|
2000
|
|
|
Nik barrundatzen nuen orduko ederki ezagutzen bainuen Deere jaunaren egarri galbideratua laster joko ziola eraso zitala, eta ez nuen nire ustean hutsik egin. Ana Morena gaixoa, argi erraldoi haien pean, nola hala saiatu zen Deereren itaun gaiztoei erantzuten; arbel txikian idatzi zituen erantzun guztiak, bere laburrean, eskas suertatu ziren, ezgai, eta orduan Julen Deereren errezeloek gorputz hartu zuten ikusle odolberoengan, eta neskatxa iruzurgile lotsagabe
|
baten
gisa ikusi zuten ia guztiek. Edurtxo Caterpilarrek, ordea, egoerak har zezakeen traza gaiztoaz jabeturik, hitz hartu zuen segituan, eta adierazi zuen Ana Morena andreari ez zitzaiola nahikoa beta eman bere gor mututasunaren nondik norakoak azaltzeko, eta legezkoa zela aukera hura eskaintzea.
|
|
2001
|
|
|
F (hausnarketa sakonean): Eta sentitu al zara, une laburño batez badarik ere, urdanga
|
baten
gisa?
|
|
2002
|
|
|
Baina ez da gai izan arau horiek eta hiztegi hori patxadazko argitalpen egoki batean denon eskura jartzeko: ...rbait begiratu nahi denean, edo kontsultatu, karpetak eta agiriak behar dituzu eskura, eta Wally aurkitu nahi duzunean nola ibili behar duzun goiti eta beheiti non dagoen ez dakizula, irudi guztiek jertse berdina baitute, halatsu ibili behar dugu guk ere arauak non dauden ezin aurkitu, arau batek zer esan eta besteak nola aldatu duen aurretik esana ongi ez dakigula, Diogenesen ikasle norabaiteratu
|
baten
gisa, gure eltzerma eta guzti eskuetan. Eta hiztegi horrek beste buelta bat behar du, baina gaur egun erakusten dugun abiadurarekin urteak eta urteak ditugu, munduak aurrera presaka egiten duen bitartean, fundamentuzko zerbaiten mahai gainean jartzeko.
|
|
2003
|
|
|
Aldizka... Zoaz Elpidesen iratzarraraztera, buhame negarroi
|
baten
gisa jargia zikin horren gainetik altxaraziz, Zitziko ministroaren polizia gizonek sumatu eta arrastatu aitzin. Anartean, Egunero utz iezadazu munduko berrien tituluak irakur ditzadan.
|
|
|
Pedro Salinas han ibili izan balitz, seguru bere poema eder horietako bat idazten zigula itzalez eta musuz eta ezpainez eta ispiluz eta gorputzez eta maitaleez eta pozkidaz eta itsasoz beterikoa. Baina, jakina, Pedro Salinas ez zen azaldu, aspaldixko hil baitzen, poetak osoro inoiz hiltzen ez diren arren, beren bertsoak betiko gelditzen baitira, ezabaezin, jaso, lehen jaunartzeko oroigarri xahar
|
baten
gisa, denborak eta ahanzturak eta hautsak beilegitu duen ezkonargazki baten gisa; eta ez zen azaldu, ez Pedro Salinas, ez hari zor genion ahotsik; eta bai azaldu zen, aldiz, eta gure aurre aurretik pasatu, dantzaleku bat batekoaren erdi erditik, gizonkote txiki potolo bat, alkandora urdin ilunez jantzia, zeinaren bizkarrean ipintzen  zuen Irristagailu alokairua edo halako zerbait, akaso belomar... B. da Alaitasunaren Hiria), ez kaixo, ez adio, ez barkatu, ez egun on, ez gabon, ezertxo ere esan gabe, zerbait, keinuren bat, irribarre adeitasunezkoren bat.
|
|
|
Pedro Salinas han ibili izan balitz, seguru bere poema eder horietako bat idazten zigula itzalez eta musuz eta ezpainez eta ispiluz eta gorputzez eta maitaleez eta pozkidaz eta itsasoz beterikoa. Baina, jakina, Pedro Salinas ez zen azaldu, aspaldixko hil baitzen, poetak osoro inoiz hiltzen ez diren arren, beren bertsoak betiko gelditzen baitira, ezabaezin, jaso, lehen jaunartzeko oroigarri xahar baten gisa, denborak eta ahanzturak eta hautsak beilegitu duen ezkonargazki
|
baten
gisa; eta ez zen azaldu, ez Pedro Salinas, ez hari zor genion ahotsik; eta bai azaldu zen, aldiz, eta gure aurre aurretik pasatu, dantzaleku bat batekoaren erdi erditik, gizonkote txiki potolo bat, alkandora urdin ilunez jantzia, zeinaren bizkarrean ipintzen  zuen Irristagailu alokairua edo halako zerbait, akaso belomare jarriko zuen, ez dut dagoeneko ongi gogoratzen; eta gizonkotea lasai ederr... B. da Alaitasunaren Hiria), ez kaixo, ez adio, ez barkatu, ez egun on, ez gabon, ezertxo ere esan gabe, zerbait, keinuren bat, irribarre adeitasunezkoren bat.
|
|
|
Tupustean, funtzionario hondartzazalea negar borborka jarri zitzaigun, umezurtz
|
baten
gisa.
|
|
|
Gure bihotzak zorion izugarri batez puztu ziren. Falangista eta atzerakoia zela ahazturik zer pintoresko bat besterik ez ziren Manuelengan bi ezaugarri haiek, arriskurik gordetzen ez zuten zertzeladak, txalo jo, geure sorbalda gainetara jaso, eta toreatzaile irabazle
|
baten
gisa paseatu genuen hondartzan zehar, hara eta hona. Ni ez naiz baina nire taldekide apalak bezain xaloa, eta badakit nortasun agiri bat faltsifikatzea ez dela ezinezkoa; areago, badakit NAN bat zailtasun berezirik gabe faltsifikatzen dela eta modu onean (merkatu beltzean, jakina); uste izatekoa zen, beraz, Manuel adiskidearen agiritxoa ez zela legezkoa.
|
|
2006
|
|
|
Horregatik jokatzen zuen hain uzkur gurekin, eta nire idazlanaren azpian idatzi zuen hurkoekin eramangarria izateko ohar hura ere halaxe ulertu behar da: berarekin ere eramangarri izateko eskaera
|
baten
gisa. Litekeena, baina orduan itsuegia nintzen hipotesia planteatzeko ere:
|
|
|
Gogoan nerabilena konfirmatzeko premia nuen. Burumakur, epaia jasotzen ari den akusatu
|
baten
gisa entzun nituen Umbertoren desenkusa eta argibideak:
|
|
|
Ni aztertzen segitzen zuen. Mutiko bat izanagatik ere pertsona heldu
|
baten
gisa tratatuko ninduela adierazten zuen begirunezko ezpain zimurdura bat egin, eta hizketan hasi zen:
|
|
2008
|
|
|
taberna kontu horretaz aritu nintzenean. Hura mikrokosmos
|
baten
gisa irudikatu ninan, eta alegorikoki, nik...
|
|
|
Ia estropezuka atera gara lurreko fluoreszentearen islari segika. Medikuak, bultzatu nahian edo, sorbaldan eskua paratu didanean, dardarako hotz
|
baten
gisa nabaritu dut. Itzuli eta so egin, nahikoa izan dira besoa bata zuriaren patrikan sartzeko.
|
|
|
Bezeroek dibertimendu
|
baten
gisa hartzen dute Batallasen eta Rosaren artekoa, baita Tomasek ere, ematen du mamirik gabeko eletzat hartu dituela mozkorraren esanak.
|
|
|
...zuenean, ni esna egoten nintzen hainbat denboraz, pentsatzen eta pentsatzen, eta horrek ez zidan mesederik egiten, gauez pentsatzen direnek ez diote batere mesederik ekar  tzen egunari, niri behintzat ez, dena ilun ilun ikusten da hurrengo egunean, irtenbiderik gabe, eta nik halaxe ikusten nuen nire bizitza ere, irtenbiderik ez zuen tunel ilun baten moduan, leihorik eta aterik gabeko zulo beltz
|
baten
gisa, eta burura etortzen zitzaidan ez ote nuen hobe goizean ez esnatzea, hartaraino ere ilundu zitzaidan nire baitako tunel irteerarik gabea, eta nik nioen, pastilla batzuk eta aio, ez nintzen ezertarako ezer, ez nuen batere balio, jotzen ninduenean altzari bat baino gutxiago nintzen, berorrek inoiz izan du altzari bati joka eta joka hasi den gizonezkoren baten berririk?, ez noski, nola ba, bain...
|
|
|
Sanglas bat da, diotso gizonak, maitemindu
|
baten
gisa aipa  tzen ditu motoari buruzko guztiak: Sanglas 500 S2 gorri bat.
|
|
|
Behin batean, bazen Joxe Ugutz zeritzan gizon bat, eta zer egin zuen?, eta sexua aldatzeko operazioa egin zuen; zertarako?: larrua emakume
|
baten
gisa sentitzeagatik?; ez ba: moja joateagatik.
|
|
2009
|
|
|
estalaktita
|
baten
gisa bertan islaturik
|
|
|
Artea, sokatira
|
baten
gisa irudikatua (Tragikomedia, hiru eszenetan).
|
|
|
Testuak osatzea, berridaztea eta elkarren arteko konpainia ahalik erosoenean jartzea izan da azken hilabeteotan hartu dudan zeregina. Lanean bainoago, jolas
|
baten
gisa aritu naiz ia. Koadernotik koadernora eta ordenagailuko dokumentu batetik bestera egin dut txango.
|
|
|
Bat herria goratzen arrotz
|
baten
gisa,/ arrotz nahiak berriz herriaren hitza;/ gureak ja egin du, gaiten garbi mintza,/ lano pean bezala galduak gabiltza,/ ez daizke bi nagusi batean zerbiltza!
|
|
2010
|
|
|
Papar parean itsatsi zuten pegatina bana eta kantari jarraitu omen zuten, Joxe Ferminek etxeko bidea hartzen zuen bitartean. Pegatina pare bat eraman zuen erretoreak eldarnio
|
baten
gisa gogoratzen zuen afari haren oroigarri. Sakelan omen zeraman haietako bat baina ez zen momentu hartan erakusten ausartzen, jendez inguratuta ginelako.
|
|
|
Egunek mantso egiten zuten aurrera, bataren berdina bestea, Uharte Zurian. Garai bateko gudu gogorrak eta intrigak erabat ahazturik, bihotza desamodioen gaitzetik sendaturik eta orpo ahul eta hauskorra Parisen geziak eragindako zauri hilgarritik osaturik, Akilesek paseatu edo lasterka egiten zuen, hondar gainean etzan edo Joniko itsasoko ur epeletan murgildu Tor tor adiskidearekin, hark leku guztietara jarraitzen baitzion atzetik altzo txakur
|
baten
gisa.
|
|
|
–Norbaitek liburu batean kontatu behar du gero. Daukadan irudi txarra ezabatu nahi dut, eta nahi dut oroitua izatea izaki bizkor eta azeri
|
baten
gisa.
|
|
2011
|
|
|
Eta ezkutuko mezulari hori hiltzailea bera balitz? Ondoeza suge
|
baten
gisa korapilatu zitzaion bihotz erraietan. Estreinako aldiz, arriskuan ikusi zuen bere burua.
|
|
|
Komunean sartu zenean, hantxe zegoen, ontzian eserita, xiringa oraindik hankari iltzaturik. Begiak zabal zabalik zeuzkan, ustekabean harrapatu izan balute bezala, eta gorputza alde guztietara eroria, hariak moztu dizkioten txotxongilo
|
baten
gisa.
|
|
|
–Historian zehar modu askotan aurkeztu digute: suge bat balitz bezala Adan eta Evaren pasadizo hartan, eta gizon arrunt
|
baten
gisa geroxeago. Seguru Jesukristo izena ezaguna egiten zaizuela.
|
|
|
Baina etsipenak etsipen, batzuetan oso prest ikusten nuen neure burua baita nire biografia pertsonala sakrifikatzeko ere: klandestinitateak, Saturno erraldoi
|
baten
gisa, guztiz irensten ditu bertan dabiltzanak. Baina zer nekien nik politikaz?
|
|
|
Arratsalde batez, Agustinek sekulako kolpe bat eman zidan sorbaldan. Segidan esan zidanaren arabera, besarkada
|
baten
gisa interpretatu behar nuen kolpe jasan berria:
|
|
|
Egingo nuke gaur ere horretan segitzen duela: soldaduak bata bestearen atzetik erortzen ikustera ohitu den jeneral zahar
|
baten
gisa, baina gerraren batean sartuta orain ere.
|
|
2012
|
|
|
" Hartzen dut esaldi eder bat mutturrean, miazkatzen dut goxoki bat bailitzan, xurgatzen dut pattar kopatxo
|
baten
gisa, dastatzen dut, harik eta, alkohola bezala, nire barruan disolbatzen den arte, dastatzen dut hainbeste denboraz ezen lortzen du ez soilik nire zerebroan eta bihotzean sartzea, lortzen du nire zainetan gora eta behera ibiltzea ere nire odolaren iturriraino iritsi arte". (Bohumil Hrabal, Bakardade zalapartariegia)
|
|
|
(Montaignek bi lerro doitan kontatutakoaren garapena, idazle kaskar
|
baten
gisa).
|
|
|
Fantasma kontu eskatzaile bat azaltzen omen zitzaion morroiari. Har erraldoi
|
baten
gisa eragiten zion fantasma bat. Fantasma nekaezina eta zorrotza.
|
|
2018
|
|
|
–Gertuegi zaukaat zahartzaroa, Battis, baina dukat hauek ez zidatek dama
|
baten
gisa bizitzeko beste ematen, esan zidan Añesek, etxera iritsi eta agur modura, alde egiteko gogorik ez zuela adieraziz.
|
|
2019
|
|
|
Pastillak ondoko etxebizitzako mazokadak isilaraziko balitu bezala. Zonbi
|
baten
gisa ohetik jaiki eta Ibuprofenoa bilatu zuen sukaldean. Pastilla bat aurkitu zuen.
|
|
|
Katu
|
baten
gisa mugitu zen. Soilgunea gurutzatu zuen, ate ondoko hiru zaborrontzi handien atzealderaino.
|
|
|
Burutazioa horrexek eragin zidan: agian, Vinson jaunak hindustanierazko alfabetoetako bat baliatuko zuen adiskide edo konplizeren bati bere mezu sekretuak bidaltzeko; gutunen
|
batean
gisa hartan idatziko zizkion hegaldiaren benetako asmoak. Jadanik, konbentzimendu osoa nuen, Parisko setioan bezala, Saturnoko bidaztiek Iruñekoan ere globoa erabili nahi izan zutela liberalen garaipena errazteko eta azkartzeko, izan tropa karlisten atzera aurreren berri izateko, izan mezuak hiriburutik kanporatzeko.
|
|
|
Baita Korsika irlako labarretara ere. Baina Estatu frantziarraren baitako sakonera Maupassantek ez du lurralde
|
baten
gisa neurtzen, giza mentalitate baten mundua pisatuz baizik, eta mundu horrek ez du geografia jakinik, ez bada gure baitako mapan. Hori da Maupassanten meritu agian nagusia:
|
|
|
Beckettek, hasi eta gero Joycear urduri
|
baten
gisa eta proustiar are urduriago baten moduan, komedia filosofikoaren aldeko apustua egin zuen, arnasbide moduan bere tenperamentu harro eskrupulosoarentzat, zamatua baitzegoen angustia berdingabe batez eta bere buruaren segurtasun falta guztizkoarekin.
|
|
|
" Badira hogeita hamabost urte paper zaharrekin lan egiten dudala eta hau da nire love storya. ...derrenak neureganatzeko, gogoz kontra naiz ikasia ere eta jada ez dakit zeintzuk diren nire ideiak, nire baitatik propio sortuak, eta zeintzuk neureganatu ditudan irakurtze hutsez, zeren egia baita bat egin dudala inguratzen nauen munduarekin, zeren nik, irakurtzen dudanean, ez baitut propio irakurtzen, baizik hartzen dut esaldi eder bat ahoan eta karamelu baten moduan zupatzen dut, likore kopatxo
|
baten
gisa hurrupatzen dut, dasta dasta egiten dut harik eta, alkohola bezala, iristen den arte ez soilik barneratzera nire zerebroan eta nire bihotzean, baizik eta joanez doala nire zainetan barrena odol zainen erraietaraino".
|
|
|
Ikusezin ibili ohi dira orri batetik bestera, irakurleok ez diegu erreparatzen haien existentziari, galtxagorri ikusezinak bailiran baitabiltza jatorrizko altxorren garraioan xede hizkuntzaraino. Fantasmaren metafora baliatu zuen Javier Calvok itzulpenari buruzko El fantasma en el libro saiakeran, bai izenburuan bai liburuan zehar eta baita azaleko ilustrazioan ere, non gizaki baten errainua agertzen baita liburu batean sartzen fantasma
|
baten
gisa. Miguel Sà ¡ enz itzultzaileak, berriz, Ghost in translation (Mamua itzulpenean) deitu zion Donostia16an eman zuen hitzaldiari, keinu eginez Sofia Coppo  laren Lost in translation (Galdua itzulpenean) filmeko izenburuari, eta itzultzailearen fantasma baten izaera eta filmeko pertsonaiaren bakardadea uztartuz.
|
|
|
Eta aldian aldian, oso sarri, alegia? plazaratzen baita debateren bat in margineko koskatxo gramatikal baten inguruan, eta ez baitut jakiten zeren alde jo, uzkurtu egiten naiz triku
|
baten
gisa, eta aukeretako baten alde egin ordez, hirugarren edo auskalo zenbatgarren ihesbide baten ondra egiten dut, erlatibo faltsuak saihesteko, gerundio aizunen zangan ez erortzeko...
|
|
|
partout unibertsal
|
baten
gisa. Ondoriorik gabe geratu ezin den alde handia dago bien artean:
|
|
|
Bidelagun onak dira esan nahi denaren alde egin dezaten, ideia bat indartzeko, nork bere prosa auzoaren koloreekin dotoretzeko. Autoreak balia dezake aipu bat punching zaku
|
baten
gisa ere, bai irakurlea probokatzeko, baita probokazioak eragin ditzakeen balizko erreboteen kontra entrenatzeko ere. Eta, zergatik ez?, aipuek asko dute miresmenezko omenalditik, eta informazio ugari ematen dute aipu ebaslearen pentsamenduaz ere:
|
|
|
" Eta izebak ezki uretan bustirik ematen zidàn madalena zatiaren dasta berrezagutu orduko (oraindik ez nekien arren, eta askoz geroago ere asmatuko ez nuen arren, zergatik jartzen ninduen oroitzapen hark hain pozik), kale gaineko etxe gris zaharra ere, haren gela zegoenekoa, berehala etorri zen, antzerki dekoratu
|
baten
gisa, haren atzeko aldean nire gurasoentzat eraikia zèn pabiloi txiki lorategiaren gainera zabalduarekin elkartzera[...]. Eta, hala nola gertatzen baita japoniarrak libertitu ohi diren jolas horrekin, portzelanazko katilu bete ur batean paper zati txikiak bustitzen dituztenean, ordura arte denak berdinak, baina, uretan murgildutakoan, luzatzen, ingeradatzen, koloreztatzen, bereizten direnak, batzuk lore, besteak etxe, bestetzuk pertsonaia jakin eta ezagungarri bihurtuz, halaxe, orain, gure lorategiko lore guztiak eta Swann jaunaren parkekoak, eta Vivonneko nenufareak, eta herriko jendeak oro, eta beraien etxetxoak, eta eliza eta Combray osoa eta beraren aldiri guztiak, tankera eta trinkotasuna hartzen duen oro, hiri eta lorategi, nire te kikaratik jalgia da".
|
|
|
Horra hiztegi bat hierofania
|
baten
gisa kontsideratua. Umoregile baten eskutik etortzeak indar handiagoa ematen dio:
|
|
2020
|
|
|
Baina itxuraz baldarregiak ikusten banituen ere, berehala itzaldu zituzten nire uste ezkor guztiak: laster ohartu nintzen naturaltasun bridatu bat zegoela espresibitate gutxiko beren itxura lotsatiaren pean, eta baserritar sorgorrenak ere aski zuen marta zurizko longaina bat bizkar gainetik, errege
|
baten
gisa puzteko, eta mundu katolikoaren etorkizuna bere eskuetan zegoela sinetsi eta sinetsarazteko.
|
|
|
Pentsamendua Ramonengana doa, nire poetarengana; jakizu, maitea beti nirekin egongo dela, bizi edo hiltzen banaiz berdin, zure hitz suharren oroitzapena, elkar maitatzen dugun gau bakoitzaren oihartzuna; nik salbatuko dut liburua, aita eta bion artean egingo dugu, eta hala ez bada, buruz errezitatuko ditut hango poemak bizitza izpi bat geratzen zaidan bitartean; gogoratzen dut nola esaten zenidan, gerra hasi aurretik, elkarrenganako maitasuna behin eta berriz berritzen genuenean, Orobatasunaren parte ginela eta Orobatasunak gu zoriontsu izan gaitezen nahi zuela, orain, nire eguzki erregea, Ezerezean bizi eta hiltzen gara, Orobatasunak Ezereza nahi du guretzat. Anak ez du pentsatzen Dariorengan, baina kontziente da aurrena jaka erantzi eta gero tiranteak kendu dituela, eta lurrera bota dituela denak, berari begira, kapaz baita berriz ere berari begiratzeko, irmo eta basaki, katu gose batek etxeko sagu bakarrari nola; serio begiratzen dio, suharki, desioz, eta antsika ari da maitale
|
baten
gisa, bai, baina ez da kasua, demonioa baita bere aurrean biluzi dena, eta Satanasek ez du desiratzen, ezinezkoa da, Satanas Gaizkia egiteko baitago, eta desioa, Ramonen esanetan, Ontasun Absolutua da. Pentsamendua Ramonengana doa; oxala haren ondora joan ahal izango banu, hau guztia bukatzen denean; ez doa Dariorengana, hark garrasika ekin dio:
|
|
|
Connellen aurpegia izerditan blai dago. Alanen aurpegia koloretako puntuz osatutako marrazki
|
baten
gisa baino ez da ikusten.
|
|
|
Egunero aitarengatik neuzkan erruak metatzen zi  tzaizkidan, baina okerrak oker eginak ziren, joanak ziren. Lokartu baino lehen letania
|
baten
gisa errepikatzen nituen. Ogenduna, erruduna ni nintzen.
|
|
2021
|
|
|
Ostera ere elkartu ginenean, eskoziar alkandora horiek janzten zituen beti, baina ordurako, haren soinean, espedizio polar baterako jantziak ematen zuten; bizarra zuen, eta artilezko kapela maiztua buruan; eta harengan denak pentsarazten zuen laster batean Ipar Polora abiatu beharrean zegoela. Beti beroak egonda ere, maiz janzten baita elurrez, izotzez eta hartz zuriz inguratuta balego bezala; edo, alderantziz, Brasilgo kafe landatzaile
|
baten
gisa; baina beti janzten da gainerako jendea ez bezala.
|
|
|
Hasieran harro harro nenbilen horretaz, uste bainuen ironia nabarmen gailentzen zitzaiola xalotasunari eta nire poesietan hain usu azaltzen ziren nerabezaroko abandonu patetiko horiei. Ironia eta malezia, nire eskuetan, garrantzi handiko armak begitantzen zitzaizkidan; irudipena nuen gizon
|
baten
gisa idazteko balio zidatela, orduan gizon baten gisa idaztea irrikatzen bainuen kartsuki, ikara gorria ematen baitzidan idazten nituen kontuetatik emakumea nintzela atera ahal izateak. Gizonezkoak ziren pertsonaiak sortzen nituen guztiz gehienetan, nigandik ahalik eta urrunen eta aldenduen egon zitezen.
|
|
|
Hasieran harro harro nenbilen horretaz, uste bainuen ironia nabarmen gailentzen zitzaiola xalotasunari eta nire poesietan hain usu azaltzen ziren nerabezaroko abandonu patetiko horiei. Ironia eta malezia, nire eskuetan, garrantzi handiko armak begitantzen zitzaizkidan; irudipena nuen gizon baten gisa idazteko balio zidatela, orduan gizon
|
baten
gisa idaztea irrikatzen bainuen kartsuki, ikara gorria ematen baitzidan idazten nituen kontuetatik emakumea nintzela atera ahal izateak. Gizonezkoak ziren pertsonaiak sortzen nituen guztiz gehienetan, nigandik ahalik eta urrunen eta aldenduen egon zitezen.
|
|
|
Urte berean, 1950ean, ezkondu zen bigarren aldiz Natalia, Gabriele Baldini idazle eta literatura irakaslearekin, eta hari eskainita dago" Bera eta ni" kontakizuna, eguneroko bat egite eta gorabeheretatik amodioa eta samurtasuna nola ernatu daitezkeen gordin erakusten duena, gizon baten eta emakume baten arteko harremana mansplaining luze
|
baten
gisa itxuratuz, batere baloraziorik gabeko modu ezin objektiboagoan.
|
|
|
barreiatu da oroitzapen
|
baten
gisa... 1
|
|
|
Gure laguna nerabe
|
baten
gisa bizi zen hirian, eta halatsu egin zuen azken trantzera arte. Haren egunak nerabeenak bezalakoak ziren, luze luzeak eta denboraz beteak:
|
|
|
Ez zuen sekula izan emazterik, ez seme alabarik, ez etxerik. Ezkondutako arreba baten etxean bizi zen, zeinak maite baitzuen eta berak ere hura maite zuen; baina etxekoekin bere ohiko manera zakarrak ibiltzen zituen, eta gaztetxo edo arrotz
|
baten
gisa jokatzen zuen. Batzuetan, gure etxeetara inguratzen zen, eta kopeta zimurturik eta onbera ikuskatzen zituen jaiotzen ari zitzaizkigun seme alabak, eratzen ari ginen familiak:
|
|
|
berak ere familia bat osatzea zuen gogoan, baina, urteak joan urteak etorri, gero eta korapilatsuago eta bihurriago egiten ari zen modu batean, hain bihurrian, non ezin baitzuen atarramentu onik atera. Urteen poderioz, pentsamenduen eta printzipioen sistema bat sortua zuen, eta hain zen katramilatua eta saihetsezina, non galarazi egiten baitzion errealitaterik sinpleena ere mamitzea; eta zenbat eta debekatuago eta ezinezkoago bilakatu errealitate sinple hori, orduan eta biziago ernatzen zen haren baitan hura bereganatzeko desira, korapilatuz eta adarkatuz landaredi bihurri eta itogarri
|
baten
gisa. Hainbatetan, hain zegoen triste, non gogo onez joko genukeen hari laguntzera, baina sekula ez zigun onartu hitz errukitsu edo keinu kontsolamenduzko bat ere; aitzitik, haren manerak antzeratuz geu hasten ginen, nahigabeturik geundelarik, haren errukia arbuiatzen.
|
|
|
Aukeratu zuen, hiltzeko, abuztu kiskali hartako egun arrunt bat, eta estazio inguruko hotel bateko logela: berea zen hirian, arrotz
|
baten
gisa hil nahi izan zuen. Hamaikatxo urte lehenagoko poesia zahar batean imajinatua zuen bere heriotza:
|
|
|
Ongi ezagutzen nituen saileko hiltzaileen aldareak, psikopatak biktimen garaikurrak hartzeko eduki ohi duen beharra, tik onanista
|
baten
gisa bere burua behin eta berriz hilketaren uneaz gozarazteko premia. Bizitzan inoiz ikusi gabe nengoen, ordea, tamaina horretako planifikatzaile bat.
|
|
|
Hauts zuriaren zuritasunak hazpegiak ezabatzera egiten zuen, margotu zain dagoen panpina anonimo
|
baten
gisa.
|
|
|
Eta proposamenak gelaxka harekin zerikusia zuen. Aitzakiaren bat gorabehera, gidari
|
baten
gisa turistekin mugatik hurbileko hiriren bateraino joan nintekeen, eta handik Sevillara bitartekoa, muga barne, haiek erosketak gordetzeko erabilitako txoko hartan egin nezakeen, tapizen artean bildua.
|
|
|
Joka darabilten danbor
|
baten
gisa sentitzen nuen burua, baina nire aurrezkirik gehienak Benjaminenean salburik zeudela-eta, lasaituxeago, hango jendailari erreparatzen hasi nintzaion. Gehientsuenak txilabaz jantzita zeuden eta aurpegi zaildu zakarrak erakusten zituzten; aitzitik, baziren inondik inora pertsona xumeak irudi zutenak ere.
|
|
2022
|
|
|
Halako batean irakurriko du Vicençek artikulu
|
batean
gisa horretan dihardutela pentsamenduak, giza garunak eta ideien arteko loturek. Zenbat eta gehiagotan zerbait gogoan hartu, eta zenbat eta gehiagotan norbait edo zerbait beste norbaitekin edo beste zerbaitekin harremanetan jarri, eta zenbat eta gehiagotan garunari harreman hori egiten utzi, orduan eta bizkorrago egingo du garunak lotura hori, eta orduan eta saihetsezinagoa izango da ideien lotura.
|
|
|
Laugarren astean, gau batean, zaunkaka sumatu zuen, deabru
|
baten
gisa, auzokoaren artzain alemana, bai eta kamioi baten gurpil isilak inguratzen. Ez zen izutu, bai poztu, ordea, tenorea iritsi zelako.
|
|
|
Dirua egin zuen Kingstownen, harakin, eta, Dublinen eta aldirietan dendak irekita, beste hainbat aldiz biderkatu zuen lehendik zuena. Poliziaren kontratu batzuk bereganatzeko zoria ere izan zuen gainera, eta, azkenean, Dublingo egunkarietan merkatarien printze
|
baten
gisa aipatua izateko bezain aberats egin zen. Semea Ingalaterrara bidali zuen ikastetxe katoliko handi batera, eta gero Dublingo Unibertsitatera, zuzenbidea ikastera.
|
|
|
Uda gau oskarbi bat zen; ispilu beltz
|
baten
gisa zetzan portua beren oinetan. Alde hartara abiatu ziren besotik helduta, Cadet Roussel koru eginez kantari, Ho!
|
|
|
Musika urrun
|
baten
gisa iritsi zitzaizkion iraganetik hainbat urte lehenago idatzi zituen hitz horiek. Emaztearekin bakarrik egon nahi zuen.
|
|
|
Gelditu egin zen, zotinak eraginda, eta, emozioari eutsi ezinik, bere burua ohe gainera bota zuen ahoz behera, ohe estalkiaren gainean negarrez. Gabrielek eskua hartu zion, eta hala egon zen beste pixka batean, zer egin asmatu ezinik, eta gero, Grettaren nahigabean arrotz
|
baten
gisa sartzeko lotsaz, eskua emeki bertan behera utzi zion eta leihora joan zen astiro.
|
|
|
Esan zien entzuleei bera ez zegoela han ez beldurra eragiteko ez burugabekeriak esateko, mundu honetako gizon
|
baten
gisa baizik, lagun hurkoei hitz egiteko. Negozio gizonei hitz egitera etorri zela eta negozioetan bezala hitz egingo ziela.
|
|
|
–Eta kanibal izugarri
|
baten
gisa ikusten banau?
|
|
|
–Puzzle
|
baten
gisa?
|
|
|
–Jar dezagun mosaiko
|
baten
gisa.
|
|
|
Michaudtarrek jasoko dituzte ama eta biak eta lazeria izugarri horretan, gurasoen deitoreen artean, behar du hiru haur horiek, Jean Marie eta Hubert, bizia arriskuan jarriko dutenak, eta Brigitte, honela esango du amak hartaz: " Dena zeukan neska honek eta eskale
|
baten
gisa bizi da orain", behar du hiru haur horiek halako atsegin uneak bizitzea eta ero moduan jostatzea.
|
|
|
Zenbat hizkuntza dago hizkuntza bakar batean? Hizkun  tza zergatik ez kontsideratu hiztunek utzitako arrastoen aztarnategi eta santutegi
|
baten
gisa. Stonehenge, Santimamiñe, Lascaux...
|
|
|
Katalunian gauza bertsua gauzatu ez bada ere, momenturen batean denok irudikatu genuen Katalunia, zeinek beldurrez, zeinek esperantzaz, zeinek bi biak txandakatuz? Espainiatik askatu den baltsa
|
baten
gisa (baltsak, euskaraz, esan nahi du komunitatea ere). Oraintsu arte, irudi hori kimera bat zen; gaur, zigorrak zigor (eta, agian, horrexek indartuta), atzo baino posibleago ikusten da, eta Junckerrek dioenean ez litzaiokeela gustatuko 98 kideko Europa bat, halako aukera bat posible ikusten duelako da.
|
|
|
Begia liburu bati, soa beste bati, irakurtzen zaletu da: " Hartzen dut liburu zahar batetik esaldi eder bat ahoan eta karamelu baten moduan zupatzen dut, likore kopatxo
|
baten
gisa hurrupatzen dut, dasta dasta egiten dut harik eta, alkohola bezala, iristen den arte", zerebrora, bihotzera, odol zainen erraietaraino.
|
|
|
Irakurketa, teknologia hotz
|
baten
gisa kontsideratua. Arimarik gabea.
|
|
|
Amak ere halaxe nahi zuen, irakurtzen ari zena gozatu, eta egin ere halaxe egin zituen azken egunak: betiko patxadarekin irakurtzen saiatzen zen, presatu gabe, eta, nekatzen zenean, saiatzen zen atseden aldiak ez hartzen zigor moduan edo porrot
|
baten
gisa.
|
|
|
Pentsatzeko gai naizenetik, badakit, senez badarik ere, bizitzak mundualdia egiteko hiru aukera ematen dizkigula: baga da, mundualdia juerga eterno
|
baten
gisa bizitzen saia  tzea; biga da, gizarteak normaltzat, ohikotzat jotzen duena egitea, eredu eginen bidetik segitzea, ez gehiegi apartatzea gehiengoaren jardunetatik; higa da, nork bere kontzientziaren arabera jokatzea dilemen aurrean, arriskuan, inplikazio pertsonala eta autonomoa eskatzen duten auzietan. Lehendabizikoak dibertitua ematen badu ere, nekagarria behar du; eta hutsala; ez dakit.
|
|
|
Nonbait, fededun benetakoa da, Jainkoagan sinesteaz gainera, Jainkoaren berri ona munduan zabaltzen duena. Euntes ergo, docete omnes gentes dio ni egon nintzen apaiztegiko kapera nagusiko erretaulan arku
|
baten
gisa ageri den aginduak(" Zoazte, bada, eta irakatsi jende guztiari"). Mateoren Ebanjelioa ixten duen giltzarria da esaldia.
|
|
|
Baina jakin bezate halaber idazle eta artista askok hartuko lukeela parte Sigmund Freud xx. mendeko idazle handien Olinpora aupatzeko ekitaldian, Freuden eragina izan zuten James Joyce, Virginia Wolf, Stephan Zweig edo Karen Blixen bezalako idazleen konpainia noblean bizi dadin sekulatan. Ametsen interpretazioa zergatik ez kon  tsideratu xx. mendeak eman zuen literatura lan gorenetako
|
baten
gisa, zeren, bere teoria guztia irudimenari zor baldin badio liztor miztor askok dioen bezala, zer dira Leibnizen monadak, zer Kanten inperatibo kategorikoa, zer Platonen kobazuloa, zer Big bang teoria eta zulo beltza, ez baldin badira irudimenaren fruitu poetiko paregabeak. Zer li  tzateke joan den mende hasieratik gaurdainoko literatura Freuden eraginik gabe?
|
|
2023
|
|
|
Esaten zion," Lehenago ezagutu baninduzu, hirurogei gizonetik goitiko taldea nuelarik, maitatuko ninduzun. Dirua eta lagunak nituelarik eta mendi hauetan barrena arratoi
|
baten
gisa ez baina printze bat bezala paseatzen nintzelarik, maitatuko ninduzun".
|