|
2002
|
|
|
Askoz errazagoa da sortzen ari diren erakundeekin jokatzea daudenekin ohiturak aldatzea baino. Benetan aurrera egiten duen hizkuntza gutxitu
|
baten
kasuan, sortu berriak diren elkarte, enpresa edota harreman mota berri guztietan hizkuntza gutxituak leku jakina eta agerikoa izan luke; hau da, leku gehiena berari eskainita edo, gutxienez, hizkuntza nagusiaren parean, elebitasuna ezarrita. Horren ezean, gune berri horietan hizkuntza nagusiak hizkuntza gutxitua zeharo baztertuko du, eta hori ez da hizkuntza gutxitua normaltzea, diglosia egoeran sakontzea baino.
|
|
2003
|
|
|
Hemen oraindik ez dira oso ohikoak baina ezagutu ditut, bai. Gogoan dut, esaterako, lagunak, mutil laguna eta ikasketak Internetengatik utzi zituen neska
|
baten
kasua. Bere bizitza Internet zen.
|
|
|
Afrikan zer gertatzen ari den? Niri arreta gehien deitzen didana da Hegoafrikako gobernua, ezkerreko partidu baten eskutan, ausartu egin dela disidenteei entzutera, eta ausartu egin dela hein
|
batean
kasu egitera. Gobernuak nahiago izan du errekurtso ekonomikoak herritarrentzat elikagaietan gastatzea, multinazional farmazeutikoei ematea baino.
|
|
2004
|
|
|
Hausnarketa gehienak eginak daudela dirudi, hala ere. Liburu honetan, zerbitzu sekretuen inguruan desagertu zen beste ustezko agente
|
baten
kasua ere aipatzen da. Manuel de Dios Unanuerena, euskal jatorrikoa eta New Yorkeko kazeta inportante baten zuzendaria.
|
|
2005
|
|
|
Hala, bada, ez dira gutxi euskaraz jakin arren egoera jakin batzuetan erdara erabiltzen duten hiztunak. Normala ere bada hori, neurri batean, hazten ari den hizkuntza
|
baten
kasuan, eta badira hor, hizkuntzaren kalitateaz gain, beste eragozpen batzuk ere. Baina, dudarik gabe, zenbat eta hizkuntza bat egokiago izan hiztunaren funtsezko premiak asetzeko, orduan eta joera handiagoa izango du hiztunak hizkuntza hori noiz eta nonahi erabiltzeko.
|
|
|
Nizaren kasuan, Funtsezko Eskubideen Kartari buruz erabili izan zen, baina Kartak ez zuen eragin indarrik izan. Beraz, Tratatu
|
baten
kasurako lehenengoz egiten den esperientzia da. Alde positiboak eta negatiboak ditu.
|
|
|
Nola ikusten duzu Alderdi Sozialista ebazpen posible
|
baten
kasuan. Nola Zapatero jaunaren gobernua?
|
|
|
Beste zenbait biolentzia ere gure gizartean barneratzen ari dira, non zenbaitzuk biolentzia estrukturalak bihurtzen ari diren, hala nola, lan istripuen biolentzia, emakumeenganako biolentzia, eta askotan gizakiok eragiten dugun inongo arrazoirik gabeko biolentzia. Azken kasu honekin lotuta gogoratzen dut neskatxa
|
baten
kasua, Madrilgo metroko trenbidera bota zutena. Honen ondorioz, bi hanka galdu zituen eta erasotzailea, atxilotu ondoren, ekintza hori justifikatu zuen, hori egiteko gaitasuna bere buru adoretsuari egotzi zion.
|
|
2006
|
|
|
Agian ez, zeren berdin erori diren bikote tinkoko makina
|
bat
kasu ezagutu ditugu. Hori baino gehiago, gure inguruan ezagutu ditugun jokabideen erakuste bat da.
|
|
|
Juan Diaz de Garaio, Gasteizko Sacamantecas() doktore tesia du oinarri. XIX. mendeko azken erdialdeko erakunde botereek herria kontrolpean mantentzeko hainbat hilketa leporatu ondoren, garrotezko heriotza zigorrera kondenatua izan zen jornalari arrunt
|
baten
kasuaz nola baliatu ziren ikertu du Iñarrak. Horretarako orduko testuinguru sozio-ekonomikoa, sexualitateaz eta krimenaz boteretsuek herriari igorri nahi zioten mezua eta Garaioren epaiketa aitzaki kaleratu ziren diskurtsoek juridikoak zein osasunari buruzkoak eta kronikak agertzen eta ezkutatzen zutena izan ditu kontuan, besteak beste.
|
|
|
Hona hemen, gerra erreketekin egin zuen Jose Artetxe idazlearen lekukotasuna: " Ibiltaria zeritzan isileko ehiztari
|
baten
kasua: hilabete honetan agertu zen epailearen aurrean Iruñeko Auzitegian, eta hango buruak galdetu zionean ea adieraztekorik bazuen, esan zuen:
|
|
2007
|
|
|
Hau da, zer egin dugu? Ezker abertzalean Pertur ez da biktimen artean sartu, sektore zabal
|
batek
kasua barneratu zuen, baita beste astakeria asko ere. Hala ere, zaila da emozionala eta ideologikoa bereiztea.
|
|
|
Hirurak bat, Trinitate Santua, teologia gehiegi aukeran. Desatsegina egin zitzaidan erantzuna, ez edukiagatik, argi baitago ekintza juridikoak (referendum
|
bat
kasu) tokian tokiko legediaren arabera taxutu behar direla egia bada ere legeak gobernatzailearen borondatera lerratu egiten direla. Desatsegina egin zitzaidan esateko moldeagatik.
|
|
2009
|
|
|
Noiz hasten da hau? EAJri entzunez gero, 1841ean hasten da; Anakleto Ortueta irakurrita, Nafarroako erresumaren galerarekin hasten da; beste
|
bati
kasu egin, eta lehenago hasten dela esango du. Nafarrok beti egon gara gudan.
|
|
2010
|
|
|
Jo dezagun telebistan bertan ere: guk ez bestek erabakitzen du dela heriotza
|
baten
kasuan, edo itsasontzi baten bahiketarenean, zer eta nola zabaldu albistea, gure baitan halako eta halako interpretazio eta ustea ezartzeko… Izugarria da errepresentazio horiek duten eragina! Izugarria!
|
|
2011
|
|
|
Bat gehiago Alemanian. Eskozian The Scotsman egunkariak 150 neskato baino gehiagok ondoezak jasan zituztela azaldu zuen, hiruk larriak, nabarmenduz ohetik jaiki ezin izateko adinako nekea sortu zion 13 urteko
|
baten
kasua, zeinaren amak lana utzi behar izan zuen alaba artatzeko.
|
|
|
Laguntzak errentaren arabera ematea litzateke egokiena, eta ez familia ereduaren arabera", dio mindurik. Horren harira, Donostiako neska
|
baten
kasuaz egin digu berba Pradillak: " MSPEren foroan kontatu zuen nola igerilekuko familia abonuagatik ordaindu behar zuena ia ia banakako bi abonu beste zela.
|
|
2013
|
|
|
Metro batera nuen 40 kilo ere pisatuko ez zuen neska gaztearen egundoko indarrean ikusi nuen; bost ertzainen artean borra, ukabilak eta botak erabilita ere lanak izan zituzten harresitik kanporatzeko eta behin lurrean etzanda zutela, ertzain baten botaren zola aurpegian zuela eta gainerako lauren kolpeak jaso bitartean, neskak alboko ertzainaren hankari lotuta jarraitu zuen handik bidal ez zezaten. Edota Iruñeko nire lagun
|
baten
kasua ere. Jaso zuen jipoiaren eraginez besoa lekutik atera bazioten ere, inguruetan gazteei babesa eskaintzen jarraitu zuen Ertzaintzak alde egin arte.
|
|
|
Hala izan genuen Javier Ruizen berri. Euskal Herrian Ruiz da gaixotasuna ondoen ezagutzen dutenetariko bat, eta datu zehatzik ez badu ere, orotara Euskal Herrian hamar
|
bat
kasu egon daitezkeela dio. Dena den, sindromea daukala ez dakien jendea egon daiteke.
|
|
2014
|
|
|
Zenbait gerrillari tiroka hil zituzten Iparraldean", azpimarratu du Rodriguezek. Usabiagak, hain zuzen ere, espia
|
baten
kasua oso gogoan du: " Zulueta delako bat ezagutu nuen Iparraldean; berarekin garagardo batzuk eta guzti edan nituen.
|
|
|
Baina arriskua arnas kontuez harago doa. Extremadurako (Espainia) koba turistiko ospetsu
|
baten
kasua kontatu digu Aranburuk: bisitaldi batean, ume batek, ondoezik, botaka egin zuen.
|
|
|
aldizto. Aldiztoa da egun
|
batean
kasu egiten dizuna, eta hurrengoan kedarik ere egiten ez dizuna. Aldizka bere burua aldatzen duena da aldiztoa, beti bat ez dena.
|
|
2015
|
|
|
Hemendik urtebetera diskoa egiteko plana egiten badut, badakit zein diren epeak. Baina film
|
baten
kasuan epeak ikaragarri luzatzen dira. Eta liburua ateratzeko ere, kontuan hartu 2000n izan nuela ideia, duela bost urte elkartu nintzela Harkaitz Canorekin, duela hiru urte gidoia bukatu genuenean, jarri nintzela harremanetan Jorge Aldereterekin...
|
|
|
UPNkoak batez ere, eta jakina, aldez edo moldez Nafarroako egungo egitura instituzionaletik ederki bizi izan direnak oro. Karrikako giro zehatz
|
bati
kasu egitera, behintzat, urte sail luzean agintean egon direnek aski arrazoi badute urduri baino urduriago ibiltzeko. Kontua da arras bertzelako giroak daudela Nafarroan, eta horiek isilik daude.
|
|
2017
|
|
|
Gisa honetako hizkuntza ttiki
|
baten
kasuan hiztun kopuru ttikia duena, nire iduriko lehentasuna helduen artean hiztun andana trinko bat osatzea da, egun ez baitugu horrelakorik. Baditugu adin handiko hiztunak, zaharrak, eta baditugu zenbait haur, baina tarteko hiztun larririk ez dugu, eta horiek gabe ezinezko duzu hiztun komunitate bat osatzea.
|
|
|
Kolonbian garraioa garestia da, eta orografiagatik, oro har bizpahiru ordu behar dira ehun kilometro egiteko. Kide
|
baten
kasua jartzen dute. Haiekin zegoen Bellavistan, baina aukera eman ziotenean, nahiago izan zuen Cucutara joan baldintza askoz ere kaskarragoekin, han baitzegoen bere familia.
|
|
2018
|
|
|
NSAk datuak eta metadatuak gordetzen ditu; lehenak komunikazioen edukiak dira, bigarrenak eduki hori deskribatzen duten xehetasunak. Telefono dei
|
baten
kasuan, adibidez, datua litzateke elkarrizketaren audioa; metadatuak berriz, parte hartzaileen telefono zenbakiak, deia egin zeneko ordua, iraupena eta beste.
|
|
2019
|
|
|
Aldiz, aldaketak eman diren eskoletan AGHA diagnostikatu zaien haurren tasa asko jaitsi da, Bartzelonako eskola
|
batean
kasu: lehen orduan baratzera joaten dira, ikastaroak egiten dituzte eskola guztian, ikasgelaz aldatzen dira, eskola orduetan mugimendua sartzen dute zerbait natural bezala...
|
|
|
Botika hau, bestalde, bi urte baino gutxiagoko haurrentzat da eta AEBetan urtero 400
|
bat
kasu ematen dira, 11.000 jaiotzetatik haur batek izaten omen du gaixotasun genetiko hori. Anartean, gaur egun tratamendua badago, baina hamar urteren buruan jarraitu behar du tratamendu horrek eta lehen urtean 750.000 dolar kostatzen da eta hurrengoetan 375. 000 dolar urteko.
|
|
2020
|
|
|
Lehenik, arrisku kapitalez mantendutako enpresa teknologiko handiek sektore osoak erabat berrantolatu dituzte etekin guztiak haiek bakarrik lortzeko asmoz. Atzeraldi
|
baten
kasuan, kolapsatzeko arriskuan egon daitezke eta horrekin are egoera okerrago eta kaotikoagoa sor dezakete, aldi baterako bakarrik bada ere. Hori dagoeneko gertatu da Indian:
|
|
2021
|
|
|
Egia esan, ez dut ulertzen kultur maila ertaina duten eta euskaraz trebetasun normal batekin aritzeko gauza diren norbaitzuk horiek nola ez diren gai erdaraz entzun edo irakurri ei dituzten kontutxoak euskaraz esateko euskaraz aritu behar dutenean. Larritasun maila ez da bera, noski, lagunen arteko mintzaira informala denean edo testuinguruak eskaturiko maila jasoagoan aritzen direnean, hitzaldi, lezio edo kazetaritza lan
|
batean
kasu.
|
|
|
Eta gero dakartza lotsa, estigma, errua, ez ulertu, ez onartu, aintzakotzat ez hartzea. Segur aski, artista, idazle, intelektualen kasuan, pertsonaiarekin batera doala dirudien osagaia; kazetari
|
baten
kasuan diferentea da. Eta, badakit, pasatzen gara umoreaz hitz egitetik depresioaz hitz egitera.
|
|
2022
|
|
|
" Adierazi dezake, baita ere, erredentzioa, liberazioa, arreta edo maitasun erreklamazioa…", dio Zafrak. Berak elkarrizketatutako emakume
|
baten
kasua argigarri suerta dakiguke: Luciari estutasun iturri zaizkio bizitzako hainbat aspektu ikasketak, lagun taldea, bikotekidea, amaren arazo ekonomikoak eta beste, eta horrek guztiak eragiten dion presioaren aurrean jateari uztea erabakitzen du, amore emateko keinua bailitzan.
|
|
|
trenbideak eta tren geltokiak. Trenbidea hiri askotako banatzaile azpiegitura da eta hiriko lur-zati bat okupatzen du; Durango, Deba, Zarautz, Gasteiz, Bilbo, Donostia eta abar luze
|
bat
kasu. Trenbidearen lurrazpiratzeek libre utziko dituzten eremuak etorkizuneko hirien operazio urbanistiko sonatuenak izango dira, hiriak barnera begira jartzearen aroaren azken urre leku bilakatuta, beste berri bat aurkitu arte.
|
|
|
Bai, gogorrenak aipatu ditut, baina adbertsitatedun haur asko dago eskolan linboan. Oraintxe aztertzen ari naiz ikastetxean sekulakoak egiten zituen haur
|
baten
kasua, eta denaren jatorria bere gurasoen banantze bortitza zen. Denborarekin konturatu dira gurasoen atxikimendua ez zela ona.
|
|
2023
|
|
|
Eta, berriro ere, okupazioa denboran ez luzatzeko legezko tresnak daudela azpimarratzen du, baldin eta, jabe handi baten ordez, etxea bertan bizi den familia batena bada: " Albisteetan atera ohi diren kasu horietako batean etxebizitza okupatzen dioten familia ahul
|
baten
kasuan ez da ezer haztatu behar, eta etxean sartu direnak une horretantxe kalera doaz".
|
|
|
Euskaraz irakurleak badira, bai, baina asko izanda ere, ez dira aski. Eman dezagun 1.200 ale saldu dituen komiki
|
baten
kasua. Hamasei euro badu prezioa, eta horren %10 autorearentzat bada, 1.800 euro jasoko ditu… urtebeteko lanaren ordainetan!
|
|
|
Etxeko lau pareten artean emazte eta ama roletan itota sentitzen den emakumeak idatzitako egunerokoa da: nondik datorkion ez dakien bulkada
|
bati
kasu eginez erosten du koadernoa, eta bertan idazten ditu bere frustrazio eta ametsak. Horrela baretuko du bizitza horretan itxita egoteak eragiten dion estutasuna.
|
|
|
Estrategiak garatzearekin du lotura. Adibidez, komikiko eszena
|
baten
kasuan, auto bidaian elkarrekin goazela sentiaraztea, saioaren ingurukoak elkarrekin komentatzea, saio propioak sortzea guk buruan ditugun beste bertsokera batzuk lantzeko eta espazio horiek gure egiteko... Ez gara mugatzen saio batetik noiz deituko zain egotera, saioko neska bakarra izateko.
|
|
|
Bidaia batek irauten duen epean minutu, gehienez 20, mundu oso bat hedatzen da begien aitzinean: askotariko jendea, askotariko aurpegierak eta hizkerak, denetariko adinak eta jiteak, portaerak eta aldarteak, eta haur txikien bizitasun nekaezina, batera eta bestera begiratzen tematurik ea helduren
|
batek
kasu egiten dien… Eta egungo joera unibertsala: nor bere mugikorrari so, edo autobusaz haragoko norbaitekin ele melean (musika huts bihurtuta, hizkuntza ulertzerik ez dudanean).
|