|
2002
|
|
|
–Alaznek horko mutil
|
batekin
hitz egin nahi duelako.
|
|
|
Julen une batez urrundu zen, alboan bizi zen baserritar
|
batekin
hitz egiteko asmoarekin. Berehala itzuli zen.
|
|
|
Eduk, ohiturarik ez zuelako; Sergiok, telefonoa nahiago zuelako; eta Emmanuelek... Baina beste egun
|
batean
hitz egingo dizut historia horietaz, inporta ez bazaizu.
|
|
2003
|
|
|
Fernandok kontatu zion bat. Bere etxebizitza-blokeko familia
|
bati buruz
hitz egin zion. Eta Matiasen inpresioa izan zen Fernandok ez zuela Eldasen inor ezagutzen bere etxebizitza-bloketik harago.
|
|
|
–Aktore adiskide
|
batekin
hitz eginda zegoen heriotza antzezteko. Entseguak ere egin zituzten behin eta berriz, eta ez nuela inolako arriskurik esaten zidaten, aski nuela egun horretan batzordeko norbaiti, zuri esate baterako –eta begirunez begiratu zidan–, telefonoz dei egin, heriotzaren berri eman eta prestaturik zituzten frogak, lehen eman dizkizudanak, erakustea eta ondoko egunetan jendaurrean burumakur, goibel eta samindurik agertzea, aski nuela hileta egunean eta omenaldikoan malkoren batzuk isurtzea edo, ezin banuen, betaurreko beltzak jantzirik, nire itxura urrun eta ausentearekin ibiltzea, hori oso ondo egingo nuela esan zidaten, dagoeneko alargun aire bat hartzen hasia nengoela-eta.
|
|
|
Badakit dagoeneko ez dela nirea eta nire izenik eta babesik gabe egin behar duela gainera bere bidea. Inoiz edo behin nire liburu
|
bati buruz
hitz egiten badidate, arreta handiz entzun ohi ditut esanak eta dagoeneko arrotz egiten zaidan istorio horri buruzko xehetasunak eskatu ohi dizkiet, eta ezagunen batek suharki neure lanen bat gomendatu didanean, erostera ere iritsi izan naiz. Baina nobela bat neure baitan egosten ari naizen bitartean neurea bakarrik den sentipenak itsutzen nau eta hegaztiek beren habiak bezala zaindu ohi dut inork zaputz ez diezadan.
|
|
|
Ez zegoen beste biderik –esan nion eta esaldi hori bera egun batzuk lehenago esana niola ohartu nintzen, esku bat bere ilaje naro eta nahasian sartu eta burua nire kontra pitin bat estutzen nion bitartean, eta egun batzuk barru berriro errepikatuko niola. Lagun zahar bati edo aspaldiko andregai
|
bati
hitz egiten ari nintzaiola ematen zuen, baina izu ezkutu batek estutzen zidan zintzurra. Bere kaskezurra beroa eta txikia zen.
|
|
|
Monikak ez zuen onartu. Edozein aitzakiarekin deitu ohi zidan lehen egunetan, eta gauez mezu larriak uzten zizkidan erantzungailuan, goizaldeko ordu txikietan askotan, egundokoak esanez ere bai tarteka telefonoa hartzen ez nuelako, edo, mingarriagoa zena, negar zotin eta intziri laburrak uzten zituen grabaturik eta ahopeka, laguntza eske bezala esaten zituen hitz ulertezin zenbait, zerbait esan nahi eta minen
|
batek
hitz egitea galaraziko balio bezala. Lur jota ibili zela uste dut luzaz.
|
|
2004
|
|
|
–Barkatu, Joana, baina nik ez dakit beste era
|
batera
hitz egiten, eta nahi nuke zu ere pixka bat bada ere finduko bazina. Ez dut nahi zu ere oraingo indartsuen eta zaratatsuen antzekoa izaterik.
|
|
|
Jendeak, herritarrek behar dute euskarari eusteko borondate irmoa. Hizkuntza
|
bat
hitzegin nahi ez duen herriari ez dago bortxaz mintzarazterik eta ikastarazterik?. 234
|
|
|
Euskaldunek zein erdaldunek komunikazioaren eraginkortasuna eta solaskidearekiko istiluak saihestea jarri dituzte guztiaren gainetik, hizkuntza erabilera sozial eta publikoan erdaraz baliatzeko joera neurriz kanpo nagusitu delarik. Honela, euskaldunak ezezagun
|
bati
hitz egiten badio erdaraz zuzenduko zaio normalean, bere solaskidea, erdalduna bada, molesta ez dadin. Erdaldunek horixe espero dute euskaldunengandik, alegia, ezezagunei lehenengo hitza erdaraz egitea.
|
|
|
Euskal literatura ez dago euskal gizartean errotuta. Zenbat jende entzuten duzu eleberri edo poema
|
bati buruz
hitz egiten autobus batean??. Kritikaren gaztetasuna euskal literatura modernoan, Argia, 2002/6/16.
|
|
|
–Hori egia da –onartu zuen aitak– Eta etengabeko borrokez gogaituriko askok pentsatu genuen orduantxe amaituko zirela liskar eta odolketa guztiak, aleman guztiok Hitlerren gidaritzapean lanean hasiko ginela gure herria berriz ere indartsu egiteko. Hitlerrek Alemania eder
|
batez
hitz egiten zigun: lana faltako ez zen Alemania berri batez, aberastasuna modu bidezkoago batean banatuko zen Alemania zuzen batez, inguruko herrien menpeko izanen ez zen Alemania indartsu batez... amets eder bat zen.
|
|
|
Eskolatik bueltatu eta ama eta izeba Sagrario aurkitu nituen nire zain. Tren istripu
|
batez
hitz egin zidaten, Frantzia aldean gertatua. Ama beltzez jantzita zegoen, eta haren aurpegi ederrak zuri-zuria ematen zuen arropa izugarri haien artean.
|
|
|
Planeten artekoa bezain trinkoa zen belztasun batean murgiltzen nintzen bitartean, beste ahots
|
batek
hitz egin zuen nigandik harrigarriro gertu:
|
|
|
–Barkatu, idazkariren bat edo? Patogolo
|
batekin
hitz egin nahiko nuke. Badakizu zein ordutan iristen diren?
|
|
|
–Lehenik eta behin, txosten madarikatu honek zer dioen jakin nahi dut –erabaki zuen Josebak– Fisikariren
|
batekin
hitz egin beharko nuke.
|
|
2005
|
|
|
Bai, aurkezlearengana joango zen, ekitaldia bukatuta gero? Gainera, zer arraio!, aukera bikaina izan zitekeen hura, gizon ospetsu
|
batekin
hitz egiteko!
|
|
|
Meza osteetako tertuliek galdera asko erantzutera behartzen naute, eta galdera hauetako askoren erantzunak nik neuk ere ez ditut ezagutzen. Bestalde, gustuko dut eliza aurreko legarra, bi solairuko etxe apalak eta bakailao gazia ardoarekin eztarritik behera igaro beharra tabernaz taberna; jadanik nirea ez den mundu sinple
|
batez
hitz egiten didatelako.
|
|
2006
|
|
|
Germanen begiak piztu egin ziren, bare ematen duen itsasoa bat-batean pizten den bezala, eta bakean uzteko egin zion oihu. Luisak alkoholaren usaina hartu zien haren ahotik irtendako hitzei eta bat-batean ezezagun
|
batek
hitz egiten ziola sentitu zuen. Mutila lasaitzen saiatu zen, baina txarrerako izan zen.
|
|
|
Inoiz saiatu izan dela esan dio Lewisek, baina horma
|
baten aurrean
hitz egitea bezala zela. Nereak ez zuela ezer entzuten.
|
|
|
Beldur ziztada bat sentitu zuen. Hala ere, itxurazko tonu alai
|
batez
hitz egin zuen.
|
|
|
–Bordeleko lankide ohi
|
batekin
hitz egin dut –azaldu zuen frantses poliziak– Mesede batzuk zor dizkit, etxe alu hartako gehienek bezala. Kutxatila hori nork daukan alokaturik ikertzeko eskatu diot.
|
|
|
–Guk badakigu zer gertatu zen –erran zuen hitzak begiratuki ahoskatuz– Atzo goizaldean Goldberg bilduma lapurtu zuten gizonetako
|
batekin
hitz egin genuen.
|
|
|
–Zuk... bildumaren lapur
|
batekin
hitz egin duzu? –zezeldu zuen Ponsek.
|
|
|
–Ane Duhalde? –gizonezko ahots aginduzale
|
batek
hitz egin zion frantsesez.
|
|
|
Interneteko telefono gidan frantses kazetaren beste zenbaki batzuk bilatu zituen. Azkenean hezur-haragizko langile
|
batekin
hitz egitea lortu zuenean, dezepzioa hartu zuen: ordaindu egin behar zen hemerotekako albisteak jasotzearen truke.
|
|
|
Nire estatua txikiari buruz hitz egiteko deitzen dizut. Aurreko egunean antigoalekoen saltzaile
|
batekin
hitz egin nuen.
|
|
|
Gaizkak hobeto pentsatuta zeuzkan gauzak, hala ere: zinegotzi
|
batekin
hitz egina zegoen, nonbait, eta urbanizagarritzat jotako lur-sail bat modu onean emateko asmoa omen zuen udalak, hartarako propio eratutako hiritarren kooperatibaren bati.
|
|
|
Gure lagunen konpromisoaren neurria jakin genuenean Hankapaloren tabernan geunden; hobeto esanda, oraindik ez genekien haiek zirela, baina irratiak esan zuen tiroketa bat izan zela, halako tokitan, Ertzaintzaren eta ETAko komando baten artean; halakoetan ohi denez, urduri jarri ginen, gehiago jakin nahi eta non galdetu ez genekiela; handik gutxira, hara joandako kazetari
|
batekin
hitz egitea lortu zuen Gaizkak:
|
|
|
Bi lagun zekartzan ezker-eskuin, bina ehiza-txakurrekin. Aholkulari aspergarriak ziruditen;
|
batek
hitz egin eta besteak hitz egin, ez zuten bakean uzten. Ohituta egon behar zuen, inori ez baitzion kasu zipitzik ere egiten.
|
|
|
Isilik zegoen jauna, atseden hartuz, hauspoa berotuta. Aholkularietako
|
batek
hitz egin zion Bernati.
|
|
2007
|
|
|
Ikasgela berean bageunde, honezkero esan nion, baina? Ea atsedenaldiren
|
batean
hitz egiten diodan.
|
|
|
nazionalistak barik (Alemaniako kasuan, garai honetako. Herder, etc.? nazionalismo politiko
|
batez
hitz egitea anakronismoa da), unibertsalista gurbilak denak, filosofiko eta ideologikoki kosmopolita ilustratuak, politikoki ordea Inperio unibertsal ertarotarraren mentalitatekoak292 Estatuaren gogoeta berri bat. Estatu alemana, nazio alemana?, Frantziaren ereduak eta gerra napoleondarrek piztuta hain zuzen, Fichte eta Hegel-ekin hasiko da, hasi293 Vienako Errestaurazioaren desilusioarekin, nazi... Beste historia bat da.
|
|
|
Bide horretatik jarraitzea erabaki zenuen. . Egia esan, lehenengo aldia da idazle
|
batekin
hitz egiten dudana. Eta, ez dakit, neure buruan idazleei buruz nuen iritzitik nahiko urruti zaude zu.
|
|
|
Jendea harriturik geratzen duk hire hilobiaren aurrean aulki huts
|
bati
hitz egiten diodalako. Aulkiagatik harritzen dituk batez ere, ze bestela ez duk hain arraroa hildakoei hitz egitea.
|
|
2008
|
|
|
–Ama, enetzat berebiziko inportantzia duen gauza
|
batez
hitz egin nahi dizut.
|
|
|
Lidiak bere gorputza etxeko sofan jausten utzi duenean, egun osoko, aste guztiko nekea eta tentsioa batera sentitu ditu. Hamar minutu geldi--geldi, begiak itxita egon ondoren, bere gogoan asmo berri bat pausatu da, barruko ahots
|
batek
hitz egin dio:
|
|
|
Baso-guarda walki-talki
|
batetik
hitz eginaz ikusi zuen Freddy Greenek.
|
|
|
Nik onartuko nuke, onartzen hasita, pertsona hauek euskal nazio politikoa kritikatzeko daukaten irrika hori, baldin eta arazo osoaren zati bat ezkutatutako ez balute. Beste modu
|
batean
hitz eginda, nazio kulturalaren eta nazio politikoaren arteko dialektikan bigarrenak aurrenekoan daukan eragin-indarra gutxiesteko ahalegin egoskor hori egingo ez balute. Nolanahi ere, alferrik da:
|
|
|
Horrela, buruzagiren bat ordezkatuz alegia, formazio hitzaldi eta ikastaroak ere eman zituen. Egun batean, ordea, alderdikide talde
|
bati
hitz egiten ari zela, zaratak eta kolpeak entzun ziren kanpoan eta guardia egiten ari ziren bi gazte sartu ziren aretora, bera imitatuz zebilen tipo bat atzeman zutela esanez. Aretoan zeudenek han bertan jipoitu nahi izan zuten ustezko imitatzailea.
|
|
|
Badakite muga batetik aurrera ez dituztela sentituko eta, erori beharra iristen bazaie, atseden hartuz bezala eroriko direla zerraldo, esan nuen. Ez nekien sendagilearen ahotik edo adiskide
|
batenetik
hitz egin behar nuen. Burua altxatu eta begiratu egin zidan, ni ondoan aurkitzeaz harriturik edo?.
|
|
|
–Aitak Miguel de Unamuno deitzen den gizon
|
batekin
hitz egin du eta desterratuta dago erregeari buruz eta Primo de Riverari buruz txarto hitz egiteagatik?.
|
|
|
Barran eskatzen zegoen mutil
|
bat
hitz egiten hasi zait.
|
|
|
FACEBOOKEKOmezuak honela jarraitzen zuen: . Diozun legez arrantzale zaharren
|
batekin
hitz egin nahi izanez gero, zoazte portuko tabernetara. Baina kontuz, Bar dioten horietara joan eta ez Lounge esaten dutenetara.
|
|
|
–Ama, enetzat berebiziko inportantzia duen gauza
|
batez
hitz egin nahi dizut.
|
|
2009
|
|
|
Masailak gorritzen ari zitzaizkidala igarri nuen. Ez nengoen prest birjinitateaz neska
|
batekin
hitz egiteko. Mutu geratu nintzen.
|
|
|
Homo erectus deritzona (1,5 eta 0,5 milioi urte artean), 800 eta 1100 zentimetro kubiko arteko garunez (Homo sapiens, ca. 1350), artista profesionala da funtzio diferenteetarako silex mota ezberdinak politzen, zaldiak-eta ehizatzeko bi metro eta erdiko lantza zurezkoak jaurtitzen ditu, ehiza larriak haren elikagai arrunta dirudi, eta bere biziera kasik zibilizatuan jantokia, lantokia eta etzatokia aparte berezituak dauzka; sua kontrolatzen du (duela bostehun mila urte inguru ezkero), etc. Neanderthaldarra denaz bezainbatean, sapiensa baino garun bolumen handiagokoa bera (ca. 1500), jendaia txundigarri honek hizkuntza moduren
|
bat
hitz egiten du antza, abila da, kreatiboa, jakin-mina, hasia da arrain eta itsaskiak jaten, interes estetiko eta musikala erakusten du, okre kolorearen erabilera zaharrari jarraitzeaz gain mineral kuriosoak kolekzionatzen ditu, maskorrak eta hortzak xulatu eta iduneko apainak egin, txilibitu eta txirula txikiak asmatu hezurrekin, eta erritu eta praktika erlijiosoak ezagutzen ditu.... Labur:
|
|
|
Zakuak kamioian zamatu ondoren, Grahamek gidariari aireportuko ofizial
|
batek
hitz egin nahi ziola esan zion.
|
|
|
Datorren astean bozkatzekoa da kontua. Herenegun zinegotzi sozialista
|
batekin
hitz egin nuen, eta aitortu zidan beragatik balitz kontra bozkatuko
|
|
|
–Ana, mesedez. Ezin dugu honetaz beste modu
|
batean
hitz egin?
|
|
|
–Begira, Joana, ni ez naiz agian pertsona egokiena honi buruz hitz egiteko. Akaso kanpoko laguntza bilatu beharko zenuke, gizarte-laguntzaile
|
batekin
hitz egin, edo psikologo batekin?
|
|
|
Beheko materiala aldatzea zen zentzuzkoena. Onduline izeneko asmakizun
|
bati buruz
hitz egin zien beren lagun arkitektoak. Isolatzailea zen guztiz, eta teilaren bat edo beste apurtuta ere, uretatik libre egongo ziren betiko.
|
|
|
Inoiz egindako hoberenak, hiru-lau. Horien artean,
|
batek
hitz egiten zuen besteek baino altuago. Jauregi erreskada luzea, gondolak ateetan, vaporettoa aurretik pasatzen, kristalak lainotuta eta turista guztiak gabardinaz jantzita, txanoei eusten, aterkien hegopean.
|
|
|
1940 AN Rosak loriazko Amerikara iristeko itsasontzia hartu zuen. Bidaiarien artean gerraren kontuak baino ez ziren entzuten baina Rosak gerra batean galduak zituen gurasoak eta batere gogorik ez beste
|
bati buruz
hitz egiteko. Nahi izan balu ere, bidaiariekin hitz egitea ez zen batere ideia ona.
|
|
|
Jarriko duen lehen abestia, Nick Cave izango da. Liburu sakratuetan bilatu dut dio letrak, Jesus gure salbatzailearen misterioa argitu nahian. Neskato
|
bati buruz
hitz egiten duen abestia da, inorena ez den, askatzea lortu duen neskato bati buruz.
|
|
|
Neskatoa imajinatzen duten, ala mutikoa bestela. Edo zer abstraktu
|
bati
hitz egiteko gai ote diren, sabelean daramatenari batere aurpegirik eman gabe, etorkizun lauso bati maite-maite egiteko gai.
|
|
|
Egunsentia zen, eta eguzki jaiki berria aro berri baten ikurtzat har zitekeen, baina Domingo betilun zegoen, inorekin hitz egiteko gogorik gabe; edo bai: hitz egitekotan, baina, pertsona jakin
|
batekin
hitz egin behar zuen; esan nahi baita pelotoi-buruak eman ziola agindua, eta pelotoi-buruari esango ziola esatekoa; eta, hala, harekin hitz egiteko egokiera aurkitzen zuela, esan zion:
|
|
|
teniente koronela, gurasoak? neska-mutilak pilotuarekin geratu ziren arte, hasieran nahaste-borraste batean, guztiek
|
batera
hitz egin nahi baitzuten.
|
|
|
–Atzo iruditu zitzaidan une
|
batez
hitz egitera zindoazela, baina ez: azkenean, adarra jo zenidan?
|
|
|
nola eman xurgada; xurgada ematen hasi baino lehen, ordea, zigarreta ezpainetan ongi egokitzen ikasi behar da, leunkiro eta eztiro kokatuz eta ezpainen hezeaz pittin bat hezatuz, mihi-puntaz busti gabe, ezerk ez baitit nazka handiagorik ematen zigarreta ezpainetan desegiten ikusteak baino, eta horretarako baitaude ahokoak eta irazkiak, zigarretarekiko ukitu mehearen dohaina ez dutenentzat? nazkagarria iruditzen zaidan bezala erretzaile askoren ohitura, zigarreta ezpainen artean eduki eta
|
batera
hitz egitekoa: hitzak bere errespetua behar baitu, baina zigarretak ere bai.
|
|
|
Malorena entzungo dute larunbatean, Bleulerren etxean, eta Bornasen bigarrena gero, Rutonek ekartzen dienean. Horietako
|
batean
hitz egin behar dute Soraz. Baina hori ere gezurra bada?
|
|
|
Batzuetan mozkortu egiten ziren gainera, eta denok hitz egiten genuen elkarrekin. Hauetako
|
batean
hitz egin nuen Arestinekin. Kolpez josita zegoen.
|
|
|
–Atzo iruditu zitzaidan une
|
batez
hitz egitera zindoazela, baina ez: azkenean, adarra jo zenidan...
|
|
|
nola piztu; baina hatzen artean dudana bildua eta piztua daukat, eta laugarren leziora pasatuko gara: ...ikasi behar da, leunkiro eta eztiro kokatuz eta ezpainen hezeaz pittin bat hezatuz, mihi-puntaz busti gabe, ezerk ez baitit nazka handiagorik ematen zigarreta ezpainetan desegiten ikusteak baino, eta horretarako baitaude ahokoak eta irazkiak, zigarretarekiko ukitu mehearen dohaina ez dutenentzat... nazkagarria iruditzen zaidan bezala erretzaile askoren ohitura, zigarreta ezpainen artean eduki eta
|
batera
hitz egitekoa: hitzak bere errespetua behar baitu, baina zigarretak ere bai.
|
|
|
bulldog bat ez zen behintzat, seguru ezetz; gero, pilotuari zorionak emateko txanda iritsi zen: teniente koronela, gurasoak... neska-mutilak pilotuarekin geratu ziren arte, hasieran nahaste-borraste batean, guztiek
|
batera
hitz egin nahi baitzuten.
|
|
|
Egunsentia zen, eta eguzki jaiki berria aro berri baten ikurtzat har zitekeen, baina Domingo betilun zegoen, inorekin hitz egiteko gogorik gabe; edo bai: hitz egitekotan, baina, pertsona jakin
|
batekin
hitz egin behar zuen; esan nahi baita pelotoi-buruak eman ziola agindua, eta pelotoi-buruari esango ziola esatekoa; eta, hala, harekin hitz egiteko egokiera aurkitzen zuela, esan zion:
|
|
|
–Behin
|
batean
hitz egin genian horretaz, eta uste diat gauzak garbi geratu zirela... esan ere, esan ez hidan, bada, norbera ez dela datorren familiakoa, aukeratzen duenekoa baizik?
|
|
2010
|
|
|
Zertan nabilkizu, baina, munduan zehar galduta, berriro galduta!?, Mendirena behar bezala azaldu ez dizudanean? Telepatiarena gehiegizkoa da, beharbada, baina orduan kode sekretu
|
batez
hitz egin beharko nizuke: kode sekretu bat, Mendik eta biok ederki ezagutzen genuena, ez txakurrak eta ez nik ezagutzen ez genuen arren, galdetuko bazenit zein ziren kodearen zeinuak, ez nizkizuke zehatz-mehatz mugatu ahal izango??
|
|
|
Egia da gure amak nabarmentzeko joera zuela, baita jarrera hark aztoratu egiten ninduela ere? sendategira joaten zenean ere halatsu, orain mediku
|
batekin
hitz egiten baitzuen, orain moja batekin, baina zeinen beharrezkoa izan nuen hura garai hartan, eta nola besarkatzen genuen elkar, estu-estu, amaren eta nire haragiaren artean etenik ez balego bezala?
|
|
|
Are gehiago: handik gutxira, herriko apaiz
|
batekin
hitz egin eta hura hasi ez zen, bada, goizean goiz eta egunero, Susana-eneko kaperan meza ematen, aitaren arima betiere gogoan! Aita ez zen kondenatu, jakina, nola, bada, kondenatu ardi zuri bat!?, baina bai, beharbada, purgatorioko garbitokira joan, perlesiak jo zuenean, adimena laburtu eta buru-ahalmena gutxitu ote zitzaion aitari?, halako moldez, non zertzelada hark bihurtzen baitzuen suizidioaren bekatu mortala arin?, nondik, su purifikatzaileak arimaren orbanak behar bezala garbitu ondoren, zerura egingo baitzuen:
|
|
|
Komentua utzita memento txarrak pasatu nituen, baina ai, nola ahaztu zitzaizkidan guztiak Regina-enera joan nintzenean! Izan ere, zeinen urte bikainak pasatu nituen, zuek banan-banan osasuntsu jaioz zindoazten bitartean, gero pixkanaka hazteko, orain batek oinez ikasten zuen, eta orain beste
|
batek
hitz egiten, eta guztia edo ia guztia zen pozbide eta ospakizun?, sei haur ekarri baitzituen zuen amak mundura, zein baino zein ederragoak.
|
|
|
Gero, nobizioaldiari ekiteko, Zarautzeko komentura joan nintzen, baina nola izebarekin postazko harremana izaten bainuen. Maria Bibianak ere igortzen zidan gutunen bat behin edo behin?, banuen amaren gaitzaren informazio zehatza: horrela jakin nuen bolada
|
batean
hitz egiteari berrekin ziola; hitz egiten zuenean, baina, askotan geratzen zitzaion hitzen bat mihian trabatuta, nola esan ez zekiela; zailtasun horrek eraginda hasi ote zitzaizkion etxekoen izenak laburtzen?; izebak bere gutunetako batean berria jakinarazi zidanean, sinesgaitza egin zitzaidan: edonor imajina nezakeen Teofilo Mariari Teo deitzen, Damaso Mariari Dam, Domingo Mariari Dom, Maria Bibianari Bib, eta Gabino Mariari Gab, nik umetan inoiz egin nuen bezala; nekez imajina nezakeen, ordea, bizitza osoan izenen osotasunaren aldarria egin zuenari halakorik gertatzea:
|
|
|
Baina Meyer jaunari buruz testu barreiatu
|
batean
hitz egin beharrean, hobe nuke berari hitz egiten uztea, Madrilen urte batzuk egin ondoren. Alemaniako lehen mailako farmazia industria baterako egiten zuen lan?, 1933an Parisera joan baitzen, enpresak hala aginduta, eta 1937an Alemaniara. Haren Parisko egonaldian, kartazko harremana izan genuen, Espainiako 1936ko gerra zibilak eten zuena eta bigarren Mundu Gerrak etenaldia luzatu.
|
|
|
–Lehenengo hiru atalak nahiko orokorrak ziren. Filosofia
|
bati buruz
hitz egiten zuten, nahiz eta bazeuden gauza konkretuak. Baina laugarren atalean zehaztasun gehiagotan sartu ginen, guretzat korapiloa hor zegoelako.
|
|
|
Baina ez ziren hutsetik hasi. Loiolan elkarren parean eseri zirenerako, halako elkarrizketa prozesu
|
batean
hitz egin beharrekoei buruzko hainbat testu esku artean izan zituzten hiru ordezkaritzek.
|
|
|
Bileren etenaldi guztietako irudia zen: Ares eskuko telefonoarekin, Madrileko solaskide
|
batekin
hitz egiten. Hariaren beste aldean Alfredo Perez Rubalcaba Barne ministroa edo besteren bat egoten ote zen, Egigurenek ez du argitu nahi.
|
|
|
Horrelako altxorra esku artean, Eliseo Gil fundazio
|
bati buruz
hitz egiten hasi zen babesleekin. Katedral Zaharraren inguruan osatutakoaren antzera, proiektu osoa blindatu eta hainbat urtetarako babes ekonomikoa ziurtatu nahi zuen zuzendariak; alabaina, proiektua Arabako Diputazioan aurkeztu bazuen ere, arduradun politikoek inoiz ez zuten begi onez ikusi.
|
|
|
Zuek ez baduzue kolaboratzen, nik ezingo dizuet askorik lagundu. Nahi baduzu, beste gai
|
batez
hitz egingo dugu.
|
|
|
Gauza bat argi zegoen: maskara urperatu
|
bati buruz
hitz egiten zuen marrazkiak, eta maskara urpean zegoela uste zuen McKenzie irakasleak. Baina nola harrapatu horren guztiaren logika?
|
|
|
–Beste momentu
|
baten
hitz egingo dugu horretaz.
|
|
|
Indar berarekin, tonu berean eta fedetsu beti. Karmen isilik geratzen zen, edo beste kontu
|
batez
hitz egiten zion, edo otordu gozo bat prestatuko ziola agintzen. Nahiz eta jakin kafe-kikara baten sar zitekeena besterik ez ziola janaraziko, koilarakadaz koilarakada, ordubete inguruko saioan.
|
|
|
Are gehiago: handik gutxira, herriko apaiz
|
batekin
hitz egin eta hura hasi ez zen, bada, goizean goiz eta egunero, Susana-eneko kaperan meza ematen, aitaren arima betiere gogoan! Aita ez zen kondenatu, jakina —nola, bada, kondenatu ardi zuri bat! —, baina bai, beharbada, purgatorioko garbitokira joan —perlesiak jo zuenean, adimena laburtu eta buru-ahalmena gutxitu ote zitzaion aitari?, halako moldez, non zertzelada hark bihurtzen baitzuen suizidioaren bekatu mortala arin—, nondik, su purifikatzaileak arimaren orbanak behar bezala garbitu ondoren, zerura egingo baitzuen:
|
|
|
Komentua utzita memento txarrak pasatu nituen, baina ai, nola ahaztu zitzaizkidan guztiak Regina-enera joan nintzenean! Izan ere, zeinen urte bikainak pasatu nituen, zuek banan-banan osasuntsu jaioz zindoazten bitartean, gero pixkanaka hazteko —orain batek oinez ikasten zuen, eta orain beste
|
batek
hitz egiten... eta guztia edo ia guztia zen pozbide eta ospakizun—, sei haur ekarri baitzituen zuen amak mundura, zein baino zein ederragoak. Nola gozatzen nuen zuei ipuinak irakurtzen edo musika irakasten...!
|
|
|
Gero, nobizioaldiari ekiteko, Zarautzeko komentura joan nintzen, baina nola izebarekin postazko harremana izaten bainuen —Maria Bibianak ere igortzen zidan gutunen bat behin edo behin—, banuen amaren gaitzaren informazio zehatza: horrela jakin nuen bolada
|
batean
hitz egiteari berrekin ziola; hitz egiten zuenean, baina, askotan geratzen zitzaion hitzen bat mihian trabatuta, nola esan ez zekiela; zailtasun horrek eraginda hasi ote zitzaizkion etxekoen izenak laburtzen?; izebak bere gutunetako batean berria jakinarazi zidanean, sinesgaitza egin zitzaidan: edonor imajina nezakeen Teofilo Mariari Teo deitzen, Damaso Mariari Dam, Domingo Mariari Dom, Maria Bibianari Bib, eta Gabino Mariari Gab, nik umetan inoiz egin nuen bezala; nekez imajina nezakeen, ordea, bizitza osoan izenen osotasunaren aldarria egin zuenari halakorik gertatzea:
|
|
|
Ai, gure ama...! Egia da gure amak nabarmentzeko joera zuela, baita jarrera hark aztoratu egiten ninduela ere... sendategira joaten zenean ere halatsu, orain mediku
|
batekin
hitz egiten baitzuen, orain moja batekin... baina zeinen beharrezkoa izan nuen hura garai hartan, eta nola besarkatzen genuen elkar, estu-estu, amaren eta nire haragiaren artean etenik ez balego bezala... harik eta egun batean bere maitasuna aitortu zidan arte: " Zure mina nire mina da, bai, baina niretzat nahi dut min guztia, hainbeste maite zaitut..."!; hain hunkituta sentitu nintzen, non, neure ahultasun guztiez ahaztuta, erantzun ezin sendoagoa eman bainion, apaizek eta sermolariek pulpituetatik esaten zutenaren ildotik:
|
|
|
Zertan nabilkizu, baina, munduan zehar galduta —berriro galduta! —, Mendirena behar bezala azaldu ez dizudanean? Telepatiarena gehiegizkoa da, beharbada, baina orduan kode sekretu
|
batez
hitz egin beharko nizuke: kode sekretu bat, Mendik eta biok ederki ezagutzen genuena, ez txakurrak eta ez nik ezagutzen ez genuen arren —galdetuko bazenit zein ziren kodearen zeinuak, ez nizkizuke zehatz-mehatz mugatu ahal izango—.. edo biok ederki sentitzen genuena, hobeto, kode sekretu hura sentimenduei lotua baitzegoen, azken batean.
|
|
|
Baina Meyer jaunari buruz testu barreiatu
|
batean
hitz egin beharrean, hobe nuke berari hitz egiten uztea, Madrilen urte batzuk egin ondoren —Alemaniako lehen mailako farmazia industria baterako egiten zuen lan—, 1933an Parisera joan baitzen, enpresak hala aginduta, eta 1937an Alemaniara. Haren Parisko egonaldian, kartazko harremana izan genuen, Espainiako 1936ko gerra zibilak eten zuena eta bigarren Mundu Gerrak etenaldia luzatu.
|
|
2011
|
|
|
Biharamunean altxatu eta, ispiluaren aurrean idazlearen mozorroa janzten ari dela, emakumeak galdetuko dio ea zergatik ari den senarraren itxura berregiten. Eta aktoreak, senarrari gustatzen zaion auzoko neska gazte
|
batekin
hitz egitera joan behar duela kontatuko dio.
|
|
|
Berehala ikusi nuen bi emakumeek ere beren maitasun paraleloak zituztela. Karlak ikaskide izandako lagun
|
bati buruz
hitz egin zuen.
|
|
|
Dirua izan bazuten, baina ez zuten hain erraz askatzen. Eta beste hizkuntza
|
bat
hitz egiten bazuten ere, ederki zekiten nahi zuten hura ulertarazten. Gaztelaniaz ere ongi ulertzen zuten komeni zitzaienean.
|
|
|
beren hizkuntza ezin da ez lurretik, ez ohituretatik, ez sinismenetatik eta ez familia-harremanetatik bereizi. Hain da handia Australiako zenbait hizkuntza indigenak lurrarekin duen lotura, lurraldeko beste lekuren batera joandakoan beste hizkuntza
|
batean
hitz egin behar baita (Sutton). (?) Australiako hizkuntza indigenak galdu izanaren arrazoi nagusietako bat talde indigena gehienek halabeharrez beren habitat tradizionaletik alde egin behar izatea izan da?
|
|
|
–Hizkuntza
|
bat
hitz egiten dutenei, beren kultura estimatuko badute, behar beharrezko zaie hizkuntza hori eta herriaren literatura, ahozkoa nahiz idatzia, ikastea?. File, Clifford N.,. Hizkuntza, identitate kulturalaren euskarria?, Unescoren Albistaria, 3 alea, 1985, 6 or.
|
|
|
Juan Carlos Moreno Cabrerak era honetara ezaugarritzen ditu hiztun nagusiak: . Hizkuntza nagusi
|
batean
hitz egiten dutenak, ingelesez, adibidez, gutxitan daude prest esfortzu hori (mendekoen hizkuntza ulertzeko ahalegina) egiteko?.
|
|
|
–Hizkuntza berriek euskarari lekua berreskuratzen lagun deizaiokete?, Berria, 2008-05-24 Zentzu bertsuan mintzo zaigu Marianne Mithun ere: . Hiztunek nabarmendu ohi dutenez, beste hizkuntza
|
batean
hitz egiten dutenean, beste gauza batzuk esaten dituzte eta bestelako gogoetak izaten dituzte?. HHK tailerra, 2.500 hizkuntza galtzear.
|
|
|
–Zeuen ahotik beste ahots
|
batek
hitz egingo balu bezala. Hori esan nahi didazu?
|
|
|
Behin, hogei minutu baino gehiago falta zela hurrengo eskola-ordua hasteko, elkarrekin suertatu ginen irakasleen gelan eta kafe
|
baten aurrean
hitz egin genuen. Gorroto dut gehiegi hitz egiten duen jendea, beldurra diet egia esan, baina, zorionez, bera ez zen batere hiztuna.
|
|
|
–Astean pare bat aldiz psikiatra
|
batekin
hitz egiteak ez dio neskari kalterik egingo. Hori baino gogorragoa da.
|
|
|
Laranjondo, pinu eta palmondo ilarez apaindutako karrika mortuetan barrena ibili ziren. Taxiko irratiak Afrikatik iritsitako aire masa bero
|
bati buruz
hitz egiten zuen, guztiz ezohikoa martxoaren amaieran izateko. Mikelek bere baitako asaldurari besterik ez zion kasurik egiten.
|
|
|
–Garbitzaile
|
batekin
hitz egin nuen hotelean. Gelaren txartela ikusi zidan.
|