|
2004
|
|
|
badago, inondik ere, halakoxe kausa efektu antzeko zerbait bi gertaera horien artean. Eskolaren kulturazko jardunak ez du ama hizkuntzaren erropen naturalik finkatzen ikaslearen garapen linguistikoan.644 Hizkuntzen arteko orekarik eza ere halakoxea baita ikaslearen
|
batez
besteko erabilera eremuetan. Familiaren kate-begiak huts egiten duenean, euskararen erabilerak krak egiten du eskolaren bidezko ikasketaren katean.
|
|
2010
|
|
|
Hala ere, jolaslekuko erabilerarekin duen lotura begien bistakoa da aztertutako datuetan: A ereduko ikasleen
|
batez
besteko erabilera, jolaslekuan, %0koa izan da. eredukoena %12koa izan da eta, azkenik, eredukoena %68koa.
|
|
2012
|
|
|
Ez dugu irakaskuntzan euskararen erabilerak duen tokiari buruzko datu zehatzik, baina pentsa daiteke goiko muga hori gainditu egingo lukeela euskararen erabilerak irakaskuntzan duen tokiak. Aitzitik,
|
batez
besteko erabileraren azpitik azaltzen zaigu etxeko erabilera (%13, 5eko erabilera aitortua). Orokorrean, badirudi euskara gehixeago erabiltzen dela jada eremu formaletan, informaletan baino.
|
|
2016
|
|
|
Tasak kalkulatzea. Erabilerari buruzko galderetan, galdetegian nerabeei eskaini zaizkien erantzun posibleak lau izan dira, eta horietako bakoitzari honako balio hau eman diogu
|
batez
besteko erabilera tasak kalkulatu ahal izateko:
|
|
|
Besteak beste, uste da lan merkatuaren barruan baino gehiago daudela, ez daudela eguneratuta eta ez direla ondo egokitzen lanpostura. Sare sozialak ez erabiltzeagatik lana aurkitzeko desabantailan Enplegua bilatzeko sare sozialen
|
batez
besteko erabilera orokorra %83koa da, desgaitasuna duten langabetuen %40aren eta 45 urtetik gorakoen %26ren aldean. Ehuneko horiek askoz txikiagoak dira, eta desabantailan daude lan merkatura sartzean.
|
|
2017
|
|
|
3 grafikoa. Hondarribiko euskaldunen banaketa euskararen erabilera mailaren arabera. hondarribiko 16 urte edo gehiago euskaldunen artean %43, 3 da egunean zehar euskaraz denboraren erdia edo gehiago egiten duena; eta gainerako %56, 7a, berriz, erdia baino gutxiago. ehunekoa
|
batez
besteko erabilera orokorraren ia parekoa da (erabilera orokorra, %45, 6). horrek esan nahi du banaketa orekatua dagoela erabiltzaileen artean, ez dagoela muturreko erabilera (oso altua edo oso baxua) duen talde esanguratsurik. taula eta grafiko hauetan xeheago ikus daiteke banaketa:
|
|
|
Hondarribiko euskaldunen banaketa, euskararen erabilera mailaren arabera, 4 taldetan banatuta. azken grafiko horretan ikus daiteke hondarribiko 16 urte edo gehiagoko euskaldunen gehiengoa erdiko balioetan dabilela, euskararen erabileramailari dagokionez: ..., oso gutxi dira euskararen erabilera oso altua (%75etik gorakoa) edo oso baxua (%25etik beherakoa) dutenak, nahiz eta azken hauek (euskara oso gutxi erabiltzen duten euskaldunak, alegia) euskararen erabilera oso altua dutenak baino askoz gehiago diren (%11, 1 eta %3, 5, hurrenez hurren); eta horrek azalduko luke, besteak beste, euskararen erabilera maila %50 edo altuagoa dutenen ehunekoa (%43, 3)
|
batez
besteko erabilera orokorra (%45, 6) baino zertxobait baxuagoa izatea.
|
|
|
12 taula: Euskararen
|
batez
besteko erabilera osoa, denbora esparruen arabera(%).
|
|
|
5 grafikoa. Euskararen
|
batez
besteko erabilera osoa, denbora esparruen arabera(%). grafikoan argi ikusten da denbora esparru batzuen artean alde nabarmenak eta esanguratsuak daudela: euskararen erabilerarik baxuena kultur kontsumoan (%32, 8) eta komunikabideetan (%37, 4) gertatzen da; altuena, berriz, haurren zaintzan nabarmen (%68, 1) eta, alde txikiagoagatik bada ere, trebakuntzan (%56). gainerako denbora esparruetan, aldeak ez dira oso esanguratsuak eta nahiko pareko daude, %47, 4tik %53, 7 bitarte, hain zuzen. halere, kontuan izan behar da denbora esparru guztietan ez duela lagin osoak (171 kasuk) parte hartzen eta, hortaz, esparru batzuetako datua kasu gutxitan oinarrituta dagoela.
|
|
|
ahozko zein idatzizko (adibidez, Whatsapp bidezko) solasaldia, ikus entzutea, irakurtzea, idaztea eta hitz egitea (solasalditik bereiziz, bat bateko elkarrekintzarik ez dagoenean: posta arrunta zein elektronikoa, artikuluak, txostenak, hitzaldiak...). hona horien
|
batez
besteko erabilera:
|
|
|
14 taula: Euskararen
|
batez
besteko erabilera, jardun mota nagusien arabera(%).
|
|
|
9 grafikoa: Euskararen
|
batez
besteko erabilera, jardun mota nagusien arabera(%).
|
|
|
15 taula: Euskararen
|
batez
besteko erabilera, ahozko eta idatzizko solasaldietan(%).
|
|
|
10 grafikoa. Euskararen
|
batez
besteko erabilera, ahozko eta idatzizko solasaldietan(%).
|
|
|
16 taula: Euskararen
|
batez
besteko erabilera, ikustean eta entzutean(%).
|
|
|
11 grafikoa: Euskararen
|
batez
besteko erabilera, ikustean eta entzutean(%).
|
|
|
17 taula. Euskararen
|
batez
besteko erabilera osoa, sexuaren arabera(%).
|
|
|
13 Grafikoa. Euskararen
|
batez
besteko erabilera osoa, sexuaren arabera(%). ia bost puntuko aldea dago emakumezkoen eta gizonezkoen euskararen erabileran: lehenbizikoen kasuan %47, 6, eta bigarrengoenean %42, 9 horrela, hizkuntzaren kale erabileraren neurketan azaldu ohi den joera berbera islatzen du hemengo emaitzak:
|
|
|
18 taula. Euskararen
|
batez
besteko erabilera osoa, adin taldeen arabera(%).
|
|
|
14 grafikoa. Euskararen
|
batez
besteko erabilera osoa, adin taldeen arabera(%). adin taldeen artean ere aldeak daude, batez ere 16 urte bitartekoen eta beste bien artean: 16 urte bitartekoen euskararen erabilera %40, 4koa da, 34 urte bitartekoena %48, 5ekoa eta, azkenik, 65 urte edo gehiagokoena %48, 1ekoa. kasu honetan, aldeak estatistikoki adierazgarriak dira %95eko konfiantza mailarekin; beraz, gazteen erabilera beste bi adin taldeena baino baxuagoa dela esan daiteke. hala ere, kontuan hartzekoa da, batez ere 65 urte edo gehiagokoen taldean, 18 kasu (n) baino ez direla eta, hortaz, adin talde horretako akatstartea bereziki handia dela.
|
|
|
19 taula. Euskararen
|
batez
besteko erabilera osos, lehen hizkuntzaren arabera(%).
|
|
|
15 grafikoa. Euskararen
|
batez
besteko erabilera osos, lehen hizkuntzaren arabera(%). lehen hizkuntzaren kasuan aurrekoetan baino argiago ikusten dira aldeak: 3 urte bete arte lehen hizkuntza euskara soilik izan dutenen euskararen erabilera %50, 5ekoa da; euskara eta erdara izan dutenena, berriz, %36, 8koa (ia 15 puntuko aldea); eta, azkenik, lehen hizkuntza erdara izan dutenena, %32, 9koa. kasu honetan ere aldeak estatistikoki adierazgarriak dira %95eko konfiantza mailarekin; hau da, lehen hizkuntzaren eta euskararen erabileraren artean harremana dago. hala eta guztiz ere, aurrekoetan esan bezala, kasu batzuetan lagin kopurua txikia da(" euskara eta erdara", n= 30;" erdara", n= 23) eta emaitzak zuhurtziaz hartu beharrekoak dira.
|
|
|
— bukatzeko, nahiz eta ikerketaren helburu eta hipotesiekin zuzenean lotuta ez egon, azken ondorio orokor bat ere atera daiteke. hain zuzen ere, hondarribiko 16 urte edo gehiagoko euskaldunen euskararen
|
batez
besteko erabilera orokorra %45, 6koa bada, eta horiek hondarribiko 16 urte edo gehiagoko biztanle guztien %56, 3 direla kontuan hartzen bada24, honakoa ondoriozta liteke (hurbilpen gisa baino ez bada ere): Hondarribian, 16 urte edo gehiagoko biztanle guztien artean euskararen erabilera aitortua, batez beste, %25, 7koa da.
|
|
2018
|
|
|
Bi hilabete geroago, esperientziak amaitu berritan (Erabilera 2), neurtutako batez besteko euskarazko erabilera hori %76, 1ekoa zen, hau da, 15,3 puntu altuagoa. Azkenik, esperientziak amaitu eta hiru hilabeteko" atseden" tartearen ondoren (Erabilera 3), neurtutako
|
batez
besteko erabilera %71, 4koa izan zen, aurreko erabileratik 4,7 puntu jaitsiz.
|
|
2019
|
|
|
Eta hala ere, kaleko neurketetan haur eta gazteek, helduek baino erabilera proportzio altuagoak dituzte ia beti. Alegia,
|
batez
besteko erabilera sozialera hurbiltzen dira, baina helduek baino euskara gehiago eginez.
|
|
|
Banaketa demografikoa aintzat hartuta, hiriburuan bizi da lurralde osoko biztanleen %75, garbi dago Gasteizek pisu handia duela Arabako emaitzetan. Gasteiztik kanpo, eskualde batzuetan, euskaraz gehiago egiten den arren,
|
batez
besteko erabilera ez da modu esanguratsuan aldatzen.
|
|
|
6); eta, era berean, Soziolinguistika Klusterrak egindako hizkuntzen erabileraren VII. Kaleneurketak (2017: 5) Euskal Herriko kaleetako euskararen
|
batez
besteko erabilera% 12, 6ankokatu zuen?. Alegia, balizko erabiltzaile potentzialak gero eta gehiago diren arren, egunerokoeuskal hiztunak eta, horrenbestez, euskaraz bizi diren herritarrak, ez dira erritmo berean haztenari.
|
|
|
4.4 Erabilera eremu bakoitzerako nerabeen
|
batez
besteko erabileraren kalkulua
|
|
|
Horrela, parte hartzaile bakoitzaren erantzuna ehunekotara ekarrita eta ehuneko horien guztien batezbestekoak kalkulatuta, erabilera eremu bakoitzean euskararen
|
batez
besteko erabilera kalkulatu dugu.
|
|
|
euskararen erabilera% 90etik gorakoa. Multzo honetan sartzen dira ikaskideen arteko harremanak (euskararen
|
batez
besteko erabilera: % 97,4), irakasleekikoak(% 92,2), lagunekikoak(% 92,2) eta eskolaz kanpoko ekintzetakoak(% 90,4). Euskararen nagusitasuna argia izanda ere, gaztelaniak ere toki nabarmena duen eremuak:
|
|
|
% 97,4), irakasleekikoak(% 92,2), lagunekikoak(% 92,2) eta eskolaz kanpoko ekintzetakoak(% 90,4). Euskararen nagusitasuna argia izanda ere, gaztelaniak ere toki nabarmena duen eremuak: medikuarenean (euskararen
|
batez
besteko erabilera: % 79,2), etxean(% 78,3) eta sare sozialetan(% 73,1). Euskararen nagusitasunik gabeko eremuak:
|
|
|
% 79,2), etxean(% 78,3) eta sare sozialetan(% 73,1). Euskararen nagusitasunik gabeko eremuak: liburu, aldizkari eta abarren irakurketa (euskararen
|
batez
besteko erabilera: % 40,3) eta telebista ikustea(% 27,0).
|
|
|
Nerabeek euskaraz egiten dutenean erabiltzen duten aldaerari dagokionez, Ondarroako hizkeraren erabileraren ehunekoa oso altua da aztertutako erabilera eremu guzti guztietan, 4 grafikoan ikus daitekeen bezala. Batuak toki gehixeago du irakasleekiko harremanean, (Ondarroako hizkeraren
|
batez
besteko erabilera% 84,9koa, batuarena% 15,1) eta medikuarekikoan (Ondarroako hizkeraren batez besteko erabilera% 79,5, batuarena% 20,5), baina eremu horietan ere tokiko euskara da askogatik nagusi.
|
|
|
Nerabeek euskaraz egiten dutenean erabiltzen duten aldaerari dagokionez, Ondarroako hizkeraren erabileraren ehunekoa oso altua da aztertutako erabilera eremu guzti guztietan, 4 grafikoan ikus daitekeen bezala. Batuak toki gehixeago du irakasleekiko harremanean, (Ondarroako hizkeraren batez besteko erabilera% 84,9koa, batuarena% 15,1) eta medikuarekikoan (Ondarroako hizkeraren
|
batez
besteko erabilera% 79,5, batuarena% 20,5), baina eremu horietan ere tokiko euskara da askogatik nagusi.
|
|
2020
|
|
|
Plastikoaren
|
batez
besteko erabilera denborak minutu gutxi batzuetatik ordu batzuetara bitartekoak dira; deskonposatzeko, berriz, ehunka urte behar dira.
|
|
2022
|
|
|
Jaitsiera orokortua da, gainera: herriz herriko erabilera orokorra eta heldu nagusien erabilera alderatuta, ia herri guztietan daude
|
batez
besteko erabileraren azpitik, bai arnasguneetan, bai gainerako udalerri euskaldunetan —horietan handiagoa da jaitsiera, eta heldu nagusien artean da gaztelania da hizkuntza nagusia— Gutxi asko, hori bat dator etxeko erabilerarekin, adin talde horretan behera egiten baitu euskararen erabilerak.
|
|
|
Hiztunek erosoen zaien hizkuntzan egingo lukete une oro, hizkuntza bata edo bestea hautatzeko inolako afektuzko arrazoirik edo politikorik ez balego bezala. Egoera horretan, Iurrebasok ondorioztatu du euskaldunen euskararen
|
batez
besteko erabilera %28, 9 litzatekeela. Datu hori, ordea, ez da inondik ere ezkontzen erabilera aitortuak ematen duenarekin, zeinaren arabera %52, 5 baita euskaraz egiten dutenen ehunekoa.
|
|
|
Gaitasuna neurtzeko moduan dago aldea, hein handi batean. Orain arte, nagusiki, euskaraz dakitenen kopurua
|
batez
besteko erabilerarekin alderatu izan da, baina, Iurrebasok dio konparazio hori ez dela baliagarria jakiteko bietatik zein dagoen indartsuago, gaitasuna edo erabilera: «Horrela neurtuta, erabilera sekula ez da izango gaitasuna baino handiagoa, zeren hizkuntza batean hitz egingo dute hizkuntza hori dakitenek soilik, eta hitz egingo dute, baldin eta euren mintzakideek ere baldin badakite.
|
|
|
Erabileraren egoera zehazteko, halaber, erabilera aitortua eta erabilera erosoa bereizi ditu. Azken Inkesta Soziolinguistikoan euskaldunen euskararen
|
batez
besteko erabilera zenbat zen jasotzen du lehenengo adierazleak, hiztunek eurek esandakoetan oinarrituta; erabilera erosoaren bidez, berriz, hizkuntzari balio instrumentala emanda soilik euskaraz zenbat egingo litzatekeen erakutsi du, modu orokorrean. Hiztunek erosoen zaien hizkuntzan egingo lukete une oro, hizkuntza bata edo bestea hautatzeko inolako afektuzko arrazoirik edo politikorik ez balego bezala.
|