|
2000
|
|
|
1999ko azaroaren 6an, Uztaritzeko EKEk deituta, 100
|
bat
pertsona, kultur eragile gureneurri apalean nolabait, bildu ginen Euskal Kulturari buruz hausnarketa egitera.Txalotzeko izan da deiaren zabaltasuna, erakunde guztien inertzia izaten baita barnekoauto erreprodukzioa bultzatzea, gutxitan kanpoko harremanetik ernaltzea. Laulantaldetan banatuta geunden.
|
|
|
Han gauzak apalkiro baina behar bezala atondu ziren: hirurehun
|
bat
pertsonarentzako areto handia, proiekzio gela intsonorizatua eta leku altu batean kokatua, proiekzio makina berria (hasieran ikatz sistemaren bidezkoa, lanparetakoa geroago), antzerki modura erabiltzeko eszenatokia (zoruko tranpola eta guzti), bi leihatilakosaltokia, komunak, taberna gisa baliatzeko lekua, etab.
|
|
|
Bilakaeraren ideia bat egiteko7, 1957ko otsailaren 3an, 10ean, 17an eta 24anemandako pelikuletarako 382 sarrera saldu ziren nagusienak8 eta 378 sarrera haurrenak (batez beste, 190
|
bat
pertsona pelikulako). Kopuru zehatzagoak atera daitezke, ziurrenik, urtarrilaren 13an eta 20an eskainitako saioetatik:
|
|
|
–suhiltzaileak gauerdian sute abisua jasotzen duenean, prakak janzteko eta sua amatatzeko baino ez du denborarik. Berriemaileak makina
|
bat
pertsonari azaldu behar dio nork edo zerk eragin zuen sutea eta zergatik?.
|
|
|
Laburbiltzearren, denbora iragan arau eta alor teknologikoari dagokionez, irratiak hiru oztopori itzuri behar izan die: denborari (irratia berehalakotasun elektronikoa da), espazioari (aldiberekotasuna informazioaren ibilbidean) eta ekaiari (informazio mezua biderkatu egiten da, makina
|
bat
pertsona edo entzulerengana heltzeko). Horrelaxe suertatzen da mirakulua:
|
|
2002
|
|
|
Ikasleek praktikak egiten dituzte tailerrean, eta ekoitzitako irratsaioak emititzen dituzte. Arduradunen esanetan, ehun
|
bat
pertsonak parte hartzen du irratian, eta helburua honakoa da: «Irrati proiektu honek, didaktika esparrutik abiatuz, komunikazio alternatiba lokal eta soziala eskaintzeaz gain, komunikabide honetan parte hartu, ezagutu eta esperientziak gauzatzeko aukera ematen du»31.
|
|
2003
|
|
|
Ikuspegi horren arabera, mugikortasuna eta irisgarritasuna desberdindu behardira. Mugikortasuna sistema sozioekonomiko jakin
|
batean
pertsonek edo merkantziek burutzen dituzten desplazamenduen kopurua neurtzen dituen aldagai kuantitatiboa litzateke; irisgarritasuna komunitate bateko kideek beharrak edo nahiakasetzeko bitartekoak dauden tokietarainoko distantzia egiteko duten erraztasunaadierazten duen aldagai kualitatiboa.
|
|
|
eginak izan ziren eta horrek, nahizeta pertsona hori politikoki markatuta egon, ere sinesgarritasuna eman zion protestari. Orokorrean ZBek bere sorrera bileran. Zornotza Aretoan, 600
|
bat
pertsona batu zirela, pluraltasun eta dedikazio monografikoaren (soilik Boroako zentraltermikoaren aurka) irudia ematen jakin zuen eta akordio horretara mugatu da berezereginean, horretan ere bere arrakastaren beste klabe bat topatzen dugu larik.
|
|
2005
|
|
|
erabakia hartu behar duen taldeko kideek rol bat jokatzen duteerabakia hartzeko. Pertsona
|
batek
pertsona baikorraren rola jokatuko du, besteak ezkorraren papera(, deabruaren abokatua?) eta beste kide batekmoderatzaile papera jokatuko du. Rolak jokatu ondoren eta alderdi positiboak eta negatiboak ebaluatu ostean, erabakia hartzen da bozketa eginez.
|
|
2006
|
|
|
Beraz, publizitatea egiteko eskubidea (EK 20 eta 38 art.) ezin da lehenetsi pertsonaren segurtasuna edo osasuna babesten duten eskubideen aurrean. Gure aburuz, PLOren 8.5 artikuluko debeku hori ez da telebistan bakarrik gauzatu behar, pertsonaren osasuna kaltetzen duen edozein komunikabidetan baizik, ez baita ulertzen, telebista ez den beste euskarrietan zabalduz gero zergatik ez duen berdin kaltetuko; azken
|
batean
pertsonaren osasuna kaltetu dezakeen publizitate mezua txarra izango da edozein hedabidetan zabalduta (De la Cuesta, 2002: 136) 95.
|
|
2007
|
|
|
Gure ustez, ohiko zuzendaritza
|
batean
pertsona gutxi batzuek guztien gainpentsatzen dute. Gu ideia horrekin ez gatoz bat.
|
|
|
Enpresa
|
batek
pertsona inplikatuak, motibatuak eta enpresan zertarako daudendakitenak lortzen baditu, eta ideiak emateko eskatu eta ematen dakitenak, enpresa hori ezin da gaizki joan. Aldiz, pertsona bati eskatzen bazaio enpresabatean eskulan hutsa izatea, ahalik eta gutxien pentsatzea, ez partekatzea etaideiarik ez ematea, enpresa hori ez da hain lehiakorra izango, landu gabe uztendituelako pertsonek egin ditzaketen ekarpen asko eta asko.
|
|
|
1999ko azaroaren 6an, Euskal Kulturaren Erakundeak (EKE) Uztaritzeradeituta, 100
|
bat
pertsona, kultur eragile gure neurri apalean nolabait, bildu ginenEuskal Kulturari buruz hausnarketa egiteko asmoz. Txalotzeko izan zen deiarenzabaltasuna, erakunde guztien inertzia izaten baita barneko autoerreprodukzioabultzatzea, gutxitan kanpoko harremanetik ernaltzea.
|
|
|
Bronfenbrenner en (1993) aburuz, mikrosistema hauxe da: ezaugarri fisiko, sozial eta sinboliko bereziak dituen testuinguru jakin
|
batean
pertsonak bizi dituenekintzen, rolen eta erlazioen multzoa. Pertsonarengandik gertu dauden testuinguru guztiak dira mikrosistemak; esate baterako, familia, berdinkideaketa eskola.
|
|
|
Horietako batzukhonako hau eskatu zieten haurrei: pertsonen argazkiak balioesteko, asko gustatzenzait erantzunetik ez zait batere gustatzen erantzunerainoko eskala baten bitartez etaesan zezatela ea argazki horretan beren barne talde nazionaleko ala kanpo taldenazionalen
|
bateko
pertsona bat agertzen zen. Gero, ikertzaileek kalkulatu zituztenbarne talde nazionalaren zein kanpo talde nazionalen balioespenen batez bestekoak (adibidez, Jaspers et al., 1972; Tajfel et al., 1970, 1972).
|
|
2008
|
|
|
Datu hauen arabera familia erdiek baino gehiagok(% 52,5) ez zeukaten udal gobernuan parte hartzeko aukerarik. Horrez gain, familia
|
baten barruan
pertsona bakar batek (familia-buruak) zeukan bozkatzeko eskubidea.
|
|
|
Bezperan Konbentzioaren zutabe militarrak Deba, Azpeiti eta Zestoara jaitsi zirela jakitun, eibartarrek 200
|
bat
pertsona jarri zuten zaintza lanetan abuztuaren 28an. Bizkaiko tertziorik ez zen inondik agertzen, eta biharamunean eibartarrak, itxura denez goseak eraginda200, hirigunera itzuli ziren.
|
|
|
Ezaugarri fisiko eta intelektualek ere eragina izan dezakete nortasunaren garapenean eta garapen sozialean. Ondo hitz egiten ez duen ume
|
batek
pertsonak jo ditzake bere helburuak lortzeko eta portaera horrek eragin kaltegarria izan dezake ume horrek besteekin duen erlazioan.
|
|
|
Urte gutxiko aldearekin jaio diren pertsona guztiek kohorte bat osatzen dute, hau da, adina partekatzen duen pertsona talde batek elkarrekin bidaiatzen du bizitzan zehar (nahiz eta elkar ezagutu ez). Ideia da kohorte jakin
|
bateko
pertsona guztiak historia berari daudela lotuta: ideia nagusi berak, gertakari publiko garrantzitsu berak, teknologia berak eta joera herrikoi berak.
|
|
|
Historiak pertsona jakin baten bizitzan eta pentsamenduetan eragiteko duen modua, neurri batean, pertsona horrek gertakari historiko zehatz bat gertatu zenean zuen adinaren mende dago. Kohorte jakin
|
bateko
pertsonengan, modu berean eragiten du gertaera batek; kohorte desberdinetako kideak direnengan, oro har, beste modu batean eragiten du.
|
|
2009
|
|
|
104): «Ideiaren bultzatzailea, hamar
|
bat
pertsonez osatutako lagun talde bat izan zen. Geroago, talde honek Ttipi Ttapa izena eramanen zuen Kultur Elkartea sortuko zuen, 1984ean zehazki.
|
|
2010
|
|
|
1 Errefuxiatuei Ameriketako hiri eta herri ezberdinetara joateko bidea egineta bertara iristean eusko etxeekin estu eta zuzen elkarlanean jardutea, azkenhauek egoera legala ahalik eta arinen normalizatu ahal izateko eta egoeraekonomikoa bideratzeko lana aurkitzen laguntzea. Ildo honetan aipa dezakegu Alsina taldeko azken errefuxiatuak Buenos Airesera heldu zirenean1942ko apirilaren 15ean, Laurak Bat eusko etxeko abesbatza zutela portuanzain; 200
|
bat
pertsona zain zituztela, Agur Jaunak abestuz eta txistuzaurreskua eginik ongi etorria eman zieten heldu berriei Buenos Aireskoeusko etxe ezberdinetako zein hiriko eta argentinar estatuko ordezkariek.Behar izanez gero Buenos Airesko hotel batean gela zuen bakoitzak hartutahilabete oso baterako eta hamabost egunetan argentinar naziotasuna eta pasaportea zuten guztiek; gehienek hilabetea pasatu bain... Heldu eta hurrengo egunean eurenomenezko afaria egin zen eusko etxean.
|
|
|
Itunaren arabera errefuxiatu askok lana lortu zuten estatuak Landetan zituen armamentu industrietan, hala nola Tarbes ko lehergailuenfabrikan. 1940ko martxorako 5.216 lagunek lortu zuten lana bide honen bitartez29.Guztira 59.000 errefuxiatu zirela kontutan izanik, guztizkoaren% 8,84 suposatzendu horrek; eta, errefuxiatuen artean adin
|
bateko
pertsonak eta haurrak zeudelakontutan izanik, zenbaki handia da hau.
|
|
|
Gerlari ohien trena erdi deskarrilatu eta, ETAren gainean erorizen errepresioa. Oro har, ehun
|
bat
pertsona inguru atxilotu zuten eta nahikotxojoan zen Iparraldera. Azken horien artean, Txillardegi, Madariaga eta Eneko Irigarai.
|
|
|
herrialde bateko biztanleak batez beste bizi direnurte kopurua. Hau da, belaunaldi
|
bateko
pertsona bat, batez beste, bizikolitzatekeen urte kopurua.
|
|
2011
|
|
|
Hala, planteamendua honakoa zen: irakasle euskaldun
|
batek
pertsona gehiago euskaldundu zitzakeela, mediku euskaldun batek baino.
|
|
|
Pertsona nartzisistak hasiera
|
batean
pertsona interesgarriaren itxura eman dezake, beren buruan duen konfiantzagatik. Entzulearen interesari entusiasmoz erantzun diezaioke hasieran, baina entzulea ez zaio interesatzen.
|
|
2012
|
|
|
eko eskualdea», nekazari nahiz hiri girokoa izan daitekeena, entitate espazialkoherente moduan definitzen dute; errealitate geografiko, sozial eta historiko batilotua. Gehienezko eskala milioi
|
bat
pertsonakoa kontsideratzen dute.
|
|
|
efektuak antzematen dira errepikatutako esposizioa subjektuaren bizitzaren tarte esanguratsu batean gertatzen denean, normalean bizi iraupenaren% 10 baino gutxiago. Adibidez, estimatzen bada populazio
|
batean
pertsona baten bizitza 75 urtekoa izango dela, efektuak 7,5 urte baino gutxiagoko esposizioarekin hautemango dira.
|
|
|
Beraz, publizitatea egiteko eskubidea (Espainiako Konstituzioaren 20 eta 38 artikuluak) ezin da lehenetsi pertsonaren segurtasuna edo ondasuna babesten duten eskubideen aurrean. Gure aburuz, Publizitatearen Lege Orokorraren 5.5 artikuluko debeku hori ez da telebistan bakarrik gauzatu behar, pertsonaren osasuna kaltetzen duen edozein komunikabidetan baizik, ez baita ulertzen, telebista ez den beste euskarrietan zabalduz gero zergatik ez duen berdin kaltetuko; azken
|
batean
pertsonaren osasuna kaltetu dezakeen publizitate mezua txarra izango da edozein hedabidetan zabalduta (De la Cuesta, 2002: 136) 137.
|
|
2013
|
|
|
1936ko abuztuaren 29an tropa nazionalak hiria bonbardatzen hasi ziren, eta urrian jarraitu, zenbait eraikin txikituz. Bitartean Eibarko biztanle gehienek herria utzi (hildako eta joandakoen artean 4.000
|
bat
pertsona izan daitezkeela estimatzen da [García Manrique, 1961: 171]), eta hainbat industriatako makineria konfiskatu eta Bizkaiko zenbait udalerritara lekuz aldatu zituzten.
|
|
2014
|
|
|
Bien artean, Oyharçabalen ikuspegiari zentzuzkoago deritzogu. Alde batetik, alokutiboak aditz inflexioan duen izaera zeharkako eta ez argumentalagatik, ezdirudi buru posizioa leukakeenik, are gutxiago azken
|
batean
pertsona marka batezari garela jakinik. Bestalde, Miyagawaren proposamena ez dator bat alokutiboakaditz inflexioan hartzen duen hurrenkerarekin.
|
|
|
Sexua ez da soilik azpitik dagoen gizatasun batenaldaera kontingente, isolatu edo bigarren mailako bat. Ez da garrantziarik gabekofaktore
|
bat
pertsona baten estatus politikoa eta soziala baldintzatzeko orduan, adibidez, begien kolorea garrantzirik gabea izan daitekeen modu berean: subjektuarenestatusaren eta posizio sozialaren parte da.
|
|
|
Ezaugarri fisiko eta intelektualek ere eragina izan dezakete nortasunaren garapenean eta garapen sozialean. Ondo hitz egiten ez duen ume
|
batek
pertsonak jo ditzake bere helburuak lortzeko eta portaera horrek eragin kaltegarria izan dezake ume horrek besteekin duen erlazioan.
|
|
|
Aurreko atalean aipatutako gainbeheraren ondorioz, pertsona zahar batzuek ez dezakete halako informazio bat erregistra, eta galera horrek ondorioak izan ditzake ezagutzan. Adibidez, proba kognitibo zehatz
|
batean
pertsona zaharrenen emaitza txikiagoa izatea, batetik, zentzumen erregistroa gutxitzearen ondorio izan daiteke, eta, bestetik, zentzumen zorroztasuna hondatzearena.
|
|
|
Horrela, eskaera handiak dituzten inguruneetan edo oso traumatikoak diren gertaeren aurrean (istripuak, atentatuak, hurbilekoen heriotzak, bortxaketak, bahiketak?) barne hersturaren sintoma saila agertzen da. Pertsonak jasan duen trauma motaren arabera garatuko du estres akutuko nahastea; esate baterako, bortxaketa
|
baten ondoren
pertsona askok garatzen dute nahaste hori.
|
|
|
Estresari ihes egiteko helburuaz disoziazio patologikoa egiten du pertsonak, eta bere memoria autobiografikotik aldendu egiten da. Horrela, gertaera traumatiko
|
batek
pertsonari izugarrizko zirrara eragin bazion ere, inolako emoziorik sentitu gabe pentsa dezake gertaera horretan, disoziazioa egitea lortzen duenean. Trauma osteko estreseko nahastean sarri gertatzen da horrelako disoziazioa (kamuste afektiboa).
|
|
|
Bulimia nerbiosoan sarritan gertatzen da gehiegi jatea. Denbora jakin
|
batean
pertsona normal batek jango ez lukeen janari kantitatea jaten du. Betekadan, janari kantitate handiak irensten dira bi ordu baino gutxiagoan.
|
|
|
Maiztasun txikia du gaixotasun honek: milioi
|
bat
pertsonako batek jasaten du. Dementzia mota hau sortzen duen birusa dolu garaian praktikatzen den kanibalismoerritualaren bidez transmititu izan da Papua Ginea Berrian (Gajdusek, 1977).
|
|
2015
|
|
|
EuskalAutonomia Erkidegoari (EAEri) dagokionez, gaur egun jotzen da 4.000 lagun baino gehiagodaudela diagnostikatuta. Dena dela, espero izatekoa da 20.000
|
bat
pertsonak garatuko dutelapatologia hori.
|
|
|
Praktika horiek pertsona batek eraman ditzake aurrera edo instituzio baten barnean parteka daitezke. Instituzio
|
bat
pertsona talde batek osatzen du, eta pertsona talde hori guztia egoera problematiko baten ebazpenean engaiaturik dago. Problematikaren gaineko engaiamendua elkarrekin banatzen dute, eta, horretarako, zenbait praktika sozial gauzatzen dituzte.
|
|
|
Bloke arrosaren barruan, esate baterako, Brasilgo kasua oso esanguratsua da ingurumen gatazka eta gatazka sozialen mapa oso zabala baita. Herrialde erraldoi horretan, besteak beste, urtegi handien eraikuntzari lotutako gatazkak asko dira eta milioi
|
bat
pertsonaren desplazamendua eragin dute (Seva, 2012). Bloke gorrixkan ere, gobernuen eta gizarte mugimendu batzuen arteko gatazkak ez dira gutxi izan.
|
|
2017
|
|
|
Memoria kolektiboaren paradigman (i.e., giza talde
|
bateko
pertsonen oroitzapenak globalki hartzea), gehien aipatzen diren oroitzapenek (eta balorazioak) erakusten dituzte haien irismena (identitate kolektiboarentzako eta ongizaterako) eta sortzen dituzten faktore sozialak (e.b., edukia, emozio maila; Páez, Bellelli eta Rimé, 2009). Bestalde, gertaeraren ezaugarriak eta bizi izan zen momentua kontuan hartuta, adin tarte ezberdinak gainditzen dituzten gertaerak aurki daitezke.
|
|
|
Gure bizitzaren gertaerak gogoratzeko faktoreen artean dauden aspektu kritikoetariko bat da gertaera bat bizi izan den adina, honakoak gogoratzeko prozesuari eragiten diola ere.. Adibidez, jendarte
|
bateko
pertsonak adin kohortez banatuz gero, erraz ikusten da pertsona guztiek ez dituztela proportzio berean gertaerak gogoratzen (ikusi CEVI proiektua, d' Epinay, Cavalli, eta Aeby, 2008), gertaerek eragindako inpaktua ezberdina da eta.
|
|
|
Bizitzako gertaeren aspektu emozionalak ikertzea. Proiektu hau modu ugaritan zabaldu daiteke, eta hauetako
|
bat
pertsonek gertaerekiko dauzkaten sentimenduak ikustean datza, jendarte hau hobeto ezagutu ahal izateko.
|
|
|
Azkenik, bosgarrenaldagaiaren bidez, jakin nahi izan da Zuberoatik kanpo luzaz joan diren jendeek kanpoko eragina jasanzutenez besteekilako. Aldagai horiei guztiei esker, 30
|
bat
pertsona inkestatuak izan dira. Eta bakoitzakberaz 130 hitz itzuli behar zituzten frantsesetik euskarara.
|
|
|
Esperientziak gertaera gogoangarrien multzoak dira, momentu zehatz
|
batean
pertsonek bizitzendituztenak eta etekin pertsonal intangibleak ematen dituztenak beraz, esperientziek aipatutakobehar emozional horiek betetzea lortzen dute (Pine eta Gilmore, 1999). Gainera, gaur egungoteknologia aurrerakuntzei esker, esperientzia hauek bideratzeko geroz eta aukera gehiago dago.
|
|
|
Bizilagunek konpostagailuan botatako materia organikoaz elikatu ahal dira oiloak eta beraienatzapar eta mokoekin konposta irauli eta aireztatzean prozesua azkartzen da. Guneak 30 familiaboluntarioren etxeko soberakinak kudeatzen ditu (100
|
bat
pertsona) eta hilean behin familia batekokide bat izaten da, egunean errundako arrautzen trukean, bizilagunek utzitako soberakinen poltsenekarpena egingo duena 1.go konpostagailuan (ekarpena egiteko irekita dagoen konpostagailu modulubakarra, gainontzekoak itxita aurkitzen baitira) dagokion egituratzaile kantitatearekin batera.Konpostatze prozesua loteka antolatzen da (1 Irudia): 1 konpostagailuaren edukiera bio hondakinezbetetzean, 3 konpostagailuko konposta hustu egiten da, 2 konpostagailukoa 3 konpostagailuralekualdatzen da eta 1 konpostagailukoa, berriz, 2 konpostagailura.
|