|
2007
|
|
|
(«Haurrarengandik eta basatiarengandik nekez lortzen dira hitzak, esaldien ordez») 357 Hitza bera bakarrik ezer ez da; ez du lekurik, ez zentzurik, esaldian ez bada, hots, «erabileran»358 Esan nahi da, hitza, hots artikulatuen sistema batean, kontzeptuen sistema eta konposizio batean, hizketan, bilakatzen da, den hitza. Hitz edo berba ezin da lehenago izan hizkuntza baino, sistema foniko eta ideala; hizkuntzakoa izanez bakarrik bilaka baitatiteke hitz. Beraz, suposatuz lehen gizon
|
bat
lehen hitz bat asmatzen, gure hizkuntz analisietan hitz bakandu edo irlatuetatik abiatu ohi bagara ere, hizkuntzaren naturaren arabera eleketa da «lehenengoa eta erabakitzailea»359 «Hizkuntza hizketa elkarlotuan bakarrik datza, gramatika eta hiztegia ozta dira haren hezurdura hilotzarekin konparagarriak» (H.en azpim.) 360 Esaldiaren barruan bai, hitza indibiduoa da, nortasuna da, hala nola gi... a) hitza, hiztunarentzat objektu tinkatu bat dena; b) esaldia eta hizketa, hizkuntzaren arau propioen arabera hiztunak bere gogara moldatzen dituenak; eta, c) hizkuntza, hizketen osotasuna bezala, oraingo nahiz lehenagoko guztiena eta gerokoena.
|
|
2010
|
|
|
Ez dago erabat ona den zientzialari bakarra; zientzialari on asko dago eta bakoitzak ezaugarri bereziak ditu. Batzuek gai zehatz
|
bati buruzko
lehen hitza esan nahi izaten dute; beste batzuek, azken hitza esanez zikloa ixtea; batzuk artisauak dira; besteak arkitektoak edo igeltseroak. Baina guztiek egiten diote euren ekarpena zientziari.
|
|
2012
|
|
|
Asko gustatzen zitzaion bolero
|
baten
lehen hitzak kantatzen hasi nintzaion:
|
|
2015
|
|
|
Esaterako, ezezagun
|
bati
lehen hitza egiterakoan hainbat izan daitezke geure hizkuntza hautua egiteko arrazoiak: hala nola, unea, tokia, testuingurua edo norbere aldartea zein den, hautua bat ala bestea izango da.
|
|
|
Euskal hiztunoi, eta euskaraz bizi nahi dugunoi, kosta egiten zaigu askotan euskaraz natural aritzea, eta halakoetan gazteleraz jarduten gara. Esaterako, ezezagun
|
bati
lehen hitza egiterakoan hainbat izan daitezke geure hizkuntza hautua egiteko arrazoiak: hala nola, unea, tokia, testuingurua edo norbere aldartea zein den, hautua bat ala bestea izango da.
|
|
2018
|
|
|
HITZAURREAArkeologia
|
baterako
lehen hitzak
|
|
2020
|
|
|
Askotan esaten da, ordea, zailenak direla aldatzen etxeko ohiturak. Adibidez, errazagoa dela ezezagun
|
bati
lehen hitza euskaraz egitea, baina zailagoa dela aldatzea etxean ohitura baldin baduzu beti erdaraz egiteko. Zergatik?
|
|
2021
|
|
|
Telefonoa zein hizkuntzatan hartzen den, ala denda
|
batean
lehen hitza zein izaten den. Helduek halako jarreren bidez erakusten diete umeei zein den hizkuntza bakoitzari ematen dioten balioa, Paula Kasares soziolinguistaren arabera.
|
|
|
Ene laztan gozo ederra eta Goizean goizik jagui nintzan. Hirugarren
|
baten
lehen hitz tatxatuak ere badira: Egun batean ninjoela.
|
|
2022
|
|
|
Hain zuzen, kontatu du Donostian bertan estres linguistikoko egoera asko izaten direla. " Estres linguistikoa sortzen da hizkuntz hautua egin behar duzun momentuan, eta izan daiteke denda
|
batean
lehen hitza euskaraz edo gaztelaniaz egin behar duzun erabaki behar duzun unetik hasi eta erantzun txar bat jasotzen duzunera arte".
|
|
|
Baina elurra ari DA ere zuzena da guztiz, euria ari da den bezala. Guztion ezaguna den gabon kanta
|
baten
lehen hitzak dira: Elurra mara mara ari da, zuritu du mendia...
|
|
2023
|
|
|
Iñurrategik dio lehenengoz hitz egingo duela gaiaz jendaurrean, eta beharrezkotzat jo du hori, autokritika eginez. " Ni neu ere euskaraz bizitzeko borroka horretan ari naiz eta orain arte ez dit inporta izan aniztasun funtzionala duen pertsona
|
batekin
lehen hitza gaztelaniaz egiteak. Horri buelta eman behar diogu, begirada norabide egokian jarri eta haiek ere pertsona bat gehiago moduan ikusi".
|
|
|
Ideiarik gabe ez dago ezer. Eta ideia bat izan daiteke istorio
|
baten
lehen hitza. Izan daiteke azalerako irudi bat.
|