|
2000
|
|
|
Eta bakarrik zegoen. Baina ez zegoen jadaneko hain bakarrik, zeren ziegetarat eginikako bisitan konplize
|
bat
ediren baitzuen, eta nihaur bainintzen konplize hura. Eta haren konplizea nintzelako kontatzen ari zitzaidan kartaren historia eta hiru anaiena.
|
|
|
Eta ez zen aitarena izan lehen hitza, baina amarena. Zeren eta halakoa baitzen gure ama, egoerarik gaitzenei ere aterabideren
|
bat
edireiten ziena. Lurrikara batek, segurki, osabaren hitzek baino atsekabe eta nahigabe tipiagoa eraginen zion amari, baina, barrendik hautsia behar zuenak kanpotik bertze iduri bat emaiten zuela eta burua galdu gabe osaba Joanikoti mesprezuz behatzen ziola, erran zion:
|
|
|
" Gizona, eta iruten...?"; eta gizonak erran zion: " Katua, eta hitz egiten...?"; eta sukaldeko burdina eskuan hartu, eta kolpe batez akabatu zuen katua; eta hura eskuan hartu, eta leihotik jaurtiki zuen; eta joan ziren senar emazteak biharamunean katuak behar zukeen lekurat, eta auzoko emazteki
|
bat
ediren zuten, haren orde, han berean zerraldo: sorgin bat omen zen, katu bihurtzen zena, oker egiteko eta gaizki obratzeko.
|
|
|
Ezaguna zen, konparazione, bertze ipuin edo bertze sineste hura: behin batean, bi mutilek zaldi zuri
|
bat
ediren omen zuten; igandea zen, eta igan zen haietarik bat —mezatan ibilia zena— gainerat, baina zaldia ez zen higitu; igan zen gero bigarrena, zeinak ez baitzuen mezarik entzun eta, igan bezain fite, zaldia hegaldatu, eta mutila erortzen utzi zuen Pagabasoko leizean: deabrua omen zen, zaldi zuriz mozorroturik.
|
|
|
Baina, ahalketurik banengoen ere, ez nuen sinetsi nahi ezen jokatu nuen jokoa guztiz bidegabea izan zela. Eta, zeren neure ezinegonari ihesbideren
|
bat
ediren nahi bainion, erran nion osabari:
|
|
|
INDIAR gorrien paradisuaren alde egin zuen Antonio Ibarbia gipuzkoarrak bere buruaren oferenda hura; alferrik, ordea, zeren, handik urtebeterat, guztiok lotan geundela eta gutien uste genuenean —konbentziturik baikeunden ezen, geure iparralderako ihesaldi luzean, oihanak eta sabanak, sabanak eta oihanak zeharkatu ondoren, leku ezin segurago
|
bat
ediren genuela, inguru hartako oihan batean—, indiar horiak sartu baitzitzaizkigun, beren arkuekin eta beren fletxekin, baita zazpi gizon zuri ere, beren arkabuzekin, guztiak ere hotsez eta habarrotsez, hedatzen zutelarik, halatan, beldurraren eta izu ikararen soinua oihanean barrena.
|
|
|
" Gainerat, misterioa da gauzarik inportantena kontu hauetan, eta ez dago guztia kolpetik erakusterik..." Ordea, orduantxe piztu zitzaidan Mignoni oinetakoen kentzeko gogoa! Baina orduantxe ere bururatu zitzaidan zer gerta zitekeen, baldin oinetako bat kendu eta enea bezain oin itsusi
|
bat
edireiten banuen, hatza mutilaturik... Bai, hobe nuen gauzak bere hartan uztea, zeren eta ez al zuen, gainerat, begiak oina argitzen eta ez oinak begia...?
|
|
2002
|
|
|
Arbolak eta urtxintxa bihurriak nonahi, baina ditxosozko arroilaren aztarnarik inon ere ez, pentsatu nuen nik nire kolkorako. Luze gabe, aparkaleku
|
bat
ediren genuen. Han Chevroleta utzi eta turistek zeramaten norabidean hasi ginen ibiltzen, nora gindoazen oso ondo jakin gabe.
|
|
2003
|
|
|
Bidaldi honetan, zer da Alemania, zer da Frantzia, zer da Europa?, galderekarmintzen dute Hugo. Esan beharra dago, Rhin hagitz frantses eta napoleondar
|
bat
ediren duela, bere tesi politiko funtsezkoaren arabera: liburu hori, azken finean, Ingalaterra eta Errusia potentzia berrien begiz begi, entente franko alemana osatzearen aldeko plaidoyer bat baita.
|
|
2007
|
|
|
Winckelmann-en Greziaren aurkikuntza testuinguru honetan behar da balioetsi: gizatasun original
|
bat
ediren da, bere baitako izpiritutik mundu oso bat sortzen ari. Birjaiokundean (Erasmo) edo klasizismo frantsesean ez bezala, orain ez da estudiatzen mundu grekoa probetxamendu artekogabe eskolastiko baterako asmoz geure estilo ariketetan edo gure drametan (ereduak berdintzeko), ezpada beren arroztasun ezusteko, imitaezinean dira ereduzkoak:
|
|
|
Literaturako historia
|
batean
edireten dut, hain zuzen, bigarren paradigma horren azalpen ez desegoki hau: –Las normas de conducta, las ideas estéticas, religiosas, morales, políticas, las forja el hombre lo mismo que las obras de arte; no por imitación de verdades, modelos o reglas anteriores, sino por un acto de creación.
|
|
|
du. «Je sens mon coeur et je connais les hommes», deklaratu du Rousseau k294 «Neure golko barnera itzultzen naiz eta mundu
|
bat
edireten dut», isuri du bere egunkarian Werther gazteak295 Maiatza da. Hölderlin, Schelling eta Hegel, hiru jeinu gazteak, ardo baten inguruan, mundu berri bat? «mitologia» berria?
|
|
|
Winckelmann-en Greziaren aurkikuntza testuinguru honetan behar da balioetsi: gizatasun original
|
bat
ediren da, bere baitako izpiritutik mundu oso bat sortzen ari. Birjaiotzan (Erasmo) edo klasizismo frantsesean ez bezala, orain ez da estudiatzen mundu grekoa probetxamendu artekogabe eskolastiko baterako asmoz gure estilo ariketetan edo gure drametan (ereduak berdintzeko), ezpada beren arroztasun harrigarrizko, imitaezinean dira ereduzkoak:
|
|
|
Hau perkusioen, gaitaren eta dantzaren arteko gurutzatze bat da, 40 bat musikari eta dantzarik apaindua, zuzendari nagusi bezala dutelarik Beñat Amorena, eta dantzarentzat Jose Casaubon. Euskal mitologia gaitzat hartuz, Euskal Herriko eta munduko musiken nahasketa aberats
|
bat
ediren dute, sormenari ateak irekiz.
|
|
2009
|
|
|
Ezkontzeko prest ledin emakumeren bat bilatzen jarraitu nintzen. Galanta gero, inguruan milaka emakume ezkontzeko amorratzen daudela jakin eta nik ezin
|
bat
ediren.
|
|
2010
|
|
|
Horrela zioen Jüngerrek 1932an, nazionalsozialismoa heltzear zela, baina, inurrien artean zebilen kakalardoaren begiek zekusaten legez, hainbat hamarkada geroago, gizarteak inurritegia izaten jarraituko du bere egunkarian eta bizitzan. Wilflingengo basoetatik paseatuz, 1984ko abuztuaren 13an, lurrezko muino
|
bat
ediren zuen bizkotxo borobilaren tankerakoa. Oinez ukitu bezain fite, kupula erori zen, ongi egositako bizkotxo baten azaleko geruza bezala, eta, errezela bildua izan balitz bezala, borborka agertu ziren inurri beltzak harat honat, gehienak inurri langileak, batzuk inurri hegaldunak.
|
|
|
De facto, Alemaniako armadak Stoltzenbergi galarazi zion Espainiara bidaiatzea, badaezpada. Gainera, gerra totalean italiarrek eta alemanek bertze bide
|
bat
ediren zuten: airebonbardaketa modernoena.
|
|
|
orain Munduari gainera Zapuztu aldaretikan Desgizona bera Gauza guzien daitezen Konpon fitenera Bainan berari etzaio Deus axola afera. izkutuegi darraien zientzia duzu kartofolia deritzana; badakizu jakin ere gauza aunitz aunitz gauza kausigabeak direla oraindino; gorderik haizeak zaintzen dituen kutxa urrunduetan; halarik ere eta argiro pentsatzeke hegoak eta zabaltzearekin
|
baterat
ediren ditazkezu hainbat eta hainbat sekret ixilpean utzirik izandu diraztenak; nere saihetserik eneuke sekula santa ere gauza horietaz ezertxorik komentaturen bainan eni dagokidan kutxa izan den aldetikan komenigarria hagitzen duzu nonbait oraingoan nik zuri kartofoliaz zerbeit argitzea; badakizu jakin ere mendeak pasa ahala zientzien kopuru zabaldugarria haunditzen dela aurkikuntza loriotsuagar...
|
|
|
Arren, Mahometek bere baitan egia
|
bat
ediren zuela erran zuen, bere leinuari ez ezik, mundu osoari ere aldarrikatu behar ziola egia hura, zeren zeruko loriatik jaitsia, Gibril arkaingeruak jakinarazia baitzion ez dela Jainko bat baizik eta Mahomet-ek berak izan behar zuela haren profeta; hazi ttipia palmondo edo tamarindo egiten zen bezala, denboraren buruan egia hura munduko lau xokoetaraino hedatuko zela.
|
|
|
Istambul-en barrena menturaturik —Jainkoak lagun dezala! —, espezie saltzaileen auzora iristen dakienak karea urdinxkaz pintaturiko arku
|
bat
edirenen du, beheiti doazen eskailera batzuen atari. Jaitsi eta, berde ilunez pintaturiko leiho oholekin den etxe bat ageriko zaio ezkerretara.
|
|
|
Han zeudenak anitz miratu ziren gertakariaz, ez zuen nehork endelegatzen nondik heldua zen Sultanen heriotza. Baina eunukoetarik batek Sultanen gatz zatitxoa zehazki aztertu zuen, eta, multzotik landara xut, beiraki puntatxo
|
bat
ediren zuen, zorrotz zorrotza.
|
|
|
Al Rhas entzat are sainduago, non, iduriz, Manuissar ek sura
|
bat
edirenik zuen" Khumm eko zingirako tradizio" koa* zena, eta Kalifa Utman ek, Al Quram liburutan biltzerako zenean, bazter emanik zuena.
|
|
2011
|
|
|
...gosi; A eta Z teklak soilik irakur zitezkeenidazmakina tinta zinta gabea; erretratu karratu bat babestekobehar lukeen marko obalatu bat; biolontxelo baten bi soka grabeenak; putarik putenak bakarrik jantzi zuenezkontza soineko zimurtua; daga okertu eta kamuts bat; hamabiak hiru segundo gutxi markatzen zituenkuku ordulari bat; aterki baten kirtena edobuzo baten arnasgailua. Sukaldean hartz disekatu
|
bat
ediren zuten, bigarren heriotza lazgarriaLITERATURA
|
|
|
Sukaldean hartz disekatu
|
bat
ediren zuten,
|
|
2012
|
|
|
Horik dira lürreko antzezkideak. Beste kente
|
bat
edireiten da, beste mündükoak direnak. Aïngürüak eta Satanak dira.
|
|
|
Arrats bateko azken orenetan, Carlos Adalbertoren konpainiak gailur
|
bat
ediren zuen, uretatik at eta idor, zuhaitz bakan batzuekin eta zaldientzako belar apurrarekin zegoena; bada, hartan kanpatu ziren lantzariak beren zaldiekin, hertsiki egin ere, irla bezalako hura doia baitzen soldadu zamariak edukitzeko. Gaua ilundu orduko, hain eltxo bortitzak hasi zitzaizkien ziztaka, non kanabera eta zurtoin txar batzuei alkohola aurtikiz su piztu baitzuten oboetan, soldaduak barnean sartu zirelarik aladuratik libratzeko esperantzarekin.
|
|
|
Bat batean, itzalpeetatik helduak, irriak entzun ziren, eztabaidak eta madarikazioak, zeren zaintza bateko soldadu gosetiek zaldi
|
bat
ediren berri baitzuten, algara handian kanpamendura zekartena:
|
|
|
Eta gertatu zen ezen, Sta Mariako elizako harlauzak berdintzeko lanetan ari ziren bi langilek Chicharo Nodarse k eta Tomas Rinconek— zolapean kripta
|
bat
ediren zutela, kapera batekin eta aldare azpiko zerraldo batekin ere bai.
|
|
2013
|
|
|
Jakin ere bazekien Hamzak ordurako, etxekoek erranda?, bera Afganistango mendietarantz abiatu zenetik, hiru bider egon zela Faysal bisitan aitona Ibrahimen etxean, ea, bisitarekin batera, Hamzaren arrastoren
|
bat
edireiten zuen, bide batez: alferrik?; Hamzak bazekien, halaber, Faysalek, denbora batean, mailen bat idazten ziola Raissari, ea Hamzaren albisterik ba ote zuten?
|
|
|
–Zergatik ez duk itxaroten, ea hiretako moduko lan
|
bat
edireiten dudan, gure proiektu nuklearrean??
|
|
|
hala, bere fortunatxoa egitera ere iritsi zen gizona? bera ere halakoa baitzen, gizon argia, altxatzen zuèn harri bakoitzaren azpian txanpon
|
bat
edireiten zuena. Bada, egun batean, etxetik alde egin eta hamar bat urtera, gurera etorri zen bisitan, Aid el Fitr eko ospakizunean, Ramadanaren hondarrean.
|
|
|
–Zergatik ez duk itxaroten, ea hiretako moduko lan
|
bat
edireiten dudan, gure proiektu nuklearrean...?
|
|
|
Jakin ere bazekien Hamzak ordurako –etxekoek erranda–, bera Afganistango mendietarantz abiatu zenetik, hiru bider egon zela Faysal bisitan aitona Ibrahimen etxean, ea, bisitarekin batera, Hamzaren arrastoren
|
bat
edireiten zuen, bide batez: alferrik...; Hamzak bazekien, halaber, Faysalek, denbora batean, mailen bat idazten ziola Raissari, ea Hamzaren albisterik ba ote zuten... harik eta, hondarrean, nekearen nekeaz edo utzikeriaz, idazteari utzi zion arte.
|
|
|
" Taxia bulego ibiltari bat da, negozioak eta egiteko toki aparta"; osabak, gainera, erraten zuena sinesten zuen, denborarekin denda bat bereganatu baitzuen, irratiak, grabagailuak eta telebistak salgai paratzen zituela: hala, bere fortunatxoa egitera ere iritsi zen gizona... bera ere halakoa baitzen, gizon argia, altxatzen zuèn harri bakoitzaren azpian txanpon
|
bat
edireiten zuena. Bada, egun batean, etxetik alde egin eta hamar bat urtera, gurera etorri zen bisitan, Aid el Fitr eko ospakizunean, Ramadanaren hondarrean.
|
|
2015
|
|
|
Giraldorena ez zen ageri, baina Pesqueroko arrantzaleek harrapatu marrazo baten sabelean koral beltzez eginiko iduneko
|
bat
ediren zuten, doi Giraldok janzten zuena bezalakoa.
|
|
|
—Halere, mendeku hartu duk! Erran zidatean irri franko egin zutela Jururun; Junior bere sarea alde batetik eta bestetik tenka eta bildu, finean harri handi pare
|
bat
edireteko, kar, kar!
|
|
2016
|
|
|
Heben berean baliatürik zen. Gaudeul jeneralak, 1984 ean, Maide koralean aitzinistoriako brunzezko bultzagailü
|
bat
ediren züan.
|
|
2017
|
|
|
Adibidez Kubarekin harremanak berriz lotu ditu, Frantses Aita Sainduaren laguntzarekin, 55 urtetako hausturari konponbide bat emanez. Halaber Iranekin aterabide
|
bat
ediren du, Frantziako eta Israeleko buruzagiek alderantziz gogortasunera bulkatzen zutelarik.
|
|
2018
|
|
|
Sinesten dizü eta berdenboran portale eder bat zabaltzen ziezü aitzinean. Han sar ondoan jauregi eder
|
batetan
edireiten dütüzü, eta barnago eta ederrago, bazterrak oro ekia bezain argi.
|
|
|
ürrezko pera bat. Ez erran seküla inori, eta goiz oroz ürre ate (meta)
|
bat
edirenen düzü horren kantian.
|
|
|
Arren, printze Yakuraren zaldizko aitzindari batzuk pattar batean goiti joan ziren etsai urrats bila. Amildegi baten ertzetik sigi sagaka zihoan bide baten bazterrean, jakinduri erromes haietatik
|
bat
ediren zuten, iduriz lo zegoena eta elur malutak estaltzen hasia. Zaldi gainetik soldaduetatik batek lantza puntarekin jo zuen buruan.
|
|
|
Godoen heltzeak horien gainbehera markatu zuen eta barbaroen gerlako legeak euskal herritarren federazioaren arbasoen haritzaren pean bozkaturik izan ziren, beren gogortasun basa osoan. Zuberotarren kodean kolpe eta zaurien sari zerrenda bitxi
|
bat
edireten da: honenbeste, azkon, aizkora, pika, lantza, ezpata edo labana kolpe batengatik!
|
|
2021
|
|
|
1507an honartüa erregearen etxeko ehün aitoren semeen saldoan, eta 1527an izentatüa Baionako gaztelü berriko kapitain eta Mauleko gaztelüzain eta Züberoa Herriko gobernari, ber denboran izan zen erregearen zamaltegi txipiko zamalzain, ihiztekako bürüorde eta Saint Germain en Laye herriko kapitain. 1533ko apirilaren hamalauean, Frantses lehenak 20.000 libera eman zeitzon bere zerbütxüen saritzat, ezkontide hon
|
baten
edireiten lagüntzeko. Horri zor deiogü orai Altzürüküko apezetxea den Ürrütia jauregiko parte zaharrenaren berritzea.
|
|
2022
|
|
|
Ikusgai izanen da abendu hondarrera arte. Lanketa horretan, erosotasunetik ilki duen «lengoaia» berri
|
bat
ediren du artistak, bolumenekin jostatuz, hori eta grisen arteko anbiguotasunean.
|
|
|
Ez dakigu mutikoa edo neska izango den, oraino ez baita ekografiarik egiten. Bata edo bestea izan, inoiz emana ez den izen berri
|
bat
ediren diogu: Eki, Zuberoko ekhia eta hainbeste goresten dugun egia uztartzen dituena.
|