|
2000
|
|
|
Eta bazetozen, bazetozen...! Eta, baldin zalantzaren bat geratzen bazitzaigun, berehala etorri zitzaigun morroi
|
bat
behetik:
|
|
2001
|
|
|
Etxeko telefonoa da eta emazteak kontsultaren helbidea eman dit: La Racachaca izan zen lekuan, bi koadra lakurantz eta koadra
|
bat
behera.
|
|
2004
|
|
|
Eta aitak hasperen egin zuen, berdin egin genuen amak eta biok, baina amona Sinforosak ez: automobiletik irten eta, amildegiaren parean jartzen zela,
|
batean
beheari eta bestean goiari begira, halaxe oihukatu baitzuen, eskua ukabil eginik:
|
|
|
Tabernan bi komun genituen:
|
bata
beheko solairuan, atean metalezko bi letra zituena –WC–, bezeroentzat; eta bestea goikoan, letra berezirik ez zuena, etxekoentzat. Ni, normalean, goikora joaten nintzen, baina egun hartan, nola beheko solairuko mahai batean baikeunden eta nola amona zain bainuen, behekora joan nintzen, azkarrago ibiltzeko.
|
|
2005
|
|
|
–Bigarren faktura auto
|
baten
behe aldeko konponketak dira. Furgoneta baten konponketak...
|
|
|
Atalgainean Allikatarron armarria ageri da: zezen bat goian, eta giltza eskerga
|
bat
behean. Eta data hau harrian zizelkaturik:
|
|
2006
|
|
|
Ameriketako Estatu Batuetan badira koniferoen familiako hainbat zuhaitz, altuera eta zuhaitz enbor harrigarriak dituztenak. Zuhaitz horien erraldoitasuna sumatzeko nahikoa da gogoratzea bazela horietako
|
bat
beheko partean tunel antzeko bat egina zuena, eta tunel horretatik pasatzen zela errepidea –bide batez gogoratu nahiko nuke norbaiten ideia miresgarri horrekin zuhaitza ihartu egin zela, baina tira, turismoa erakartzeko eta iragarkiak egiteko balio izan zuen, baita Alfred Hitchcocken film batean agertzeko ere, oker ez banago.
|
|
|
Jendea gainezka zen plazan; eraikuntza zahar
|
bat
behera joan zen eta han pilatutakoen artean hildako asko izan ziren. Hala ere, ikusleen arreta ez zegoen eraikuntzak erortzean atera zuen burrunbadan jarria.
|
|
|
Berehala ikusi genuen kea, malkar baten atzean. Zuria zen, lodia, nekez igotzen zena, zerutik indarren
|
batek
behean egoteko agindu balio bezala.
|
|
2008
|
|
|
Muturra gorritzearekin batera ahora eraman eta tira egin zion, hiruzpalau sugarño ateraraziz, gehiegi ez berotzeko kon tu handiarekin. Une
|
batez
behe lainoak hartu zuen mahai ingurua, eta Marieri joandako kea esku batekin haize eginez kentzen saiatu zen.
|
|
2009
|
|
|
Euri tantek kristaletako hautsa lohitu egin zuten. Lexington Avenue n gora poliziaren auto bat igaro zen ziztu osoan, argi urdinek etxe abandonatu
|
bateko
beheko leiho hautsiak argitzen zituztelarik. Segundo batzuetara anbulantzia bat pasa zen sirenaren garrasi gautiarrak auskalo nongo borrokaldi baten ondoko odolaren epela
|
|
|
–Ez zekinat... Aurrera, esango niken, eta pixka
|
bat
behera.
|
|
|
Egunetan hitz egin zuten hondartza moralizatu beharraz; bi soseko puritano batzuk eta dozena erdi bat atso txepel aritu dira hautsak harrotzen, hainbat egunkariren laguntzarekin, jakina, bainujantziek milimetro bat gora edo milimetro
|
bat
behera behar ote duten, halako eran, non, udalak, ikerketa txikienik ere egin gabe, proposamena egin, eta egin ez beste onartu duen, zentzugabekeria handiz.
|
|
|
ahoa ere ireki zuen une batez, egia zen Adak, eroetxean egin zuèn egonaldiaren ondotik, oreka gutxieneko bat berreskuratu zuela, baina egia zen, halaber, egonaldiak berak marka eta estigma ezinbesteko bat eragin ziola: xehetasun hura aipatuko ote zion, bada, anaiak arrebari, Ada are gehiago mintzeko??, baina aitak, orduan, mugimendu hautemangaitz bat egin zuen, burua zentimetro bat gora eta zentimetro
|
bat
behera eraman zuen bi aldiz?, inguruan bilduen begiradak erakarri zituena, sabai zurira begira zegoèn Reginarena izan ezik; jarraian, aitaren keinu nolabaitekoaren esanetara edo jarriz, Domingori begira jarri ziren guztiak. Reginak bere soari eusten zion, burua ere halaxe zuelako, beharbada, sabai zuria bezain zuri?, eta hark. Domingok, halaxe hitz egin zuen:
|
|
|
Teofilo Maria erantzutera zihoakion arrebari... ahoa ere ireki zuen une batez –egia zen Adak, eroetxean egin zuèn egonaldiaren ondotik, oreka gutxieneko bat berreskuratu zuela, baina egia zen, halaber, egonaldiak berak marka eta estigma ezinbesteko bat eragin ziola: xehetasun hura aipatuko ote zion, bada, anaiak arrebari, Ada are gehiago mintzeko? –, baina aitak, orduan, mugimendu hautemangaitz bat egin zuen –burua zentimetro bat gora eta zentimetro
|
bat
behera eraman zuen bi aldiz–, inguruan bilduen begiradak erakarri zituena, sabai zurira begira zegoèn Reginarena izan ezik; jarraian, aitaren keinu nolabaitekoaren esanetara edo jarriz, Domingori begira jarri ziren guztiak –Reginak bere soari eusten zion, burua ere halaxe zuelako, beharbada, sabai zuria bezain zuri–, eta hark –Domingok– halaxe hitz egin zuen:...
|
|
|
Egunetan hitz egin zuten hondartza moralizatu beharraz; bi soseko puritano batzuk eta dozena erdi bat atso txepel aritu dira hautsak harrotzen, hainbat egunkariren laguntzarekin, jakina, bainujantziek milimetro bat gora edo milimetro
|
bat
behera behar ote duten, halako eran, non, udalak, ikerketa txikienik ere egin gabe, proposamena egin... eta egin ez beste onartu duen, zentzugabekeria handiz. (...)
|
|
2011
|
|
|
Garbi nuen idazteko leku bat, lanerako ordutegi bat, dieta orekatu bat eta beste hainbat zertzelada txiki egokitu behar nituela. Proustek erakutsi zidan zein garrantzitsuak diren idazgela eta bertako argia (garai
|
batean
beheko sua ere bai). Berak, esate baterako, gauez eta gela itxi batean idatzi zituen, Haussmann kalean lehenik eta Hamelin kalean gero, bere obraren zati nagusiak farola baten argitan.
|
|
|
Orduan haiek jiratu eta hara so egin zuten. Gizon mozkote
|
batek
beheko ezpaina okertu, eta gizaseme garaiak kopeta zimurtu zuen.
|
|
2012
|
|
|
Leize zuloaren ahoa harkaitz handi
|
baten
beheko aldean zegoen, eta halabehar hutsez, hala esango nuke, gauza horiek Jainkoaren ardurari egozteko arrazoi ugari ikusi izan ez banitu?, hantxe ari nintzen ikatza egiteko zuhaitz adar sendo batzuk mozten. Baina, aurrera egin aurretik, adierazi nahi dut zein zen ikatza egiteko nuen arrazoia.
|
|
|
Pixka
|
bat
behera egin nuen ibar zoragarri horretan, ezkutuko atseginez aztertzen nuen bitartean, nire beste atsekabezko gogoetekin nahasita bazen ere; eta hura guztia nirea zela pentsatzen nuen, ni lurralde oso horretako behin betiko errege eta jaun nintzela, eta jabetasun eskubideak nituela, eta lurra besterentzeko aukera izango banu, Ingalaterrako edozein jauregitarren sendotasun berarekin sartuko nuela ... Kokondo, laranjondo, limoiondo eta angurri ugari ikusi nuen han, baina denak basokoak, eta orduan behintzat oso gutxik zuten fruitua.
|
|
|
Harria zerumugaren planoarekin paraleloan jartzen bada, irla geldi geldi geratzen da; zeren eta, horrela, bi muturrak lurretik distantzia berera daudenez, indar berberaz eragiten baitute,
|
batak
beherantz tira eginez, besteak gorantz bultza eginez; eta beraz, ezin da mugimendurik sortu.
|
|
|
bota nituen, erorketan minik ez nuela hartu adierazteko. Aurrera jarraituz neure ugazabaganantz (honelaxe deituko diot aurrerantzean), haren ondoan zegoen semerik gazteenak, hamar urte inguruko mutiko zital hark, zangoetatik heldu zidan eta, hain gora altxatu ninduenez airean, dardara bizian jarri nintzen; baina aitak kendu egin ninduen haren eskuetatik, aldi berean ezkerreko belarri ondoan eman zion zaplaztakoaz eraitsiko zukeen zaldun talde europar
|
bat
behera, eta mahaitik alde egiteko ere agindu zion. Baina mutikoak begitan hartuko ninduen beldurrez, eta gogoratuz gure artean ere haurrak berez zein bihurriak izan ohi diren txolarre, untxi, katakume eta txakurkumeekin, belauniko jarri eta, mutikoarengana keinu eginez, semeari barka ziezaion nahi nuela eman nion aditzera ugazabari, ahal bezain ongi.
|
|
|
Atean sare beltz batzuk zintzilik zeuzkan taberna
|
bateko
behe salan jartzen ziren. Esperlin prejituak, krema eta gereziak jaten zituzten.
|
|
2014
|
|
|
ez zuen berriz sentituko pisu luze eta atsegingarri hura bizkarrean, marroi ilun distiratsu kulunkatzen zela. Une
|
batez
behea jotzeko zorian egon zen, baina, orduan, begien aurrean zuen irudia mekanikoki argitu zitzaion; Marjorieren ahoa zen irribarre ironiko arin baterantz okertzen, zera esan nahian bezala:
|
|
2015
|
|
|
Eta zer dira bi mila urte?, galdetu zuen Ramsay jaunak ironiaz, hesiari begira. Mendi gailur
|
batetik
beheko mendeen mortu luzeei begiratuz gero, zer. Botarekin ostikoz jotako harriak ere gehiago iraungo du Shakespearek baino.
|
|
|
Sorazu baserrian bizi da bera. Beotetik bertan dago, aldapatxo
|
bat
behera eta gero gora eginez. Haren amona Felixiana eta Jexux ezagunak dira txikitatik.
|
|
|
–Bai?. Eraikinaren zati
|
batek
behea jo zuen hauts artean, eta besteak, zutik gelditu zenak, hiru solairutako gela hutsen attrezzo biluzia erakusten zuen argi halogenoen irrealtasun giroan. Non ziren gainerako bizilagunak?
|
|
2016
|
|
|
Bat
|
batean
beheko txirrinak jo zuen. Nire baitatik irten, eskuturreko erlojuari so egin, eta errealitatearen azalera bueltatu nintzen.
|
|
|
Gogoa daukat hitzordura aldez aurretik joan eta urrutian bere irudi urria espaloiz espaloi niregana nola datorren ikusteko, bere ilearen kolorea urrunean (eguzki txiki
|
bat
behe laino grisa zulatzen) eta soinekoaren orban bat besterik ez hasieran (hitzordu bakoitzeko jantzi ezberdin bat) eta bera dela adieraziko didan mugimendu bat gero (semaforo batean zain dagoela bere gorputza besarkatzeko modu hori, edo ibilian doala ispilurik gabe ezpainak azken aldiz margotzeko egiten duen saiakera, edo ordulariari begiratzeko keinu presatia, edo bere ibiltzeko era, besterik g... Dena asmatzen ari naiz.
|
|
|
Ordurako han ziren familiako beste guztiak: Ermanno irakasle jauna, Olga andrea, Regina andrea, eta Veneziako osabetako bat, tisiologoa hain zuzen; berau, Alberto sartzen ikustean, zutitu, gerturatu eta musu eman zion bi masailetan, eta gero, arretarik gabe hatz batez begi
|
bateko
beheko betazala jaisten zion bitartean, han zergatik zegoen kontatzen hasi zitzaion. Bilera batera joan behar izan zuen Boloniara, zioen?, eta gero, itzultzeko orduan, tren bat eta bestearen artean afaltzen gera zitekeela pentsatu zuen.
|
|
|
Lurretik hurbilen dagoen izarra, hain zuzen ere. 6.000 gradu zentigradora dago, gradu bat gora gradu
|
bat
behera, eta hauxe du bere izen siderala: Meguzki= 1,9891 x 10 ber hogeita hamarrera igoa kg.
|
|
|
Horretarako, ez da aski legealdi bat; ez da aski gobernua. Prozesu
|
bat
behetik ez da hain erraz egiten. Haustura batzuk gertatu behar dira.
|
|
|
2 Binaka, arrazoitu zenbateraino zatozten
|
bat
beheko adierazpenekin. Behar izanez gero, lehenik,
|
|
2017
|
|
|
Bi armiarmek bazterrak miatzen jarraitu dute,
|
bata
behetik eta bestea goialdetik. Halako batean Xeferinok igotzeko keinua egin dio lagunari.
|
|
|
Baina makurtuta eta ahul zegoen Beltzak barrutik indar printza bat atera zuen eta jab efektibo
|
baten ostean
behetik gora jo zuen, uppercut bortitz batez. Baba ring erdiraino bidali zuen eta hantxe erori zen, ipurdiz.
|
|
|
Txori batzuk ukuiluko atean jarrita zeuden eta begiratu egiten zioten. Haietako
|
bat
behera etorri eta behiekin jan zuen. Nik Roskusek nola jezten zuen ikusten nuen T.P. k Queenieri eta Princeri jaten ematen zien bitartean.
|
|
|
Rosek baietz esan zuen, abiatzeko ordua zuela, Myrari afariagatik eskerrak eman zizkion eta gabon esanez besarkatu eta musu eman zion. Ni haren aurretik behera abiatu nintzen, beste istilu bat hasi baino lehen eta bera handik minutu
|
batera
behera jaitsi eta gurdi gainera igo zen.
|
|
|
Zigarrorik ere ez zeukan gizon beltzaz oroitu zen beste behin ere Mikel Zulueta. Oraindik ere kalabozo ilun eta heze hartan dardaraz irudikatzen zuen, niki motx
|
bati
beherantz tiraka, sabela berotu nahian.
|
|
|
Serio zegoen, jauzi egin behar duen eskiatzailearen antzera kontzentratuta, behera begira. Heldu tentuz manilarrari, jarri aurreko gurpila aldaparen ertzean, eta ziu!, segundo eskas
|
batean
behean zegoen, bizikleta kontrolaturik, alegia deus ez.
|
|
2018
|
|
|
Armairutxoa ireki eta sendagaien apalera jo du. Lekuz mugituta topatu ditu, bere kaxetako
|
bat
beheko apalean baitzegoen. Behekoa Gaizkarentzat da, errazago iristeko.
|
|
|
...tu, gehiago bilatu zuen osotasun bat, koherentzia bat, oreka bat albuma osatzeko, argazki kopuru jakin bat, eta hainbeste urte joan diren honetan, liburu dendan dokumentala estreinatu zeneko festan Miren Joni oparia eman eta Jon losintxatua sentitzen lotsa deserosoa igaro zenez geroztik hiru urte (alajaina) pasa diren honetan, nola akordatuko ote da norbera zehatz mehatz, argazki bat gora, argazki
|
bat
behera, zeintzuk ipini zituen albumean azkenean.
|
|
|
Ez dekot alferrik hirurogeita hamar urte. Borobiltzearren, urte bat gora, urte
|
bat
behera... –eta barre egin zuen?.
|
|
2019
|
|
|
Horrela gertatzen zaizu azkenaldian, ez duzu gerriko baten beharrik, gerriko imajinario bat duzulako une oro jarrita. Batzuetan ez da beharrezkoa gerrikoa izatea, nahikoa da jakitea altxatzeko ahalegina eginez gero indar
|
batek
beherantz eramango zaituela berriz, gehiago ez saiatzeko. Imajinazioa indartsua da.
|
|
|
Hogei minutu inguru generamatzan ibiltzen. Muino batean behera gindoazen, troka
|
baten
beheko parterantz, erreka bat zegoen tokira, eta, bat batean, aitak esan zidan: –Coraline, ospa arineketan!
|
|
|
–Nik ere bai zu. Imanolen erantzuna?. Tira, desegin ditzagun maletak eta hartu dezagun ardotxo
|
bat
behean. Honek merezi du!
|
|
|
Tertuliakide sumindua platotik txilioka irteten ikusi duenean, oinaztu
|
batek
behetik gora zeharkatu izan balu bezala altxatu da bera ere, eta han joan da kortarantz, telebista piztuta eta ate guztiak zabalik utzita: hemen ez dago inoren zain egoterik!
|
|
|
Baserriek habe nagusi batzuk zituzten, eraikuntza guztia zeharkatzen zutenak, luzean eta zabalean. Habe horietako bat galdu edo moztuz gero, etxearen zati handi
|
bat
behera letorke. Habe nagusi haiekin etenik gabe gurutzatuz beste habe txikiago batzuk zeuden, ezker eskuin eta goitik behera zebiltzanak nagusien artean, batzuk eta besteak ukituz, handiekin jolasean bezala.
|
|
|
Goizak uztailaren edertasuna du, brisa arin eta leuna dabil, eta eskarmentuak engainatzen ez badu, gaur bero zakarra izango dugu. Otoitza bukaturik, almuedanoa jaisteko prestatzen da, eta bat
|
batean
behetik alarau bat eraikitzen da, hain ordenarik gabea eta harrigarria non itsuak uste baitu, lehenbizi, dorrea amiltzen ari dela, gero kristau madarikatuek harresien aurkako erasoa hasi dutela, eta azkenik antzematen du garrasiek bozkarioa adierazten dutela, halako dirdira bezalako bat hedatzen dute hiri gainean, orain esan dezake ezagutu duela argia zer den, baldin eta argiak ikusten duenaren b... Baina, zein da arrazoia.
|
|
|
Gero, aurreko atea ireki eta gidariaren tokian eseri zen. Motorrak martxan jartzean atera zuen zaratak estali egin zuen une
|
batez
beheko solairutik zetorren rocka.
|
|
2020
|
|
|
–Lasai, moldatuko naiz. Ordu bat gora, ordu
|
bat
behera...
|
|
|
Saia zaitez eskuineko oina eskuinerago eramaten, irtengune bat duzu hor. Gorputzari pixka
|
bat
behera egiten utzi diozu, laxatu besoak, nik eutsiko dizut.
|
|
2021
|
|
|
Urte bat gora urte
|
bat
behera, aipatzen ari naizen emakume biak 1930 aldera jaioak dira, eta biek ezagutu zuten Nikolasa Atxikallende; Sabinesie esaten zioten.
|
|
|
Anaren ezkerreko oina daukat nire ondoan, pittin
|
bat
beherantz etorri naizelako kaleko argiak irakurtzen lagun diezadan. Argi laranja da, baina nahikoa irakurtzeko.
|
|
|
Bat batean, tatuatzailea sartu da gelara. Aurpegira begiratu diot eta ohartu naiz begi
|
baten
beheko aldean bi malko beltz dituela margotuta. Tintaz beteta dago tipoa.
|
|
2022
|
|
|
Usainagatik asfaltatu berria dirudien errepide txiki
|
batek
beherantz egiten du, Gaztelugatxe datzan senadirantz. Uhartetxoa harkaitz hutsa da; han hemenka ageri dituen belar orbanek ere ez diote berezko gordintasuna estaltzen.
|
|
|
" Lanean hasi orduko California furgoneta bat erosten dute eta maratoiz maratoi ematen dituzte asteburuak. Ezkontzen direnean autokabanara ematen dute jauzia, baina ez da gauza bera, edozein korrikalarik badaki hori, badaki amore ematea dela, traizioa ez dugu esango, baina bizitzako helburuetan koska
|
bat
behera egitea bai", esan nuen.
|
|
2023
|
|
|
Zurezko mahaitxoak eta landa giroko apaingarri batzuk daude, gustu handiz konbinatuak. Albo
|
batean
beheko sua du, Bogotako dirudunen egongela gehienek bezala; baina hau oso handia da, eta ezagun du, kedarretan, sarri pizten dutela. Hormarik luzeena ia osorik hartzen du lorategia erakusten duen leihate batek; larru argiko bi sofa handi ere badituzte, eta hirugarren horman berpizkundeko eszena bat erakusten duen tapiz eder bat, dontzeila bi eta artzain bat ardi mozten ageri dituena.
|