|
2000
|
|
|
Bertan 50 ipuin idatzi zituzten bere anaia Ludwigen marrazkiekin. Lehenengo edizioa kaleratzerakoan, Grimm anaiek guztira sei ziren otordu bakar
|
batekin
igaro ohi zuten egun osoa. " Edizio labur" honetatik aurrera bildutako ipuinak aldiz, ezagunak egin ziren eta atzerrira ere iritsi zen hauen sona.
|
|
|
Halakoxea da Korsika, mendi gain
|
bat
igaro eta Pirinioetatik olibondoetara jaitsi ginen gisa berean, hurrengo gaina pasatzean, Castaniccian sartu eta galdu ginen. Kilometroak eta kilometroak gaztainondoen itzalpe goxoan barrena," skalextria" baino bide bihurgunetsuago batean, zeinetan txerri koadrilak ziren jaun eta jabe, autoekin askorik larritu gabe, bide erditik pasioan zebiltzala.
|
|
|
Sokatiran lehiatu nahiz gero, euskal taldearen alde egin dezakezue www.garrotxa.net helbidean. Gainera, bertako jaietan asteburu
|
bat
igarotzeko bidaiak zozketatzen dituzte.
|
|
|
a) Barne analepsia: atzera egitearen bidez, narrazioaren ekintzaren hasiera baino lehenagoko denbora
|
batera
igarotzen ez garenean: hots, liburuan kontaturiko denboraren barruan kokatzen dugunean atzerakako begirada hau. b) Kanpo analepsia:
|
|
|
analepsi mota hauetan, aurreko bi analepsi motek bategiten dute. Hortaz, atzera egitearen bidez, narrazioaren denboraren hasiera baino lehenagoko denbora
|
batera
igarotzen bagara ere, erretrospekzioaren bidez kontatzen zaiguna narrazioaren hasierarekin bat egin eta hau gainditzen du.
|
|
|
a) Barne prolepsia: aurrera egitearen bidez, narrazioaren ekintzaren amaieraren ondorengo denbora
|
batera
igarotzen ez garenean: hots, liburuan kontaturiko denboraren barruan kokatzen dugunean aurrerakako begirada hau. b) Kanpo prolepsia:
|
|
|
MARTIN IBARBIA (Euskadiko Filmategiko Zuzendaria) (Egunkaria, 99 XII). Ikus entzunekoen estrategia?. . Diktadura amaitzean, euskal zinema lantzekobeharra aztertzen hasi ginenetik, denbora puska
|
bat
igaro da. Hasiera batean, euskaltasunaren funtsa zehazten saiatu ginen, baina gauzen berezko bilakaerakbilaketa teorikotik haraindi eraman gaitu, eta gaur egungo egoeran, zinea egitendugu euskaldunok edo, nahiago izanez gero, euskaldunok egindako zinea dago.Eta zine hori berrogeita hamarretik gora film luzetan islatzen da?.
|
|
|
Eta askoz ere pisu politagoa izango zen Eider berarekin bizitzera joan izan balitz, baina ez zuen urrats hori ez bat ez bi eman nahi, eta Txemak ere ez zuen txarto hartu erabaki probisional hura. Zeren probisionala zela ulertzen zuen, argi baitzegoen denboratxo
|
bat
igaro ondoren Eiderrek maletak egingo zituela euren maitasun habiara joateko. Txemak bazuen esperantza txiki bat, hain zuzen ere Maiteri, Eiderren amari zegokiona.
|
|
|
Alabaina, nik ez dut askoz gehiago ikusi, zeren bat batean Rubenek eskutik indarka heldu, eta, oraindik ez dakit nola, ni zulo jendetsu hartatik ateratzea lortu baitu (atera bidean, segurtasun zaintzaile erraldoi bat hurakan
|
baten pare
igaro da gure albotik). Kanpora irten garenean, sabelean halako bulkada bortitz bat sentitu dut, eta berehala tripei heldu, burua makurtu, eta, nire GMI aren kalterako, botaka egin dut.
|
|
|
Nonbait, ba omen daude gu maitemintzea bideratzen duten garun batzuk, eta horiek isurtzen dituzten substantzia kimikoak agortu egiten dira 36 hilabeteren buruan. Hala ere, emakumezkook jeneralean ez gara horretaz ohartzen beste urtebete
|
bat
igaro arte eta, horrenbestean, lau urteren buruan amaitzen dugu harremana. Bikotean gehiago irautea, usadioa eta aldagai kulturalen eraginez gertatzen omen da, baina gero eta gehiago gureganatzen ari garen burujabetasun ekonomikoak, etorkizunean geneak indartsuago agerraraztea ekarriko omen du.
|
|
|
Eta gotorlekuaren kontuarekin hasiko zitzaidala uste nuenean, honela amaitu du ezustean: " Nire bizitzako negurik txarrena San Frantziskoko uda
|
batean
igaro nuen", Mark Twain. Eta besterik esan gabe, musurik eman gabe alde egin du niregan beste lurrikara haragikara bat eraginez.
|
|
|
Hara, tradizioaren arabera, Bridaveill Falls ak ikusten minutu
|
bat
igarotzen baduzu, ezkondu egingo zara. Bi minutu igaroz gero, seme alabaren bat izango duzu.
|
|
|
Eta une horretantxe aingeru
|
bat
igaro da gure artetik.
|
|
|
joan den udan, Dabid Alemanian ikastaro bat egiten zebilela-eta, gurasoen herrira joatea bururatu zitzaidan, haiei ezusteko ikustaldi bat egitera. Hartu autoa eta haran  tza lasai lasai nindoala, halako batean bihurgune
|
bat
igaro, eta errepide babesgarria hau  tsirik ikusi nuen. Zerbait gertatuko zelakoan, badaezpada ere gelditu, autoa baztertu, eta zapal zapal eginda zeuden sastrakek osatzen zuten pista gisako baten amaieran, ibai ondoko sahatsen kontra, auto zuri bati antzeman nion.
|
|
|
Une hartan zer egin ez nekiela geratu nintzen, auto batek errepideko putzu
|
baten gainetik
igaro, eta frakak blaitzen dizkizunean baino haserretuago ezdeusago. Are okerrago autobuseko hartan nire ttikitasunaren, nire desanparoaren lekukoak asko gehiegi zirelako; eta haien begietan irribarre makurren bat, haserre keinuren bat sumatu nuelako sortzen ari nintzen atzerapena zela eta.
|
|
|
" Hala ere, oraindik maite zaitut". Eta orain, Dabidek egiaz tiro egin zidanetik denboralditxo
|
bat
igaro dela, zalan  tza egiten dut nahi gabe ez ote zidan argia piztu, harrezkero ez ote ditudan gauzak argiago ikusten... Minak min, gutxienez beste neska maite zuela esan izan balit, nik argi ikusiko nuen aurrerantzean nondik nora jo, baina egoera nahasgarri hark galduago utzi ninduen.
|
|
|
– Aralar toki aproposa izango da, inoren tentelkeriak jasan beharrik gabe denboralditxo
|
bat
igarotzeko. Borda batean hamabost egun, lasai ederrean.
|
|
|
Hanka beti herrestan, puxka batean elur maluta handiek erdi itsututa ibili zen. Pinudi handi
|
bat
igaro eta gero errepide batera iritsi zen, handik eta beheraxeago trenbidera, haren ondoan bazegoen kobertizo bat, zeinaren tximiniatxoari ke pixka bat zerion. Elur izpika ari zuen orain, errepidea kapa lodi batez estalita zegoen.
|
|
2001
|
|
|
Bertaratzeko, Tertangatik (ikus ibilbidea) irteten den bidexka hartu eta hurrengo hiru bidegurutzeetan hiru aldiz ezkerrera egin behar dugu (lehena hasierako langatik 20 metrora dago). Ondoren, langa berde
|
bat
igaro eta atzeko bidegurutze hirukoitz handian erdiko bidea hartuko dugu, beherantz; ibaia (ura badago) zeharkatu, eta hortik aurrera beti zuzen eta gorantz arroila handioso honetan barneratzen joango gara. Goian Kobaundi izenekoa dago, baina igotzea ez da batere erraza.
|
|
|
Dena den, hausnarketa baino ikuslearen irribarrea lortzea helburu duen lana da honakoa: " Gaur egun nahiko informazio dago gai hauen inguruan, guk batez ere ikusleak ordu eta laurden atsegin
|
bat
igarotzea nahi dugu", esan digu Laskurainek. Oihala zabaldu orduko eserlekuan lasai eseri eta gozatzeko sortutako lana dugu, beraz, Hikaren azken ekoizpena
|
|
|
Horien aldarrikapenak honako dekalogoan bildu ditugu: gizarte eta garapen zuzen eta jasangarria; duintasunean eta zoriontasunean bizitzeko eskubidea; bidezko merkataritza, zuhurtasunezko kontsumoa, eta bizi kalitatea hobetzea herrien integraziorako oinarri gisa; nazioarteko esparruan egitura ekonomiko eta ekologiko berri
|
batera
igarotzeko plana; teknologiaren berdintasunezko trukea, eta teknologia berrien aldeko ikerkuntza; nazioez gaindiko enpresen kontrol demokratikorako plana; aukeren berdintasunerako planak; mugitzeko askatasuna pertsona guztientzat; Parisko Klubeko kide diren Gobernuak hartzaile diren zor ofizialak %80tik %100era indargabetzea.
|
|
|
Zumaiarako errepidean goazela lehenbizi Zestoara desbideratuko gara eskuinera, 5,5 km. beranduago bainuetxeak ospetsu bihurtutako herri honetan sartzeko. Zestoako erdigunean, galtzada
|
bat
igaro eta eskumara aldapa luze eta gogorra jaisten dela ikusiko dugu; bertatik jaitsi, zubi bat pasatu eta eskuinerantz, handik 200 metrotara herriko bigarren eraikin ospetsua aurkituko dugu: Lili Jauregia.
|
|
|
Orain ere jarraitzen du funtzio hori betetzen; hala ere, oinarri elektronikoa gailentzen ari zaio, gero eta gehiago, gordailu funtzio horretan. Beraz, liburuaren betekizun nagusia beste alor
|
batera
igarotzen ari da.
|
|
|
Bidegurutzetik 6,5 km.ra mendate
|
bat
igaroko dugu, eta noski, soiluneek eta zenbait bordek osatutako panoramika ederra behatzeko parada. Beste 2,5 km eta beste bidegurutze bat, hau seinalizatua.
|
|
|
Azkenik, 3 km. aurrerago bidegurutzean ezkerrera egin," Fabrica de Orbaiceta" rantz, eta gero zuzen jarraituz, beste 2 kilometrora Orbaitzetako olara helduko gara (kartela duen zubitxo
|
bat
igaro eta berehala ezkerrera eginez); berriz ere Iratiko bihotzean gaude. Olaren hondakinak ibaiaren gainetik pasatzen dira.
|
|
|
Monterrosoren beste aipu batekin amaitzen dut, «jendeak zerbait ikas dezan eta gutxiago idatzi" dezan lortzeko ematen dira tailerrak. Agian, tailer
|
batetik
igaro ondoren gutxiago idazten duzu, baina hobeto. Edo bihotz altxagarri modura esateko:
|
|
|
Baina Carroll, Rigaut (bide nabar," Egin ezazue negar, hori da desio dizuedan erretrasoa" esanaz Etiopiaren bigarren zirkuluari hasiera ematen dion idazlea da Rigaut), eta Cocteau baino mende bi lehenago zabaldu ziren Europan barrena, Nuremberg, Paris, Venezia eta Mantua-n, ispiluen galeriak. Esan nahi da ate
|
bat
igaro eta ilusiozko munduan sartzeko era zuen garaiko pertsonak: XVII. mendean Frantziako Luis XIV.aren bidez Veneziako ispiluen moda zabaltzen da Europa osoan. dio ispiluen magiaz idazten duen ikerlariak eta hona hemen ondorioak:
|
|
|
Jauzia gertatzen denean, zineman inork azaldu gabe ikusi egiten dugu espazioa aldatu egin dela. Poesian, ordea, irudi batetik beste
|
batera
igaroa eginez gero, aipatu beharra dago, eta markatu espazioa aldatu egin dela. Irakur ditzagun bertso lerro hauek eta espazioaren eraketa zein garrantzizkoa den bat batean ikusiko dugu:
|
|
|
Herri jakintzak dioenez, Jeltsek aurkitu zuen bitamina XVI. mendean marinelek izaten zituzten gaixotasunei buruz jakin behar dugu. Beren bizitzaren zati handi bat itsasontzi
|
batean
igarotzen zuten, kontserbazio luzeko produktuekin elikatzen. Horregatik, fruta eta barazki gutxi jaten dituzte, eta hestebetea bezalako gaixotasunak izaten dituzte.
|
|
|
gordinean edo bahean. Azal landugabea zerrategitik ateratzen den bezalakoa da; baheketa, berriz, iragazte prozesu
|
batetik
igaro dena da, eta pieza txikiek baino ez dute osatzen. Merkatuan sarrien bahetutako pinu azalak akabera homogeneoagoa ematen du, eta landare meheago eta txikiagoetarako gomendatzen da.
|
|
|
Marisa Rodríguezen familiak demanda jarri zuen Firestoneren aurka joan den urtean, istripua izan eta gero. Izan ere, gainerako egunak gurpil aulki
|
batean
igarotzera behartu zuen Firestonek, baina senarrak eta semeak zauri arinak besterik ez zituzten izan. Istripua joan den urteko martxoaren 9an gertatu zen, Rodríguez familia Mexikoko errepide batean zegoenean, eta atzeko eskubide pneumatikoa lehertu egin zen, eta autoak hainbat bira eman zituen kanpaian.
|
|
|
Ahalik eta garbien egon behar dute, eta erabili aurretik irakiten badute, askoz hobeto. Pertsona batzuek uste dute ontzi garbigailuan programa indartsu
|
batetik
igaro ondoren nahikoa dela, baina prozesu horretan lortzen den tenperatura 70º C da, eta balio hori ez da nahikoa esporak suntsitzeko. Elikagaiak manipulatu behar dituztenek kontuan hartu dituzte higiene pertsonaleko oinarrizko arauak, hala nola eskuak eta azazkalak garbitzea, zauriak aposituekin babestea eta ilea bilduta eramatea.
|
|
|
Izenik gabeko kale ertzek errespetuz begiratzen zidaten; izan ere, bakardadea baina gauza ala bizidun baztertuagorik eta era berean mirestuagorik ba ote zen bada? Kale kantoi
|
baten aurretik
igarotzean, amona zahar zarpail bat antzeman genuen biok. Lurrean etzanda, eurien lehen tantoei maldizioka, manta zikin baten atzean izkutatzen zen.
|
|
|
Hobeto pentsatu eta palomiten ordez mortadelazko bokadillo eder bat nahiago dutela erabaki baitute. Gertuko okindegi
|
batetik
igaro dira erostera, beti bezala. Ogitartekoa ehun pezetan saltzen dute han.
|
|
|
Segundo pare
|
bat
igaro ditu zalantzan, baina pitxer bat bera dagoenetik gertu hautsi denean, karpeta hartu eta atzera begiratu gabe handik hanka egin du lehenbailehen. Eskaileretan behera.
|
|
|
Urtean bitan joaten da espetxera, ama ikustera. Gela txiki batean ama alabek ordu erditxo
|
bat
igarotzen dute elkarrekin. Ordu erditxo horretan amak alabatxoa aldi guztian altzoan estu estu eginda izaten du.
|
|
|
Automobila mendi errepide bakarti
|
bat
igarotzen. Udazkeneko urdinak eta okreak nonahi.
|
|
|
Zorua distiratsu dago, urez garbitu berria. Gaztea, iragarki ugariei begira denbora puska
|
bat
igaro ondoren, 4 leihatilaren aurrean jartzen da. Ez dago beste bezerorik posta bulegoan.
|
|
|
K.a. V. mendean zehar, Atenasen Solon, Pisistrato, Klistenes eta Periklesen erreformek familia oneko aristokrazia aberatsaren eta pobreenen arteko zuloa txikitu zuten, azkenik demokrazia eta isonomia (hiritar guztien eskubide politikoen berdintasuna) ezarriz. Familia gutxi batzuen inguruan eta lur jabetzaren arabera antolaturiko gizarte esklusibo batetik, behe klaseek (nekazari txiki, artisau...) gero eta botere politiko handiagoa duten gizarte berri
|
batera
igarotzen gara. Azken hauek hiriaren gobernuan partaidetza handiagoa lortuko dute.
|
|
2002
|
|
|
" Bihotzera heltzen den istorio bat da. Malkotik irribarrera salto
|
batean
igarotzen zaren horietakoa", dio gaztelerazko bertsioan Karlosen antzerki konpainiako aktore bat gorpuzten duen Javi Tolosak. Marga aktoresaren papera egiten duen Teresa Caloren aburuz, antzezlanak baditu errealitatearen printzak:
|
|
|
Kike Amonarrizen eguneroko txisteek eta «Mantxut» atalak une lasai
|
bat
igarotzeko aukera eskaintzen dute. Zazpiak Batman kolektiboak jasotako lokuzioekin barre pixka bat egin dezakezu eta herri eta gazte hizkera ezagutzeko aukera ere izango duzu foroetan erabiltzaileek egindako ekarpenei esker.
|
|
|
Behin, zeruan oso goian hegan ari zen arrano
|
bat
igaro zen Pertseoren albo albotik.
|
|
|
irakasle soila izatetik irakasle ikertzaile izatera. Halaber, paradigma aplikatzaile batetik paradigma inplikatzaile
|
batera
igarotzea.
|
|
|
Longarrenbadirudi garai batean hildakoak ehortzi ahal izateko egindako egokitze lanak bereizdaitezkeela. Gainera, hilerri hauetako asko (Aizkorrikoak, Aralarkoak, etab.) urtarobatekoak direla azpimarratu behar da; baina arazo hau beste batean landuko dugu.Gehienetan, hildako baten eta ondorengoaren artean denboraldi
|
bat
igaroko zen, etaepe horretan gorputzeko atal bigunenak (eta ez hain bigunak) desagertu egingoziren eta hezurdurako ataletako asko loka egongo ziren, horrela hilotza baztertzeaeta bere ondoan ondorengoak ehorztea erraztuz. Horregatik, ez da ganberenbarruan ia inoiz aurkitu hezurduraren atal garrantzitsurik lotura anatomikoan.
|
|
|
Emisora horren finantzabide nagusienetarikoa maketen salmenta izan da; hain zuzen ere, lehenengo grabazioa 1993an kaleratu zuten, eta 2000an, bigarrena. Krisialdi
|
bat
igaro eta gero, 1998an berregituraketa izan zuten, eta, emisoran parte aktiboa hartzen ez zuten kideak kanporatu eta gero, partaide berriak, gazteak bereziki, sartu ziren. Hortik aurrera, FMko 107,5 MHz-etan kokatzen dira emanaldiak, arratsaldeko 15:00etatik gaueko 01:00etara, asteko zazpi egunez.
|
|
|
“Oso dokumentazio baliotsua da”. Maletak prest eduki aurretik kontsultara joateko, denbora pixka
|
bat
igaro behar da organismoak immunizazioari erantzun diezaion. A hepatitisaren kasuan, txertoaren bidez prebeni daitekeen gaixotasun batek, gaixotasuna hartzeko arriskua duten zazpi bidaiaritik batek bakarrik hartzen ditu neurri egokiak kutsaduratik babesteko, nahiz eta urtean 1,5 milioi pertsonak hartzen duten gaixotasuna munduan.
|
|
|
Azaleko melanomoma gaiztoaren ondoriozko hilkortasun tasa 1,9 biztanleko 1,9 da; hau da, minbiziagatiko heriotzen %0, 82, eta tumore horren heriotza tasen goranzko bilakaera nabari da 1975etik, bi sexuetan. Beltzarantzeko kabinak Osasun ministroak, Celia Villalobosek, UVA izpien kabinetako zentroak arautzen dituen araudi berria Estatuko Kontseiluan dagoela aurreratzeko kanpaina aurkeztu zuen, eta, beraz, izapide «konplexu»
|
bat
igaro ondoren onartuko da. Araudi horrek ezarriko ditu zentro horiek bete beharreko baldintzak eta UVA izpien aparatuen ereduak, erabiltzaileei aholkuak emateko behar diren teknikarien kualifikazio profesionala eta esposizio denborak.
|
|
|
guayaba, kiwia, mangoa, anana, kakia, zitrikoak, meloia, marrubiak, baiak, piperrak, tomatea, brasikazeoak (azaren familiako barazkiak) eta espinakak. Laranja zuku natural batek ez du bitamina galtzen, uste bezala, denbora
|
bat
igaro ondoren Elikagaien bitamina ahalik eta gehien aprobetxatzeko, babestu egin behar ditugu airearen argitik, tenperaturatik eta oxigenotik, faktore horiek suntsitu egiten baitute. Lehen uste zen laranja zuku natural batek bitamina galdu egiten zuela hura prestatu eta 15 edo 20 minutura; hala ere, azterketa berriek frogatu dute konbultsio hori faltsua dela.
|
|
|
Paperaren gainean, inmunologia sistema estimulatzeaz gain, infektatuei toxikotasun handiagoa ekiditea eta dirua aurreztea saihesten zuen. Baina ez da posible, izan ere, aste
|
bat
igaro ondoren, «birusa birbrotatu, sendoagoa bihurtu eta okerragoa da gaixotasuna baino», ziurtatu zuen Saag ek. Ikertzaile estatubatuarrak albiste txarragoak izan zituen kaltetuentzat.
|
|
|
Gero eta jende gehiagok gizentzen du, eta gero eta jende gehiago gizentzen du, eta, horren ondorioz, ez da erantzunik ematen. Juan José Bilbao nutrizioan eta familia eta komunitate medikuntzan aditua den Juan Jose Bilbaok esan zuen gizentasuna murriztu egiten dela gehiegizko pisu maila jakin
|
bat
igaro ez denean, baina, gehiegizko pisua dagoenean, oso zaila dela gehiegizko kiloak galtzea. Oztopo hori gainditzeko, esan zuen emakume bat egingo zutela, 165 zentimetroko eta 80 kilo baino gehiagoko tailuarekin, eta 170 kilo baino gehiago eta 93 kilo baino gehiago dituen gizon bat.
|
|
|
“Titia kentzeak ez du egutegi zehatzik. Haurra titia kentzeko prest dagoenean, pixkanaka pixkanaka egingo du, astez aste, baita hilabetez hilabete ere; askotan, ama ez da konturatzen denbora
|
bat
igaro arte”, dio María del Carmen Navasek. Bestalde, bularra ematea beti amaren paperarekin erlazionatzen den arren, erakundeek funtsezko eginkizuna ematen diote aitari, bularra ematen ari diren bitartean bularreko haurrek egin ezin dituzten beste lan batzuk egiten baitituzte.
|
|
|
Petrolio gordina ingurunearekiko esposizioak airearen eta argiaren oxidazio ekintza bultzatu zuen, baita isuritako petrolioaren zati handi bat lurruntzea ere. Bi faktore horiek, itsasoko olatuen desegite efektuarekin batera (faktore horrek petrolio gordinaren orbanak hausten ditu, agregatu txikiagoak sortuz eta uretan oxigenoa disolbatzea erraztuz), inpaktu ekologikoa murriztu zuten, halako moldez non, denbora
|
bat
igaro ondoren, landare eta animalia bizitza suspertzen hasi baitzen, toxikotasun txikiko zeinu argia epe ertainean. Toxikotasuna txikiagoa da hidrokarburo astunetan, baina eragin fisikoa handiagoa izan dezake kostaldean, geruza lodi isolatzaileak eratzen baititu.
|
|
|
Berehala hasi zen bila. Handik bi egunera harategi
|
baten aurretik
igaro zen eta, zakurra inguru haietan zegoenetz jakiteko, txistuka hasi zen.
|
|
|
Hilabete
|
bat
igaro zen eta ezin zuen zakurra burutik kendu.
|
|
|
Udatiarra baitzen Julian, derrigorrez izan ere," barru" aldekoa zen partez. Ibarben familia askok zeukaten ez bakarrik aberatsek, baita behargin jatorrikoek ere, sarritan udaldia kostaldeko herriren
|
batean
igarotzeko ohitura. Gainera Ibarbeko jendeak elkarrekin ibiltzeko joera handia eduki, eta herri batzuetan benetako koloniak osatzen zituen.
|
|
|
Harritzekoa zen: eguzkiak asfaltoa urtu nahiko balu bezala jotzen zuen, bere argiaz inguru guztiak beterik, eta bat batean, bihurgune
|
bat
igaro eta metro gutxitara, laino narrasaz egiten genuen topo. Segundo batzuetan itsumustuka ibili ostean berriro eguzkia zen nagusi.
|
|
|
CRSen kontrol
|
baten ondotik
igarotzen.
|
|
2003
|
|
|
Herri txiki
|
bat
igaro zanean, doi doi erakutsi zituzten geltokiko argiek alde biko erlojua eta herri izena, eta gero, Gaztelako mahaia... ez zugaitzik, ez belarrik, ez etxerik ez mundu...
|
|
|
Itxaron tranvia zaratatsu
|
bat
igaro arte (oraindaino Madrid orduan tranviaz beterik zegoan) eta erdiko pasilekura (Castellanan erdiko partean pasileku bi dagoz. Erdi erdian automobilak dabiltz).
|
|
|
La Castellana deritzan pasilekuko café batean, kanpoko mahai baten inguruan exerita, erdiraino betetako garagardo baso bana aurrean dabela, biek zaintzen dituzte jendearen harat hunatak. Noizik behin tranviren
|
bat
igaroten zaie aurretik zarata handiarekin. Tranvi luze horiak euren aurreko bidetik, ezkerretik eskumara.
|
|
|
leuke berak, neskäa berehalaxe agertzea. Goiz luze
|
bat
igaro zuan. Klaseak bukatu ziranean joan frontoira ta pelota partidu bat jokatu zuan beste ikasle batekin.
|
|
|
Elkarri eskua hartu, begietara irribarre erdi ezti erdi goibelaz begiratu, eta Unaxek itaundu dio, ea ez zukeen azken gau hau, agian itzuliko ez zen beste gazteren
|
batekin
igaro nahiago izango, bere gogoeten hariari jarraikiz. Eta, neba galtzeko zoria ez al da askoz ere latzagoa?
|
|
|
Duela hogei bat urte arrain-ontzietako edergailu gisa erabili zelarik, Monakoko akuario
|
batetik
igaro omen zen itsasora.
|
|
|
Nik ez dakit bide hori horrelakoa den, tarteka bi automobil
|
batera
igarotzeko bezain zabala ez baita.
|
|
|
Pitzadura edo zirrikituren
|
batetik
igaroko da beti istripu txiki bat, horiek ere halabeharrekoak baitira, baina ikastegiko kudeatzaileek eta horiekin lanean dabiltzan profesional guztiek esku aktiboki hartzeak ezinbestekoa dirudi, ikasleen aldeko jarrera behineneko osagarria izaki.
|
|
|
Oinarri genetikoko patologia Azken hamabost urteotan haurtzaroan diabeteak gora egin duen arren, faktore genetikoek eta elikadura ohiturek eragiten dute patologia hori. “Oinarria barazkiak eta zerealak ziren dieta batetik animalia gantzak nagusi ziren beste dieta
|
batera
igaro gara”, ohartarazi du Antonio Jurado Malagako zentroko Pediatria Zerbitzuko buruak. Fenomeno horrek nekea, gose sentsazio neurrigabea eta pisua galtzea eragin ditzake.
|
|
|
Lázaro doktoreak, gainera, nabarmendu zuen oso garrantzitsua dela eguzkitik babesteko iragazki egoki bat aukeratzea, pertsona bakoitzaren larruazalaren fototipoaren arabera. “Kontuan hartu behar da substantzia kimikoak direla, eta haien onura agortu egiten dela denbora
|
bat
igaro ondoren, eta behar bezala erabili behar dela”, adierazi zuen. Horregatik, ezinbestekotzat jo zuen eguzkitan jarri baino ordu erdi lehenago krema babesleak aplikatzea.
|
|
|
“Gauez dialisira pasatzea tokatzen zait; beraz, goizaldean aterako naiz”. Hogei urte baino gehiago daramatza eritasuna jasaten, eta, malograd transplante bat gainditu ondoren, lau ordu entxufatuta makina
|
batera
igarotzea ohiko kontua da. “Astean lau ordu hiru aldiz lan egitera behartzen nauen lantzat hartzen dut”, azaldu du.
|
|
|
Baieztapen horren gakoa da nanometro gutxi batzuk (milimetro milaren milioirena) neurtzen dituzten objektu ñimiñoak fabrikatzeko teknika konplexuetan aurrera egitea, bai eta orain arte Medikuntzan pentsaezinak ziren funtzio berriak emateko manipulazioa ere. ...disfuntzioetan burmuina ordezkatzeko gai diren makina nanometrikoak lortzea posible izango litzatekeela neurona bakoitzaren seinale elektrikoa lortuz, horiek konputatzeko gai diren aplikazio mikroelektronikoen bidez. Emilio Lora Tamayoren arabera, aplikazio honen aukerak “ia mugagabeak” izango lirateke, nahiz eta zehaztu zuen “hain ezinezkoa dirudien baieztapen hori lortzeko denbora
|
bat
igaro behar duela”. Nolanahi ere, CSICeko zuzendariak ohartarazi zuen “adimenera konektatutako txipak adimenaren zerbitzura egon behar duela”, eta, beraz, gaineratu zuen ez ginela “adimen artifizialaz” hitz egingo, baizik eta garuneko jarduera osatzeaz, funtzioak mugatu dituzten kalteak eragin ahal izan diren kasuetan.
|
|
|
“Ez ditugu kezkatu nahi ez iritzi publikoa, ez astronauten familiak”, azpimarratu zuen. Bestalde, Jesús Jiménezek, ESAko Esperimentuen Integrazioko zuzendariak, azaldu zuen erradiazioak jasateko arriskua, atzo aurora austral
|
batetik
igaro zenean gertatu zen bezala, “aldez aurretik ezagutzen da eta ez dago kezkarik beharrezko neurriak hartu direlako”. Bestalde, NASAko bozeramaile batek onartu du material akastuna dagoela ISSn, eta ordezkatuko dutela jakinarazi du.
|
|
|
Hidrokarburoek eragindako kutsadura maila legez onartutakoa baino 90 aldiz handiagoa zen putzuetako batean. Tailerreko titularrari leporatzen zaio jarrera zintzo batetik eragindako kalteak konpondu nahi zituenean jarrera gaitzesgarri
|
batera
igaro dela, ez baitzuen hartu – lehenengo abisuaren ondoren – uraren kutsadura saihesteko beharrezko neurriak. Are gehiago, automobilaren laguntza eta konponketa industria baten titular gisa, bazekien olio erabiliak kudeatzaile baimendu bati eman behar zizkiola.
|
|
|
Gauaren baitan murgildu gintuan eta autoa 160an zihoala eskuarekin laztan bat egin zidaan izterrean, adeitasuna edo adiskidetasuna adieraziz edo pozik zegoela agertuz, besterik gabe, halaxe egin ohi zian nire autoan zihoan emakumeak ere. Tunel luze
|
bat
igaro genian ondoren, auto barrua argitu egin zuan bat batean, baina elkarri begiratu beharrean begirada errepideko lerroetatik aldendu gabe jarraitu genian, bera kanta baten doinua tarareatuz eta ni bolantearen gainean erritmoa markatuz, ez aspertzeko, bidaia luzea baitzen. Herrixka baten argi konstelazioa utzi genian alde batera, uharte bat ilunaren baitan, herrixkaren izenaz gogoratu ninduan baina ez nian esan, emakumea beste zerbaitetan pentsatzen ari zela baitzirudien.
|
|
|
Burua goiti duen gizon bat irudikatzen du, esku bata bastoiaren gainean eta bestea gerrian, begirada gorantz, hanka bat bestearen aurretik, harro, konkistatzaile handien moduan. Begiratu hutsarekin antzeman daiteke inork zapaldu gabeko basamorturen
|
bat
igaro duela gizonak edo inor igo gabeko mendi gailurren batera doala. Oinean duen plakan hau irakur daiteke:
|
|
|
batzuetan gaurkoa bezalako paisaia liluragarriak zeharkatzen ditu, eta bestetzuetan ingurune basatiak, edo gerran dauden lurraldeak... , utzi du airean, eta une horretantxe alimaleko tren ziztua entzun da, eta berehala kontrako norabidean zihoan tren
|
bat
igaro da, merkantzia bat, gure espresari balantza eraginez.
|
|
|
Txikitasunetik abiatuta, baina euskaraz. Euskal Herri abstraktuaz hitz egiten denean, hizkuntza hautua bigarren maila
|
batera
igarotzen dugu: hitz handiagoak dira burujabetasuna, lurraldetasuna eta ez dakit zer gehiago.
|
|
|
Justifikazioa askoz ere mitiko edo utopiko izan daiteke, eta hori bera ere ez da txarra, berez. Justifikazio mitikoetan edo utopikoetan, arrazoiaren ardatza bigarren plano
|
batera
igarotzen da; erabaki mitiko eta utopikoak batez ere ideologikoak eta sinbolikoak dira, ez dute zertan praktikoenak izan, nahiz eta gizakia erabat bete dezaketen.
|
|
|
Jende naturalak," oraingo ustelkeriak" usteldu ez duenak, bere barnea abestu egiten du. Hala dio behintzat Petrarcak, bidai literaturan ere aitzindariak, Avignongo Gorte hirotuari Va ucluse aldeko paraje landatarra kontrajarriz, hemen unaiek, abelgorria otsotik zaintzen, kanta
|
batean
igarotzen omen baitute gau osoa (artzaiak, aldiz, isilik —honek harritu egin ninduelako notatzen dut).
|
|
|
Egia zen. Haatik, kartzela ontziena noiz aipatu nion bisitariari, ordutik hara tartetxo
|
bat
igaroa zen.
|
|
2004
|
|
|
Landareak eta txoritxoren bat ikusiz jaitsiko gara. Bidean erdi eroria dagoen baserri
|
bat
igaroko dugu. Atariko labea ere eroria dagoen arren, nabarmena du garai batean labeak ematen zion balioa.
|
|
|
Altsolarats errekak bi harrizko zubi ditu soilik. Horietako
|
bat
igaro eta Errotatxiki baserrira iritsiko gara. Ezkerrera jo eta Bekola eta Goikola oletara iritsiko gara.
|
|
|
Jadanik bukatu dugu lorategiko buelta. Berriz ere, beste metalezko ataka
|
bat
igaro eta pista nagusira irten gara. Poliki poliki, beherantz jo dugu.
|
|
|
Itsas plaka bat beste
|
baten azpitik
igarotzeari subdukzio deitzen zaio. Orain arte uste zen garai modernoko subdukzio zaharrenak orain 600 milioi urte gertatu zirela.
|
|
|
Subdukzio modernoa gertatu aurretik plaka bat beste
|
baten azpitik
igarotzean plakak likido bihurtzen ziren, Lurrak zuen tenperaturaren eraginez. Baina Lurra hoztu ahala, subdukzio moderno deritzona gertatzen hasi zen, hots, plaka bat beste baten azpitik igarotzean bi plakak solidotuta geratzen ziren ehunka metrotan, eta azpikoa baino ez zen likido bihurtzen.
|
|
|
Subdukzio modernoa gertatu aurretik plaka bat beste baten azpitik igarotzean plakak likido bihurtzen ziren, Lurrak zuen tenperaturaren eraginez. Baina Lurra hoztu ahala, subdukzio moderno deritzona gertatzen hasi zen, hots, plaka bat beste
|
baten azpitik
igarotzean bi plakak solidotuta geratzen ziren ehunka metrotan, eta azpikoa baino ez zen likido bihurtzen.
|
|
|
Buztina, harria eta egurra izan ziren erabilitako materialak. Auzoa meatzeak egon ziren lekutik oso hurbil dago eta bidexka eder
|
batetik
igarotzeko aukera izango dugu, beti ere, paraje karstikotik baina arbola artetik eta gainera, goialdeko zuhaitz bakarretatik igaroko gara.
|
|
|
Bide horretara heldu baino 200 metro lehenago, eskuinera doan pista segituko dugu, aterpe batetik pasatuko gara eta pagadi batean sartuko. Bide honek Zabalandira arte eramango gaitu eta berehala beste pagadi zoragarri
|
bat
igaroko dugu.
|
|
|
Hiru aldiz erantsi eta urrituko dugu marinadaren salda. Turmixean xehatu eta, txano
|
batetik
igaro ondoan, koilarakada bat ezti eta zorrotada bat brandy erantsiko ditugu. Irakiten jarriko dugu guztia eta, irakinari eta hagaxkaz jotzeari utzi gabe, 100 gramo gurin hotz erantsiko dugu.
|
|
|
Farolen argitasunera, errepideari paraleloan eraikita zegoen murrutzarrean erreparatu nuen. Gero jakin nuenez, tunel antzeko
|
batetik
igaro beharra daukate Israelen lan egiten duten palestinarrek muga pasatzeko.
|
|
|
Ameriketako Estatu Batuek sekula bizi izandako depresio okerrena izan zen, biztanle askorengana iritsiz eta denbora luzean iraunez. Ondorengo hiru urteetan ekonomia beheraka joan zen eta suspertzea oso geldoa izan zen; hamarkada
|
bat
igaro zen oparotasuna berreskuratu arte.
|
|
|
Gaurkoa ere amesgaiztoa izan da. Zarata hots izugarria entzun dugu eta ondoren hegazkin
|
bat
igarotzen ikusi dut arbola atzetik. Aurrera jarraitu dugunean, baserri bat ikusi dugu, oraindik kea zeriola leherketaren ondorioz.
|
|
|
Bizitzaz haratagoko gutuna; agian inoiz helduko ez dena, edo batek daki, agian hartzailea, idatzia den une berean irakurtzen ariko dena. Ni hamazazpi urteko neska bat naiz, eta herri txiki eta lasai
|
batean
igaro dut nire bizi osoa. Herri txiki honetan ditut lagun paregabeak eta familia maitagarri bat.
|
|
|
Ondoren, trantsizioa irudikatzen duen tunel
|
bat
igarota, gaur egunera iristen da ikuslea. Hor, euskara" esparru guztietan moldatzea ahalbidetzen duen hizkuntza" bat da, aipatu iturriek prentsa ohar bidez azaldu dutenez.
|
|
|
Kantentzat natur egoerak ez du ezer idilikorik, denak denen aurkako borroka egoera jasanezina besterik ez da. Horregatik, bakoitzak bere askatasunaren murriztapena onartzen du legezko egoera
|
batera
igarotzeko. Eta beraz, gizakia hiritar bihurtzean bakarrik da azkenean egiazko gizakia.
|
|
|
Aldeetara begiratu zuen, inguruan laguntza bila. Gorri morez jantzitako emakume beltz
|
bat
igaro zen gidaria eta bere artetik. Gidariarengana hurbildu zen.
|
|
2005
|
|
|
Hegazti, ugaztun txiki eta igelak ere gustuko ditu. Lareoko urak inguratu aurretik zurezko zubi berezi
|
bat
igaroko dugu eta berehala presaren gainetik igotzerakoan jarraitu dugun bidearekin bat egiteko. Itzulerako bidea erraz aurkituko dugu baina haurrekin baldin bagoaz, ez behintzat ahaztu pausorik zailenak amaieran daudela.
|
|
|
Oraingoan, ordea, atzeko aldetik iritsiko gara San Kristobalen omenezko jaiak ospatzen dituzten auzora. Iritsi aurretik, ordea, baserri gune
|
bat
igaroko dugu. Hemen aukera batzuk eskaintzen dizkigu bideak.
|
|
|
Done Jakue bidearekin bat egingo dugu berriro, baina oraingoan aurkako zentzuan burutuko ditugu berrehunen bat metro, harik eta bidegurutzera iritsi arte. Zutoin adierazleari kasu eginaz, arte itzel
|
baten ondotik
igaro eta dorretxepera iritsi gara neke handirik gabe (205 metro). Egoera onean ez dagoen arren, talaia bikaina izaten jarraitzen du gain honek.
|
|
|
Jaisten hasi aurretik, inguru honetan tamalez egun sasi artean Laprastegiko galtzada zaharraren aztarnak antzeman daitezke garbi asko. Beherantz jota, ataka pare
|
bat
igaro eta erreka zokoan Golako erreka zeharkatzen duen XVI. mendeko Artzubi zubira iritsi gara (50 metro). Zubi zahar honen zoladura nabarmentzekoa da, harri mota ezberdinez eta orden berezian baitago zolatua.
|
|
|
Ander Vilariñok lau urterekin parte hartu zuen lehenengo aldiz kart lasterketan eta berak aitortzen duenez," Kart ak dira, izan ere, auto lasterketen oinarria, umeei lehen urratsak egiteko aukera ematen baitiete". Hortik, gero, automobilismoaren adarretako
|
batera
igarotzen dira batzuk; aukera faltan ez daude behintzat. Auto eta lasterketa mota asko dago, eta anabasa hori ulertzea ez da erraza bertan ez dabilenarentzat.
|
|
|
pista erabilgarri dagoenean, lurretik gertueneko hegazkinari baimena ematen zaio zaldiko maldiko hori uzteko; espazio hori libre utzita, gainerakoak hurrengo posiziora beheagoko
|
batera
igaroko dira.
|