|
2008
|
|
|
Nola ekin erronka honi? IXA taldean urteetan jarraitu izan dugu estrategia bat, urrats kate bat hizkuntzaren teknologiari metodo
|
batekin
ekiteko.
|
|
|
Azken urteetan, maiz hitz egiten da euskararen erreferentzia corpusaren proiektua egiteko dagoen premiaz. Euskaltzaindiak eta Eusko Jaurlaritzak berak ere aipatu dute beren planetan, eta badirudi garaia heldu dela horrelako proiektu
|
bati
ekiteko. Aurreproiektu proposamen bat ere badago, M. Urkiak landua eta aurkeztua hain zuzen ere (Urkia 2005).
|
|
2009
|
|
|
zure gertutasuna estimatu dugu, baita zure jarrera eta ere, nola lan giroan, hala talde ospakizunetan. Oroitzapen ugariren artean, gogoan dugu Amezketan egiten genituen mintegi haietako batean, gaien eztabaida egin, ondorioak atera eta erabakiak hartu ondoren, bertan, afari merienda eginez berriketa saio
|
bati
ekin geniola. Eta, hara non, gure harridurarako, pianoa jotzeari ekin zenion!
|
|
|
• Langileen erabileran eragiteko berrikuntza proiektua: Berrikuntzaren aroan murgildurik gauden honetan, euskararen erabilera eremu sozio-ekonomikoan sustatzeko eta euskal hiztunen eskubideak bermatzeko bide berri
|
bati
ekin nahi izan zioten proiektu honekin Ahize AEK hizkuntza aholkularitzak eta Elgoibarko Makina Erremintaren Institutuak (IMH), Euskal Herriko Unibertsitateko Gizarte Psikologia eta Giza Portaera Zientzien Metodologia Sailaren laguntzarekin. Horretarako, euskarazko produktuak sustatzeko Merkatu ikerketa proiektua garatu genuen 2008 eta 2009 urteetan, eta makina erreminta sektoreko eragileen segmentazioa egin genuen, balio eta gizarte portaeren arabera.
|
|
|
Berrikuntzaren aroan murgildurik gauden honetan, euskararen erabilera eremu sozioekonomikoan sustatzeko eta euskal hiztunen eskubideak bermatzeko bide berri
|
bati
ekin nahi izan zioten proiektu honekin.
|
|
2010
|
|
|
inazio.marko@ehu.es euskal herrian gaur egun bada lan alorreko organizazio eta enpresa multzo handi bat, euskara beren eguneroko lanean, irudian eta sistematikan integratzeko bidea egiten ari dena, horretarako prozesu planifikatuak erabiliz. bide honi ekin zioten aurreneko erakundeak 1990eko hamarkadaren hasieran abiatu ziren, zenbait enpresatako arduradun eta langileen ekimenez, eusko Jaurlaritzaren laguntza instituzionalarekin, aholkularitzen laguntza teknikoarekin eta gizarte mugimendu eta sindikatuen bultzadarekin. haiei jarraiki, gero eta gehiago izan dira geroztik bide horri ekin dioten erakundeak. urte guzti hauetan asko aurreratu da erakundeetan hizkuntzaren aldaketarako interbentzio programen diseinuen eta metodologien alorrean. erreferente teknikoak sortu dira, plangintzaren metodologiak sakondu dira, formazioa antolatu da eta materialak argitaratu dira. baina oraindik ugari dira antzematen diren hutsuneak eta gehiago sakondu beharreko aspektuak: filosofikoak, metodologikoak, teknikoak, gizakien eremukoak... bada, bereziki eta lan honen egilearen ustez, erakunde mailan normalkuntza prozesu
|
bati
ekiten zaion unean antzematen den hutsune handi bat: plangintzaren prozesu teknikorako garatu diren eredu metodolosoziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain gikoez eta zertifikazioetarako garatu diren ebaluazio sistemez harago, normalkuntzarako eraldaketaren gertaera bere konplexutasun osoan enfokatzeko eta kudeatzeko pertsonekin, ezagutzarekin, kulturarekin edota antzekoekin zerikusia duten beste hainbat aspektu kontuan hartu eta barnebilduko lituzkeen erreferentziazko eredu global baten premia antzematen da. doktorego tesirako ikerketa lan honek antzemandako hutsune horri erantzuteko urrats berri bat eman eta ekarpena egin nahi izan du. kezka eta interes horietatik abiatuta, ikerlanaren lehen xedea kontuan hartu beharreko aspektu horiek zehazki zeintzuk diren identifikatzea izan da. eta horrek, ikerlanaren norabidea egituratu duen abiapuntuzko galdera gakoa finkatzea ekarri du:
|
|
|
2001ean euskaldunen kopurua %50etik gorakoa zuten eskualde guztiek osatzen dute, eta ziur asko ipar durangaldea gehituko zaie. eskualde horietan, premiazkoa da euskararen nagusitasunari dagokion estatu legedi bat: ...ez ere hitz egin litzateke. ez dirudi nafarroa erdialdearen eta erriberaren zatirik handienak datorren urtean %10a lortzeko moduan ere egongo direnik. nafarroaren azken 25 urteetako hizkuntza politikaren emaitza ezin zen bestelakoa izan, eskualde horiek eremu ez euskaldunean utzi direnez gero. nafarroari dagokionez, lurralde osoan euskara berezko hizkuntzatzat joz eta probintzia osoan planifikazio
|
bati
ekinez soilik lor daiteke hegoaldearen hegoaldeko muturra euskararen rlSren gurdira igotzea. arabara begiratu besterik ez dago, horrela dela egiaztatzeko. gure zientzia gaztea da. Soziolinguistikak mende erdi baino ez du. eta hizkuntzen berreskurapeneta normalizazio prozesuek, are gutxiago. ez dut uste gehiegizkoa denik esatea arlo horretan diharduten guztiek hura eraikitzen laguntzen ari direla, gehiago edo gutxiago. guztiek egiten dugula zientzia, batzuetan akatsak eginez eta besteetan asmatuz. eta argi dago aurretik joateak eta erreferentzia puntu gehiegi ez izateak ez duela asko laguntzen. baina denborak arrazoia ematen digu, emeki emeki. hortxe dago gure lurraldeetako gazteria, gero eta eleaniztunagoa dena. egia da rlS aro mesianikoan sartzetik urrun dagoela (Joshua Fishmanen esapide egokia hizpide hartuta). baina haiengatik bada ere, gure etorkizunagatik, aurrera egin dugu. badakigu halakorik ez egiteak nora eramango gintuzkeen.z aipuaK
|
|
2011
|
|
|
Objektibotasuna ziurtatuko zuten datu" zientifikoak" eskuratu nahi zituzten, arazorik gabeko euskararen biziberritze prozesua
|
bati
ekiteko. hartzeko. Baina, horrekin batera, lan soziolinguistiko positibisten ugaritzearen beste arrazoi bat izan daiteke datu kuantitatiboak aztertzeko programa estatistikoak merkatu eta hedatu zirela.
|
|
|
(Vianako Printzea Erakundeak, Euskaltzaindiak edo Euskalerriaren Adiskideen Elkarteak) pentsatu zuten, datu kuantitatiboak bilduz, eragile politiko eta sozial guztiek onartuko zituzten datuak eskuratuko zituztela, eta, ondorioz, euskararen inguruan erabakiak errazago edo eztabaida gutxiagorekin hartu ahal izango zirela. Objektibotasuna ziurtatuko zuten datu" zientifikoak" eskuratu nahi zituzten, arazorik gabeko euskararen biziberritze prozesua
|
bati
ekiteko.
|
|
|
Aplikazio prozesuaren eta emaitzen azterketak premisa teorikoen baliagarritasuna eta metodologiaren erabilgarritasunari buruzko ondorioak ateratzeko parada emango digu. Azkenik, guzti honek prozesu berri
|
bati
ekiteko premisa teoriko landuagoak eta metodologia egokiagoak erabiltzeko bidea zabalduko digu.
|
|
|
3.1 ERAKUNDE BATEN FUNTZIONAMENDU HIZKUNTZA ALDATZEAK ERRO SOZIOKULTURALAK DITUEN ERALDAKETA PROZESU
|
BATI
EKITEA ESAN NAHI DU.
|
|
|
Prozesu horren buruan, aldakuntza berria (hizkuntza, gure kasuan) giza taldearen funtzionamendu inkontzientearen barnemuinan txertatzen da, talde horren kulturaren beste ezaugarri bat bihurtzen delarik; ondorengo generazioei edo taldeko partaideei transmitituko zaien kulturaren ezaugarria. Honek esan nahi du, berriro aldatu nahi bagenu, beste akulturazio prozesu
|
bati
ekin geniokeela.
|
|
|
Hizkuntz eraldaketa prozesu
|
bati
ekin ahal izateko, motibazioren nahikotasun maila ezinbestekoa da. Aski motibaziorik ez badago, ez da prozesu horri ekiteko beharra sentituko, edota ez da eginkizun propiotzat hartuko, edota ez da ezer lor daitekeen konfiantzarik izango.
|
|
2012
|
|
|
Filosofikoki kultur taldeen elkarte bat komenigarria dela iritzi arren, ez da sumatzen taldeen aldetik horrelako elkarte
|
bati
ekiteko behar adinako indarrik (denbora falta izan da gehienek emandako arrazoia). euren inplikaziorik gabe, beraz, zail ikusten dugu horrelako elkarte bat martxan jartzea, nahiz eta desiragarria litzatekeela uste dugun. hala ere, eratzekotan, komenigarria irudituko litzaiguke talde guztiak bilduko lituzkeen elkarte bat eratzea, euskara eta euskal kultura hasieratik erdigunean izango dituena, eus...
|
|
|
Bada garaia euskalgintzan ari garenok eta baita euskaldunon etorkizunarekin konprometituta dauden guztiok ziklo berri
|
bati
ekiteko, ahalik eta modurik adostuenean. Gogoeta sakon horren parte izan behar dira, alde batetik, euskalgintza (gizarte erakunde, enpresa eta era guztietako gizarte mugimenduak), eta bestetik, administrazioa eta bere arduratan dabiltzan eragile politikoak.
|
|
|
Bada garaia euskalgintzan ari garenok eta baita euskaldunon etorkizunarekin konprometituta dauden guztiok ziklo berri
|
bati
ekiteko, ahalik eta modurik adostuenean.
|
|
2013
|
|
|
sarrera, hazkundea, helduaroa, eta azkenik, zikloa amaitzeko, bi norabideko aukera: edo berrikuntzak sartu eta hazkunde ziklo berri
|
bati
ekitea, edo gainbeheran erortzea, industria berri batek ordezkatuta.
|
|
2017
|
|
|
2.1.2 Norberaren aitorpen eta aurkezpenak Inkesta Soziolinguistikoetan bigarren ildo
|
bati
ekingo diogu esandakoaren arrastoan eta hura osatze aldera. ohikoa izan den kritika metodologiko bat izango da ildo honen edukia: auto azterketaren kritika. horretarako inkesta Soziolinguistikoak aztertuko ditugu14 inkesta gehienen helburuak hasieratik planteatu zirela esan dezakegu. bigarrenean hauek aipatzen ziren berariaz:
|
|
2018
|
|
|
Aste bateko egitarauarekin hasi eta urtez urte handitzen joan den ekimena da. 2017an, BAM hiri eremuko (Baiona Angelu Miarritze) hiru hirietara zabaldu da dinamika, euskararen ikuspegitik estrategikoa eta premiazkoa den lurralde
|
batean
ekiteko gogoz. Tailerrak, bisita gidatuak, iniziazioak, ate irekitzeak, ikusgarriak, proiekzioak, mintzaldiak... egitaraua anitza, berritzailea eta belaunaldi artekoa eraiki da aurten ere.
|
|
|
Ildo bertsutik, Paul Baker hizkuntzalari britainiarrak zentzu komunarekin parekatzen du diskurtsoa; hau da, sinesmenekin eta tradizioarekin, gizarteko balio, ohitura eta tabuekin (2008). Zentzu komuna, funtsean, horixe baita, tokian tokiko eta unean uneko jende talde
|
batek
dakizkien, sinesten dituen, zilegi egiten zein arbuiatzen dituen ideia eta praktiken gaineko kontsentsua. Ustez inork esan gabe denek hala dela badakitena.
|
|
|
Egia esan, ziurgabetasun ikaragarria sortzen du ez jakiteak solaskideak ulertu duen ala ez. Horregatik, hizkuntza ohitura aldaketa
|
bati
ekiterakoan, funtsezkoa da komunikazioa ziurtatu beharra. Nolanahi ere, gure hizkuntza portaera elastikoa izatea komeni da, batzuetan tenkatuz (euskarari eutsiz) eta beste batzuetan lasaituz (gaztelaniaz eginez ezinbestekoa denean), baina berriro ere euskara itzuliz.
|
|
2019
|
|
|
Inoiz baino nabarmenago agertu da indargabetze hori azken 20 urtean, artean arnasgune ziren eta orain besterik diren hainbat ingurumen geoterritorialetan. zertan antzematen da nobedade hori? konparazio dikotomiko
|
batez
ekingo diogu galdera horren erantzun bilaketari.
|
|
|
Otsailaren erdialdean jarri nintzen harremanetan ikasleekin, beraz, ia bi hilabete lehenagoko jarduna aukeratu nuen, behatzailearen paradoxa ez gertatzeko. Izan ere, Orreagak esplikatzen duen moduan, frogatuta dago hiztun
|
batek
badakienean norbait haren produkzio linguistikoa aztertzen ari dela, ohi baino gehiago zaintzen duela produkzioa, eta ez duela berba egiten —edo idazten— normalean eta testuinguru informal batean egiten duen bezala.
|
|
2021
|
|
|
Urte batzuetako geldialdiaren ondoren, susperraldia 2014tik aitzinera gertatu zen. Urtebete lehenago mankomunitateko egituretan gogoeta prozesu
|
bati
ekin zitzaion. Herritar zein eragileen parte hartzearekin, eta Elhuyarren aholkularitzarekin, Bortzirietako Euskara Mankomunitatearen I. Plan Estrategikoa osatu zen, mugarria izan zena (Elhuyar; Bortzirietako Euskara Mankomunitatea, 2013).
|
|
|
Horrela bada, irail urri bitartean ematen zaio hasiera egitasmoari eta, ikasleek euskara, kultura, eta emozioetan pulunpa eginez, bidaia mitologiko
|
bati
ekiten diote, saio guztietan adimen emozionala landu eta konpetentzia emozionalak eskuratzeko dinamikak burutuz.
|
|
|
Batzuek nekez bizirik diraute. Beste batzuek, aldiz, aldeko testuinguruak aprobetxatuz, biziberritzeprozesu
|
bati
ekin diote. Haien iraunkortasunari dagokionez optimistagoak gara. tania Berriak eta Occitanie k sortu duten Office public de la langue occitane erakundearekin, hizkuntza politika publikoak eramaten dituzte.
|
|
|
Batzuek nekez bizirik diraute. Beste batzuek, aldiz, aldeko testuinguruak aprobetxatuz, biziberritze prozesu
|
bati
ekin diote. Haien iraunkortasunari dagokionez optimistagoak gara.
|
|
|
Esan bezala, azken hamar urteotan, ELEN sareak erreferentzialtasun handia lortu du Europako instituzioen artean, eta egia da, Europan hizkuntza gutxituen alde lan egiten duten eragileen bilgune handiena dela. Halere, bada garaia ziklo berri
|
bati
ekiteko, ahalik eta eraginkorrenak izan gaitezen. •
|
|
2022
|
|
|
" ez dago ezer praktikoagorik teoria on bat baino". Beraz, garai berri
|
bati
ekiteko beharrezkoa den teoriak gutxienez honako osagaien inguruan hausnartu behar du:
|
|
2023
|
|
|
Euskaraldiaren eraginez 400 bat herri batzorde sortu dira Euskal Herri osoan zehar. Helburuetako bat zen, hor sortzen zen energia egonkortzea eta lan jarraitu
|
bati
ekitea, eta ahal zen kasuetan euskara elkarteak sortzea, baina hori leku gutxitan gertatu da.
|
|
|
Euskaraldiaren eraginez 400 bat herri batzorde sortu dira Euskal Herri osoan zehar, Topagunearen irismena asko handitu delarik. Helburuetako bat zen, hor sortzen zen energia egonkortzea eta lan jarraitu
|
bati
ekitea, eta ahal zen kasuetan euskara elkarteak sortzea, baina hori leku gutxitan gertatu da (pandemiaren eragina nabarmena izan da, baina ez da arrazoi bakarra izan). Kasu gehienetan, Batzordeak ariketa prestatzeko eta antolatzeko eratu dira, baina horretara mugatu dira.
|
|
|
Laburpena. Euskara elkarteen gaineko tesia egiten ari nintzela, Tximintx elkartean hausnarketa prozesu
|
bati
ekin genion eta, tarteka, tesian ateratako ondorio batzuk txertatu genituen prozesu horretan. Abiatzeko dena prest genuenean, pandemia etorri eta prozesua hankaz gora jarri zen.
|
|
|
Baina emaitza ukigarri horrez gain, saio hark izan zuen katarsitik, izan zuen lasaigarritik, izan zuen emoziotik. Eta ziklo bat ixten ari ginela sentitu genuen geure larruetan, eta ziklo berri
|
bati
ekiteko gogoa eta kemena batu genuen.
|
|
|
Adibide
|
batekin
ekin diezaiogun auzia zedarritzeari: Euskal kultura eta nortasuna XXI. mendearen hasieran izeneko lanean (Baxok et al. 2006, 77) euskal kulturarekin gehien lotzen diren elementuei buruz galdetu zitzaien inkestatuei; hala hiru elementu aukeratzeko eskatu zitzaien:
|