|
2002
|
|
|
Espainiako
|
batez
besteko dietak proteina eta koipe gehiegi ditu, karbohidratoen kalterako.
|
|
|
Hala erakusten du «Ogiaren papera emakumearen dietan» izeneko ikerketak, Madrilgo Unibertsitate Konplutentseko Farmazia Fakultateak egina, elikagai horri buruzko ezjakintasun osoa dagoela ziurtatzen duena. Txosten horren arabera, Espainiako
|
batez
besteko dietak proteina eta gantz gehiegi ematen du, karbohidratoen kaltetan. Printzipioz, karbohidrato ugariko elikagaien (zerealak, barazkiak, barazkiak…) kontsumoa handitzea, printzipioz, baliagarria izan daiteke herritarren nutrizio eta osasun hobekuntzan.
|
|
2005
|
|
|
Onartutzat jotzen den irenstea 10 pg/ kg da. Eguneko
|
batez
besteko dieta batean, dioxina iturri nagusia esnea eta haren eratorriak izaten dira (egunean 32 eta 38 picog baliokide toxiko bitarte). Horien atzetik, haragia eta deribatuak (16 kp), olioak eta koipeak (11 kp) eta arraina (21 kp) daude.
|
|
|
Arrautzek dute dioxina gutxien (egunean 4 pg). Kontuan hartzen duguna PCBen batez besteko kontsumoa bada,
|
batez
besteko dieta batean guztira 315 pg TEQ hartzen dira eguneko. PCB multzo hori ia hiru aldiz handiagoa da 17 dioxinena eta dibenzofuranoena baino.
|
|
2006
|
|
|
AEBetan
|
batez
besteko dietaren (3.774 kaloria eguneko) eraginez tona eta erdi berotegi gas gehiago askatzen dira egunero dieta begetarianoa erabilita askatuko litzakeena baino.
|
|
2007
|
|
|
gantzen kontsumoa kaloria guztien %1 baino gehiagorik izan ez dadin aholkatzen du 2006 urteaz geroztik; bestela esateko, 2.000 2.500 kaloriako
|
batez
besteko dietan, egunean 2 2,5 gramo
|
|
|
Kirolariei eta hazten ari diren edo nutrizio egoera hobetzeko beharra duten pertsonei (desnutrizioa edo pisu txikia) gomendatutako edariak dira. MAPAn (Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Ministerioa) argitaratutako datuen arabera Espainiako
|
batez
besteko dieta oso energetikoa da, eta animalia jatorriko proteinatan aberatsa. Haien presentziak, jatorri hori nagusiki kontuan hartuta, gomendatutako batez besteko balioak bikoizten ditu.
|
|
2009
|
|
|
herrialde garatuenetako osasun agintariek gero eta parte hartze handiagoa dute herritarren elikadura osasungarriagoa lortzeko helburuarekin, eta gero eta konpromiso handiagoa dute zibilizazio gaixotasunen (obesitatea, diabetea, hipertentsioa, gaixotasun kardiobaskularrak…) aurkako borrokan. Bihotzaren Amerikako Elkarteak (AHA), munduko medikuntza elkarte handienetako batek, 2006 urtean jada gomendatu zuen (gaur egun OMEk gomendatzen du mundu osoan) egunero trans gantzak hartzea kaloria guztien %1 baino ez izatea, hau da,
|
batez
besteko dieta batean, 2.000 eta 2.500 kaloria bitartean, egunean 2 g trans gantz kontsumitzea. 2008ko azaroan, Europako Parlamentuak azterlan bat argitaratu zuen, trans gantzen egungo egoera mugatzeko eta kontsumitzaileen dietan gantz horien presentzia murrizteko neurriak hartzeko lurra prestatzeko.
|
|
|
Hala, legeztatutako maila maximoan proposatutako igoerak esposizio dietetiko osoa %2 baino gutxiago haztea espero da biztanle gehienentzat. Gainera, uste denez, aflatoxinaren gehienezko maila gainditzen duten fruitu lehorrak noizbehinka jaten badira, epe luzerako
|
batez
besteko dietan esposizio osoa handiagoa izango litzateke, baina, aldi berean, 4 mikrogramo/ kg tik 10 mikrogramo/ kg ra bitarteko fruitu lehor guztietan gehienezko maila igotzeak duen eragina txikiagoa litzateke. 2007an eskuragarri zegoen informazioaren arabera, EFSAren POLUZIOAREN panelean, FAOren eta OMEren datuak aztertu ondoren, ondorio hau atera da:
|
|
2010
|
|
|
2008an, Elikagaien Kontsumoaren Azterketa Nazionala hasi zen. Ikerketa horren bidez, zehatz mehatz jakin ahal izango da zer elikagai diren helduen
|
batez
besteko dieta eta zenbat kontsumitzen diren horietako bakoitza. Uda honetan sartu da azken fasean, lan honen ondorioak idatzi aurretik.
|
|
|
Dieta Osoa izeneko azterketak aukera emango du Espainiako biztanleen
|
batez
besteko dieta osatzen duten elikagaiak xehetasunez ezagutzeko.
|
|
2019
|
|
|
Kasu askotan, bitamina edo mineralen gehigarriekin elikadura txarra konpentsatu nahi da. Baina, Elikaduraren Liburu Zuria Espainian ‘gure herrialdeko
|
batez
besteko dieta oso osatua dela dio. Baina zink gutxi dago, urdaiazpiko onduarekin konpon daitekeen gabezia.
|
|
2021
|
|
|
Irudia: moshehar 3 Karbono gutxiko elikadura IPPC Arteztarauaren txostenaren arabera, “landarez egindako dietek %50eraino murriztu ditzakete emisioak, Mendebaldeko
|
batez
besteko dieta intentsiboarekin alderatuta”. Hala ere, “klima aldaketari aurrea hartzeko, elikagaiaren jatorriari ere erreparatu behar zaio.
|