|
2017
|
|
|
Koipeaz dekoratutako lan jantzi laranja tripotxeraino askatuta zeraman eta, ile xerlo urdinduak ageri zitzaizkion paparrean. Enpresa barnean posta banaketarako zerabilen patinetea zokoratu, prentsa zahar, trokel, eta gasezko labe korrokoilduen alboan, zorua tergalezko oihal
|
batez
estaliz, eta buruki moduan zahatoa ipinita, ohe antzeko bat moldatu zuen.
|
|
|
Tximistek mehatxuzko keinuak egiten zituzten, ekaitza gainean zegoen. Mutikoa, beldurtuta, ardi guztien artean jarri eta artilezko jertse
|
batekin
estali zen, ekaitzaren barealdiari itxaroten. Hainbat pentsamendu zeuden bere buruan biraka:
|
|
|
Gelditu zen, sorbalda emanez, begiak kanporantz galduta. Eltxo pila
|
batek
estaltzen zuen uren azpian geratu zen arroz soroa. Ur gain gisako batek estaltzen zuen azal guztia, gutxi arte arroz buruak, bete beteak, kulunkatzen ziren ibar haietan.
|
|
|
Eltxo pila batek estaltzen zuen uren azpian geratu zen arroz soroa. Ur gain gisako
|
batek
estaltzen zuen azal guztia, gutxi arte arroz buruak, bete beteak, kulunkatzen ziren ibar haietan.
|
|
|
Gona iluna zeraman. Zapi handi
|
batez
estaltzen zuen burua. Sorbaldan behera ile korda luzeak erortzen zitzaizkion.
|
|
|
Ez zion aipatuko judua zela. Pontxo
|
batek
estaltzen zuen, lurrean zerraldo zegoen gorpu sendoa.
|
|
|
Ez ziren malkoak. Biraka hasi eta errezel gorrizta
|
batek
estali zion dena.
|
|
|
Sartzerakoan, ate ondoan eserita zegoen emakume baten ondotik igaro zen. Zapi handi
|
batek
estaltzen zuen eta azpian babesten zituen eskuak. Entzun orduko, bat batean altxa zen emakumea.
|
|
|
(Inga feuilleei) Ekuadorko lurralde beheretan oso hedapen handia duen guabo zuhaitzaren fruitua. Metro erdiko luzera duten lekatan dator, kotoi matazaren antzeko geruza zuri
|
batez
estalita; Kostaldeko nekazariek, beren lanen erdian, jan egin ohi dute. Landare hau basa zuhaitza bada ere, nekazariek kafe landareei gerizpea emateko landatu ohi dute.
|
|
|
Orain erdi betea zegoen ur lohitsuz. Bits kirasduneko azal
|
batez
estalia.
|
|
|
Ur aldien laztanengatik jaiotako lohi lirdingatsu
|
batek
estaltzen zituen. Azalari helduta, karramarro txikitxoak zituzten.
|
|
|
Segituan sor Maria Teresak mapa ikusten du eta bere aurka poltsa
|
batekin
estaltzea ipintzen dio. Orduan sakutik poltsa bat hartu eta bere gainean ipini zion.
|
|
|
Eguerdi aldera izan zela uste dut. Emakumea zaldi gainean zihoan, aurpegia belo
|
batez
estalia zeramala.
|
|
|
Juanitok minutu erdi bat itxoin zuen ate aurrean, eta etxe barnean soinu desberdin pila sentitu eta gero, atea ireki zen eta azaldu zen emakume nahiko gazte bat, bera baino askoz gazteagoa bederen, solapan gurutze bat bordaturik zeukan bata batez jantzirik, eta detaile xelebre bezala aurpegia mozorro
|
batez
estalita. Azken detaile hori ez zion inork kontatu baina berdin zitzaion.
|
|
|
Entzun: Artea baten azpian eta kamuflaietarako manta
|
batez
estalirik...
|
|
2018
|
|
|
1987an, segitu zuen Josebak misteriozko ahotsa jarriz Armadako bi talde Arakako (Gasteiz) egoitzatik atera eta Otsatetik gertu maniobrak egitera zihoazela, behe laino trinko
|
batek
estali zituen eta han ibili ziren, lau bat orduz, gauean galduta. Elkarrengandik hirurehun metro eskasera zeuden arren, ez ohiko zerbaitek beraien arteko komunikazioa eragozten zuen.
|
|
|
Eta, egia esateko, alemaniar zientzialari batzuek antz apur bat aurkitu zuten haren begien eta orduan Alemanian fama handia zuen Kant filosofoaren begien artean: malkotsuak ziren, kolore zehazgabe batekoak eta errezel garden
|
batez
estaliak. Baroia, ordea, sumindu egin zen norbaitek antz hori aipatu zionean.
|
|
|
Brontzezko estatua bat izango litzateke. Emakume bat irudikatuko luke, aulki batean eserita, ortozik, eskuak atzean lotuta, eta begiak zapi
|
batekin
estaliak. Poliziek, guardia zibilek eta ertzainek torturaren biktimen brontzezko oihuak entzungo lituzkete egunero lanetik irtetean, eta gogoan izango lukete giza eskubideak urratzen dituzten bakoitzean gizakien duintasuna ere txikitzen ari direla.
|
|
2019
|
|
|
Haien inguruan ba omen daude oraindik ere gamuzazko zaku batzuk, metal horiz beteak. Baina guztiak gainetik belar berde
|
batek
estaltzen ditu. Han egon ohi da otso handi hori, uluka.
|
|
|
Azkenik, arnasestuka eta barrezka (bai pozik), bazter batean babestu zen neskatila. Bertan zegoen mantaltxo
|
batekin
estali zuen aurpegia. Tomek heldu zion lepotik eta otoi egiten dio:
|
|
|
Denda ttiki baten atean eserita lo zegoen, zuriz jantzia iugur txapeltxoa buruan eta bizar luze. Bitrina antzeko batean zeuzkan merkantzia guziak, hauek ere denboretan lo, aspaldiko hauts
|
batez
estaliak. Trapu bat hartu eta garbitu egin zuen beirazko estalkia.
|
|
|
Hauen gibeletik ohiko zapurrak beraien jantzi berezirekin. Lapurdiko ikurrina zeramaten bi banderari ondoren., mi makilari ohiko arropa gorriaz jantzirik, soinulariak hamabiren bat, bolanta koloretsuak, basandereak, andere xuriak aurpegia oihal txuri
|
batez
estalirik, kaskarotak, dantzarisak, dantzari hasi berriak, lehengo gazteak arropa eta txapel beltzez, lepoan mukanesa gorria zeramatela, auzitegiko pertsonaiak: epailea, Pinet prokuradorea, Cavaignac huxerra eta prozesuan salatutako itsasuarrak.
|
|
|
Epai-mahaia frontisaren azpian jarririk zegoen, eta haren gibelean zegoen oholtzan musikariak, hogei bat osora, kokatu ziren. Frontisa euskal ikurrin erraldoi
|
batez
estalirik zegoen eta epai-mahaiaren aurrealdea Euskal Herriko zazpi lurraldeen ikurrez apainduta. Publikoa zutik eta txaloka.
|
|
|
Izan ere, kumeen erdiak ez dira ugalduko. Gehienez ere, lortuko dute eme
|
bat
estaltzea eta hura ernaltzea. Baina kumeen erdiak arrak dira, eta arrek ez dute kumerik izaten".
|
|
|
Ofiziala eguzkiaren azkeneko errainuekin batera jaisten zen orain. Flanela grisezko galtzak erabiltzen zituen oraindik, baina soinean marraga koloreko artilezko jertse gisako jaka arinago
|
batek
estaltzen zion lepo zabaleko lihozko alkandora bat. Arrats batean liburu bat hatz erakuslearen gainean itxita zekarrela jaitsi zen.
|
|
|
Latz ari zuen euria, goizetik hasita. Euri jarraitu eta tematu bat, inguru guztia ito eta etxe barrua ere giro hotz eta heze
|
batez
estaltzen zuena. Ilobak zeta inprimatuzko lauki batez zeukan estalita bizkarra; zapian, Jean Cocteauk marraztutako hamar esku kezkagarrik adorerik gabe seinalatzen zuten elkar; ni eskuak piparen katiluan berotzen ari nintzen, eta uztailean geunden!
|
|
|
Bere hezurdura mamigabea jaso, habea ere jaso, eta langile uztarriak aurrera jarraitu zuen balantzaka. Aurreraxeago, gizon bat bakarrik, bera baino astunagoa zen zaku baten azpian bitan tolesturik, azal argizaritsu eta dardarati
|
batez
estalitako eskeleto hutsa, orpoak haragi bizitan, oinetako andeatuak odolez eta gazurez bustitzen zituela, gonbitoka zihoan ibili ahala, edo botatzeko ahaleginetan, hobeto esanda, kokotsetik eta lepotik behera erortzen zitzaion behazun urri bat isuriz. Urdaila karranpa ikaragarritan uzkurtzen zitzaion, eta gizon beltz batek bizkarrean makilakadak emanez berotu nahi zion bihotza.
|
|
2020
|
|
|
Etxe abandonatuari zerbait gertatu zitzaion. Teilatu berri
|
batek
estaltzen zuen, ez zitzaion jada teila bakar bat ere falta; tximinia berriz zutik zegoen, leihoetan ez zegoen adreilurik, beira garbi eta gardenak baizik, eta grafitiak basamortu koloreko margo geruza batek garbitu zituen. Etxea inguratzen zuen orubetik zabortegia desagertu zen eta lorategi txukun eta zaindu bati utzi zion lekua, moketa baten antzeko soropilez eta kolore aniztun lorez apaindua.
|
|
|
Sustatzaile bikoteari ezin ukatu zitzaiena haien irudimen oparoa zen. Izan ere, urratutako lau eserleku, pipiak jandako apal bat, alfonbra burusoil bat eta pilatutako dozenaka liburu zaharrekin baino besterik ez baitzuten topo egin, hori guztia hezetasunak zikindutako lau hormen artean, zoru erdi ustel baten gainean eta urtetan gizendutako hauts geruza
|
batez
estalita. Osasunaren aurkako akaroen fabrika hura noizbait" My Fair Lady" edo" The Age of Innocence" filmetatik ateratako saloi bat izan zela irudikatzeak, aditu mailako irudimena eta abstrakzio ahalmena behar zituen.
|
|
|
Eugiko andre hura dugu adibide. Gure EAE euskotarrean beste era
|
batera
estali izan ditugu geure gabeziak: " Yo no, pero mi aitite sí que sabía euskera, lo que pasa es que lo perdió cuando vino del baserri a Bilbao, con tanto maketo al lao".
|
|
|
Eutsi ezineko oihua izan zen; ohartu ere ez zen egin bota zuenik. Odola izoztu egin zitzaion zainetan, eta hezetasun hotz
|
batek
estali zion aurpegia.
|
|
|
Musua lepo zapi urdin
|
batez
estaliaz zijoan Elsa etxeruntz, urrats txikitan, arras barreiaturik. Rogier enparantzatik igarotzean, Larousse eneko termometro eskerga argiduna begiratu zuen:
|
|
|
Adar, hosto, zarbasta eta abar. Inork ezin zezakeen asmatu han azpian ontzi
|
bat
estalita egon zitekeenik. Ezta gutxiagorik ere.
|
|
|
Negu oro izaten dira hotzak eta elurtsuak, baina 1891ko negu hura berezia izan zen. Hotz ikaragarri handiak gure geografia osoa zigortu zuen eta etxeak, bideak eta zelaiak elur geruza lodi
|
batez
estalirik izan ziren luzaz. Ataun, Gipuzkoako Goierriko beste herriak bezala, elurraren zuriaz jantzirik zegoen.
|
|
|
Lokal txiki hartan sartu ginenean, krokodiloaz gainera, kakatua izeneko mota arrotzeko papagaiak ere bazirela ohartu ginen, eta haiez gainera baita tximino talde bat ere, hormako sakonune batean zegoen armairu berezi batean. Sarrera ondo ondoan, ezkerreko horman, bainu-ontzi baten gisako zinkezko aska handi bat zegoen, burdinazko sare sendo
|
batez
estalia, eta haren barrenean arra erdi bat ur. Putzu mehe hartan itzeleko krokodilo bat zeukaten, enbor bat bailitzan etzanda, zinez zirkinik ere egiten ez zuela, eta, itxuraz behintzat, atzerritarrentzat hain hezea eta abegi txarrekoa den gure klima honen ondorioz bere ahalmen guztiak galdurik.
|
|
|
Haren ahotsa motela, ahula eta are kirrinkaria zen, nahiko urrutitik baletor bezala. Beste gela batera erretiratu eta ahoa logelako bururdi arrunt
|
batez
estalirik, oihuka hasi eta ondoko gelan dagoen entzuleriarentzat bi pertsonek basamortuan edo elkarrengandik bereizten dituen amildegi sakon baten gainetik elkarri nola hots egiten dioten imitatu nahi dituen bromazale bat gogoratzen zuen; horrelako bat entzuteko atsegina izan bainuen behin Gabonetan, ezagun batzuenean.
|
|
2021
|
|
|
" Eta istorio honetan, ene andereak, argi gelditzen da zein zalu eta sotila den emaztekia perilei ihes egiterakoan. Eta halako izpiritu zalua baldin badu gaitz
|
bat
estaltzeko erremedioa bilatzen, erranen nuke are eta sotilagoa dela gaizkia galarazteko edota ongia egiteko; izpiritu ona, beti entzun dudanez, azkarrena baita beti".
|
|
|
" Uste duzu erran zuen Nomerfidek denak zu bezalakoak direla, azantz batez bertze
|
bat
estali nahi dutela. Baina bada estalki batek finean estalgaia hondatzeko arriskua, eta oinarriek, hain kargaturik egonik estalkiei eusteko, eraikina hondatzekoa.
|
|
|
Parisko hirian bazen merkatari bat auzoko neska batez maitemindua, nahiz eta, hobeki errateko, neska maiteminduagoa zegoen gizonaz gizona neskaz baino, zeren gizonak neskari egiten zion maitasun eta zaletasun itxura maitasun gorenago eta ohoragarriago
|
bat
estaltzeko baizik ez baitzen; neskak, ordea, engainatua zela jakinean egonagatik, hainbertzeraino maite zuen, non ahantzia baitzuen emazteek gizonak uxatzeko baliatu ohi duten modua. Merkatari horrek, neska kausitzen ahal zuen lekuetara joateko lanak luzaz hartu ondoren, nahi zuen lekura etorrarazten zuen gero.
|
|
|
egina da dena. Han hemenka bizkitartean lur-azal mehe berde
|
batek
estaltzen du, larruarekilako haragi
|
|
|
baten apainduran, hets eta idekaraz ditaken kaska
|
batez
estalirik buru lepoak. Aurpegia bera ez du
|
|
|
behar tanpako
|
batez
estali.
|
|
|
Gainerako hornidura eta janaria sotoan gordetzen zen, gutxitan irekitzen zena. Askotan baten
|
bat
estalian edo kamaroteetan sartu eta ezkutatzen zen jendetza eta zaratatik urruntzeko. Brankako itxiturako txokora ere joaten ziren lo egitera edo lasaiago egon ahal izateko.
|
|
|
Erminia habe hautsi baten gainean eseri zen, aurpegia beso
|
batez
estalirik. Gaspar zain geratu zen; gero, ezpainak neskaren belarrira hurbilduz, xuxurlatu zion:
|
|
|
" Baina han ez zegoen inor ekarri ahal izateko. Etxearen hondakinak luizi
|
batek
estalita zeuden; eta lur tontor bat zirudien, han eta hemen egur batzuk agerian ikusten zirela; ez zegoen besterik.
|
|
|
" Nik ere ikusia nuen beste irudi bat Gaspar Ruizen isla iheskorraren ondoan. Gizon txikitxo baten itxura zuen, pontxo batez eta kapela handi
|
batez
estalita. Eta ergel baten moduan hasi nintzen pentsatzen ea norekin ausartu ote zen halako konfiantza izateko.
|
|
2022
|
|
|
Horregatik ez dela ezer erein, ez erein behar, baratze bazter horretan. Tapiz
|
batez
estalita egon behar duela beti, horko lurrak. Horretarako ehundu zuen tapiz bat, amak, eta harekin estali zuen aitak, ama ehortzi eta gero, bazter hori.
|
|
|
Inor gutxi zegoen plastikozko tapaki urdin
|
batez
estalirik zegoen hilotzaren inguruan. Ertzain pare bat eta larrialdietako zerbitzuetako beste langile bat.
|
|
|
―Gaur herri hori da zorigabea eta gutxi balio du. Hartan sartu aurretik zementu megafabrika baten ondotik pasatzen da, oso deigarria eta narrasa, eta hango makinak, bagonetak eta terrailak, hauts zurika fin
|
batekin
estaliak daude, eta ondoren, hiltegi industrial baten ondotik, zeina olibondoen erdian baitago.
|
|
|
Podioaren gainean kamara nagusia edota biltegia legoke, eta hori kanoi ganga edo ertz ganga
|
batek
estaliko luke. Ekialdean kokatutako apainduran, ildaskak daude silarri guztietan, eta horrek eraikinaren alde horretan iturri publiko bat edota ninfeo bat zegoela esan nahi du.
|
|
|
Elementu horien ukimenezko ezaugarriez gain, emakumeak bere gorputzaren zati
|
bat
estaltzeko erabiltzen duen belus granateko mantuaren ezaugarriak hartu behar dira kontuan, bai eta askoz ere finagoak diren beste batzuk ere; adibidez, ilea edo belo arina, zeintzuen bitartez Cranachek biluziaren sentsualtasuna nabarmentzen baitu, besoak eta eskuak kokatzeaz gain.
|
|
|
Basajaun istorioa pentsatuko zuten eta, nehor ez baitzen gezurtatzera menturatu, hori zen herrian hedatu. Mitoak krimen
|
bat
estali du eta mitoa iraunarazten du bere erabilera interesatuak.
|
|
|
Cambrésis ko 1664ko auzietako akusatzaileek diote akusatuak, txiroagoak izanki, saiatu direla beren gabeziatik ateratzen, magiaren bidez aberatsen ontasunak bereganatuz eta aberatsak pobretuz; sorginkeriaren nozioak borroka sozialaren molde
|
bat
estali duela sumatzen du Muchembled ek (1987: 159; 1979:
|
|
|
Gauerdiraino ibili zen, noiz eta, lainoak bidea ezkutatu baitzuen, basoaren erdian gelditu behar izan baitzen. Haren aitzinean enbor bat, zutik, adabururik gabea eta elurrez zuritua; oharkabean makilaz jotzen du, elurra erori eta oihal
|
baten gisan
estaltzen zuena agertzen da artzain ikaratuaren begien aurrean: Basajauna, lehoi bat bezala orroaka, begietan su eta biloa laztu".
|
|
|
Agian nahi gabe Asturiasen legendan. Beharbada krimen
|
bat
estaltzeko, Lukuren" Bertzetan" ipuinean(" Basajauna" kap.). Edo interes arruntagoaz: Salman Rushdie k The Ground Beneath Her Feet eleberrian gogoratzen du The Man Who Shot Liberty Valance filmean, egunkari zuzendari batek dioena:
|
|
|
Dutxa bakarra dago fabrika osoan. Erizaindegia gela txiki bat da, hauts geruza
|
batez
estalitako ohatila batekin; izkina batean, saskiak; zorua zikin dago eta oztopoz beterik; ez dago mediku edo erizainen arrastorik batere.
|
|
|
kaiola barruan, ontzitxo batean janaria jarri eta bestetxo batean ura. Jarraian, presondegi osoa arropa zahar
|
batekin
estali zion hegaztiari, kanpoko aldea ikusi gabe, lasaiago egon zedin, baina, aldi berean, argitasun pixka bat utzi zion, janari edaria ikusi eta hartu ahal zezan, behar zuenean.
|
|
|
Ene laztana, ene eguzkia, zuti zaitez ostertzean, akitu itzazu nire erbesteko gauak. Bakardadearen laino ilunak era
|
bat
estaltzen naute.
|
|
2023
|
|
|
Afalostean Adele eta Lara etxeko portxean eseri ziren. Marbellako udaberri gau bat zen, Adelen herrian ezezaguna zen epeltasun
|
batek
estaltzen zituen. Adelek ezagutzen ez zuen beste zerbait ere bazegoen airean, lurrin gozo gogor bat.
|
|
|
Jada ez dago aitaren eta amaren abizenen armarria irudikatzen duen koadrorik, titi bat bistan duen emakume beltz baten margoak hartu du haren lekua. Aitak gaztetan zizelkatutako kutxak han jarraitzen du, eta, gainean, hauts kapa mehe
|
batek
estaltzen ditu ahizparen eta bion komunioko argazkiak. Okasiorako propio erositako soinekoa daramat jantzita, baita irribarre behartu bat ere.
|
|
|
Gizonari minutu batzuk kosta zaio begiak berriz zabaltzea. Lanbro ilun
|
batek
estaltzen dio bista. Ez daki non dagoen, ez daki zer gertatu zaion.
|
|
|
Vincent Provily ra sartu eta handik aste gutxitara, hura kontsolatzera joan zen Dorus, eta Vincentek etxera joateko gogo sutsua adierazi zion, baina aitak barnetegian utzi zuen; hain gazterik familiatik kanpora bizi beharrak arrastoa utzi zuen Vincenten izaeran (Wallace, 1969). Adin horretan gaztetxo altua zen; bizkarra pixka bat okertua eta burua makurtua zituen; bekain zimurtuak, begi urdi berdeak, kopeta handia, lastozko kapela
|
batekin
estaltzen zuena. Vincentek disimetria kraneozefalikoa ere bazuen, haren autoerretratuetan ageri den moduan (Wilkie, 1990; Dietrich Blumer, 2002).
|
|
|
Oihalezko pertsiana igo eta Badaiako mendilerroa agertu zitzaion, eguzkiak harrotuta, begien aurrean. Lanbro fin
|
batek
estaltzen zuen, ordea, haran osoa: ederra zegoen, gailurrak soilik agerian.
|