabiliz debekatutako produktu
|
baten
publizitatearekiko erlazioa agerian uzten duenean; hau da, debekatutako produktu hori ez da iragarkian azalduko, baina iragarkiaren ezaugarri gehienek produktu hori ekartzen dute gogora (Tato, 2003: 25) 100.
|
|
|
Gure ustez, legegile espainiarrak ez zuen asmatu ezkutuko publizitatea engainuzko publizitatearen kategorian sartu zuenean, azken
|
batean
publizitate mota hori beste arau batzuek ere erregula baitezakete. Ikuspegi horren ildotik doa europar legegileak ezkutuko publizitatea erregulatzeko aukeratu zuen bidea, ezkutuko publizitatea irrati telebistako jarduerak arautzeko zuzentarauan sartu baitzuen (De la Cuesta, 1995:
|
|
|
PLOk ez du diskriminazioren aurkako printzipioa bermatuko duen arau zehatzik, beraz, hedabide publiko
|
batek
publizitatea hedatzen duenean, Konstituziora eta erakunde publikoek erregulatzen dituzten arauetara jo du. Bestalde, autonomia erkidegoetako telebista publikoetako arauak ere kontuan hartu dira.
|
|
|
Beraz, egintza politikoari aplikatzen zaizkion harreman publikoen eremuan izaten den komunikazio konbentzigarriaren prototipoa izango litzateke publizitate politikoa. Ildo horri jarraituz, PLOren III. Titulua «Publizitate Kontratazioarena» aplikatuko zaie publizitate instituzionalari zein politikoari; hain zuzen ere, kontratu
|
bat
publizitate kontratutzat jotzen da baldin eta publizitate subjektuek egiten badute eta publizitate jarduerei buruzkoa bada. Publizitate jarduera guztiak ez dira PLOren 2 artikuluan aipatzen, eta, ondorioz, publizitatearen legez kanpoko kontzeptuaren beharra planteatzen da.
|
|
|
Ekainaren 7ko 22/ 1999ko Legeak aldatu zuen lege hori eta, 3.d. artikuluan, ezkutuko publizitatearen definizioa jasotzen du: «Ekoizle edo zerbitzu emaile baten ondasun, zerbitzu, izen, marka edo jarduerak hedabide batek nahita aurkeztea telebista saio
|
batean
publizitate helburuarekin, eta, ondorioz, aurkezpenaren izaeragatik publikoari errorea sorraraztea izango da ezkutuko publizitatea. Ordaintzen bada edo beste edozein ordainsariren truke egiten bada, ezkutuko publizitatearen izaera izango du nahitaez».
|
|
|
Hedabideak produktu bat sustatzea onar delebistaren Legeak 3.d. artikuluan: telebistako eragile batek saio
|
batean
publizitate zake, publizitatea beraren euskarrian iragartzen bada. Horixe bera dio 1994ko Tehelburua izango duela, baldin pertsona, ondasun edo zeinu bereizleen aurkezpena egiteagatik edozein izaeratako ordainsaria jasotzen badu.
|
|
|
Ikuspegi horretatik abiatuta, esan daiteke telebista saioetan merkataritza komunikazioa lantzeko modua ere zaildu egin litekeela, ikuspegi murriztaile hori dela medio, telebista saio
|
baten
publizitate aipamenak debeka daitezkeelako. Zinemarako egiten diren filmetan, ordea, eragile ekonomikoek ez dute printzipioz inolako mugarik beren marken eta produktuen aipamen eta aurkezpenak egiteko; beraz, 1994ko Telebistaren Legearen 3 artikuluak eragile eta lehiakideen arteko desberdintasunak areagotzen ditu hainbat kasutan (De la Cuesta, 2002:
|
|
|
Gogora dezagun indargabetutako Publizitate Estatutuan sorkuntza kontratuak Publizitateko Estudio Teknikoen jarduera jasotzen zuela, estudio horiek subjektu publizitariotzat jotzen baitziren. Orain, berriz, argi dago zerbitzua ematen duenaren alde subjektiboari ez zaiola garrantzirik ematen, beraz, ezin da baztertu sorkuntza jarduera agentzia bati egokitzea, edo, bestela, hirugarren alderdi
|
baten bidez
publizitate kanpainak sortzen jarduten duen edozein agentzia profesionali egokitzea (baina egite prozesua edo hedapena bere gain hartu gabe), antzinako Estatutuak aipatzen zituen estudioen kasuan bezala. Bestetik, pertsona fisikoaren izaera horrek esan nahi du sorkuntza kontratua publizitate teknikari batekin hitzar daitekeela; bestela, artista batekin soilik edo alor horretan sormena duen norbaitekin.
|
|
|
Alabaina, publizitate agentzia batek edo sortzaile
|
batek
publizitate kanpaina baterako espresuki eginiko publizitate sorkuntzekin batera, aurretik existitzen diren lanak erabil ditzakete publizitaterako, nahiz eta xede horrekin ez diren sortu eta jabego intelektuala sortzailea ez den beste subjektu batena izan daitekeen. Kasu horietan, ez da nahikoa xedea publizitaterako pentsatua izatea; beharrezkoa da, halaber, asmakuntza jarduera kanpora begira egina egotea.
|
|
|
Sortzailearen prestazioan oinarritzen da sorkuntza kontratua, eta kontratuaren beste alderdiarentzat eginiko publizitate lanean datza. Hirugarren alderdi
|
baten
publizitate erabilera hori sorkuntza jardueratzat jo liteke, sorkuntzaren eremuan egin daitezkeen beste gogoeta batzuk kontuan hartu gabe, hala nola, jabego industrialari edo intelektualari zor zaion babesaren aukera.
|
|
|
batetik, hartzaileek obra hori erabiltzea eta, bestetik, hartzaileak obraz gozatzea. Alabaina, obra
|
bat
publizitatetzat definitzean, funtzio komunikatiboa duten obretatik bereizi, eta beste eremu batean kokatu behar dugu; bere esanahia, aldiz, enpresaburuek eskaintzen dituzten produktu eta zerbitzuen trafikoan betetzen duen funtzio erakartzailean datza. Kontuan hartuta publizitate lanaren funtzionalitatea, interesgarria dateke hari buruzko zenbait puntu aztertzea.
|
|
|
Legezko definizioaren arabera, «publizitate kontratua gauzatzen da iragarle
|
batek
publizitate agentzia bati publizitatea gauzatzea eta sortzea, antolatzea eta programatzea agintzen dionean, kontraprestazio baten truke» (PLOren 15 artikulua, lehen paragrafoa). Kontratua zehazten duten honako elementu hauek ateratzen dira definizio horretatik:
|
|
|
Legezko definizioaren arabera, «publizitate kontratua gauzatzen da iragarle batek publizitate agentzia
|
bati
publizitatea gauzatzea eta sortzea, antolatzea eta programatzea agintzen dionean, kontraprestazio baten truke» (PLOren 15 artikulua, lehen paragrafoa). Kontratua zehazten duten honako elementu hauek ateratzen dira definizio horretatik:
|
|
|
Azkenik, objektuak posible izan behar du (esaterako, ezin da eskatu une horretan ezagutzen ez diren baliabide teknikoak behar dituen publizitatea sartzen). Objektua posible izateaz dihardugularik, ulertu behar da bai publizitateaz beraz, bai agentziak egiteko erabili behar dituen baliabideez ari garela (adibidez, posible da hegazkin
|
batekin
publizitate mezu jakin bat zeruan marraztea; edo mezua serigrafiatuta daraman automobil bat alokatzea).
|
|
|
Publizitate kontratutik sortzen den nahitaezko erlaziotik zenbait obligazio datoz; betebehar horiek «lotura» izango dira publiko jasotzaile
|
batengana
publizitate mezua iritsarazteko programa jakin bat egingo duten alderdientzat.
|
|
|
Baina, hedabide jakin hori erabiltzen ez denean, ez dira baliokide izango. Demagun, esaterako, enpresa
|
baten
publizitatea enpresaren ikur edo zeinu bereizlea daramaten su pizgailuak oparituz egiten dela; egintza horrek publizitate kontratu bati bide emango dio, prestaketa eta programazioa egongo baitira tartean (urtearen une jakin batean banatuko dira), baita gauzatzea ere (banatzen direnean). Baina, nahiz eta kasu horretan publizitate mezua «hedatutzat» har daitekeen, zentzu hertsian, ez datsona bati agindu), espazio edo denbora unitate eskuragarriak ez baitira beharrez hedapen kontraturik egon (nahiz eta agentziak opari horiek banatzea beste perkoak izango.
|
|
|
Prozedura Zibileko Legea indarrean sartu zenetik, horko izaera orokorreko arauak bete behar dira, baina berezitasunen
|
batekin
publizitatea ez zilegia dela-eta eteteko edozein ekintza egiten denean. Prozedura Zibileko Legearen 217.4 artikulua Publizitatearen Lege Orokor zaharraren 29 b) eta c) artikuluetan baino are urrutirago doa, publizitatean adierazitako datu materialen zehaztasun eta egiazkotasun frogaren karga ezartzen baitio salatuari.
|
|
|
Horregatik, publizitatearen eremuan hartu behar da aintzat originaltasuna, eta ez obra horri egoki dakiokeen genero artistikoaren arabera. Hala, publizitate sorkuntza
|
bat
publizitate funtziorik ez zuen obra artistiko batetik sor daiteke; kasu horretan, publizitatearen alorretik ikusita, originala izan daiteke, baina ez, ordea, ikuspegi artistiko batetik. Iritzi hori baliagarria izan daiteke publizitate sorkuntzei babes espezifikoa ezartzeko, baina, orduan, egile eskubidearen eremutik kanpo egongo gara.
|
|
|
d. Azken finean, publizitate sorkuntzako kontratuan aurreikusten diren xedeetarako soilik izango da iragarleari egiten zaion ustiaketa eskubideen eskualdatzea. Horrenbestez, kontratuan aurreikusten bada sorkuntza lan
|
bat
publizitate kanpaina jakin baterako dela, agentziak, dagozkion ekimenen bidez, eragotz dezake iragarleak sorkuntza lan hori beste kanpaina batean erabiltzea.
|
|
|
Bestetik, sektore horretan egiten den jardueraren arabera aplikagarria den legeria ezagutzeko betebeharra. Hau da, suposatzen da agentzia
|
batek
publizitate hedapenari dagozkion debeku legalak hobeto ezagutu behar dituela sektore horretatik kanpo dabilen iragarle batek baino, azken horrek horregatik beragatik joko baitu agentziara, hark publizitatean dituen ezagutza espezifiko eta teknikoak direla eta. Nolanahi ere, iragarleak ezin du ezagutza eza argudiatu eta bere erantzukizun maila mugatu, darabilen negozio motagatik jakintzat hartzen baita ezagutu behar dituela aplikagarriak diren debekuak (esaterako, tabako fabrikatzailearen edo farmazia laborategiaren kasuan).
|
|
|
Hedabideak aztertzerakoan aipatu da euskarri eta mezuaren hedapen baldintzen garrantzia, publizitate obra komunikatzeko orduan; horregatik, mezua zabaldu baino lehen ezinbestekoa da beharrezkoak diren hedabideak zehaztu eta aukeratzea. Lehenago, publizitate agentziek egiten zuten lan hori; gaur egun, berriz, erosketen banaguneek egiten dute, eta, prozedura horrek hasiera
|
batean
publizitate agentziaren sormen lanaren gainean eraginik izan ez lukeen arren, erosketa enpresa horiek, aukerak erakargarriak izan daitezen, sarritan ez dute bere gain hartuko publizitate obra bati dagokion euskarri egokia aukeratzea, eta euskarri jakin batekin duten negozioaren eta baldintzen arabera kontratatuko dituzte tarte horiek; baina jokaera hori behin baino gehiagotan suertatzen da publiz... 92).
|
|
|
Beraz, kontsumitzaile elkarteen legitimazioa kontsumitzailearen babes printzipioan oinarritzen da. Lehenago, diru kopurua zela eta, kontsumitzaile
|
batek
publizitate jarduerari buruzko arazoren bat baldin bazuen, sarritan ez zuen erreklamaziorik aurkezten, ez baitzuen erreklamatzea merezi; gaur egun, berriz, elkarte horiek eskaera horiek inolako arazorik gabe bidera ditzakete edozein bide erabiliz, bai indibidualki bai kolektiboki?.
|
|
|
Estatutuaren 18 artikuluak honako definizio hau ematen zuen: «Publizitate teknikaria pertsona naturala da, Publizitate Institutu Nazionalak emandako titulua jaso duena, eta iragarle, agentzia edo hedabide
|
baten
publizitate jarduera programatu edo zuzendu egiten duena». Lege horren arabera parekatu ziren, alde batetik, publizitate eta harreman publikoen erregistroetan inskribaturiko pertsonak eta, bestetik, Komunikazio Zientzietako eta Publizitate eta Harreman Publikoetako lizentziadunak (Martín, 1972:
|
|
|
Azkenekoa kontuan hartuz, publizitateak edozein hartzaileren (nahiz eta publizitate subjektuaren izaera ez izan) eremu pertsonal, familiar edo ekonomikoa urratzen duenean (PLO 29 art.), PLOk jasotzen dituen akzioak aurkezteko aukera izango du kaltetutakoak. Horretaz gain, hartzaileek badute beste irtenbide
|
bat
publizitatearen eraginez urra daitezkeenbidea, horiexek baitaude legitimaturik, ikuspegi juridikotik, publizitatearen subjek eskubideak babesteko; alegia, kontsumitzaile eta erabiltzaileen elkarteen irtentuak izateko eta, azken batean, eskubide eta obligazioen titularrak izateko (Lema, 1984: 261).
|
|
|
Iragarleak publizitate kanpaina kontrolatzeko eskubidea duenez, esan den bezala, iragarki kanpainaren lehen erantzulea ere izan du. Kontzepzio horretan oinarritzen dira, hain zuzen ere, publizitatea eteteko akzioa (PLO 29 art.) eta publizitatea eten eta zuzentzeko eskaerak (PLO 26 eta 27 art.). Ildo beretik, PLOk 31 artikuluan epaiaren edukiak zehazten dituenean, argi eta garbi agertzen du berriro ere iragarleak iragarkiaren dominus izaera duela, epe jakin
|
batean
publizitatearen elementu ez zilegiak kentzeko aukera duela esaten baitu (Santaella, 2003: 137).
|
|
|
Publizitate agentziak, lehenago esan den bezala (ikus bedi 1.1 puntua), publizitate subjektuen maila du PLOren arabera, eta aipaturiko legearen 12 artikuluan jasotzen da haren definizioa: «Publizitate agentzia pertsona fisiko edo juridikoa da, profesionalki eta organizazio
|
baten bitartez
publizitate (kanpaina) bat sortu, prestatu, programatu edo egikaritu egiten duena beti hirugarren alderdi baten mandatuz» (Acosta, 1990: 32; Alonso, 1999:
|
|
|
Horrenbestez, berezko funtzio bereizlearekin jaio den marka
|
bat
publizitateko instrumentu bilaka daiteke, eta, sarritan, hala gertatzen da. Beraz, Marken Zuzenbideak babesturiko publizitate sorkuntza izango da zeinua, eta ekonomia trafikoan zeinu jakin horrek eskubide esklusiboaz erabiltzeko aukera emango dio bere jabeari.
|
|
|
Etorkizuneko arauak hainbat alderdi landuko ditu. Horietako
|
bat
publizitatea da. Goizeko seietatik gaueko hamarrak arte, programazioan ez da sartuko 1,2 gradu alkoholiko baino gehiagoko edarien iragarkirik.
|
|
2007
|
|
|
Autoreari esker, 1984ak izugarrizko ospe txarra erdietsi zuen, hasi baino lehenago ere. «1984 ez delako 1984 bezalakoa izango», zioen informatika enpresa
|
baten
publizitateak garai hartan. Zorioneko urtea hasi bezain laster, ganorazko egunkari eta aldizkari guztiek erreportaje zabal eta sakonak argitaratu zituzten, Zer bete da?
|
|
|
Enpresak sorkuntza horietatik irabaziak lortu nahian ari dira eta hortik etor daiteke aipatzen dudan espekulazioa. Etorkizunari begira, Lontzok aipatu duen komunitateen mugimenduarena ere ikusten dut, batik
|
bat
publizitatean eta marketinean eragin handia izan dezakeela uste dudalako. Epe ertainera egin daitekeen prospektiba bati dagokionez berriz, web semantikoaren lehen zantzuak ikusten hasi gara.
|
|
|
(Galarazita dago poema honen kopia egitea, osoa nahiz zatikakoa; halaber, informazioa berreskuratzeko baliabide mekaniko, fotokimiko, magnetiko, elektrooptiko edo fotokopiak, batik
|
bat
publizitaterako edo telebistarako [Euskal nahiz Goierri tedespista], inola ere ez artile edo olio iragarkietarako, erabiliz erregistratzea eta zabaltzea; jabeak ez aldez aurretik eta gutxiago idatziz emango du baimenik horretarako.
|
|
|
La> Presse> du> Sud Ouest> eta J. Dargains Inprimerie Papeterie ri. Lehenengoak 800 libera kobratuko zizkien 500 aleko argitalpenagatik, ale bakoitza 8 orrikoa,
|
bat
publizitaterako, eta bitan tolestuta, La> Pressek zuen formato eta paperarekin eta lau zutabetan idatzita691 Dargainsek, bere aldetik, hiru eredutarako kalkulua egin zuen: bata 340 liberakoa 500 aleko eta bigarren eta hirugarrena 290 liberakoa 500 aleko, lerroartekoaren arabera azken biak692 Donibane Lohizuneko Dargainsen etxean argitaratzea erabaki zuten, hamabostekaria693 izango zen Aintzina.> Trait> dunion> l> des> onalistes> basques françaises, Jean Dubosq aldizkariaren kudeatzaile izendatuz.
|
|
|
Neurketa bat egiten dugu; albiste bakoitzak dauzkan moduluak zenbatzenditugu. Gero ikusten dugu modulu
|
bateko
publizitateak zenbat balio duen Expansionen, adibidez, eta horren arabera kuantifikatu egiten dugu. Gure enpresak espazio hori ordaindu izan balu publizitate moduluetan, hainbeste kostatuko litzaioke.Horretan oinarrituta, ikusi genuen 2005ean sortu genituen albisteek eta iritzi artikuluek, adibidez, 405 mila euroren balioa zutela.
|
|
|
Herri administrazioak dirahedabideen bezero nagusiak publizitatearen ikuspegitik. Egunkari
|
batek
publizitate kontua egiten duenean, oso kontuan izaten du publizitate instituzionalaren ekarria. Iturri seguruenetakoa baita.
|
|
|
Erregulazio berria une bereziki interesgarri batean iritsi da: batetik, administrazioak kontsumitzailearen ohitura jakin batzuen kontra «borroka» egiten du, eta, bestetik, gizentasunera eramaten dute ezinbestean, eta, bestetik, berrezarkuntzako enpresa modernoren
|
baten
publizitate kanpaina batzuen kontra, haren produktu batzuen errazio erraldoien kontsumoa sustatzen baitu. Gaitasun berriak Lege berria 2006ko abenduaren 31n sartu zen indarrean, eta funtsezko aldaketak sartu zituen 1984ko Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Defentsarako Lege Orokorrean.
|
|
2008
|
|
|
Bestelako komunikabide guztiek euskara batua erabiltzen dute, eta esan beharra dago euskalkiak erabiltzen dituzten tokian tokiko komunikabideek, barietate dialektalekin batera, batua ere erabiltzen dutela. Euskalkiak komunikabide inprimatuetan baino gutxiago erabiltzen dira, bestalde. Batua ez diren bestelako euskalkiak (normalizazio eta gramatikalizazio gradua ezberdina da) mendebaleko hizkuntz eremukoak dira edota Bizkian dute egoitza soziala. Ziberkomunikabideen portzentaje txiki
|
batek
publizitatea onartzen du. Dirulaguntzez sostengaturiko unibertsoa da.
|
|
|
bide egin du, nolabaiteko arrakasta lortuz jendartean. Adibide bat ematearren, honelaxe zioen Jon Juaristiren liburu
|
baten
publizitateak: Los vascos como invención literaria, iragarriz liburuak agerian uzten zuela euskaldunak idazle (txar) sorta baten asmazioa direla.
|
|
|
eguzki ilargien gorabeherak, santu izendegia, esaera zaharren bat. b) Atzealdea libreagoa zen: izkirimiriak, gertakariak, bertsoak, estatistikak, libururen
|
baten
publizitatea, igande eta eliz jaietako ebanjelioa, etab.
|
|
|
Jardunaldi horretan, argi geratu zen euskal iragarkigintzak historia luzea duela, baina bere ibilbidean etenaldi asko izan duela, eta, betiere, testuinguru politikoaren menpe egon dela. Argi agertu zen ere gaur egun euskarak duen ahultasunetariko
|
bat
publizitatearena dela. Izan ere, kontsumitzen ditugun iragarki gehienak erdaraz daude edota erdal mentalitatearekin eginak.
|
|
2009
|
|
|
Horrelako kontratu bat sinatu duten komunitate askok aurreztu dute higiezina birgaitzeko kostu osoaren %70 eta %80 artean. Obretan dagoen eraikin
|
batean
publizitateko olana bat jartzea onartzeko orduan, elementu garrantzitsua estetika da, eraikinaren ikusizko aurkezpena asko hobetzen baitu. Askoz atseginagoa da fatxadan irudi publizitario polit bat aldamio batzuk baino.
|
|
|
New York Times en egoera ekonomiko kaskarraren arrazoi nagusietako
|
bat
publizitate sarreren jaitsiera da. Arrazoi berberagatik ari dira zorrak pilatzen AEBetako beste hainbat egunkari ere.
|
|
|
Laguntza horrek emandako bultzadatik haratago, haatik, paperezko A Piazzetta finantzatzeko bideak aurkitu dituzte taldekideek. Horietatik
|
bat
publizitatea izango dela azaldu du Sbanditu arduradunak.
|
|
|
Orain saltoki handiak datoz erosketarako plastikozko poltsak kenduko dituztela esanez. Horietako
|
batek
publizitate kanpaina handi bati ere ekin dio. Baina... zenbat zabor desagerraraziko du neurri horrek?
|
|
|
Entzuketa aktiboa zen. Ikuskizunak antolatzen nituen, gai
|
bati
publizitatea emateko edo dirua lortzeko. Ziurrenik ez naiz erabat musikan arituko etorkizunean.
|
|
2010
|
|
|
Munduko Txapelketan Espainiaren balizko garaipen
|
batekin
publizitatea egin zuten enpresek iruzur egiteko arriskua dagoela ohartarazi du FACUA kontsumitzaileen erakundeak, batez ere gaizki neurtu zuten denda txikien kasuetan.
|
|
|
Hegoafrikan Espainiako selekzioaren garaipen posible
|
batekin
publizitate kanpainak egin zituzten multinazionalak eta denda txikiak asko izan zirela azpimarratu du Sanchezek. Horregatik, Espainiak igandeko finala irabazten baldin badu kontsumitzaileekin hartutako konpromisoa bete dute.
|
|
|
Julen isil samar egon zen, baina Aitziberrek zer kontatua ugari zuenez, ez zen komunikaziorako eragozpena izan. Herri aldizkari
|
batean
publizitateaz eta maketazioaz arduratzen zen Aitziber, baita administrazio eta kontabilitatean lagundu ere. Lan gehiegi eta soldata txikiegia, baina ohitua zegoen horretara.
|
|
|
botoi bat sakatu eta ezabatu egiten dira. Baina, hori ere pentsatuta dago, gogaitu egingo zarela, inoiz izango ez duzun auto
|
baten
publizitatea azaltzen da pantailan, eta freskagarriren baten anuntzio barregarria.
|
|
2011
|
|
|
Ohiko kartelak ondo daude baina beste era
|
bateko
publizitatea ere ez da baztertu behar
|
|
2012
|
|
|
Estatutuaren 18 artikuluak honako definizio hau ematen zuen: «Publizitate teknikaria pertsona naturala da, Publizitate Institutu Nazionalak emandako titulua jaso duena, eta iragarle, agentzia edo hedabide
|
baten
publizitate jarduera programatu edo zuzendu egiten duena». Lege horren arabera parekatu ziren, alde batetik, publizitate eta harreman publikoen erregistroetan inskribaturiko pertsonak eta, bestetik, Komunikazio Zientzietako eta Publizitate eta Harreman Publikoetako lizentziadunak (Martín, 1972:
|
|
|
Azkenik, objektuak posible izan behar du (esaterako, ezin da eskatu une horretan ezagutzen ez diren baliabide teknikoak behar dituen publizitatea sartzen). Objektua posible izateaz dihardugularik, ulertu behar da bai publizitateaz beraz, bai agentziak egiteko erabili behar dituen baliabideez ari garela (adibidez, posible da hegazkin
|
batekin
publizitate mezu jakin bat zeruan marraztea; edo mezua serigrafiatuta daraman automobil bat alokatzea).
|
|
|
Publizitate kontratutik sortzen den nahitaezko erlaziotik zenbait obligazio datoz; betebehar horiek «lotura» izango dira publiko jasotzaile
|
batengana
publizitate mezua iritsarazteko programa jakin bat egingo duten alderdientzat.
|
|
|
Baina, hedabide jakin hori erabiltzen ez denean, ez dira baliokide izango. Demagun, esaterako, enpresa
|
baten
publizitatea enpresaren ikur edo zeinu bereizlea daramaten su pizgailuak oparituz egiten dela; egintza horrek publizitate kontratu bati bide emango dio, prestaketa eta programazioa egongo baitira tartean (urtearen une jakin batean banatuko dira), baita gauzatzea ere (banatzen direnean). Baina, nahiz eta kasu horretan publizitate mezua «hedatutzat» har daitekeen, zentzu hertsian, ez da hedapen kontraturik egon (nahiz eta agentziak opari horiek banatzea beste pertsona bati agindu), espazio edo denbora unitate eskuragarriak ez baitira beharrezkoak izango.
|
|
|
Gogora dezagun indargabetutako Publizitate Estatutuan sorkuntza kontratuak Publizitateko Estudio Teknikoen jarduera jasotzen zuela, estudio horiek subjektu publizitariotzat jotzen baitziren. Orain, berriz, argi dago zerbitzua ematen duenaren alde subjektiboari ez zaiola garrantzirik ematen, beraz, ezin da baztertu sorkuntza jarduera agentzia bati egokitzea, edo, bestela, hirugarren alderdi
|
baten bidez
publizitate kanpainak sortzen jarduten duen edozein agentzia profesionali egokitzea (baina egite prozesua edo hedapena bere gain hartu gabe), antzinako Estatutuak aipatzen zituen estudioen kasuan bezala. Bestetik, pertsona fisikoaren izaera horrek esan nahi du sorkuntza kontratua publizitate teknikari batekin hitzar daitekeela; bestela, artista batekin soilik edo alor horretan sormena duen norbaitekin.
|
|
|
Alabaina, publizitate agentzia batek edo sortzaile
|
batek
publizitate kanpaina baterako espresuki eginiko publizitate sorkuntzekin batera, aurretik existitzen diren lanak erabil ditzakete publizitaterako, nahiz eta xede horrekin ez diren sortu eta jabego intelektuala sortzailea ez den beste subjektu batena izan daitekeen. Kasu horietan, ez da nahikoa xedea publizitaterako pentsatua izatea; beharrezkoa da, halaber, asmakuntza jarduera kanpora begira egina egotea.
|
|
|
Sortzailearen prestazioan oinarritzen da sorkuntza kontratua, eta kontratuaren beste alderdiarentzat eginiko publizitate lanean datza. Hirugarren alderdi
|
baten
publizitate erabilera hori sorkuntza jardueratzat jo liteke, sorkuntzaren eremuan egin daitezkeen beste gogoeta batzuk kontuan hartu gabe, hala nola jabego industrialari edo intelektualari zor zaion babesaren aukera.
|
|
|
batetik, hartzaileek obra hori erabiltzea eta, bestetik, hartzaileak obraz gozatzea. Alabaina, obra
|
bat
publizitatetzat definitzean, funtzio komunikatiboa duten obretatik bereizi, eta beste eremu batean kokatu behar dugu; bere esanahia, aldiz, enpresaburuek eskaintzen dituzten produktu eta zerbitzuen trafikoan betetzen duen funtzio erakartzailean datza. Kontuan hartuta publizitate lanaren funtzionalitatea, interesgarria dateke hari buruzko zenbait puntu aztertzea.
|
|
|
Horregatik, publizitatearen eremuan hartu behar da aintzat originaltasuna, eta ez obra horri egoki dakiokeen genero artistikoaren arabera. Hala, publizitate sorkuntza
|
bat
publizitate funtziorik ez zuen obra artistiko batetik sor daiteke; kasu horretan, publizitatearen alorretik ikusita, originala izan daiteke, baina ez, ordea, ikuspegi artistiko batetik. Iritzi hori baliagarria izan daiteke publizitate sorkuntzei babes espezifikoa ezartzeko, baina, orduan, egile eskubidearen eremutik kanpo egongo gara.
|
|
|
d. Azken finean, publizitate sorkuntzako kontratuan aurreikusten diren xedeetarako soilik izango da iragarleari egiten zaion ustiaketa eskubideen eskualdatzea. Horrenbestez, kontratuan aurreikusten bada sorkuntza lan
|
bat
publizitate kanpaina jakin baterako dela, agentziak, dagozkion ekimenen bidez, eragotz dezake iragarleak sorkuntza lan hori beste kanpaina batean erabiltzea.
|
|
|
Bestetik, sektore horretan egiten den jardueraren arabera aplikagarria den legeria ezagutzeko betebeharra. Hau da, suposatzen da agentzia
|
batek
publizitate hedapenari dagozkion debeku legalak hobeto ezagutu behar dituela sektore horretatik kanpo dabilen iragarle batek baino, azken horrek horregatik beragatik joko baitu agentziara, hark publizitatean dituen ezagutza espezifiko eta teknikoak direla eta. Nolanahi ere, iragarleak ezin du ezagutza eza argudiatu eta bere erantzukizun maila mugatu, darabilen negozio motagatik jakintzat hartzen baita ezagutu behar dituela aplikagarriak diren debekuak (esaterako, tabako fabrikatzailearen edo farmazia laborategiaren kasuan).
|
|
|
Esan dugun guztia kontuan hartuz, zeharkako publizitatea ez zilegia izango da soilik zeharkako identifikazioa erabiliz debekatutako produktu
|
baten
publizitatearekiko erlazioa agerian uzten duenean; hau da, debekatutako produktu hori ez da iragarkian azalduko, baina iragarkiaren ezaugarri gehienek produktu hori ekartzen dute gogora (Tato, 2003: 25) 142.
|
|
|
Gure ustez, legegile espainiarrak ez zuen asmatu ezkutuko publizitatea engainuzko publizitatearen kategorian sartu zuenean, azken
|
batean
publizitate mota hori beste arau batzuek ere erregula baitezakete. Ikuspegi horren ildotik doa europar legegileak ezkutuko publizitatea erregulatzeko aukeratu zuen bidea, ezkutuko publizitatea irrati telebistako jarduerak arautzeko zuzentarauan sartu baitzuen (De la Cuesta, 1995:
|
|
|
Horixe bera dio 1994ko Telebistaren Legeak 3.d) artikuluan (egun, 7/ 2010 Ikus entzunezko Komunikazioaren Lege Orokorra, martxoaren 31koa, 32 artikulua): telebistako eragile batek saio
|
batean
publizitate helburua izango duela, baldin pertsona, ondasun edo zeinu bereizleen aurkezpena egiteagatik edozein izaeratako ondainsaria jasotzen badu. Beraz, telebistaren sustapen helburua enpresaburuaren xede publizitarioari lotuta geratzen da; enpresaburuak telebistari ordaintzen badio, legeak aipatzen duen ordain-sari hori izango dugu (Tobio, 2000:
|
|
|
Ekainaren 7ko 22/ 1999 Legeak aldatu zuen lege hori eta, 3.d artikuluan, ezkutuko publizitatearen definizioa jasotzen du: «Ekoizle edo zerbitzu emaile baten ondasun, zerbitzu, izen, marka edo jarduerak hedabide batek nahita aurkeztea telebista saio
|
batean
publizitate helburuarekin, eta, ondorioz, aurkezpenaren izaeragatik publikoari errorea sorraraztea izango da ezkutuko publizitatea. Ordaintzen bada edo beste edozein ordainsariren truke egiten bada, ezkutuko publizitatearen izaera izango du nahitaez».
|
|
|
Ikuspegi horretatik abiatuta, esan daiteke telebista saioetan merkataritza komunikazioa lantzeko modua ere zaildu egin litekeela, ikuspegi murriztaile hori dela medio, telebista saio
|
baten
publizitate aipamenak debeka daitezkeelako. Zinemarako egiten diren filmetan, ordea, eragile ekonomikoak ez dute printzipioz inolako mugarik beren marken eta produktuen aipamen eta aurkezpenak egiteko; beraz, telebistaren araudiak eragile eta lehiakideen arteko desberdintasunak areagotzen ditu hainbat kasutan (De la Cuesta, 2002:
|
|
|
SEAT, S.A.» arazoan. Ebazpen horretan baieztatzen da hiru direla jaso behar diren elementuak publizitate iragarki
|
bat
Publizitatearen Lege Orokorraren 3.a) artikuluaren ez zilegitasunaren lehen suposamenduan egon ahal izateko: emakumearen gorputz osoa edo gorputz zatiak erabiltzea konnotazio erotikoekin eta publizitatearen zati erakargarri gisa; emakumearen gorputza objektu soiltzat aurkeztea, publizitate akzioan inolako parte hartzerik gabe; eta, aurkeztutako emakumearen irudiaren eta iragarritako produktuaren arteko lotura ez osoa:
|
|
|
Aditu horien ustez, lege arau haustea irudikatzen zuten oinarria hauek ziren: auto marka
|
baten
publizitatea zen, Golf TDI 130 cv Wolkswagen AudiMugaz Gaindiko Telebistaren Legea; telebistan hedatu zen iragarkia, eta bertan lau ume agertzen ziren igerileku baten ertzean korrika. Iragarkiak misterio filmetan agertutako musika zuen.
|
|
|
Edozelan ere, azpimarratu behar da informazio hori ez dela nahitaez sartu behar edozein ondasunen edo zerbitzuren iragarki guztietan. Zentzu horretan, lege testu beraren 20.2 artikuluak dio beharrezko izaera hori presuntzio bat dela arau
|
batek
publizitatean sartzea exijitutako informazioari dagokionez.
|
|
|
Legezko definizioaren arabera, «publizitate kontratua gauzatzen da iragarle
|
batek
publizitate agentzia bati publizitatea gauzatzea eta sortzea, antolatzea eta programatzea agintzen dionean, kontraprestazio baten truke» (PLOren 13 artikulua, lehen paragrafoa). Kontratua zehazten duten honako elementu hauek ateratzen dira definizio horretatik:
|
|
|
Legezko definizioaren arabera, «publizitate kontratua gauzatzen da iragarle batek publizitate agentzia
|
bati
publizitatea gauzatzea eta sortzea, antolatzea eta programatzea agintzen dionean, kontraprestazio baten truke» (PLOren 13 artikulua, lehen paragrafoa). Kontratua zehazten duten honako elementu hauek ateratzen dira definizio horretatik:
|
|
|
Horrenbestez, berezko funtzio bereizlearekin jaio den marka
|
bat
publizitateko instrumentu bilaka daiteke, eta, sarritan, hala gertatzen da. Beraz, Marken Zuzenbideak babesturiko publizitate sorkuntza izango da zeinua, eta ekonomia trafikoan zeinu jakin horrek eskubide esklusiboaz erabiltzeko aukera emango dio bere jabeari.
|
|
|
Kontzepzio horretan oinarritzen dira, hain zuzen ere, publizitatea eteteko akzioa (LDL 32.1.2 eta 33 artikuluak) eta publizitatea eten eta zuzentzeko eskaerak (LDL 32.1.2 eta 4 artikuluak). Ildo beretik, LDL 32.2 artikuluan epaiaren edukiak zehazten dituenean, argi eta garbi agertzen du berriro ere iragarleak iragarkiaren dominus izaera duela, epe jakin
|
batean
publizitatearen elementu ez zilegiak kentzeko aukera duela esaten baitu (Santaella, 2003: 137).
|
|
|
Publizitate agentziak, lehenago esan den bezala (ikus bedi 1.1 puntua), publizitate subjektuen maila du PLOren arabera, eta aipaturiko legearen 12 artikuluan jasotzen da haren definizioa: «Publizitate agentzia pertsona fisiko edo juridikoa da, profesionalki eta organizazio
|
baten bitartez
publizitate (kanpaina) bat sortu, prestatu, programatu edo egikaritu egiten duena beti hirugarren alderdi baten mandatuz» (Acosta, 1990: 32; Alonso, 1999:
|
|
|
PLOk ez du diskriminazioren aurkako printzipioa bermatuko duen arau zehatzik, beraz, hedabide publiko
|
batek
publizitatea hedatzen duenean, Konstituziora eta erakunde publikoek erregulatzen dituzten arauetara jo du. Bestalde, autonomia erkidegoetako telebista publikoetako arauak ere kontuan hartu dira.
|
|
|
Hedabideak aztertzerakoan aipatu da euskarri eta mezuaren hedapen baldintzen garrantzia, publizitate obra komunikatzeko orduan; horregatik, mezua zabaldu baino lehen ezinbestekoa da beharrezkoak diren hedabideak zehaztu eta aukeratzea. Lehenago, publizitate agentziek egiten zuten lan hori; gaur egun, berriz, erosketen banaguneek egiten dute, eta, prozedura horrek hasiera
|
batean
publizitate agentziaren sormen lanaren gainean eraginik izan ez lukeen arren, erosketa enpresa horiek, aukerak erakargarriak izan daitezen, sarritan ez dute bere gain hartuko publizitate obra bati dagokion euskarri egokia aukeratzea, eta euskarri jakin batekin duten negozioaren eta baldintzen arabera kontratatuko dituzte tarte horiek; baina jokaera hori behin baino gehiagotan suertatzen da publiz... 92).
|
|
|
Beraz, egintza politikoari aplikatzen zaizkion harreman publikoen eremuan izaten den komunikazio konbentzigarriaren prototipoa izango litzateke publizitate politikoa. Ildo horri jarraituz, PLOren III. Titulua «Publizitate Kontratazioarena» aplikatuko zaie publizitate instituzionalari zein politikoari; hain zuzen ere, kontratu
|
bat
publizitate kontratutzat jotzen da baldin eta publizitate subjektuek egiten badute eta publizitate jarduerei buruzkoa bada. Publizitate jarduera guztiak ez dira PLOren 2 artikuluan aipatzen, eta, ondorioz, publizitatearen legez kanpoko kontzeptuaren beharra planteatzen da.
|
|
|
Ikuspegi juridikotik, publizitatearen hartzaileak (PLOren 2 artikuluaren arabera, publizitate mezuak helburu dituen pertsonak) ezin dira publizitate subjektu juridikotzat hartu; hala ere, legeak babesten ditu bidezkoa den interes partikularra edo eskubide subjektiboa kaltetua suertatzen denean (PLO 25 art.). Azkenekoa kontuan hartuz, publizitateak edozein hartzaileren (nahiz eta publizitate subjektuaren izaera ez izan) eremu pertsonal, familiar edo ekonomikoa urratzen duenean, Lehiaketa DesleialarenLegeak jasotzen dituen akzioak (LDL 32 eta 33 artikuluak) aurkezteko aukera izango du kaltetutakoak. Horretaz gain, hartzaileek badute beste irtenbide
|
bat
publizitatearen eraginez urra daitezkeen eskubideak babesteko; alegia, kontsumitzaile eta erabiltzaileen elkarteen irtenbidea, horiexek baitaude legitimaturik (PLO 25 eta LDL 33 art.), ikuspegi juridikotik, publizitatearen subjektuak izateko eta, azken batean, eskubide eta obligazioen titularrak izateko (Lema, 1984: 261).
|
|
|
Beraz, kontsumitzaile elkarteen legitimazioa kontsumitzailearen babes printzipioan oinarritzen da. Lehenago, diru kopurua zela-eta, kontsumitzaile
|
batek
publizitate jarduerari buruzko arazoren bat baldin bazuen, sarritan ez zuen erreklamaziorik aurkezten, ez baitzuen erreklamatzea merezi; gaur egun, berriz, elkarte horiek eskaera horiek inolako arazorik gabe bidera ditzakete edozein bide erabiliz, bai indibidualki bai kolektiboki?.
|
|
2013
|
|
|
Telefono konpainia
|
baten
publizitate kanpaina: «Ona da gauza berdin asko izatea».
|
|
|
Beraz, baliabideen demokratizazioaren lekuko gara. Dagoeneko ez da nahikoa aurrekontuaren ehuneko
|
bat
publizitaterako bideratzea. Orain, bezeroari erakutsi behar zaio gure turismo produktuan konfiantza izan dezakeela, eta hark posizionatuko du produktua merezi duen lekuan.
|
|
|
makniak ‘Secretos de la ente sano’ liburuan, Julio Basultto dietista nutrizionistak higiezinen merkatuari buruzko metafora bat erabiltzen du, elikaduraren arloan ere ohikoa den zerbait adibideak emateko. Elikagai
|
baten
publizitatean edo etiketan, «ez» esaten dena askotan azpimarratzen dena baino garrantzitsuagoa izaten da. Eta gauza bera gertatzen da etxebizitzekin:
|
|
|
Behin aurkitzen dugunean, hainbat ataletan klikatzen dugu, eredu hori (nerabeen merkatura bideratua) eskuratzeko interes handia izango bagenu bezala, eta gero orria itxiko dugu. Egun gutxi barru, baita orduak ere, baliteke beste leku batzuetan (adibidez, on line, on line), saltokietan eta Facebook bezalako sareetan nabigatzen dugunean, ez dezagun ikusi nola agertzen den telefonoaren irudi
|
bat
publizitateari zuzendutako guneetan. Kolore makurrenak aukeratu ditugu, horrela zailagoa izango baita mezua oharkabean pasatzea.
|
|
|
Joan 80.etik bospasei milia, eta jatetxe, denda eta bulegoz osatutako gune batera iritsi ginen. Aparkalekua oso zabala zen, eta aldeetako
|
bat
publizitate kartelez beteta zegoen. Haietako batean —bost metro izango zituen altueran, hiru zabaleran—, ile motz horaileko modelo bat azaltzen zen gerritik gora, lentzeria marka baten letrek sabela zeharkatzen ziotela.
|
|
|
Behialako gure eskultoreen deklarazio beldurgarri haiek bere onera ekarri ditu, besteak beste, literaturarik narrasenak: neure egiten dut oraindik orain Itxaro Bordak bota algara tristea gasna marka
|
baten
publizitatea gogoan," les fromages qui parlent basque"... Badakit Chillidak maite duela euskara eta, beste artista txepel batzuek ez bezala, euskara ikasiz frogatu duela maitasun hori, ez gasna janez edo harriak aho eta burdinak oihu bihurtu nahian.
|