|
2013
|
|
|
Herri koxkor bateko baserritar hori limurtuko du Araibar zaldunak eta haurdun suertatuko da. Orduan, haurra sabelean daraman horrek irtenbide
|
bat
baino ez du ikusiko: Araibar zaldunarekin ezkondu.
|
|
|
Euskal eleberrigilearentzat, daukan nortasunari eusten dion izakia da gizakia, nahiz eta alda dezakeen. Aldatu, ordea, era bakar
|
batean
baino ez du aldatzen: bat batean, gertaera zehatzaren kausaz.
|
|
|
Dohain ezarri dut, hain zuzen azpimarratzeko ez dela proiektu amaitua: abiapuntu
|
bat
baino ez da, aurrez azaldu ditudan arazo guztiak birpentsatzeko eta euskal literaturan aztertzeko. Web orriak aukera ematen du irakurleek beren iritziak bertan utz ditzaten, liburuaren orrialde bakoitzean.
|
|
|
Burdin aro mitologikoan bertuteak galdu eta bizioak nagusitu zirela gogoan hartuta, aro moderno goiztiarreko idazleak laster hasi ziren burdina() eta okerra (yerro) parekatzen paronomasia edo dilogietan oinarrituriko hitz jokoen bitartez (Armas, 1986, 63). Burdingintzak bertan zuen garrantziaz jabetuta eta eskolatu gabeko euskaldunek gaztelaniaz egiten zituzten okerrekin oharturik, pausu txiki
|
bat
baino ez zegoen hierro yerrobikotea Euskal Herriarekin lotzera heltzeko. Monarkia hispanikoaren diskurtso inperialaren arabera burdin aroan bizi zen Euskal Herria, bertako burdinak eta aldi berean okerrek (batez ere hizkuntzazkoek, haiek bezalako barbaroengandik espero zitekeenez) erakutsiko luketenez, kronotopo borobila osatuta:
|
|
|
Historia hori positiboki ematea bezain ezkorki ukatzea oso da erraz: ez dago euskal literaturarik, orainalditik bateratutako saio filologiko
|
bat
baino ez da, historian jarraitasunik izan ez duena, eta abar. Jon Casenavek azaldu ditu eredu positiboaren mugak bere Euskal literaturaren historiaren historia n.
|
|
|
Berez, mendeka edo hamarkadaka edo urteka... literaturaren historia bat egituratzeak periodizatzeari uko egitea dakar, nahiz eta abantailarik izan dezakeen literaturaz kanpoko irizpide bat hautatzeak. Bistakoa da, mendeka, hamarkadaka edo urteka taxututako literaturaren historia batean, komenigarri den etiketa
|
bat
baino ez dela aldia, literaturaren historia ataletan banatzeko premiak sorrarazitako etiketa, hain zuzen ere. Materiala ordenatzeko modu bat da, zalantzarik gabe, baina, hortik zatiketa modu horrek propioki historia literarioa denarekin zerikusia duela uste izatera alde handia dago.
|
|
|
Honela bada, mende luzetan, XVII. mendetik XX. mendera arte bertso soltearen esklusibotasuna salbuespenen
|
batek
baino ez du hausten mundu profanoan. Bertso solteak ontzean, oraintxe heltzen zioten nola alegiari, hala erlijioari, nola satirari, hala gabon kantari... eta, jakina, bere identitatea galduz zihoan giza komunitate bateko partaide ere sentitzen ziren eta galerak agerian utziz identitatea finkatu eta aldarrikatzeari nahiz, ni?
|
|
|
Euskal literaturaren historia aldietan banatzeko aukera bat irizpide kronologikoa jarraitzea da, baina, onartuz mendea bezalako zenbaki kontzeptu bat etiketa
|
bat
baino ez dela. Gertaera soziopolitikoak euskarri eraikitzea baztergarri litzateke, euskal komunitate osoarentzat baliagarriak liratekeen mugarriak ezartzeko gaitasunik ez izateagatik.
|
|
|
Eusebio M. Azkuek bere eskuizkribuak etengabe orrazten, aldatzen eta euskaltzaleen artean zabaltzen jardun zuen. Eskuizkribuok eskualdi ezberdinetakoak dira, eta haietako bakar batean ez dira batzen haren olerki guztiak; eskuizkribu bilduma
|
bat
baino ez zuen argitaratu semeak (Parnasorako Bidea, 1896). Eusebio M. Azkueren olerkien eskuizkribuak eta orain arte ezagutzen ditugun iturriak eta aldaerak bildu dituzte A. Astigarraga eta J. Bijuescak beren argitalpen lan zehatz txalogarrian (Eusebio Maria Azkue-koa. Euskarazko vertsoak, 1990).
|
|
2014
|
|
|
Joskerari dagokionez, erran nahi baita esapidearen berezitasun sintaktiko
|
bat
baino ez dut azpimarratuko. Izan ere, nahiz erran nahi baita nahikoa lexikalizatuta dagoen, enuntziatuak lotzen dituenean (birformulazio erabatekoetan, alegia), ia beti eskatzen du (e) la menderagailua atal birformulatzailean:
|
|
|
Izan ere, gure corpusean ez dago modu automatikoan jakiterik alegia guztien artetik zein diren birformulatzaile eta zein izen; eta orobat gertatzen da hots hitzarekin. Gure datuak hurbilpen
|
bat
baino ez dira: ondoren eten bat (koma, bi puntu, puntu eta koma?) duten alegia eta hots guztiak hartu ditugu birformulatzailetzat.
|
|
2015
|
|
|
Idazle/ itzultzailearen zeregina ez da amaitzen etxeko epelean egiten duen lanarekin. Bertsio hori zirriborro
|
bat
baino ez da.
|
|
|
Jakinarazi denez, alderdi ahulen baten jabe dira Etxeitak moldatzen dituen hiru artzain gizonezkoak: Sabas otseina da; Tomas, oinordekotza indarrean daukan gizarte batean ezkonsari apur
|
bat
baino ez daukana; Agatonek korkoxa du. Gizonezkoaren alderdi ahul horrek ez zuen inolako bazterketarik eragin ez Jule, ez Amele, ez Genarerengan; izan ere, Genareri, ez eutsan ardura Agatonen tontorra gora bera?
|
|
|
Oinarri
|
bat
baino ez dute ikaskizunek: ereduzko portaera saritu eta arbuiatzen dena zigortu, salbuespen bakarrarekin; izan ere, gurasoen hutsegitea seme alaben ezkontza baimenetan, salaketa soilera mugatzen da.
|
|
|
Ohikoa izan da hizkuntzalariek egin dituzten ikerlanen lehentasunak euskararen barne azterketara bideratzea, arreta handiegirik jarri gabe hizkuntzaren historia sozialaren egoerari denboran zehar; guztiz zehatza ez bada ere, esan genezake, gai konkretu
|
batek
baino ez zuela beraien artean nolabaiteko interesa piztu: zergatik erori zen euskararen ezaguera eta erabilera XIX. mendearen bigarren erdialdean, ordura arte mendeetan zehar higadura gutxiko egonkortasuna erakutsi bazuen. Historialariek bestalde, ez diote apenas arretarik jarri hizkuntzaren, kanpo historiari?, hau da, bere erabileraren historiari, izan ere, orokorrean oso azaletik jorratu dituzte historia kulturalaren gaiak eta alderantziz, izugarrizko ahalegina egin dute beste batzuk aztertzerakoan:
|
|
2018
|
|
|
Lehenengoan," Zentsuraren esparrua eta funtzioa" deiturikoan, historikoki zentsura arautu duten legeen aipamena egiten da. Azpimarratua da, zentsuraren arau juridiko politikoek adierazpen bitarteko guztiak hartzen badituzte ere bere gain, lege hauek nagusiki prentsari zuzenduak zirela eta bigarren maila
|
batean
baino ez liburuei. Hots, liburuei ez bezalako eragiteko gaitasuna zitzaiela aitortua komunikabideei kultura bitartekari gisa.
|
|
|
Bestetik, Frankismoaren ikuspuntutik, 70eko hamarkadan separatismoaren arazoa 1950 urtean baino larriagoa da. ETA 1958an sortu zen, eta Antonio Albizuk Euskaldunaki buruzko txostena idazten duenean, urte pare
|
bat
baino ez dira igaro Burgosko Prozesutik. Ramon Saizarbitoriaren testigantzaren arabera (Ibargutxi, 2018), garai hartan11 zentsurari gehiago axola zitzaion, euskal liburuei zegokienez behinik behin, arazo nazionala beste auzi batzuk baino.
|
|
2019
|
|
|
Eta diogun bidenabar: laur zenbakia kasu bakar
|
batean
baino ez dela ageri bost edizioetan, laurgarren formapean (X: 90).
|
|
|
43 X k aldaketa txikiren
|
bat
baino ez du egiten: Hosti, zu, bezala...
|
|
|
44 Egokitzapen txikiren
|
bat
baino ez du egiten X k; interesgarriena: Passio santa (X:
|
|
2020
|
|
|
Normalizazioaren ideia falazia da beraz, potentzia handien" normalitatearekin" bat egiten ez duen sistema literario batean. Horren ildora, hirien irudikapenek gurean sortutako" gabezia" eta" atzerapena" konparazio horren beste adibide
|
bat
baino ez dira. Euskal literatura ezin bada normala izan, urbanotasunaren esperientziak eta hiriaren irudikapenek ere ez dute Mendebaldeko ereduarekin bat egingo.
|
|
|
Lehen Urratsak bildumako lehen liburukiek, orain dela hogeita hamar urte baino gehiago idatziek, ez zuten aukerarik izan ez hizkuntzalaritza teorikoaren eta ez euskal hizkuntzalaritzaren ekarpen nagusiak jasotzeko. Bide horretatik nabarmendu nahi ditut hainbat gai, jakinik azken urteotan osatu dugun gramatikaren erakusgarri
|
bat
baino ez direla.
|
|
2022
|
|
|
Laburbilduz, lehenengoan, elizkizunetan ezartzen du musika, frantziskotarrak Leaburun misio lanetan zebiltzanean, eta bigarrenean
|
bat
baino ez. Korapiloa erlijioa kokagune zuena hauteskundeengatik ordeztean, profanoak nagusitzen dira eta, batez ere, italierazkoak.
|
|
|
La lucha electoral" (154)," lenengo, Laraudo, euskeraz; gero, erderaz, Floren" (220). Karlistek, ostera, mitin
|
bat
baino ez, Mungian egiten dutena, eta euskaraz soilik. Mitin horrek zenbait berezitasun ditu, kontakizunean osorik jasotakoa ez ezik, alde bateko eta besteko gudalburuak aurrez aurre jartzen dituena da, karlistenenak euskaraz bakarrik eta liberalenenak bi eleetan, mitinlariak gaztelaniaz eta itzultzaileak hark adierazitakoa euskaratuz.
|
|
2023
|
|
|
Propaganda politikoko testu luzeagoen ondoan, albiste laburrak ere argitaratu zituen, bereziki lehen zenbakian, baina ez kronikatzat jo daitekeen piezarik. Xahoren argitalpen nagusiak, Ariel-ek, bizialdia luzeagoa izan zuen(), eta frantsesez plazaratu ohi zuen, baina azken zenbakia, hain zuzen, euskara hutsean argitaratu zuen; bi aldeetan inprimatutako orri bakarra zen, eta Xaho diputatugaiak hauteskundeen harira idatzitako gutun luze
|
bat
baino ez zekarren.
|