|
2000
|
|
|
Atean bertan aurkitu dut, Rock of Cashel delakoaren presentzia faltaz harrituta, geroago ezagutu ahal izan dudan neska, Rocío. Agur lotsati
|
bat
luzatu diot, ez besterik.
|
|
|
Rocíok erlojuari begiratu zion, eta agur formal
|
bat
luzatu zien biei: Eiderri musu bi eman zizkion masailetan," pozten naiz zu ezagutzeaz" esan ondoren; Txemari, berriz, agur esan zion eskuarekin.
|
|
|
Eta batzuetan irabazten du batak, bertzeetan bertzeak. Eta bertze batzuetan badirudi ezen batak irabazi duela, baina ez, zeren ustekabean lasterraldia apur
|
bat
luzatzen baita, eta irabazle zirudiena —bere ahaleginean leherturik eta ezin aitzina eginik— galtzaile gertatzen baita hondarrean. Eta egun hartan ere, horixe gertatu zitzaidan, zeren, erran nahi nuena erranik, noiz eta baitzirudien ezen ausartziaren zaldiak beldurrarena garaitu zuela, aldiz, nola ez bainuen nik erabakitzen noiz akabatzen zen lasterraldia baina bertze bazkaldar guztien usteak eta aburuak, eta nola susmatzen bainuen ezen aburu hura ez zela ene aldeko izanen, aitzinatu zitzaidan beldurraren zaldia, eta jaundu zen hura nitaz, finean.
|
|
|
Bada baldinba, paseoan gindoazen Pisako dorrerantz, batzuetan aitzina egiten genuela eta bertzeetan gelditzen, batik bat osaba bere esplikazione haietarik
|
batean
luzatzen zenean. Eta orduan ere, dorre okerraren parean geundela, geldialdi bat egin genuen, gorat igaiteko asmotan.
|
|
|
Luthero! Luthero!", eta behatu nion, eta dar dar
|
batean
luzaturik zuen eskua, txakurrari lagundu nahi balio bezala eta tormentu hartarik laxa.
|
|
|
Geroztik neurekin diat gau eta egun Luthero, badaezpada ere... —eta, irri etsi
|
bat
luzatzen zidala, osabak erantsi zuen—: Izan ere, hau pertsekuzione bat duk, eta txakur hau txakurra baino gehiago duk jada:
|
|
|
Irri
|
bat
luzatu zidan, hurbila eta urruna aldi berean, onerizkoaren eta txantxaren artekoa, erraiten zidala:
|
|
|
Jalgi ziren liskar hartan kapitaina eta frantsesez zekiten bertze hiruzpalau marinel ene alde, erraiten zutelarik ezen giristino zaharra nintzela, eta estatu eta kondizino ezin hobekoa, Nafarroako handiki baten semea, hau eta bertze, eta, nola mundu honetan kasik ez dagoen ate hertsirik, urrezko edo zilarrezko gakoz ireki ezin daitekeenik, amore eman zuen finean apezak zilarrezko hiru errealen truke. " Gure erlijioneak barkamendua aldarrikatzen du eta seguratzen dizut ezen hiru meza emanen ditudala zure arimaren salbazionearen alde, moneda bakoitzeko bat" eta, monedak eskuko hatzez laztandu eta irri maltzur
|
bat
luzatzen zidala, nehongo lotsarik gabe egotzi zidan: " Aldaretik bizi denak aldaretik jan behar baitu".
|
|
|
Eskolako pasarte ahantzi
|
batez
luzatu zen puska batean. Nik Aita Zia delakoari noizbait egin barrabaskeria bat edo.
|
|
2001
|
|
|
Baina pelikula hartan bazirudien paperak aldatu egin zirela eta amorrua ematen zidan nire betiko ziurtasuna kolokan jartzeak aktore gazte eta guapo baten aurrean. Amorrua eman zidan, amaieran, edozer nahi izanez gero bere etxera lasai deitzeko esan zidanean txartel
|
bat
luzatuz, aspaldiko partez masailak gorribizitu egin zitzaizkidalako, neskatxa nerabe bati bere maitasun platonikoak kaixo zozo bat esaten dionean bezala. Amorratuta atera nintzen antzokitik, Pantxo Reyren aurrean kazetari hasi berri bat bezala agertu nintzelako.
|
|
|
Seme alabek negar egin zuten hasieran, baina gero, haiek ere ohitu ziren aitaren itxura berriarekin. Eta gauero, egongelara sartu eta" gabon, aita" esaten zioten, eskua ezpainetan jarri eta musu
|
bat
luzatuz airean. Senarrak, Herminiok, gurgur eta kurrinkak ateratzen zituen, eztarriarekin baino gehiago sabelarekin hitz egiten baitzuen.
|
|
|
Izan ere, aurten sekula baino gehiago, ez duela ospatzeko ezer iruditzen zaio. Desastre hutsa den bere bizitza beste urte
|
batez
luzatu dela besterik ez.
|
|
|
Goiok eskuak buruaren gainean zabaldu ditu, gero eskuei begiratu die, gero malko
|
bat
luzatu zaio masailean behera.
|
|
|
Kaligrafia ariketa haietako batean Inazitok kopiatu beharreko esaldia apur
|
bat
luzatu zuen. Nahi baduzu zure bideaz ziur egon, itxi itzazu begiak eta zoaz ilunetan aurrera, zioen San Juan de la Cruzek, eta Inazitok... hasta que choques erantsi zuen disimuluan, burua altxatu gabe, tinta eta kaligrafia dotore berberez, azken letrak paper sekantez txukundurik.
|
|
2002
|
|
|
–Ez duzu ezer sentitu beharrik. Izan ere, zuek iritsi baino bizpahiru segundo lehenago, SOS
|
bat
luzatu dit osaba Lazarok. Erdi mareatuta baitzegoen gizaixoa, nik zeruan ehun buelta eginarazi ondoren.
|
|
|
Sabelean hustasun izugarria banu bezala... Eta munduan ez dago pasmo belarrik ez berbena belarrik hau sendatuko didanik –eta, irri etsi
|
bat
luzatzen zidala, bukatzen zuen–: ez muxarrik ezta lupiarik ere...
|
|
2003
|
|
|
Beharbada emakumeek dena dakitela pentsatu nuen, sentimenduak irakurtzen dizkigun eskaner bat daramatela beren baitan itsatsirik, eta alferrik nekatzen garela gizonok horiek estali edo erraz gobernatzen ditugun itxurak egiten. Autoa baztertu eta atzeko eserlekutik nobela bat hartuz eskaintza labur bat idatzi zidan," Nire literaturako irakasleari, maitasunez" arrunt bat, eta masail
|
bat
luzatu zidan musu bila. Gerrikoa askatu gabe nuenez, nire lehen musua erdi bidean galdu zen, ahalegin zapuztu bat, musu barregarri bat.
|
|
|
Taxi baten zain omen zeuden gauak bere estalkiak kendu eta kaleak zaborrez beterik erakusten dituen ordu horretan. Biek batean jaso omen zuten eskua, biek
|
batean
luzatu omen zuten pausoa autoa geratu zen lekurantz eta biak batean sartu omen ziren ate banatatik barrura, bakoitzak, ustez, lehentasun gehiago zuelakoan. Isilik egin omen zuten aldi luze bat, taxizaleak ispilutik atzera begiratu eta nora zihoazen galdetu zien arte.
|
|
|
Garbi zegoen inork ez ziola etorkizunik ikusten bikoteari, kaduzitate data igaroa zutela. Norbaitek iraganeko maitasunaren lekuko gisa ikusten zituen, aspaldi itzalitako suaren kea omen zerien, baina ez besterik, ohituragatik zeudela alegia elkarrekin edo alferkeriaz edo aspaldiko hitzarmenen
|
bat
luzatuz, iritzi desberdinak ageri ziren baina inork ez zuen esaten elkar maite zutenik. Eta, alabaina, ez zen bien artean inoiz ere liskarrik sumatu, ez zuen inork gorrotorik atzeman, badirudi maitasunaren hilotza usteldu ahala isilik lurperatzen zutela, dolua bien artean gordeaz, familiak bisitarik nahi ez balu bezala, baina aldi berean gatazka sorgor baten hotsak suma zitezkeen bien artean.
|
|
|
Eta Oskar, noski, ez zen ezer esateko gai. Ez atea jo, ez hitz
|
bat
luzatu, ez galderarik egin. Hantxe kieto, hormaren kontra.
|
|
2004
|
|
|
Ciccillori eman dio argazkia, eta konturatu da fraidearen ahoa apur
|
bat
luzatu dela, barre egiteko beldurrez edo oraindik, baina gogoz, barre egiteko edo, gutxienez, irribarrerako gogoz.
|
|
|
–Xanpaina hotz hotza nahi diat, Hans, eta frauleina mehea eta begi argikoa, ulertzen? –erran zion mandatu mutilari, billete tolestu
|
bat
luzatzen ziola. Mutikoak ederki ulertu zuen.
|
|
|
Mitxelenaren irribarrea apur
|
bat
luzatu zen.
|
|
|
Bost egun barru, ostiralean alegia, Parisko arratsaldeko trena hartuko duzu Hendaian. Parisera iritsitakoan bilatu ostatu merkeren bat eta atseden hartu igandera arte –idazmahaiaren gaineko karpeta bat zabaldu eta paper tolestu
|
bat
luzatu zidan– Igandean, goizeko bederatzietan puntu puntuan, helbide honetara joan duzu. Hortxe emanen dizkizute lanari buruzko xehetasun guztiak.
|
|
|
Lodikoteak muzin egin zion. Flakostak eguzkiak erretako esku
|
bat
luzatu eta hartu egin zuen. Buruko musuzapia hobeki egokituta, txiskeroa atera zuen sakelatik.
|
|
|
Ama pozez lehertzen zegoen. Del Vallek, antzezlana apur
|
bat
luzatze aldera, hiruzpalau argazki gehiago atera zizkion kabuari: kapela jantzita, kapelarik gabe, serio, irribarretsu...
|
|
|
Mireia Elosegi izeneko fisikari gaztea zelatatu behar zuen, eta haren ikerlanaren jarraipena egin. Ez zen irakiarrak ehizatzen ibiltzea bezala, baina giharrak pixka
|
bat
luzatzeko aukera bai, behintzat. Eta, berritasuna zen aldetik, Ramírez kapitainak ohi baino gogo handiagoa eskaini zion kasuari.
|
|
2005
|
|
|
Bihar izarak aldatu, seguru, baina bukatu behar dut hau. Ondo ondoan, eskua apur
|
bat
luzatu besterik ez zuen behar, nire barruan lurrikara eragiteko. Egin izan balu burua galduko nuen.
|
|
|
Ez dut inoiz Naroa hain gertu izan, ohe berean ia. Eskua apur
|
bat
luzatu eta azal leun, akats gabeko hori sentituko nuke. Horretarako jantzi zara hain labur, hain sexi?
|
|
|
Agertu bezain agudo izoztu zaio irribarrea, ordea. Atean traje beltzez jantziriko funtzionario itxurako gizonak moduko
|
bat
luzatzen dio esku batez, besteaz sinatzeko paperari eta boligrafoari eusten dien bitartean.
|
|
|
Bakarrik bizitzen jarraitzen dut eta orain pare bat aste etxea erosteko eskaintza
|
bat
luzatu diot ugazabari. Ez dakit zer erantzungo didan.
|
|
|
–To, Shivaren begia –esan zigun Tonyk laukitxo
|
bat
luzatuz, eta begi nini hanpatuak ikusi nizkion– Tanta erdi erdian erori da.
|
|
2006
|
|
|
Anek mahaiaren gain distiratsuan josi zituen begiak. Polizia zaharrak esku handi
|
bat
luzatu eta Aneren eskumuturrari heldu zion. Estutu tinkoa zen, eta segurtasuna transmititzen zuen.
|
|
|
–Askotan pentsatu izan dut iruditxo hori benetan Egiptokoa dela –erran zuen neskak, esku zurbil
|
bat
luzatuz Anerenganantz– Antzinako Egiptokoa, alegia.
|
|
|
Atsegina zen, jantzia, buru azkarrekoa, hizkuntza batetik bestera edonoiz salto egiten zuena... Berriketa amaitzekotan zegoela –margolariak amaituak zituen ordurako bere oharrak eta marrak–, Perico Aladrok postal itxurako argazki
|
bat
luzatu zion idazle espainiarrari. Idazleak begiratu zion agureak eskainitako argazki hari, eta bibote luzeko gizon dotore bat ikusi zuen, Perico Aladro bera, inola ere, gazteago agian, edo argazkilari on baten ukituekin gaztetua, begi erdi erori malenkoniatsuekin eta buruko ileak bi zelai berdintsutan banatuta erreten luze eta markatu batez.
|
|
|
Gilen Abaurre delakoak paper
|
bat
luzatu zion Idiakezi. Honek elizgizonari erakutsi zion.
|
|
|
Hori egin zitzaidan deigarriena, Katalinak irriaren berririk ez zuela ondorioztatu bainuen harekin Maulen izan bitartean. Beso
|
bat
luzatu nuen harengana. Ez zuen nire eskua atxikitzeko keinurik egin.
|
|
2007
|
|
|
Egoera hau (edota antzekoak) oso tipikoa izan zen aurrerakoan Sartreren bizieran; eta horregatik ari gara pittin
|
bat
luzatzen Dolorèsekiko gertakarietan.
|
|
|
Ez zituen alferrik 68 urte. Dena den, emeki, zango fin
|
bat
luzatu zuen soinekoaren azpitik eta, diagrama hartan emakumeari zegokion bezala, oinatz gorri baten gainean pausatu zuen takoidun zapata. Gauza bera egin zuen lehenengoari atzetik segitu zion bigarren oinetakoak ere.
|
|
2008
|
|
|
Zigarro bat ematearenak zalantza sortu dit. Ez dakit on egingo dion, ez eta baimenduta dagoen ere; baina Migelen begirada iltzatuta dago pakete zuri gorrian eta
|
bat
luzatu diot. Metxeroaren bilaketa alferrikako bati ekin dio Migelek, neurea eman diodan arte.
|
|
|
Migelen begiak ezkutatzeko eragatik, Elena behar du. Irribarre
|
bat
luzatu dit. Irribarre perfektuegia, ikasiegia.
|
|
|
–Aguuur! , eta, aulki batean eserita zegoèn neskameari keinu konplize
|
bat
luzatzen ziola, erantsi zuen?: Zer pazientzia behar den gaixo apetatsu hauekin?!
|
|
|
–Zuk, esan zion izeba Ursulari, botilatxo
|
bat
luzatuta, hementxe duzu pattarra.
|
|
|
Markesa andereak beste irri
|
bat
luzatu zion. Gero, honela mintzatu zitzaion Reginari:
|
|
|
On Rafael kalonjeak, berriz, larruzko poltsa txiki
|
bat
luzatzen ziola, halaxe esan zion:
|
|
|
Gero amak kandela bat hartu zuen barratik, eta elkarri eskutik helduta salarantz abiatu ginen. Guk utzi bezalaxe zegoen, bizkar gainean etzanda, begiak zabalik eta beso
|
bat
luzatuta.
|
|
|
Dutxaren hotsa entzun duenean, esku
|
bat
luzatu du bere esku zorrorantz eta arratsaldean erosi duen telefono berria atera du. Gorospek emandako txarteltxoa sartu eta piztu egin du.
|
|
|
Aitorrek gorputza apur
|
bat
luzatu du, bagoiko jarleku txiki estuak uzten dion heinean; gero paparra puztu eta erdi arnasa erdi hasperena bota du, mintzatzen hasi aurretik:
|
|
|
–entzun zuen bizkarrean. Berehala altxatu eta sasoiko gizon
|
batek
luzatu zion eskuari muin eman zion?. Norekin hitz egiteko ohorea dut?
|
|
|
Galtzak belaunetaraino botetan sartuta eta jakaren botoi distiratsuak paparrean ageri zituela, es kaileretan behera agertu zen Sandro Passera jauna. Fusta mehe batekin ezker izterrari kolpetxo batzuk jotzen zizkion bitartean, kartazal beltz
|
bat
luzatu zion kolore bereko eskularruan ezkutatutako es kuak.
|
|
|
Noizbehinka balantza moduko bat egiten zuen aurrera, eta bere errautsontzi eta guzti eroriko zela ematen zuen. Nataliek esku
|
bat
luzatu, sorbaldatik heldu eta amultsuki estutzen zuen orduan bere kontra, baina inoiz ere eskuetan zeraman ontzia hartu gabe.
|
|
|
–Muralari buruz gehien dakiena Carmen Bastida da, arkitektoaren alaba, onena berari deitzea izango da? eta post it
|
batean
luzatu zidan emakumearen telefonoa,, esaiozu nire partetik deitzen diozula, esan eta bere zereginetara itzuli zen Bakedano.
|
|
|
–Aguuur! –eta, aulki batean eserita zegoèn neskameari keinu konplize
|
bat
luzatzen ziola, erantsi zuen–: Zer pazientzia behar den gaixo apetatsu hauekin...!
|
|
|
Markesa andereak beste irri
|
bat
luzatu zion. Gero, honela mintzatu zitzaion Reginari:
|
|
|
On Rafael kalonjeak, berriz, larruzko poltsa txiki
|
bat
luzatzen ziola, halaxe esan zion:
|
|
2009
|
|
|
–Ongi da, folio
|
bat
luzatu zidan, liburuena zirudien izen zerrenda bat zeukana, eskuz idatzita: letra txikia, luzexka?.
|
|
|
–Bai, hemen dituzu, portafolio
|
bat
luzatu zion Angiek.
|
|
|
Gero, isiltasuna baztertzeko, gutako inorentzat inongo interesik ez duen baina, hala ere, ume heldu elkarrizketa batean ezinbestekotzat jotzen den galdera horietako
|
bat
luzatu diot:
|
|
|
Irratian egin litekeen isilune luzeena egiten du, eta gero beste apur
|
bat
luzatzen duenez, neuk hitz egiten dut.
|
|
|
Gaixotasunen bat harrapatzeko beldurrez, halaxe eskatu zion Ixabeli ezkutuan, eta hark lasai egoteko esan zion, handik aurrera kikara bat gordeko ziola, tulipa beltza daukan hori, ondo iruditzen? Halaxe ateratzen dio kafea tulipa gorrien artean tulipa beltz txiki bat duen kikaran, beste guztiei bezala, kikara guztiak berdin berdinak baitira egia esateko, baina lasaiago hartzen du kafea Eulalik, hurrupa bakoitzean bizitza apur
|
bat
luzatuko balitzaio bezala tulipa beltzari esker.
|
|
|
Horrek lotsatu egin ninduen pixka bat, baina tira. Bukatu zuenean zigarro bat piztu zuen, eta beste
|
bat
luzatu zidan niri. Elkarrekin erre genuen, eta gero, kapelua jantzita, Kantoietara itzuli nintzen ni.
|
|
|
Eztula egin zuen Profetak ostera ere. Zehar begirada
|
bat
luzatu zidan. Esker onez.
|
|
|
Ur gehiegitan nahastutako akuarelak bezala. Zehar begirada
|
bat
luzatu nuen txokora. Veronica isilik zegoen orain.
|
|
|
Teofilo Maria eta Maria Bibiana, zutaz fidatzen ez direlako edo, beldur dira eta duten beldurra zuri sartzen ahaleginduko dira; gogoratzen al zara, baina, zer erantzun zenidan behin batean, kafetegian Domingori buruzko galdera egin nizunean? . Aitak horma bat jarri zion, eta horman gora egin behar izan zuen hegan?; eta, irri etsi
|
bat
luzatzen zenidala, honela gaineratu zenuen: –Domingok inbidia ematen dit askotan, baina Domingo mutila da??.
|
|
|
–Gau alaiak goiz goibelak? ederki dio esaera zaharrak, eta, irri konplize
|
bat
luzatzen ziola, jarraitu zuen?: Utziko didazu zurekin gosaltzen?
|
|
|
Adak beste irri
|
bat
luzatu zion: irri etsi bat zen hura, ez erabat etsia baina, kexatik ere bai baitzuen zerbait, etsipena onartzen ez baina etsipenera kondenatua dagoen norbaitena balitz bezala; ezpainen inguruan egituratutako irri hura, ordea, berehala ezabatu zen, ezpainak hitzen bidera irten bezain laster:
|
|
|
Gezurraren eta egiaren artean zubi
|
bat
luzatzeko garaia zen, ausaz, eta orduan izebak esan zion:
|
|
|
Adak, ordainean, ezintasun nabaria erakusten zuèn keinua egin zuen, gero eta areagotu zuena, bisaian sufrimenduaren irudia moldatu arte: ezetz, bera ez zegoela jolasetarako, balizko itoaldi batek, uste baino gertuago egon zitekeenak, ez baitzion jolaserako tarterik uzten; egia zen aldameneko mahaian zegoèn emakume batek, arestian zigarreta bat erre zuenak, halako irri errukitsu
|
bat
luzatu ziola, esanez bezala: –Ni ere hortik pasatu nintzen, gaixoa, eta ongitxo ulertzen dizut?, baina joan zedila emakume hura ere antzarak ferratzera!; Ada, egia esan, haserre zegoen, Txarori halako zerbait esateko puntuan ere bai, beharbada:
|
|
|
Hartan ere, Teofilo Mariak bazituen bere asmoak, ikasi ere, ederki ikasi zizkion monsieur Quesseneti, honek noiznahi errepikatzen zituèn hitzak: . Langile bazter nahasle baten eta langile otzan baten artean ez dago gozoki baten aldea baizik??; zer, izan ere, baldin eta, langileei gutxieneko soldata bat emateaz gain, tarteka kreditu edo diru-laguntzaren
|
bat
luzatzen bazien, behar beharrezko gauzetan, frantses enpresariak bere fabrikan egiten zuen bezala, bere beste esaldi haietako bat oinarri hartuta: –Langileak ahalik eta estuen hartu behar dira, bai, baina ito gabe??
|
|
|
Gero, arkatza hartu, biak bakarrik zeuden gelan?, eta orri zuri batean marrazki bat egin zuen, aurrekoen berdina zena, bi zutak eta arkua, hiru lehen koadranteak biltzen zituena?, handixeagoa ere bai beharbada; jarraian, baina, ezkerretarantz egiten zuèn ardatza apur
|
bat
luzatu, eta, beheko norabidean, beste zuzen bat trazatu zuen, bertikala; trazatu zuen jarraian beste bat, trazatu zuen laugarrena, bosgarrena?; osatu zuen, orotara, pentagono bat, oinarrizko oina goian zuena eta aurkako erpina behean, eta, azkenik, pentagonoaren ezker aldean, barne lauki luze itxurako bat mugatu eta hura ere marra paraleloz josi zuen, horrela gutxi gorabehera:
|
|
|
Albertok halako begirada ezohiko
|
bat
luzatu zion, mespretxuaren eta errukiaren artekoa; orduantxe, baina, orduantxe, hain zuzen ere?, sotanadunetako batek txilibitua jo eta mutilak ilarak eratzen hasi ziren, eskolan sartzeko.
|
|
|
Anai arrebak era hartan ikusi ez beste, goiko hortzez horzkatu zuen Maria Bibianak beheko ezpainpeko azalgunea, keinu etsi batean, halako eran, non, segidan. Gabinok mutu segitzen zuen, hitzik gabeko burbuilan sartuta, antza?, besoak zabaldu eta begirada eskarizko
|
bat
luzatu baitzien ondoan zituèn anaiei, keinu harekin zera adierazi nahi balie bezala, begien aurrean gertatzen ari zena permititu behar ote zuten. Teofilo Mariak, ordainean, ezker eskuin mugitu zuen burua, eta Damasok berdin.
|
|
|
–Benetan!?, huraxe balitz bezala, hitz zehatz hura eta ez beste bat? pozaren inertzia gainditzeko behar zuèn bultzada, penaren sentimendua pozarenari gailen zekion; Miryamek, ordainean, irri etsi
|
bat
luzatu zion, Domingok sentitu zuèn penaz poztuko balitz bezala: Miryamek, halatan, gogo onez ikusi zuen, beharbada, Domingoren erreakzioa, edo Domingoren ardura, bestela esanda, berarekiko nolabaiteko lotura adierazten zuena?
|
|
|
–Bai, halaxe da, erantzun zion senarrak, serio; baina, emazteari irri pikaro
|
bat
luzatzen ziola, gehitu zuen?: Baina, orain gogoratzen naizela, ni zoriontsuagoa izan naiteke, baldin eta?
|
|
|
Adak irri etsi
|
bat
luzatu zion medikuari, esanez bezala: –Egongo ez naiz, bada!?.
|
|
|
Domingok irri
|
bat
luzatu zion, itzal txiki bat gordetzen zuena, begien argiak ezpainen keinu zurruna kontrapuntu: irri hark, beraz, harrotasuna erakuts zezakeen, arreba ausart bat zuelako, baina baita bere beldurra ere, hura frontean hil zitekeelako; eskuzabaltasuna zerion, baina baita anbiguotasun hala moduzko bat ere, Domingok Adari ulertu balio eta ulertu ez balio bezala, aldi berean; azkenean, baina, zigarroari xurgada luzea hartu, eta kezko uztaiak egin zituen Domingok, bat, bi, hiru eta lau?
|
|
|
esan berri zion Domingori, naturaltasun handiz?, eta geratzen zitzaiòn denbora azken egitekoak ongi egiteko baliatu nahi zuen, haserretik eta suminetik urrun, itxura batean? horregatik atera zuen, ausaz, eskua tapakiaren azpitik, Chaplinen norabidean, irri
|
bat
luzatzen zion bitartean, nekeak irriago egin zuena:
|
|
|
Abade kartusiar batek ez zuen bere fraideen artean halako isiltasunik eragingo, ezta anatemaren mehatxupean ere, amaren berriak aho zabalik utzi baitzituen anai arrebak, arnasarik gabe: bizpahiru segundoko espantuaren ondotik, baina, Teofilo Mariak eta Maria Bibianak begirada iheskor
|
bat
luzatu zioten Domingori, errukiz betea, Domingok, baita Adak ere, espantuak hartuta segitzen zuten bitartean, beren baitatik at baleude bezala, entzun berri zutena sinetsi ezinik; anai arreben artean, begiz ikus zitekeenaren arabera, Damasok zirudien osoena, keinu bat ere egin baitzuen, besagainak axolagabe altxaturik, harekin esan nahi balu bezala: –Horrek ez du zientifikoki ezer esan nahi??.
|
|
|
Reginak irri etsi
|
bat
luzatu zion.
|
|
|
Aurrez aurre zeuden ama semeak, elkarrengandik bi urratsera baino ez: ...za tentsioan?, hura borrokaldi askotako lehia bat balitz bezala, zeinean pazientziak eta setakeriak eragin erabakigarria izan baitzezaketen; une hartan, baina, semearen hitzek ohi ez bezala hunkitu zutelako edo, begiek beren indarra galdu eta behe laino batek hartu zituen biak, beira hezezko bi puxtarri iduri, gorputzaz halako axolagabetasun bat jabetzen zitzaion bitartean; gero, beso eroriak apur
|
bat
luzatu eta pauso labur bat eman zuen, semearen norabidean:
|
|
|
Domingok, egia esan, anarkistekin gero eta harreman estuagoak zituen; Albertok argi eta garbi esan zion: ...ik eta Regina enetik aski urruti), lagunaren eskaintza onarturik; Albertok, baina, Domingoren egonaldi guztiak aprobetxatzen zituen laguna kausarako irabazteko, batean bilera batera gonbidatzen zuela eta bestean manifestazio batera, Alberto bere ideietarako bizi baitzen, goitik beherako diziplina batean sartuta, gizon emakumeen askatasuna eta berdintasuna helburu; aldian behin, gainera, proposamen
|
bat
luzatzen zion: lehengoan nagusiarekin hitz egiten egon ninduan?
|
|
|
Adaren hitzak entzun ahala zakar erantzun zion Reginak, ezohiko erreakzioan: . Ez diogu uzten!?, jarraian Nazariori begirada zorrotz
|
bat
luzatzen ziola, nolabaiteko adostasuna exijitzen ziona: hitzezko defentsa edo isiltasuna.
|
|
|
horregatik, ahal zuenean, ekidin egiten zuen; egun batean. Gemma Adaren ondoan zegoen? korua bakarlariari sarrera prestatzen ari zitzaiòn mementoan doi, Gemmak segundo hamarren
|
batean
luzatu zuen nota, aski izan zena Ada bere tokitik ateratzeko eta hurrengo hiruzpalau notetan deszentratuta aritzeko, ez berak uste bezainbat, halere, zuzendariak ez baitzuen saioa eten?, berriro bere buruaren jabe egin arte; egun hartan, baina, Gemma ez ezik, Ada ere urduri zegoen, oso urduri, bezperan Teofilo Mariarengandik esker gaiztoko erantzuna jaso eta kontu hura burutik ezin kendu zuelako;... jertse gris urdin bat egiten, bezperan haren urtebetetzea zela-eta; Adak bazekien Teofilo Mariak atsegin zuela kolore hura?
|
|
|
saio haietako batean Gemma Lertxundi zangotrabatzera, alegia; nabarmena izan zen, esate baterako, biek ala biek. Adak eta Gemmak? bi ahotsetako konposizio bat abestu behar izan zutenekoa, elkarri zirika, notak segundo hamarren
|
batean
luzatuz edo segundo hamarren batean moztuz, edo tonua erarik sumaezinenean igoz edo jaitsiz?, harik eta Adak Gemma pentagramaren bidetik, nolabait esatearren, desbideratzea lortu zuen arte; Adaren poza!; hura, baina, beste poz bat zen, harrokeriak eragindakoa eta ez musikak; Ada, ordea, ezin zen luzaz bere buruarekin gezurretan aritu:
|
|
|
Maria Bibianak, ordainean, beste irri
|
bat
luzatu zion, garaipenetik zerbait zuena, esan nizun, Ada!?, eta gero eskua luzatu zion: asko maite zaitut, baita arazoak badituzu ere, orduan gehiago?
|
|
|
Teofilo Mariaren barrealdia, inertziak eragindako bultzadan, segundo pare
|
batean
luzatu zen; bi segundokoa izan arren, ordea, edonork antzeman ziezaiokeen zer barre mota zen hura: barre hautsia, alegia, beldurrak edo hautsitakoa?, Nikolaik, itsu zegoen neurrian xehetasunak bereizteko tenorean ez zegoenak, burlatzat eta iraintzat hartu zuena, halakoa izan baitzen haren erreakzioa, Teofilo Mariari pistola bularrean jarri eta zakar mintzatzen zitzaiola:
|
|
|
–Alde hartara, jauna, etsipen keinu
|
batez
luzatu zuen bere eskuin besoa?. Zuzenean, bi legoa inguru dituzu hemendik etsaiaren harresiraino.
|
|
|
Inguruko multzotik esku
|
bat
luzatu zen nire aldera.
|
|
|
Adak, ordainean, ezintasun nabaria erakusten zuèn keinua egin zuen, gero eta areagotu zuena, bisaian sufrimenduaren irudia moldatu arte: ezetz, bera ez zegoela jolasetarako, balizko itoaldi batek, uste baino gertuago egon zitekeenak, ez baitzion jolaserako tarterik uzten; egia zen aldameneko mahaian zegoèn emakume batek, arestian zigarreta bat erre zuenak, halako irri errukitsu
|
bat
luzatu ziola, esanez bezala: " Ni ere hortik pasatu nintzen, gaixoa, eta ongitxo ulertzen dizut", baina joan zedila emakume hura ere antzarak ferratzera!; Ada, egia esan, haserre zegoen, Txarori halako zerbait esateko puntuan ere bai, beharbada:
|
|
|
Hartan ere, Teofilo Mariak bazituen bere asmoak –ikasi ere, ederki ikasi zizkion monsieur Quesseneti, honek noiznahi errepikatzen zituèn hitzak: " Langile bazter nahasle baten eta langile otzan baten artean ez dago gozoki baten aldea baizik" –; zer, izan ere, baldin eta, langileei gutxieneko soldata bat emateaz gain, tarteka kreditu edo diru-laguntzaren
|
bat
luzatzen bazien, behar beharrezko gauzetan, frantses enpresariak bere fabrikan egiten zuen bezala, bere beste esaldi haietako bat oinarri hartuta: " Langileak ahalik eta estuen hartu behar dira, bai, baina ito gabe"?
|
|
|
–Bai, halaxe da –erantzun zion senarrak, serio; baina, emazteari irri pikaro
|
bat
luzatzen ziola, gehitu zuen–: Baina, orain gogoratzen naizela, ni zoriontsuagoa izan naiteke, baldin eta...
|
|
|
Albertok halako begirada ezohiko
|
bat
luzatu zion, mespretxuaren eta errukiaren artekoa; orduantxe, baina –orduantxe, hain zuzen ere–, sotanadunetako batek txilibitua jo eta mutilak ilarak eratzen hasi ziren, eskolan sartzeko.
|
|
|
Domingok, baina, ez zuen orduan ere penarik sentitu, hartarako bidean jarri bazen ere –begi formen eta begi argitasunaren etengabeko aldaketa urduri haiek ziren, ausaz, jarrera haren isla, haren begiak, bat batean, gudu zelai bihurtu balira bezala, bere berezko berekoikeriaren eta obligazio moralen arteko borrokak hartua–; hargatik erantsi zuen, apika: " Benetan!", huraxe balitz bezala –hitz zehatz hura eta ez beste bat– pozaren inertzia gainditzeko behar zuèn bultzada, penaren sentimendua pozarenari gailen zekion; Miryamek, ordainean, irri etsi
|
bat
luzatu zion, Domingok sentitu zuèn penaz poztuko balitz bezala: Miryamek, halatan, gogo onez ikusi zuen, beharbada, Domingoren erreakzioa, edo Domingoren ardura, bestela esanda, berarekiko nolabaiteko lotura adierazten zuena... horixe baitzen kontua, zerikusirik ez zutèn bi pertsona haiek lotzen hasi zirela, ia oharkabean hasi ere, hain zen ezkutukoa eta hain mehea harremanen txirikorda hura, bataren zein bestearen nortasunaren hari psikologikoak lehengai... horixe baitute harreman guztiek, zerbait hartu izanak zerbait ematera behartzen duela, bataren ardurak bestearen ardura zor:
|
|
|
Ada, aitaren aginduz balizko karrera distiratsu bati uko egin ziona, taldeko bakarlari nagusia zen, baina bazuen aurkari bat –Gemma Lertxundi–, Ada gainetik egotea ezin eraman zuena; Gemmak ez zion Adari inoiz ezer esaten, ez beste korukideekin gaizki esaka ibiltzen ere, baina igarri egiten zitzaion bazuela Adaren aurka zerbait, Adaren presentzia hutsak, besterik gabe, ezin urduriago jarriko balu bezala: horregatik, ahal zuenean, ekidin egiten zuen; egun batean –Gemma Adaren ondoan zegoen– korua bakarlariari sarrera prestatzen ari zitzaiòn mementoan doi, Gemmak segundo hamarren
|
batean
luzatu zuen nota, aski izan zena Ada bere tokitik ateratzeko eta hurrengo hiruzpalau notetan deszentratuta aritzeko –ez berak uste bezainbat, halere, zuzendariak ez baitzuen saioa eten–, berriro bere buruaren jabe egin arte; egun hartan, baina, Gemma ez ezik, Ada ere urduri zegoen, oso urduri, bezperan Teofilo Mariarengandik esker gaiztoko erantzuna jaso eta kontu hura burutik ezin kend... " Teofilo Mariari:
|
|
|
Arazoa, baina, ez ziren beti besteak; lehendik ere ikasia zuen Adak lezio hori hainbat alorretan –anai arreben arteko harremanetan, batez ere–, baina musikaren alorrean ia probatu gabea zegoen –orfeoiari lotutakoa beste arazo bat izan zen–, orfeoian ez beste abesbatzetan lehen izarra izatea egokitu zitzaiolako, ausaz; egia zen egun guztiak ez zituela berdinak, bistan da, baina egia zen, halaber, musikak, airezko gorputza zuen neurrian, airean igeri jartzen zuela, lurreko txikikerietatik eta jendearen liskarretatik urruti; musika zuen arteen artea, musika zuen bere eguneroko miserien kontsolagarria, musika zuen Jainkoaganako bidea, eta musikak ez zion artean huts egin; baina aurkaria ere –Gemma Lertxundi– prima donna nolabaiteko baten papera jokatzen hasi zenean, gauzak guztiz aldatu zitzaizkion Adari, musikari bakarrik erreparatu beharrean, garai batean bezala, aurkariaren kantaerari erraparatzen baitzion, barruan beste sentimendu bat nagusitzen zitzaiola: aurkariak huts egiteko irrika, behin edo behin eraman zuena aurkariaren jarrera bera hartzera... saio haietako batean Gemma Lertxundi zangotrabatzera, alegia; nabarmena izan zen, esate baterako, biek ala biek –Adak eta Gemmak– bi ahotsetako konposizio bat abestu behar izan zutenekoa, elkarri zirika –notak segundo hamarren
|
batean
luzatuz edo segundo hamarren batean moztuz, edo tonua erarik sumaezinenean igoz edo jaitsiz–, harik eta Adak Gemma pentagramaren bidetik –nolabait esatearren– desbideratzea lortu zuen arte; Adaren poza!; hura, baina, beste poz bat zen, harrokeriak eragindakoa eta ez musikak; Ada, ordea, ezin zen luzaz bere buruarekin gezurretan aritu: ez al zen bere jarrera hura, bada, musika –bere maite leial garbia eta bere guztia– prostituitzeko modu bat?; arrazoi ote zuen, bada, Damasok, zeinak behin baino gehiagotan esan izan baitzion ekintzarik ustez hotsandikoenen ezkutalekuetan aterpetzen zirela sarri askotan apoak eta sugeak?; non geratzen zen Domingok amets zuèn gizartea, anaitasunean eta askatasunean oinarritua, eta non geratzen ziren udaberriak, non tximeletak, non txoriak eta non Gabinoren globoak, Adak ere bere egiten zituenak?
|
|
|
–Gau alaiak goiz goibelak... ederki dio esaera zaharrak –eta, irri konplize
|
bat
luzatzen ziola, jarraitu zuen–: Utziko didazu zurekin gosaltzen?
|
|
|
Maria Bibianak, ordainean, beste irri
|
bat
luzatu zion, garaipenetik zerbait zuena –esan nizun, Ada! –, eta gero eskua luzatu zion: asko maite zaitut, baita arazoak badituzu ere, orduan gehiago...
|
|
|
Adak irri etsi
|
bat
luzatu zion medikuari, esanez bezala: " Egongo ez naiz, bada!".
|
|
|
Domingok irri
|
bat
luzatu zion, itzal txiki bat gordetzen zuena, begien argiak ezpainen keinu zurruna kontrapuntu: irri hark, beraz, harrotasuna erakuts zezakeen, arreba ausart bat zuelako, baina baita bere beldurra ere, hura frontean hil zitekeelako; eskuzabaltasuna zerion, baina baita anbiguotasun hala moduzko bat ere, Domingok Adari ulertu balio eta ulertu ez balio bezala, aldi berean; azkenean, baina, zigarroari xurgada luzea hartu, eta kezko uztaiak egin zituen Domingok, bat, bi, hiru eta lau... baita Adak ere, nebarekin bat eginez; hala, bada, uztaiak airean lotzen eta deslotzen ziren, jolasean bezala, Domingo eta Adaren irri eta barre txikien artean, haurtzaroaren paradisu galdua –errugabetasun eta tolesgabetasunarena– berreskuratu balute bezala.
|
|
|
Teofilo Mariaren barrealdia, inertziak eragindako bultzadan, segundo pare
|
batean
luzatu zen; bi segundokoa izan arren, ordea, edonork antzeman ziezaiokeen zer barre mota zen hura: barre hautsia, alegia –beldurrak edo hautsitakoa–, Nikolaik, itsu zegoen neurrian xehetasunak bereizteko tenorean ez zegoenak, burlatzat eta iraintzat hartu zuena, halakoa izan baitzen haren erreakzioa, Teofilo Mariari pistola bularrean jarri eta zakar mintzatzen zitzaiola:
|