|
2007
|
|
|
Kultural eta ideologikoki mugimendua oso zabala eta nabarra da eta korronte ezberdinenetako elementuak jasotzen ditu nahas mahas: zientismoa, estetizismoa fin de siècle, subjektibismoa, naturalismoa, eta nazionalismo eta sozialismoa ere711 Soziologikoki fenomeno garrantzizkoa klase intelektual berri
|
baten
presentzia masiboa da: ohiko akademiko aleman estriktoaren lekuan?, eskolako aristokrazia??, orain diletantea ugaritzen da:
|
|
2008
|
|
|
...zitzaizkiola buru bihotzetan Ernestinari, inoiz ez bezala, frai Millanen irakaspenak, baita aita karmeldarrarenganako adiskidetasun espirituala ere, bien arteko sentiberatasun antzeko batek sortua eta desterruak indartua eta areagotua; esan nahi baita frai Millanen absentzia etengabeko presentzia bihurtu zela Ernestinaren baitan; bazuen, gainera, fraidearen presentzia espiritualaz gain, beste modu
|
bateko
presentzia, presentzia fisikotzat ere har zitekeena:
|
|
|
...zitzaizkiola buru bihotzetan Ernestinari, inoiz ez bezala, frai Millanen irakaspenak, baita aita karmeldarrarenganako adiskidetasun espirituala ere, bien arteko sentiberatasun antzeko batek sortua eta desterruak indartua eta areagotua; esan nahi baita frai Millanen absentzia etengabeko presentzia bihurtu zela Ernestinaren baitan; bazuen, gainera, fraidearen presentzia espiritualaz gain, beste modu
|
bateko
presentzia... presentzia fisikotzat ere har zitekeena: frai Millanek oparitutako kaiera, Ernestinari arnasa eta bizitzaren zentzua ematen zizkiona, frai Millanekiko batasun espirituala sinbolizatzeaz gain, jakina, halako eran, non noiznahi hartzen baitzuen hura esku artean –buruz ere ikasi zuen, halako batean–, irakurtzeko eta hitzen mamia gero eta bereago egiteko.
|
|
2009
|
|
|
Gero, ilunabarrean, goikoei afaria zerbitzatu eta ganbarako atea itxi ondoren, behekoak hasi ziren afaltzen, baina, hasi ez beste, beste ahots
|
baten
presentzia nabaritu zuen Teofilo Mariak tupustean, ate hots zaratatsu baten ondotik?. Aupa, mutilak! Zer moduz???, baita aulki mugimendu batzuk eta oihu nahasiak ere segidan:
|
|
|
Neska mutilen iruzkinek barre txikiak eragin zizkioten Domingori, eta horregatik ere, menturaz, horregatik ere bai?, inoiz baino animatuago sentitu zen; barne ahots
|
baten
presentzia ere igarri zuen orduan, berak ere probatu behar zuela eta probatu behar zuela, baita probatu ere, handik segundo gutxira!; jolas bat zen, ongitxo zekien Domingok hori?, baina, halere, urduri bezala zegoen, tentazioan erori eta kanario zaintzaileari txartel baten eske joan zitzaionean; gero, zaintzaileak kaiolako atea ireki, kanarioak bere egitekoa egin, Domingok zaintzailearen eskuetatik txartela jaso, hari ordaindu, eta, lauzpabost segundora, mezua irakurtzeari ekin zion:
|
|
|
Gero, ilunabarrean, goikoei afaria zerbitzatu eta ganbarako atea itxi ondoren, behekoak hasi ziren afaltzen, baina, hasi ez beste, beste ahots
|
baten
presentzia nabaritu zuen Teofilo Mariak tupustean, ate hots zaratatsu baten ondotik –" Aupa, mutilak! Zer moduz?" –, baita aulki mugimendu batzuk eta oihu nahasiak ere segidan:
|
|
|
Neska mutilen iruzkinek barre txikiak eragin zizkioten Domingori, eta horregatik ere, menturaz –horregatik ere bai–, inoiz baino animatuago sentitu zen; barne ahots
|
baten
presentzia ere igarri zuen orduan, berak ere probatu behar zuela eta probatu behar zuela... baita probatu ere, handik segundo gutxira!; jolas bat zen –ongitxo zekien Domingok hori–, baina, halere, urduri bezala zegoen, tentazioan erori eta kanario zaintzaileari txartel baten eske joan zitzaionean; gero, zaintzaileak kaiolako atea ireki, kanarioak bere egitekoa egin, Domingok zaintzailea... " Begi berde horiek, sekula ahaztuko ez dituzunak..."; irakurri ez beste, paseoan ikusi zuèn emakumezko gazte sonbreirudunaz oroitu zen; baina ezustekoa –benetakoa–, handik hogei bat minutura izan zuen, plaza hartatik ez oso urruti zegoèn beste plaza batera joan zenean, non urmael bat baitzegoen, zisne eta ahate batzuekin... plazak zituèn bankuetako batean –bankuko izkina batean– emakume gazte hura ikusi ez zuen, bada, begiak urmaelean zituela!; gauza haiek, baina, nobeletan eta pelikuletan bakarrik gertatzen ziren!; Domingok, gainera, saihetsetik ikusten zuen emakumea, primeran ikusten ere, hura bere aldeko izkinan eserita zegoelako; harantzago –banku berean– atso zahar bat zegoen, emakume gaztearekin zerikusirik ez zuena, antza, ez batak eta ez besteak ez baitzioten elkarri hitz egiten ez begiratzen; eguzkiak, bestalde, sonbreiruan jotzen zuen emakumea, halako eran, non, sonbreiruak proiektatzen zuen itzalaren ondorioz, aurpegia bi zatitan banatuta azaltzen baitzitzaion:
|
|
2010
|
|
|
Ondorioa garbia da, ikuspuntu hori aintzakotzat harturik, eszena bakoitzean adierazi bailiguke nobelagileak nork hitz egiten duen, Andrés Hurtado 1.ak, 2.ak edo 1.000.ak, kontuan izanda eszenaren barruan ere bi Andrés, hiru Andrés edo mila Andrés ari daitezkeela, barne aldaketak istant batetik bestera gerta baitaitezke, baita barne aldaketak eragiten dituzten kausak ere: bat bateko abisu urgentziazkoa, maite dugun norbaiten eritasun larriaren berri ematen diguna, edo zirkutik ihes egindako tigre baten bat
|
bateko
presentzia, inkontzientearen ezusteko astinaldi bat ez denean.
|
|
|
Liluramendu hark ez zuen, ordea, aurrekoarekin zerikusirik; bazirudien, izan ere, liluramendu hura ate handi bat bezalakoa zela, nondik nazkak eta beldurrak ziztuan alde egin eta irri zabal baten argia sartu baitzen; esekitokian pertxa batzuk zeuden, eta hauetatik zintzilik soinekoak, batzuk arruntagoak eta besteak jai girokoak; Helenak berehala bota zion begia zetazko soineko gorri bati: . Horrelako batekin amets egin izan dut munduratu nintzenetik!?; eskua luzatu zuenean, ordea, sagu bat atera zen ziztuan armairu barrutik, Helenari oinera jauzi eta laster batean ihes egin zuena; antzezpen hartan ni nintzen katu, Helena sagu, eta Helenak, beraz, pozik behar zuen beste kide
|
baten
presentziarekin; aitzitik, oihu lazgarri bat egin zuen, katua bera ere laztu zuena;. Ssss!, esan nion aztoratuta, hatza ezpainetara eramanda, berak begiak plater batzuk bezala jarri eta goiko hortzez beheko ezpainari kosk egiten zion bitartean, barkamena eskatzeko keinu ezin nabarmenagoan; keinuarekin aski ez zuelakoan, baina, keinuetatik hitzetarainoko jauzia egin zuen segidan, bere burua zuritu nahian bezala:
|
|
|
Ondorioa garbia da, ikuspuntu hori aintzakotzat harturik, eszena bakoitzean adierazi bailiguke nobelagileak nork hitz egiten duen, Andrés Hurtado 1.ak, 2.ak edo 1.000.ak, kontuan izanda eszenaren barruan ere bi Andrés, hiru Andrés edo mila Andrés ari daitezkeela, barne aldaketak istant batetik bestera gerta baitaitezke, baita barne aldaketak eragiten dituzten kausak ere: bat bateko abisu urgentziazkoa, maite dugun norbaiten eritasun larriaren berri ematen diguna, edo zirkutik ihes egindako tigre baten bat
|
bateko
presentzia... inkontzientearen ezusteko astinaldi bat ez denean. Bai, ulertzen dut horrelako nobela bat korapilatsuegia izan daitekeela —ohiko nobela bateko bi edo hiru protagonistak bi mila edo hiru mila bihur bailitezke, nik adierazten dizudan nobelaren kontzeptuaren arabera—, baita korapiloaren korapiloz ezinezkoa ere, eta horregatik, beharbada, uste izan dut pinturak askoz hobeto adieraz dezakeela —era aski sinple batean adierazi ere, begirada soil batek ulertaraz baitiezaguke auziaren funtsa— gizakion barne haustura —eskizofrenia...?
|
|
|
Liluramendu hark ez zuen, ordea, aurrekoarekin zerikusirik; bazirudien, izan ere, liluramendu hura ate handi bat bezalakoa zela, nondik nazkak eta beldurrak ziztuan alde egin eta irri zabal baten argia sartu baitzen; esekitokian pertxa batzuk zeuden, eta hauetatik zintzilik soinekoak, batzuk arruntagoak eta besteak jai girokoak; Helenak berehala bota zion begia zetazko soineko gorri bati: " Horrelako batekin amets egin izan dut munduratu nintzenetik!"; eskua luzatu zuenean, ordea, sagu bat atera zen ziztuan armairu barrutik, Helenari oinera jauzi eta laster batean ihes egin zuena; antzezpen hartan ni nintzen katu, Helena sagu, eta Helenak, beraz, pozik behar zuen beste kide
|
baten
presentziarekin; aitzitik, oihu lazgarri bat egin zuen, katua bera ere laztu zuena;" Ssss!" esan nion aztoratuta, hatza ezpainetara eramanda, berak begiak plater batzuk bezala jarri eta goiko hortzez beheko ezpainari kosk egiten zion bitartean, barkamena eskatzeko keinu ezin nabarmenagoan; keinuarekin aski ez zuelakoan, baina, keinuetatik hitzetarainoko jauzia egin zuen segidan, bere bu... " Saguek ez didate beldurrik ematen, baina hau fantasmaren tripetatik atera da, eta...".
|
|
2011
|
|
|
Efrenek itzal hura zuen, bada, fantasma urrun
|
baten
presentzia bezala bizi zuena: ia ausentzia oso bat bezala, alegia?
|
|
2013
|
|
|
Alaba zaharrena zen heinean, Fadilarekin ziurtatu nahi izan zuten gurasoek gizon gazte
|
baten
presentzia: hura bi aldiz ezkonarazi nahi izan zuten bederen?
|
|
|
Alaba zaharrena zen heinean, Fadilarekin ziurtatu nahi izan zuten gurasoek gizon gazte
|
baten
presentzia: hura bi aldiz ezkonarazi nahi izan zuten bederen...
|
|
2014
|
|
|
Gisasolaren heriotzan hiltzaile
|
baten
presentzia agerikoa izan behar zela aurreikusi nuen. Baina era berean, mundu guztia nahastu nahi nuen, azken finean abentura dramatiko honetatik onik atera nahi nuelako.
|
|
2015
|
|
|
Amari, ea ahizpa edo neba bikirik ote nuen galdetu nion behinola, ene barnean osatzera edo nor izatera heldu ez zen izaki deskontent
|
baten
presentzia sentituko banu bezala, edo ezkutuko kontzientzia haren aztarna non eriden nezakeen jakin nahian.
|
|
2017
|
|
|
Nire entzute isil honek, nire irribarre ulerkor honek, nire gizatasunezko begirada honek, elkarrizketa astun askotatik salbatu ninduten, inolako interesik sortzen ez zidaten errelatoei aparteko arreta jartzeko beharra saihestuz. Jendeak begirada eta keinu horietan hurbiltasuna ikusten zuen, epeltasuna, beraien arimak igortzen zituen uhinak sintonia berean jasotzen zituen beste arima
|
baten
presentzia sumatzen zuten, esaten zuten dena niri bost axola zitzaidan arren.
|
|
2018
|
|
|
Haren marko teorikoan uko egiten zaio hasieratik aintzat hartzeari pertsona hauek auzitan jartzen dutela inplizituki gaur egungo sexu kategorien balio deskribatzailea; argitu gura duena da nola sakatzen den «etengailu bitarra», ez gorputzak bi sexuko eskema baten arabera deskribatzea egokia den ala ez eskuartean duen zereginerako. Bestalde, «gene nagusiari» erreparatze horretan ikusten da femeninotasuna maskulinotasunaren absentzia gisa ulertzen dela, edo, onenean, pasibotasun
|
baten
presentzia gisa, eta gizonen kasuan, aldiz, presentzia hori aktibotzat jotzen dela beti. Eta, jakina, hori guztia gertatzen da sexu diferentziazioan obulutegiek daukaten esku hartzea apenas ikertu ez den testuinguru zientifiko batean.
|
|
|
Ejdak bat
|
bateko
presentzia sumatu eta, kolpera bira eman zuenean, baina, barrez lehertu ordez irrist egin zuen oinpera isuritako urarekin. Lurrera luze amildu zen eta, erorketarekin, lepoa hautsi zuen.
|
|
2019
|
|
|
Biarritz ondoan bizi zen bere gurasoekin. Bakarrik ematen omen zituen ordu asko haurra zenean, familia hartan zegoen mamu
|
baten
presentzia alboan zuela: bera jaio aurretik hil zen anaiaren mamua.
|
|
|
–Küche, Kirche, Kinder?. . Emakume
|
baten
presentziak desohoratu egiten du Reichstag?, esan zuen. Nazismoa katolikoen eta burgesen kontrakoa zenez, toki pribilegiatu bat ekarri zion amari; ama ezkongabeei eta ezkontzaz kanpoko haurrei emaniko babesak ezkontzatik askatu zuen emakumea, hein handi batean; Espartan bezala, emakumea Estatuaren mendekoa zen, eta ez hainbeste norbanako baten mendekoa; horren ondorioz, aldi berean autonomia handiagoa eta txikiagoa zuen erregimen kapitalistako emakume burgesak baino.
|
|
|
Eta hortxe dituzu biak: benda zuria, oinaze
|
baten
presentzia; eta zuk pintatutako urdina, inauterietako bizipoza?
|
|
|
Maria Sara doktorearen bulegoko atea itxirik dago. Raimundo Silvak ireki egiten du, barrurantz begiratu eta diafragman zanpatuko balute bezala sentitzen du, eta ez absentziarengatik berarengatik, hutsaren, azken abandonuaren inpresio samingarri batengatik baizik, objektuen taxuketaren zorrotzak iradokia, agian, zorroztasun hori, pentsatu zuen inoiz, jasangarria da bakarrik gizakiren
|
baten
presentziak hausten duenean. Arrosa zuri eta erori bat mahaiaren gainean makurtzen da, ordurako bi petalo jausiak ziren.
|
|
|
Begiratzea, ikustea eta erreparatzea ikusmena erabiltzeko modu diferenteak dira, bakoitza bere intentsitatearekin, baita bere endekapenekin ere, adibidez, ikusi gabe begiratzea, pertsona bat bere baitan bildua dagoenean, behialako nobeletan egoera ohikoa izaten zena, edo ikustea eta ez konturatzea, begiak, nekatuta edo aspertuta daudelako, gainkarga deserosoetatik defenditzen direnean. ...usia izan nahi baitu, horrela sentsazio batetik beste batera pasaraziz, begiradari eutsiz, arrastaka eramanez, irudia garuneko bi toki ezberdinetan eta segundoaren ehuneneko baten denbora diferentziaz erreproduzitu bailitzan, hasieran seinale sinplifikatua, ondoren marrazki zehatza, bernizaturiko ate ilun bateko letoizko helduleku urre koloreko eta distirant baten bereizmen zehatz, premiazkoa, bat
|
batean
presentzia erabateko bihurtzen dena. Hainbat eta hainbat aldiz egon izan da Raimundo Silva ate hau barrutik noiz irekiko dioten zain, itxitura elektrikoa martxan jartzen deneko klakadarekin, eta inoiz ez du izan, gaur bezala, gauzen materialtasunaren kontzientzia zorrotza, beldurra emateko modukoa ia, azalera leun eta landua soilik ez den helduleku bat, baizik eta dentsitatea duen gorputz bat, beste dentsitate batekin, egurrarenarekin topatzen den arte baieztatzen ahal den gorputz dentsitateduna, eta dena garunaren barruan sentituko, esperimentatuko, ukituko balitz bezala da, zentzumenak, orain guztiak, eta ez bakarrik ikusmena, munduaz jabetuko bailiran azkenik helduleku eta ate batez jabetu direlako.
|
|
|
»Mahaira inguratu zen gizon
|
baten
presentziak, ordura arteko nire gogoeta guztiak bat batean eten zitinan. Gizon hark jantzita zegoen moduarengatik espainola zirudinan, baina bere itxura ez bat Albertoren inguruan maiz ibiltzen ziren ohiko lagun artistenarekin?
|
|
2020
|
|
|
Izua ikusi nuen bere begietan, otso batek edo hartz batek bezainbat izutu zuen nire bat
|
bateko
presentziak. Hankak aspaldi iritsi zitzaizkidan lurreraino, eta biriketan oraindik arnasa doi bat neukala heldu nintzen tontorrera.
|
|
|
Xabik Mikeleren aurpegia ikusi bezain laster ulertu zuen guztia, abokatu
|
baten
presentzia eskatu eta ez zuela ezer adieraziko azaldu zien. Hala eta guztiz ere ez zuen inongo erresistentziarik jarri eta isilik mantendu zen emazte ohiaren hilketa zela-eta atxilotu eta bere eskubideak irakurri zizkiotenean.
|
|
2021
|
|
|
Arretaz begiratu nion gela txikiari; ez nuen nirea egiteko ardura ere hartu, ez nuen izebaren kinkileria guzti hartatik –pitxerrak, Garaikoetxea eta Arzalluzen erretratuak, txikitan asko gustatzen zitzaidan aizkolariaren figura– ezer kendu, ez eta mugitu ere. Izeba hila gogoratzeaz gainera haren gorpuzkitzat nituenez, hautsa kentzera ere ez nintzen ausartzen; izeba han zegoen, ez iraganeko arrasto baten modura, taxidermista batek sortutako mundu garaikide
|
baten
presentzia gisa baizik. Eguzkia sartzen zen leihotik, Alhaurin de la Torreko kartzelan sartzen zen moduan, oheko koltxa loreduna argitzen zuela.
|
|
2022
|
|
|
Hobeto horrela, pentsatu du Doktoreak, testigu
|
baten
presentziak egitera doana erraztuko diolakoan. Emakume sentibera izaki, beldur da Lilik nola erantzungo ote dion etxea uzteko aginduari.
|
|
|
Gay komunitateak bere horretan ez du oposiziozko maskulinitate politika bat automatikoki sorrarazten. Alabaina, maskulinitate hegemonikoaren alternatiba egonkor
|
baten
presentziak (azken hamarkada laurdeneko lorpen atzeraezina) maskulinitate politika osoa birkonfiguratzen du, genero disidentzia aukera iraunkor bihurtu baitu. Genero ordenari egindako erronka praktiko eta teorikoek agertzen jarraituko dute, partzialki baketutako komunitate gayaren aldetik ez bada, haren presentziak definitutako egoerak hauspotuta, zalantzarik gabe.
|