|
2004
|
|
|
Baina, gola deskribatu aitzin, esan dezadan, jokaldia bere osotasunean ulertzeko, Obelix ezizeneko mutila zuela Enekok markatzaile, gazte indartsu bat, Enekori burua ateratzen ziona; partidan ikusi zenaren arabera, bestalde, zalantzan jartzeko modukoa da mutil hura futbolari ala aizkolari izateko bidean ote duten txuri urdinek, edo bi ofizioen arteko sintesia lortzeko bidean, Errealaren eskola zaharreko defentsa sutsuak –Gorriti, Martinez eta enparauak– eredu. Halaxe ibili zitzaion, bada, Obelix Enekori, egurra handik eta egurra hemendik, harik eta aipatutako bigarren zatiko une gogoangarri hartan Enekok Obelix hanka zabalik ikusi eta tunela egin zion arte, defentsari gerrako aizkora ateratzeko astirik eman gabe; gero, atezainaren aurrean jartzen zela, keinua alde batera eginik, bestetik jaurti zuen baloia, garaipenaren gola sartuz, artista
|
batek
baino ezin sar lezakeen moduan.
|
|
2007
|
|
|
gaitzetsiz orain. Pasartea interesgarria da, bere aitzindariek kontzeptu horiekin gaizki espresatu dutena (Dilthey-k oso ongi horien eskasia ikusten du), zientifikoki hobeto nola atzeman, berak oraindik proiektu metodologiko
|
bat
baino ezin duela eskaini, ikusten baitugu975 Bere luze osoan aldatuko dut:
|
|
2009
|
|
|
halako zerbait sentitu behar baitzuten biek: esan nahi baita bi gorputzen artean halako tentsio bat sortu zela, baita halako erresistentzia bat ere, biek ala biek baitzuten garbi, halaber, anai arrebak zirela, eta joka zitzaketèn joko guztiek muga bat zutela, haragiaren atariko muga?, tximista
|
batek
baino ezin deusezta zezakeena: irrika ezkutuen tximista hura, argi sagar debekatua?, anai arrebak ezerk ez bezala argitu zitzakeena, baina baita haiek erre eta erraustu ere; horregatik, beharbada, mugako egoera hark sortzen ziòn kezka eta kezkak sortzen ziòn urduritasuna estaltzeko edo, zuhurtzia kontziente inkontziente batek bultzaturik, Domingok Ada askatu eta honela hitz egin zuen, barrua jaten ziòn bere kezka hura ahazteko beste bat kanporatzen zuela:
|
|
|
Adak, baina, indartsu besarkatu zuen Domingo, baita Domingok Ada ere, segundo batean, bitan, hirutan, lauretan... harik eta gorputz bakar bat zegoèn tokian –hala zirudien behinik behin, hain zen beroa haien arteko besarkada–, bi bereizi ziren arte; besarkada beroaren tarte hartan, Domingori Adari ilea musukatzeko eta laztantzeko gogoa etorri zitzaion, ausaz, eta Adari, besarkadari betiko eusteko gogoa, naufrago batek ohol salbatzaileari eusten dion legez... haien bizi konstanteei erreparatuz gero –bihotzaren erritmoa gero eta bizkorragoa eta arnasa gero eta estuagoa– halako zerbait sentitu behar baitzuten biek: esan nahi baita bi gorputzen artean halako tentsio bat sortu zela, baita halako erresistentzia bat ere –biek ala biek baitzuten garbi, halaber, anai arrebak zirela, eta joka zitzaketèn joko guztiek muga bat zutela, haragiaren atariko muga–, tximista
|
batek
baino ezin deusezta zezakeena: irrika ezkutuen tximista hura –argi sagar debekatua–, anai arrebak ezerk ez bezala argitu zitzakeena, baina baita haiek erre eta erraustu ere; horregatik, beharbada, mugako egoera hark sortzen ziòn kezka eta kezkak sortzen ziòn urduritasuna estaltzeko edo, zuhurtzia kontziente inkontziente batek bultzaturik, Domingok Ada askatu eta honela hitz egin zuen, barrua jaten ziòn bere kezka hura ahazteko beste bat kanporatzen zuela:
|
|
2014
|
|
|
beti egun berdinean jarraitzen zuela sinetsarazi behar zitzaion gorputzari. Eta hori, sartaldera bidaiatzen duten erreaktore bidaien kateatze betiereko
|
baten bitartez
baino ezin da lortu. Nire aberastasun guztia hegazkin txartelak erosten xahutu behar dudanez, aireportuetan eskale ibiltzera ausartzen naiz noizean behin, garagardoa lortzeko adibidez; biziki maite dut garagardoa.
|
|
|
–Bai, bat etorri da lankidea?. Animalia
|
bat
baino ezin zuan izan.
|
|
|
Zoritxarrez, lehenengo trumoien dunbotsek ekaitza hurbil zegoela adierazten zuten, eta izugarria izango zen, eguratsa karga karga egina zegoen eta. Eztanda bortitz
|
batek
baino ezin zuen askatu airean pilaturik zegoen tentsio elektriko itzel hura.
|
|
|
Andre zahar hark axolagabetasun estoikoz erantzuten zien eguneroko bizimoduaren nahigabe materialei. Gorputzeko mina arbuiatzen zuen, eta erdeinu horretarako indarra barneko min
|
batetik
baino ezin zuen atera Marfa zaharrak, berea bezalako min moral batetik baino ez. Horretan zegoen Nadia, eta ez zebilen oker.
|
|
2015
|
|
|
Autopistako zerbitzugunearen kafetegia atseden hartzeko gelditu diren turistaz lepo dago, eta eguzkiak bete betean jotzen duen txoko
|
bat
baino ezin izan dute aurkitu eserita gosaltzeko. Hamabiak laurden gutxi dira dagoeneko, ordea, eta lehendabizi mahaian beraien aurretik egon direnek erdi janda utzi dituzten tomate saltsaz zikindutako patata frijitu ontziak baztertu behar izan dituzte, nazkari eutsi ezinik.
|
|
|
Berak adierazi digunez, 149 elkarteak 1997an ekin zion gai lokalak jorratzen zituzten bideoak kaleratzeari. Bideoak hilean behin kaleratzea zen euren asmoa, baina, diru eta antolaketa arazoak zirela kausa, urte horretan bat eta hurrengo urtean beste
|
bat
baino ezin izan zituzten kaleratu.
|
|
2016
|
|
|
Zer dela-eta egiten da zatiketa hori? Deabrukeria
|
bati
baino ezin egotz diezaioket maula. Bukatzeko, adierazi Erdi Aroan katolizismoak makulu hitz bat edo asmatu zuela Deabrua uxatzeko:
|
|
2017
|
|
|
Alkatetza galdu ostean, Ainhoa Iturriren ondoan jarraitu zuen. Horrek, andrearen jenio bizia ezagututa, irakurketa
|
bat
baino ezin zuen izan: alkate andreak ez zituen Piperminen aholkuak jarraitu kanpainan zehar.
|
|
|
Bere liburuan, Phetersonek Freud aipatzen du: «Joera samurrak eta joera sentsualak izaki zibilizatu gutxi batzuengan baizik ez dute behar bezala bat egiten; emakumearenganako begirunearen ondorioz, gizonak ia beti mugatuak sentitzen dira beren sexu jardunean eta gutxietsitako sexu objektu
|
baten aurrean
baino ezin dute garatu beren sexu indar osoa; horren oinarrian gizonen sexu irriketako osagai gaiztoak ere badaude, gizonek beren buruari jarritako arauak dioelako ezin dituztela asebete begirunea zor dioten emakume batekin».
|
|
|
Oldarkor agertzea. Aitatasun urritu
|
batez
baino ezin gozatzea. Arrakasta soziala lortzea emakumerik hoberenak ordaindu ahal izateko.
|
|
2018
|
|
|
Aldi berean, ordea, emakume bat ama subrogatua izan liteke, soil soilik, emakumea delako. Halaber, gizonak subrogazio kontratuan ematen duen jabetza garrantzitsu hori gizon
|
batek
baino ezin du eman: gizon hori aita bihur dezakeen jabetza da.
|
|
|
Norbanakoa, halaber, figura unitario bat da: beste sexuko izaki bat norbanakoaren aldaera
|
bat
baino ezin da izan, ez izaki berezi bat; bestela, arriskuan leudeke hala norbanakoen batasuna nola haien nortasun maskulinoa. Hain zuzen, Rawlsek natur egoeraz emandako bertsioan agerian geratzen den bezala, norbanako bakar bat besterik ez dago, etengabe duplikatua.
|
|
|
Duela oso gutxi arte, ez da posible izan ezkontza kontratua egiteko garaian bertan ezer zehaztea kontratu horren bukaerari buruz. Ingalaterran, adibidez, 1700 urtera arte ez zen dibortziorik izan (a mensa et thoro dibortzio bat eskuratu zitekeen auzitegi eklesiastiko batek onartuz gero, baina gero ez zegoen aukerarik berriz ezkontzeko), eta, 1857ra arte, parlamentuko lege pribatu
|
baten bitartez
baino ezin zen eskuratu dibortzioa. Emazteentzat eta senarrentzat eta klase sozial guztietako kideentzat ezinezkoa izan zen dibortzioa erraz samar lortzea 1969ra arte, hots, ezkontzaren haustura konponezina bihurtu zen arte dibortzioaren oinarri.
|
|
|
Arrazoibide ezagun horiek denak onartezin bihurtu dira, hain zuzen, askatasun indibidualaren eta berdintasunaren doktrinak ezartzen zuelako arrazoi bakar batek justifikatzen zuela mendekotasuna: berez askea eta besteen berdina den norbanako batek nahitaez onartu behar du beste batek berari agintzea, hau da, ugazabatza zibila eta mendekotasun zibila borondatez sortu behar dira, eta halako harremanak era
|
batean
baino ezin dira sortu: modu askean ados jarriz.
|
|
|
Bai Sartrek eta bai Beauvoirrek askotan irudikatzen dute «gorputza» faktualtasun mutu bat balitz bezala, esanahiren baten zain dagoena. Kontzientzia transzendente
|
batek
baino ezin dio eman esanahia, eta kontzientzia hori, Descartesen ildotik, guztiz immateriala da. Baina nondik dator bitasun hori?
|
|
2019
|
|
|
Orain ere, erotismo eztanda da herri festen ezaugarria; emakumea ez da gozamenerako objektu hutsa, baizik bitarteko bat, gizabanakoak bere burua gainditu nahi badu behar duen hybrisa lortzeko. . Barne barnean izaki batek duen galera hori, tragikotasun hori,, mirari itsugarria?, ohe
|
batean
baino ezin da aurkitu?, idatzi du G. Bataillek.
|
|
|
Hala ere, emakume ezkongabeak ahalmen zibil guztiak zituen; ezkontzak, berriz, mundiumari eusten zion. Emazteak obedientzia zor zion senarrari; adulterioa izanez gero, gizonak lor zezakeen emaztea preso egotera kondenatzea eta dibortzioa eskuratzea; legearen arabera, barkakizun zen emaztea hiltzea adulterio delitu gorian harrapatuz gero; aldiz, senarrari isun
|
bat
baino ezin zitzaion ezarri ohaidea ezkon etxera eramanez gero, eta halakoetan bakarrik lor zezakeen emakumeak dibortzioa. Gizonak erabakitzen zuen ezkon etxea zein izango zen; eskubide gehiago zituen seme alaben gainean amak baino; eta, bazter utzirik emazteak enpresa komertzial bat gidatzen zuenekoa, senarrak baimena eman behar zion zernahi obligazio hartzeko.
|
|
|
autoritateak jadanik ez du balio; emakumeak epaitu eta kritikatu beharra dauka, ezin da izan oihartzun otzan soil bat. Gainera, emakumea doilortzea da hari inposatzea bere kabuz libreki bere egiten ez dituen printzipioak, balioak; emaztea bat etor daiteke senarraren pentsaerarekin, baina bere juzgu autonomo
|
batez
baino ezin du halakorik egin; arrotza zaiona ez du zertan onartu edo arbuiatu; bere existitzeko arrazoiak ezin dizkio besteri maileguz hartu.
|
|
|
Bere egoera buru argiz eta zinezkotasunez bizi nahi duen emakumeak, askotan, harrotasun estoiko bat du irtenbide bakarra. Guztiaren eta guztien mende dagoenez, askatasun osoki barneko
|
bat
baino ezin du izan, hau da, askatasun abstraktu bat; printzipio eta balio onetsiei uko egin, juzgatu, galdetu egiten du, eta halaxe ihes egiten dio ezkon esklabotzari; haren erreserba harroa,, paira ezan eta ez ezan egin, formulari dion atxikimendua, ordea, ez dira jarrera negatibo bat baino.
|
|
|
azkenean, berak bihurtzen du maitalea harrapakin. Gorputz
|
batek
baino ezin du ukitu beste gorputz bat; gizonak, hainbeste desiratzen duen haragi hori menderatzeko, haragi bihurtu beharra dauka; Eva Adami emana zaio, hark emakumearengan mamitu dezan bere transzendentzia, baina Evak immanentziaren gauera eramaten du; amak semearentzat moldatzen duen ganga beltzean, semeak ihes egin nahi dion ganga horretan, emakume maitaleak buztin ilunez inguratzen du plazerar... Gizonak norbaiten jabe izan nahi zuen, baina horra hor bera norbaiten jabetza bihurturik.
|
|
|
Txaluparia hurbiltzen ari zen. Begiak txitxildu zituen ikusmena behartzeko, baina argitasun berde
|
bat
baino ezin izan zuen ikusi: bokalearen ertzean, beheko kai muturreko faroa zegoen lekuan, Iñakik pilotatzen zuen dornan ontziratu zen dike hartan, lainoa berdez tindatzen zuen argi herabea.
|
|
2021
|
|
|
–Zuk beste bizi izan duen
|
batek
baino ezin atera plazer osoa han gordetzen ditudanei.
|
|
|
Bizidun
|
bati
baino ezin diezaioket
|
|
|
–Ez dago zereginik –esan zuen Blumenfeldek– Beti errefusatu du adiskidetzeko edozein ahalegin –begiak gogortu egin zitzaizkion– Eta beste alde batetik, jendea Schuschniggengatik hiltzeko prest egongo dela uste duzue? Oroipen gehiegi dauka jendeak –berriz ere begiratu zidan–, Frantzia eta Ingalaterraren aldetik jarrera kementsu
|
batek
baino ezin gaitu salbatu.
|
|
2022
|
|
|
Damurik, ez ziola astirik eman bere kalkuluaren zehaztasuna egiaztatzeko. Ondorioz, eklipse moduko hori organismoaren matxura ziztrin
|
bat
baino ezin zitekeela izan iruditu zitzaion. Pozarren utzi zion senaren iragarpen horrek.
|
|
|
Bere burua zigortzeari utzi behar dio. Eszenaratze zainduak gehigarri
|
bat
baino ezin dira izan, eta ez egiten dituen lanen benetako xedea.
|
|
2023
|
|
|
Baina etxean hartzen diodanean, haiekin oheratzen esan nahi dut. Eta oraingoan lehen baino bezero gehiago zerrendan, izan ere gauez hartzen zituen, eta gaueko pertsona
|
bat
baino ezin zuen artatu. Integritate moralaren eta pertsonalaren aurkako delituak leporatu zizkioten orain, baita osasun publikoaren kontrakoak ere; aldiz, bertan behera utzi zituzten jazarpen sexualari buruzkoak, ez baitzen sekula halakorik frogatu.
|