|
2000
|
|
|
Lurraren eta lurraldearen gainetik dagoen kontzeptu politiko eta sozial garrantzitsua da lurraldetasuna.Lurraldetasunak medio fisikoarekin harreman zuzena duen arren, batez ere, eremufisiko batean bizi den jendearekin du harreman zuzena: jende talde horrek kolektibitate
|
bateko
partaide sentitzearen sentsazioarekin, argiro esanda.
|
|
|
Ideiak elkarren eragile dira, batek besteazehazten du. Ezin dira ez ideiak ezta errepresentazioak ere, berez, zerbait isolatu etalotugabetzat hartu; aitzitik, osotasun sistematiko
|
baten
partaidetzat hartu behar dira, parte bat bestean bermatzen baita1 2.
|
|
|
maila ekonomikoan, herritar bakoitzak baditu Estatuarekiko betebeharrak (zerga kontuak) etaeskubideak ere (Estatutik jaso ohi den gizarte asegurantza, hezkuntza, bideak etahorrelakoak). Herritartasunaren bigarren dimentsioa politikoa da; alegia, norberakomunitate
|
baten
partaide sentitzen da eta hori hauteskundeen bitartez gauzatzendu. Herritartasunaren alde ekonomikoan aldaketak egonen dira, justuki, geroz etakonpetentzia gehiago Europa mailan finkatzen direlako.
|
|
|
Teoria estrukturala teoria sistemikotik eta komunikaziozko teorietatik elikatzenda, harremanak eta giza harremanetako egituren jatorrizko existentziaazpimarratuz. Baina orientazio sistemiko puruek ez bezala, orientazio mistokoekez dute gizabanakoa familia sistema
|
baten
partaide soiltzat hartzen,, azpisistema, modura baizik, bere egitura psikologiko propioarekin, beste azpisistemekin etakanpoko ingurunearekin harremanean, ikuspuntu ekologiko batez. Familiarenegituratzea hiru oinarrizko dimentsiotan finkatzen da:
|
|
|
Enkoadreak baldintzatzen dituen arau hauek helburu bikoitza dute, lehen esanbezala.
|
Batetik
partaideen segurantza psikologikoa eta bestetik transferentziaribide egokia ematea.
|
|
2001
|
|
|
Baina, eginkizun horiek guztiak ez dira era objektiboan edo neutroan egingo.Egitarauaren diseinatzailea, irakasle izan zein hezkuntzaren teorizatzaile izan, hizkuntzen irakaskuntzan diharduen profesional lantalde
|
bateko
partaide da. Etatalde horrek ikuskera jakin batzuk izango ditu:
|
|
|
Ez da ez artista, ez militantea. Agirreren eleberrietakobiztanle tipikoa, folklorikoa da, gizatalde harmoniotsu
|
baten
partaide xumea.Arazoa ordea hauxe da, alegia, bere inguruko mundua aldatu egin dela. Azkoitia ezdela Arranondo, eta militante edo artista izan nahi ez dutenentzat ez dagoelatokirik, ez dagoela etorkizunik (no future).
|
|
|
Jakina denez, euskalesparru literarioak jaraunspen murritza jaso du aurreko lau mendeetatik, etahandicap historiko hori kontuan hartuta ari da borrokan, eszenatoki unibertsaleantokitxo bat lortzearren. Zenbat eta eskualde literario zentralagokoa izan, zenbat etakapital literario gehiagoren jabe den eskualde
|
bateko
partaide izan, hainbat etaerrazagoa da idazle batentzat bere lanek irakurketa unibertsal bat jasotzea. Idazlefrantses batek ez dauka automatikoki nortasun kolektibo frantsesaren bozeramailegisa irakurria izateko arriskurik; idazten duen guztia, magiaz bezala, unibertsalada.
|
|
|
1 Subjektuaren etnizitateak arrazoietan eragin dezake, 2Hrekiko interesa lagunduz. Talde etniko
|
bateko
partaide izateak talde horretako beste kideekin hizkuntza komun bat, ohiturak, baloreak eta bizimodua konpartitzeainplikatzen du. Komunitate handi baten barruan talde etnikoko kideek bestetaldeetako kideekiko jarrerak eta jokabideak ere baldintza ditzakete (Giles, Bourhis eta Taylor, 1977; Tajfel, 1974).
|
|
2002
|
|
|
Gaur egun Donostiako Eskolako Euskara Batzordearen arautegia idatzitadago Eskolako Batzarrak onartua izan ondoren. Bertan ezinbestekoa da EuskaraSaileko irakasleren
|
bat
partaide izatea. Euskara Batzordearen aktak irakurriz, honako informazio hau lor dezakegu:
|
|
|
Lehen, AhaideNagusi baten bezero edota senide izatea aski eta beharrezkoa zen gizarteratuaizateko, baztertua ez izateko. Orain, bazterrean ez gelditzeko, ikusezina ez izateko, universitas
|
bateko
partaide izan behar zen eta, gainera, aitoren seme.
|
|
|
izeneko gizartetik, bertan erabat txertatzea ez baitzuten inoiz lortu. Ez zituzten jatorrizko taldetik banatu, beste giza multzo
|
bateko
partaideak zirelako.
|
|
|
Egokitzapena proposatu izan da goiko artegatasunaren antidototzat. Kultura desberdinek topo egiten dutenean, integrazioa eskatu ohi zaie
|
bateko
partaideei. Integrazioa eta adaptazioa, hala ere, de facto normalean, kanpotarrari exijitzen zaizkio, kanpotik datorren migranteari, eta ez bertoko biztanleari.
|
|
|
Batzuetan, kontsumitzaileak erabilpen testuinguratzailea bilatzen du produktu mediatuan; alegia, kontsumitzaileak inguruaren berri izateko egiten du berea hedabideen jarduna. Beste batzuetan, kontsumitzailearentzat erabilpen gizarteratzailea da garrantzitsua; alegia, gizarte
|
bateko
partaide dela sentitzeko eta sinesteko egiten duen erabilpena da hori, erabilpen auto sozializatzailea da hori. Inoiz, kontsumitzaileak argumentuak gura izaten ditu inguratzen duen gizartea onartzeko, aitormen zilegiztatzailea da hori.
|
|
|
«Espazio geografiko jakin batean bizi den talde
|
bateko
partaideek konpartitzen duten ohitura multzoa, aztura piloa»; era horretan defini daiteke kultura zer den.
|
|
|
Baina, pentsa dezagun AEE sistema hori beste sistema oso baten parte bilakatzen dela, bigarrenaren osagai bihurtzen dela. Kasu horretan, lengoaia sistema lotu edo kateatuak edukiko genituzke begien aurrean, lehen sistema beste
|
baten
partaide bilakatzen delako hain zuzen ere, sistema bat beste bategaz kateatzen delako. Konnotazioa kateamentu posibilitate horretan bertan sortzen da; testuinguru esangura kateamendu berri horretan sortzen da.
|
|
2004
|
|
|
Minilantegi bakoitzean, langileek talde zehatzak osatzen dituzte. Aurrerantzean, langileak ez dira torneroak, ajustatzaileak, eta abar izanen, produktu batenekoizpen talde
|
baten
partaideak baizik. –BELLOTA?
|
|
|
Zientifiko horiek, garapenzientifikoaren bilakaera ondo ulertzeko eta, are gehiago, potentziatzeko, ekialdekooinarri ontoepistemikoak hartu dituzte oinarritzat. Mendebaldeko zientziaren ekialdetzea gertatu dela esaten dute, eta ekialdetze handiago
|
baten
partaide agertzendira. Arlo fisiko garrantzitsuenetan egin diren aurrerakuntzak (astrofisika, zibernetika, informazioaren eta sistemen teoriak, etab.), gero eta hobeto ulertzen omen diraekialdeko oinarri epistemikoen bidez, eta zailago zientzia klasikoaren bidez; beraz, aurkikuntza enpiriko berriak hobeto ulertzeko eta aurrerakuntza zientifikoa indartzeko, ekialdearen ezagutzaren oinarri epistemikoak kontuan hartzea defendatzendute.
|
|
2005
|
|
|
Baina, barrura begira ere, barne taldeak zehazten ditu erabat: Alardearen inguruko gatazkaren araberako jarrerak definitzen baitu bakoitzaren identitatea eta talde jakin
|
bateko
partaide izatea. Oso zabalduta dago ikuspegi tradizionalaren aldekoa herrikoaeta emakumearen parte hartzearen aldekoa kanpotarra delako topikoa.
|
|
|
Gai honi dagokionez, ezin da ahaztu gizarte demokratikoetan hiritarra delabizitza politiko eta sozialaren subjektua. Horrela izanik, banakoa da eskubide etaaskatasun demokratikoen jabe; banakoari dagozkio eskubide hauek, ez datozkiokomunitate jakin
|
bateko
partaide izateagatik. Hiritartasunaren printzipioak askatasuna eta berdintasuna dira eta horien bidez ezartzen da modernitatearen gizartehitzarmena.
|
|
2006
|
|
|
– Gehiengoa ez den talde etniko
|
bateko
partaide izatea.
|
|
|
Beste lan batzuek (Fensbo, 2004; Fernandez eta Fuentes, 2001) honakoarrisku faktore nagusiak finkatzen dituzte: haurrak urte asko izatea adopzioa hastendenean, tratu txarrak pairatu izana, instituzionalizazio luzea eduki izana, porrot eginduten familia harreretan egon izana, neba arrebekin batera adoptatua izatea edogutxiengo etnia
|
bateko
partaidea izatea. Brodzinsky eta laguntzaileekin (1992/ 2002) bat etorriz, behar bereziak dituen haur bat adoptatua izateko mementorik zailena, sei hilabete eta hiru urte artekoa da, zeren garai hori bereziki sentibera baita lehenmailako lotura afektiboa sortzean.
|
|
|
– Familia
|
bateko
partaide izatearen eta familian irautearen sentimendueskasa.
|
|
2007
|
|
|
Horregatik ere, taldea identitarioa denean, hurbiltasunaz gain, eragina ere badu taldekideen kopuruak, kasu honetan, nazioaren biztanle kopuruak.Ez da modu berean sentitzen nazio ezaugarria estatu handi edo txikietan. Gutxiengoetan garrantzitsua da protagonismoa, gizabanako bakoitzaren parte hartzea, taldetxiki
|
batean
partaide izatearen ezaugarri marka, mundu hau gero eta homogeneoagoa eta globalizatuagoa denean. Horrek, pertsonari laguntzen dio bere buruagarrantzitsu sentitzen, alderaketa ingurunearekin egiten baita.
|
|
|
Noiz iristen da umeafamiliaren sena izatera? Giza multzo
|
bateko
partaide izatera. Herri bateko partaideizatera?
|
|
|
Piztu ondorenelikatu behar da, baina piztu arte igurtzika egon behar duzu denbora luzean garraargitu arte. Ezaguerek eta gertaerek bizipen bihurtuta moldatzen dute gure barneansena, herri
|
bateko
partaide izatearen sentimendua.
|
|
|
Hizkuntza baten mundu irudia oinarrizko fenomeno antropologikoa da, hizkuntza komunitate
|
bateko
partaideentzat munduaren giza ulermenaren eta munduan izate izpiritualaren abiapuntu komuna(...). Gizaki bakoitzak(...) bizitza esperientzia eta konbentzimendu pertsonalek determinatutako mundu ikusmoldea (Weltanschauung) du.
|
|
2008
|
|
|
Herri diputatuaren abizenek adierazten digutenez, Jusue ez genuen Eibarren sustraitutako familia
|
bateko
partaidea. Beharbada horrexegatik, askatasun gehiago izango zuen Eibarko handikiak bere salaketaren ikusmiran jartzeko orduan.
|
|
|
Helburu horiek lortzeko, ezinbestekoa da kontuan izatea faktore askok izan dezaketela eragina giza garapenean, besteak beste: espezie
|
bateko
partaide izatearen eragina, kultura, une historikoa, taldea eta ezaugarri pertsonalak. Ondoren, faktore horiek guztiak izango dira aztergai.
|
|
|
Hasteko, espezie
|
bateko
partaide izatearen eragina azpimarratu behar da. Espezie guztiak plangintza biologiko batekin jaiotzen dira eta plangintza horrek organismoa eta hura osatzen duten atal guztiak nola garatuko diren zehazten du sorkuntza garaitik.
|
|
|
Hala ere, espezie
|
bateko
partaide izatea ez da garapenean eragina izan dezakeen aldagai bakarra. Ezin dugu ahaztu aldaketa psikologikoak testuinguru kultural, historiko, sozial eta ekologiko jakin batean gertatzen direla (ikus 13 gaia).
|
|
|
Aipatutako bitekin datuen babesa nahiko zurruna da eta ezin da batzuetan behar dugun malgutasuna lortu. Adibidez, fitxategi baten eskubideak talde
|
bateko
partaide gehienei eman nahi badizkiegu, baina ez guztiei, talde berri bat sortu dugu, fitxategiari esleitutako taldea aldatuz eta taldearen baimenak zehaztuz. Hau aspergarria da maiz egin behar denean, eta gainera beste sistema batzuetan sistemak berak eskaintzen du aukera hori.
|
|
2009
|
|
|
Finean, kazetaria prozesu
|
bateko
partaide da, non zuzendari, publizitatesaltzaile, maketatzaile/ editore eta banatzaileen katean, kate maila bat bera den etaherrian egiten duen lanaren ondorioz, erreferente bilaka daiteke jende askorentzat, onerako edo txarrerako.
|
|
2010
|
|
|
Horrela, beraz, tamaina diferenteko zona geografikoak barneratuta, eta Iparzein Hegoko ekonomien partaidetza uztartuta, etorkizun hurbilean aurreikustenden joerak iradokitzen omen duenez, mundu mailako hiru ardatz nagusien arrimuan (AEB, Europar Batasuna eta Txina/ Japonia) merkataritza zein inbertsio loturazabalak ezarriko dira, hauetako erdigune bakoitzak bere eragin eremuak zabaldueta finkatu guran euren inguruko periferiarekiko. Erdigune bakoitzaren posiziohartze, dinamika eta ekimenek besteenak ere elikatu egiten dituzte, mundumailako lehiaketa erraldoi
|
baten
partaide direlakoan.
|
|
2012
|
|
|
7), berak «herri indigena» deitura munduko herri indigenak bere baitan hartzen dituen txapela erraldoi baten antzekoa dela esaten du. Baina, kolonizazioaren biktima izateaz gain, nazioarteko sare
|
baten
partaide direla ere aipatzen du. Smith-en definizioan nazioarteko sare baten partaide izateak euren tokian tokiko testuinguru eta esperientzia gainditzeko aukera eta askoz globalagoak diren helburuak eskatzeko parada eman die.
|
|
|
Baina, kolonizazioaren biktima izateaz gain, nazioarteko sare baten partaide direla ere aipatzen du. Smith-en definizioan nazioarteko sare
|
baten
partaide izateak euren tokian tokiko testuinguru eta esperientzia gainditzeko aukera eta askoz globalagoak diren helburuak eskatzeko parada eman die.
|
|
2014
|
|
|
Zentzu horretan, Elizabeth V. Spelmanekadierazten du (1988) klase eta arraza zapalkuntza barnetik lotuta daudela sexu zapalkuntzarekin, etaadierazpen horrekin bat natorren arren, iruditzen zait ez duela bere xedea jotzen: gakoa da gizonak ezdaudela gizon gisa zapalduta; gizonak zapalduta dauden heinean, eta argi dago nahikotxo gizon daudelazapalduta, baliteke, gizon gehienak egotea zapalduta?, ez daude zapalduta gizonak direlako, ezpada«koloredun»ak direlako, edo klase jakin
|
bateko
partaideak direlako, edo beraien joera sexualengatik, edo erlijio jakin batekoak izateagatik daude zapalduta.
|
|
|
Helburu horiek lortzeko, ezinbestekoa da kontuan izatea faktore askok izan dezaketela eragina giza garapenean, besteak beste: espezie
|
bateko
partaide izatearen eragina, kultura, une historikoa, taldea eta ezaugarri pertsonalak. Ondoren, faktore horiek guztiak izango dira aztergai.
|
|
|
Hasteko, «espezie»
|
bateko
partaide izatearen eragina azpimarratu behar da. Espezie guztiak «plangintza biologiko» batekin jaiotzen dira eta plangintza horrek organismoa eta hura osatzen duten atal guztiak nola garatuko diren zehazten du sorkuntza garaitik.
|
|
|
Hala ere, espezie
|
bateko
partaide izatea ez da garapenean eragina izan dezakeen aldagai bakarra. Ezin dugu ahaztu aldaketa psikologikoak testuinguru kultural, historiko, sozial eta ekologiko jakin batean gertatzen direla.
|
|
2017
|
|
|
Erresilientzia garatzeko politikak erabiltzen dira. Arriskuen ebaluazioaren galdeketa osatu gabe, eraikin kritikoek eta pertsoneksortutako arriskuak ez daude kontrolpean. Erkidegoaren parte hartzea eta lankidetza publiko pribatuaren hasiera. Europa mailan ez dago gobernantza anitzaren planteamendurik. Hiria ez da erresilientzia sare
|
baten
partaide.
|
|
|
Fonoiek kristal baten atomoen bibrazio kolektiboen kitzikapenak deskribatzen dituzte mekanika kuantikoaren ikuspuntutik (Ashcroft eta Mermin, 1976). Bibrazio kolektiboak, edo modu normalak, kristalarenosagaien higiduraren patroiak dira, zeinetan sistema
|
baten
partaide guztiek maiztasun berdin eta faseerlazio finko batekin oszilatzen duten.
|
|
2019
|
|
|
Gure KonstituzioarenHitzaurrean kulturaren bi kontzepzio aurreikus ditzakegu: 1) laugarren paragrafokoa, non esatenden kultura Espainiako herri
|
bateko
partaide edo osagai gisa hango herritarren nortasunaren atalosatzen duen elementua dela1 eta; 2) bosgarren paragrafokoa, non kultura termino dinamiko etainstrumentaletan aipatzen den, etorkizunekoan, eta, ondorioz, kultura sorrerarekin eta guztioibizi kalitate duina bermatzeko tresna den (gure sistema politikoaren kalitate demokratikohobea). Ruiz Robledoren hitzetan (Ruiz Robledo, 1998), lehena kulturaren nozio, etnikoa, litzateke, eta bigarrena, aldiz, nozio orokorra.
|