|
2000
|
|
|
—Ba al dakizu ezen, zure aitzinetik, osaba ere salatu nahi izan nuela, nahiz eta ezin izan nuen, zeren eta bertze zin
|
batek
behartzen baininduen.... Baina damu naiz, jaun André, damu naiz... halako suertez, non zin baitegizut ezen Urbiainerat itzuli bezain fite barkamendua eskatuko diodala...
|
|
|
Hartara, kaskezurra urratzeko punttadan neukan, minarez minez, eta gorputza egun berriak dudarik gabe gordetzen zizkidan ustekabe desatseginei kontra egiteko ezgauza. Eginahalean, begi
|
bat
behartu nuen iratzargailuaren aldera; oraindik hogei minutu baino gehiago diana jo arte. Zirkinik ere egin gabe, joka utzi nuen telefonoa, deiegilea, nornahi zela, aspertzeko ustean.
|
|
2004
|
|
|
Azkenaldian, ordea, erabat baztertuta zeukan lankideen hurbilpen oro. Sukar batek hartua zegoen, jainko ezaguerazaleren
|
batek
behartua bezala.
|
|
2007
|
|
|
Hala ere, noizean behin ahalegina egiten genuen. Haurtzaro konpartitu
|
batek
behartzen zuen konpromisoa edo.
|
|
|
Gizonezkoa da. Irribarre egin diozu, pixka
|
bat
behartuta, eta Izaskunek dakarren kubatari heldu diozu. Klak klak klak izotzaren zarata imajinatu duzu, musikak ez baitizu ia ezer entzuten uzten.
|
|
2008
|
|
|
esan ere, esan zuen buruaz hiru aldiz ezetz, irudizko kontsul jaunari esaten ari ote zitzaion edo bere buruari??, era nabarmenean; gero, berriz, buruan zuèn galderak kezkatzen zuen, antza, eta odolean zuèn alkoholak berotzen?, burua altxatu, begiak itxi, masailetan haize hozkirriaren fereka ere nabaritu zuen une hartan, ausaz?, eta muin muinetik hartu zuen arnasa, harik eta berriro martxan jarri zen arte, begiak okertu eta ñarrotu gabe, aurrera begira beti, pausoa tinko bezain irmo? aurpegiera apur
|
bat
behartuta, hori bai, borondatezko ahaleginak maila bateko zein besteko bortxa baitu ondorio.
|
|
|
Nork esan du haur guztiek onak eta zintzoak izan behar dugula. Nork ez du ikaskideren
|
bat
behartu partxis fitxak irenstera, denak batera. Nork ez du besarkada bortxatu bat eman inoiz.
|
|
|
Halako zerbait behar zuen markes jaunak buruan, bere ibilera eten eta gelditu egin baitzen, halako batean: ...n; gero, berriz –buruan zuèn galderak kezkatzen zuen, antza, eta odolean zuèn alkoholak berotzen–, burua altxatu, begiak itxi –masailetan haize hozkirriaren fereka ere nabaritu zuen une hartan, ausaz–, eta muin muinetik hartu zuen arnasa, harik eta berriro martxan jarri zen arte, begiak okertu eta ñarrotu gabe, aurrera begira beti, pausoa tinko bezain irmo... aurpegiera apur
|
bat
behartuta, hori bai, borondatezko ahaleginak maila bateko zein besteko bortxa baitu ondorio.
|
|
2009
|
|
|
Alde egin zuen medikuak zalantza baten ostean, eta, segidan, Domingo kexatzen hasi zen, bere lozorrotik ateratzen ariko balitz bezala: haren kexuak, baina, isilak ziren, arnasaren erritmo hautsian eztarria apur
|
bat
behartzen ariko balitz bezala, harik eta, bat batean, begiak ireki zituen arte.
|
|
|
Adak, masaileko giharrak apur
|
bat
behartuta, irri sumagaitz bat egiten zuen, amets baten lainoan harrapaturik balego bezala, bere buruarekin hizketan: –Gezurra dirudi atzo non nengoen eta gaur non nagoen, sinesgaitza ere bada:
|
|
|
Henrike eta Condé, Frantziako odolezko printzeak baitziren, errege familiarekin eta hiriko magistratuekin batera eraman zituzten, balkoi nagusira. Miossens, Armagnac eta hirurok ondoko leiho
|
batera
behartu gintuzten. Nire lagunen isiltasuna ezin jasana zitzaidan, baina Nafarroako erregeren lehen kapareak eta ganberazain nagusiak protesta izpirik agertzen ez bazuten, zer egin zezakeen erresumako azken atari zakurrak?
|
|
|
–Utz nazazue hemen, ezin dut gehiago?. Baina SS
|
batek
behartu egin zituen haren kideak zelaira ateratzera, deirako, eta ia berehala hil zen. 1943ko otsailaren hasieran.
|
|
|
Adak, masaileko giharrak apur
|
bat
behartuta, irri sumagaitz bat egiten zuen, amets baten lainoan harrapaturik balego bezala, bere buruarekin hizketan: " Gezurra dirudi atzo non nengoen eta gaur non nagoen, sinesgaitza ere bada:
|
|
|
Alde egin zuen medikuak zalantza baten ostean, eta, segidan, Domingo kexatzen hasi zen, bere lozorrotik ateratzen ariko balitz bezala: haren kexuak, baina, isilak ziren, arnasaren erritmo hautsian eztarria apur
|
bat
behartzen ariko balitz bezala, harik eta, bat batean, begiak ireki zituen arte.
|
|
2010
|
|
|
Behin galdu nuen osasuna, bai, eta berriro ere galduko dut noizbait: guztiaz ere, Jainkoari eskerrak emateko moduan nago, alde horretatik; aita Barandiaran antropologoak kontatzen duenez, gaztetako ultzera
|
batek
behartu zuen bere burua zaintzera, horregatik omen doa urteetan aurrera eta aurrera?: bada, niri ere, halako zerbait gertatzen ote zaidan?; nork esango zuen, izan ere, nerabezaroan birika bat galdu nuenean, tuberkulosiak jota, aurten 76 urte bete ditut, kontuak ongi badaramatzat?, osasunez hain ongi sentituko nintzenik gaur egun?; Zapiain estimatuak esaten dit nire gorputzak gogor borrokatu behar izan zuela gaitzaren aurka, eta, borroka horien ondorioz, immunizatuta geratu nintzela:
|
|
|
Isilik eta geldo, etxekoandrea leihoari begirik kendu gabe eta Karmen bizi itxaropena ematen zion kristala garbi eta garden zaintzen. Baziren bost urte Mertxek ez zuela kanporako pausorik ematen eta Karmenek ere asko ez, derrigorrezko zereginen
|
batek
behartuta ez bazen. Ez zen atsegina galdetzen zuten bakanei zain jarraitzen zuela esan beharra, leihoan, zain.
|
|
|
Aita eta arreba bisitatzera ere joaten zen aldian behin, kontinente arteko bidaia luze horietako bakoitzaren ostean gutxienez, nahiz berak jakin ez zenbateraino ziren bisita haiek gogoz eginak eta zenbateraino nolabaiteko obligazioren
|
batek
behartuak.
|
|
|
Behin galdu nuen osasuna, bai, eta berriro ere galduko dut noizbait: guztiaz ere, Jainkoari eskerrak emateko moduan nago, alde horretatik; aita Barandiaran antropologoak kontatzen duenez, gaztetako ultzera
|
batek
behartu zuen bere burua zaintzera, horregatik omen doa urteetan aurrera eta aurrera...: bada, niri ere, halako zerbait gertatzen ote zaidan...; nork esango zuen, izan ere, nerabezaroan birika bat galdu nuenean, tuberkulosiak jota —aurten 76 urte bete ditut, kontuak ongi badaramatzat—, osasunez hain ongi sentituko nintzenik gaur egun?; Zapiain estimatuak esaten dit nire gorputzak gogor borrokatu behar izan zuela gaitzaren aurka, eta, borroka horien ondorioz, immunizatuta geratu nintzela:
|
|
2011
|
|
|
...a ez, ez dit behar besteko sosegurik sortu bidean egoteak, aztoramenduak ez zuen askatasun sentsazio tonto batekin zerikusirik, bai ordea zerbait egin behar dudala badakidan bakoitzean sartzen zaidan ezintasunarekin; zenbat denbora pasa ote dudan ipuinen hasierak pentsatuz, pentsatuz bakarrik, lehen liburua argitaratzen duzunetik bigarrena idatzi behar duzulako, eta behar badut, ezin dut, are beka
|
batek
behartzen banau ere, ezin dut era gehiegizkoan, burugogorkeria nerabez, neure buruari masaileko bat emateko gogoa izateraino, gogoa bakarrik.
|
|
2012
|
|
|
–Nik ez dut ulertzen, agintedunek oraindik ere hain industria errudunak ametitzea. Giltzaperatu egin lituzkete dohakabe hauek, eta lanen
|
batera
behartu. Horra nire ohorezko hitza, Aurrerakuntza dortoka pausoan doala!
|
|
2013
|
|
|
Erran nahi baita Abdel Rahîmek obligazioak bihotzaren lantuen gainetik jarri eta amore eman zuela, baita inguruabar berrietara egokitu ere, kalapita eta eskandalurik sortu gabe. Abdel Rahîmek, ordea, bere sufrimenduaren jakitun, ez zion bere seme Abdul Alimi halakorik opa nahi izan, halako moldez, non haren jarrerak ahalbideratu baitzuen, handik denbora batera, Abdul Alim eta Zahraren ezkontza, ez familien arteko konpromiso
|
batek
beharturik, maitasun sentimenduek hala bideratuta baizik.
|
|
|
Erran nahi baita Abdel Haqq, Paristik itzulita gero, hiru bider joan zela lagun sufien batzar haietara, Omarren bitartekotzaz baliaturik. Gero, ordea, joateari utzi behar izan zion, erantzukizun handiagoko konpromiso
|
batek
behartuta: Raissarekiko ezkontzak.
|
|
|
Gertakari hauek idazlearen geroko estiloan zuten eragina aztertzen ari nintzen, baina banekien Mareni gustatuko zitzaizkiola. Lepoa pitin
|
bat
behartu eta lautada etengabeak ikus zitezkeen dagoeneko leihatilatik. Aurki Veneziako padurak bistaratuko genituen, airetik nik miretsi dudan paisaiarik ederrenetakoa, Laguna Veneta alegia, itsasoa eta lehorra elkarrekin konponketa batera iritsi balira bezala osatutako amaraun etengabea.
|
|
|
Laino beltz horretan murgilduta egin genuen bidearen lehen tirada, ustez makina bat kilometrokoa, baina bolantearen aurreko neurgailuaren arabera ez hainbestekoa, harik eta maskuriaren estutasunak autopistako gasolindegi edo dena delako zerbitzugune klonatu horietariko
|
batera
behartu gintuen arte. Janariaren usainean, pausa.
|
|
|
Erran nahi baita Abdel Rahîmek obligazioak bihotzaren lantuen gainetik jarri eta amore eman zuela, baita inguruabar berrietara egokitu ere, kalapita eta eskandalurik sortu gabe. Abdel Rahîmek, ordea, bere sufrimenduaren jakitun, ez zion bere seme Abdul Alimi halakorik opa nahi izan, halako moldez, non haren jarrerak ahalbideratu baitzuen, handik denbora batera, Abdul Alim eta Zahraren ezkontza, ez familien arteko konpromiso
|
batek
beharturik, maitasun sentimenduek hala bideratuta baizik.
|
|
|
Erran nahi baita Abdel Haqq, Paristik itzulita gero, hiru bider joan zela lagun sufien batzar haietara, Omarren bitartekotzaz baliaturik. Gero, ordea, joateari utzi behar izan zion, erantzukizun handiagoko konpromiso
|
batek
behartuta: Raissarekiko ezkontzak.
|
|
2014
|
|
|
Dexterrek lehenengoz ikusi zuenean, neskatxa zutik zegoen caddy etxearen ondoan: aski urduri zirudien, eta, hori ezkutatzeko, haurtzaina solasaldi nabarmenki bortxatu
|
batera
behartzen zuen, neskatxaren imintzio asaldagarri eta hutsalek apaintzen zutena.
|
|
|
–Atzeko leiho
|
bat
behartu eta lokalean sartu nintzen. Entzun egin zidaten, nonbait, urdanga hark burdin barra batekin eraso baitzidan.
|
|
|
Eta Felisak hirurogei urte egin zituen, eskuin esku besoetako junturetako artrosi larri
|
batek
behartu zuen erretiroa hartzera?, Elisak hirurogeita hamar?
|
|
2015
|
|
|
Zoruari begiratu dio, eta dagoeneko hormarik horma zelda zeharkatzen duen pitzadura estuaren aurrean gelditu du ibili artega. Keinu apur
|
bat
behartua iruditu zaizu, dramatikoegia akaso. Egin duen barre histerikoak ere ez du askorik lagundu.
|
|
|
Hau da, nonahitik sartu daiteke bat barrura, baina sarrerako arkuaren bi hanka baldarrek uzten duten tarte estutik, mehatxuzkoa ematen duen esaldi horren azpitik egin dut nik, indar ikusezin
|
batek
behartu banindu bezala. Egin nezakeen arkuaren ezkerraldetik edo eskuinaldetik, baina erditik egin dut, harrian margoturiko hitzek erakarrita.
|
|
|
Astiro irakurtzeaz den bezainbatean, ni, eskuarki, arin arin irakurtzen saiatzen naiz; testu bat gustatuz gero, haren baitan sartu eta jan egiten ditut orriak: Bost idazle hau, esaterako, egun eta erdian irentsi nuen, bukatu arteko onik ez banu bezala; testuak asetzen ez banau, berriz, garai
|
batean
behartu egiten nuen neure burua aurrera egitera, baina gaur egun bertan behera utzi ohi dut, irakurketa plazererako delakoan, ez sufritzeko edo dominak erakusteko.
|
|
|
–Bada ez, nik ezker aldea sumatzen diat handituta. Giharren
|
bat
behartuko nian lanean?.
|
|
2016
|
|
|
–Halako kortesiarekin mintzatzen zara, esan nion?, nahikoa baita ingeles
|
bat
behartzeko urrezko luis bat edo bi zure dendan uztera.
|
|
|
Iluntze goibelak ekiditeko beste biderik ez genuen ezagutzen, ordea, eta taberna
|
batera
behartu nuen neure burua, Tzortxokek bolondres jarraitu zidalarik, esfortzuaren berri jakin gabe, eta uneak hala eskatzen zidalako, edo neure burua behartuta, edo garagardoak bultzatuta, elkarrizketa nahiko erraz suertatu zitzaidan neure hizkuntza berri horretan, hizkuntza berriek eskatzen dituzten isilune luzeekin, tragoxkekin betetzen nituenak.
|
|
|
Baina oso modu gizatiar eta emozionalean, engaiatu eta konprometituan, eta ez maila hotz, intelektualean. Francoren aurka altxatu ziren etakideak eta Espainiako trantsizio demokratiko delakoaren ondokoak ere, gaurko gudariak ziren, 1936ko gerra zibilean Eusko Jaurlaritzaren mendean borrokatu ziren atzoko gudarien lekukoa hartu zutenak, eta pixka
|
bat
behartuz gero, historian XIX. mendera eginda, Madrilgo gobernu liberalaren tropen aurka euskal foruen alde armak altxatu zituzten behialako karlisten oinordekoak, eta, etakide horiek, hots, gaurko gudari horiek izandako hutsegite eta hartutako erabaki desegokietatik harago, edo haiek gorabehera, moraltasun handiko abertzaleak, aberriagatik bizia emateko prest egon direnak, eta bat bizia ematerain...
|
|
|
Karmelok irribarretxo bat egiten du. Pixka
|
bat
behartua.
|
|
2017
|
|
|
Ez dut konprenitzen idatziarekiko distantzia ezarri behar hori, ez dut konprenitzen poesiazaleon irakurketa librea eragozteko seta hori. Ez dut konprenitzen" Azkenik, argitaratzaileen baldintzek horretara beharturik" esanez bere burua zuritu nahi izatea, krimen poetiko
|
batera
behartu balute bezala. " Hor uzten dizkizuet direlako bertso saritu hoiek, eta nekaturik noa lotara, gauerdia aspaldi iragana baita".
|
|
2018
|
|
|
Esklaboa, eskumiku sekular?
|
batera
behartzen zen,, aurrerantzean ez zezan berezko eskubiderik izan ezein ordena sozial legitimoren parte izateko?. Esklaboa, halaber,, desohoratu egiten zen zentzu orotan?, haren existentzia soziala eta balioa ugazabaren bidez islatzen baitzen osorik.
|
|
|
Hortxe dago topea, hots, gainazala. Alanbrea pixka
|
bat
behartu dut, eta ia zuzendurik etorri da, hauts parrastada txiki bat eraginez, eta apur bat gehiago handituz. Neurtu dugu eta 0,35 metroko luzera.
|
|
|
Lagunek jarri didaten objekzioa neure burutik ere pasatua da, noski: zirkunstantziek tunelaldi luze
|
batera
behartzen banaute, nola eutsi behar diot ito gabe, edo oxigenoaren urritze progresiboak burmuina lesionatu gabe. Eta batez ere, neure sabeleko izakitxoa mindu gabe?
|
|
|
beste batean. Eta akats txiki batzuk gorabehera, sintaxia apur
|
bat
behartua bazen ere, arabiera nahiko balekoan idatzi zituela esango nuke. Baina ezin du ikasten duen hizkuntza erabili irakaslea laidotzeko.
|
|
|
Badaki goizetan ikastaro batera joan beharra daukala. Epaile
|
batek
behartuta doa. Ez daki hori ote den hitzik egokiena; berak, Landerrek erabiltzen duena da.
|
|
|
Picassoren koadroan hirukia baldin bada konposizioaren ardatza, Zumetarenean zerumuga irregular bat da koadroa bitan zatitzen duena, goi eta behe. Goian zerua ilun dago, ia beltz, eta batez ere sua dago, hegazkinetatik jaurtitakoa, bonbak, leherketak, etxeak sutan, kolore biziko suak, ia su artifizialak akordarazten dizkigutenak ezkerrean, eta forma sinbolikoetara gehiago hurbiltzen direnak eskuin aldean, tximista mardul edo geziak diruditenak; pixka
|
bat
behartuta, frankisten sinboloa izandako uztarri eta gezi haietako geziak direla esan daiteke, Gernika behin eta berriz zulatzen. Picassoren koadroan eskuak zabalik zerura begira baldin badago figura bat, Zumetarenean ukabila itxita ageri da pertsona bat justu zerumugatik zerurantz egiten.
|
|
2019
|
|
|
jakina da Ptolomeoren sistema modu aski sotilean korapilatzeak bide eman zuela luzaro esateko zehatz deskribatzen zuela planeten posizioa; Edipori beste Edipo alderantzikatu bat gaineratuz gero, larrimin guztietan desira bat dagoela ikusaraziz gero, freudismoan integratuko ditugu hura gezurtatzen duten egitateak berak. Forma bat atzemateko, ezinbestekoa da hondo batetik abiatzea, eta forma hautemateko moduak silueta markatzen dio hondoari, irudi positiboan; hala, tematzen bagara historia singular bat ikuspegi psikoanalista batez deskribatzen, eskema freudiarra aurkituko dugu haren atzean; doktrina
|
batek
behartzen duenean bigarren mailako azalpenak ugaritzera mugarik gabe eta era arbitrarioan, eta, aztertu ondoren, kasu normalak adina anomalia aurkitzen direnean, orduan hobe da eskema zaharrak baztertzea. Gaur egun, psikoanalista guztiak ibiltzen dira beren gisa malgutzen kontzeptu freudiarrak; saiatzen dira haiek beste batzuekin uztartzen; esaterako, psikoanalista garaikide batek idatzi zuen:
|
|
|
bere burua salatu gabe[...] Thérèsek, beraz, jakin zuen gorputza amarru horietara makurtzen eta atsegin mingots bat dastatzen. Gizon
|
batek
beharturik sartuko zen sentsazio mundu ezezagun horretan, irudimena lagungarria zitzaion pentsatzeko berarentzat ere agian egon zitekeela zorion posible bat, baina zer zorion. Nola euripean ezkutaturiko paisaia baten aurrean imajinatzen baitugu zer itxura izango duen eguzkipean, bada, halaxe ezagutu zuen Thérèsek boluptuositatea.
|
|
|
sexu sena ezin arautuzkoa da: ...e gogobetetasunaren ukazioa, zioen Freudek; segurua da, ordea, ez duela biderik ematen soziala den horretan txertatzeko, zeren erotismoan istanta denboraren kontra matxinatzen baita, eta norbanakoa unibertsalaren kontra; bideratu eta ustiatu nahi izanez gero, erotismoa hiltzeko arriskua dago, espontaneotasun bizia ezin baita erabili materia bizigabea erabiltzen den gisan; ezin da behartu libertate
|
bat
behartzen den gisan. Emakumea zuzenean ezin behartu denez erditzera, egin daitekeen guztia zera da, irtenbide bakarra amatasuna duen egoeretan giltzapetzea emakumea:
|
|
|
Gozoa jarriko da gizona? , azken hitz hauek, mesfidantza darion irribarre sotil
|
bat
behartuz, ebakitzen ditu.
|
|
2020
|
|
|
Galdera horri erantzunez, lurraldea mosaiko baten gisan hartzeko beharra aipatu du Zabaletak, egokitzearen eta arintzearen arteko oreka bat bilatuta. " Europako zuzentarau
|
batek
behartzen gaitu errekaren ekosistema zaintzera eta, beraz, ura egon dadila bermatzera. Orduan, urari eusteko, lurraldeari bere zeregina eman behar diogu:
|
|
|
Carmenek bere burua atsegintzen ikasi zuen beste emakume batzuen beso eta hanken artean. Aurorak ez zion gizonezko bakar
|
bati
behartu zezan utzi. Consuelok osatu zuen beti nahi izan zuen familia.
|
|
|
Mesfidati, belarriak ere lanean jarri ditu edozein hots bereziren peskizan, alferrik baina, erabateko isiltasuna baita nagusi halako paraje bakartian. Begiak pixka
|
batean
beharturik, su itzali berria sumatu du etxolaren kanpoaldean, errautsetatik oraindik aireratzen den ke arrasto mehe batek salatuta. Horrek eta zaldia ez egoteak irribarrea desagerrarazi diote aurpegitik.
|
|
2022
|
|
|
–Eskerrik asko –ihardetsi dio Cesterok, irribarre
|
bat
behartuz. Ez du gogoko komisarioak erabili duen tonu adeitsuegia.
|