|
2005
|
|
|
Foruen inguruko kultura politikoa aberatsa eta indartsua da. Baina euskal historia ezin da horretara mugatu, historia nazionala denboraren igarobidean aldi
|
bat
baino ez delako.Tokian tokiko historia zehatzak, komunitate jakin batzuena indarberritu da. Enpresaren historiak, historia ekonomikoaren arloan, hutsune nagusia da.
|
|
|
Aldaera komuna, hizkuntza baten hiztun gehienen hizkuntz ezagutza osatzen duten arau, unitate eta murriztapenen multzoa da, hizkuntza osoaren azpimultzo
|
bat
baino ez dena. Zientzia eta teknikarako erabiltzen diren alda era berezituak, aldiz, erabilera komunaren kodearekin hainbat alderditan bat datozen, baina beste alderdi batzuetan erabilera komun horretatik urruntzen diren azpikodeak dira.
|
|
|
Formula edo ekuazio luzeago eta korapilatsuak ditugunean, irakurtzen duguna ikur segidaren transliterazio moduko
|
bat
baino ez da, hizkuntza naturaleko sintaxitik urrun egon ohi dena: irakurketa antzekoa da hizkuntza gutietan eta hizkuntzaz hizkuntza aldatzen den gauza bakarra da ikur bakoitza
|
|
2021
|
|
|
Makazagaren ekarpenaren zehaztapen
|
bat
baino ez da hori, ez du inolaz ere gutxiesten. Izan ere, aitortu beharra dago Juan Mari Lekuonak aipatzen duen gisan argitalpena garrantzitsua izan zela garaiko bertso giroa pizteko:
|
|
|
Marie Abbadiek Parisko La Femme aldizkarian 1896ko urtarrilaren 15ean argitaratutako" La femme dans le Pays Basque" da aipatutako testua, eta Lekorneko Aña Etxegarai() da ahotsa ematen zaion lehen bertsolari hori. Askoz ere zabalagoa den testu batean txertatutako kronika luzea janzteko erabilitako baliabide
|
bat
baino ez da, ordea, eskaintzen den elkarrizketa laburra. Gal236 de erantzunak lukete testu osoaren funtsa berau elkarrizketa modernotzat hartu ahal izateko.
|
|
|
Horrela, Jose Manuel Imaz bertsolariari buruz, adibidez, egun, Bertsozale Elkartearen Bertsolaritzaren datu basean, izen abizen soilak, bertso sorta bat eta berak plazaratua behar duen bertso doinu
|
bat
baino ez dira jasotzen118 El Nervión egunkariak, ordea, bere heriotzaren berri ematen digu, 1909ko maiatzaren 27ko zenbakian, lehen orrialdean, galerna batek eragindako hildakoen kontaduriaren baitan: " Del bote ‘San Francisco’ que naufragó entre Deva y Zumaya:
|
|
|
Iztuetak kasik mende bat lehenago bazterturik ikusten zituen bertsolariak, hainbatek burla nola egiten zien ere kontatzen zuen. Bertsolaritzaren historian ziklikoki agertu izan den gutxiespen modernistaren kapitulu
|
bat
baino ez da izango, bada, XX. mende hasierako hau (Azurmendi, 1980: 145).
|
|
|
Adinari erreparatzen badiogu, errotariak nahikoa gastatuta behar zuen mende berriaren hasiera honetan, eta Txirritak, berriz, erabat sasoiko. Gerora jaso izan diren kontakizunetatik eta hernaniarrak izan duen proiekziotik urte haietako bat bateko bertsolaririk onena eta ospetsuena berak behar zuela ondoriozta daiteke, baina prentsan" el humorístico Chirrita" gisako izenlagun sorta
|
bat
baino ez da jasotzen. Mende berriarekin bertsolaritzarekiko klase jasoen interesak behera egin zuelako zantzutzat har daiteke ikusezintasun hori.
|
|
|
bertsolaritzaren izaera kolaboratiboa (saio on bat ateratzeko bertsolaguna ere ondo aritu beharra) azpimarratu da (Egaña eta Sarasua, 144; Garzia, 1998: 72); txapelketa bertsogintzaren atal
|
bat
baino ez dela seinalatu (Egaña, 2004: 173); txapelketako forokeria, probintziakeria eta porra nahiz kinielekiko distantziak markatu (Egaña, 2004:
|
|
|
Bertso munduak ere erreparatuko dio formatu berriari.357 Bertsolari aldizkariak 1999an Jaurlaritzaren lehen laguntzekin jarri zuen martxan edizio digi357 Beste behin, ziklo honetan ohikoa denez, Amuriza izan zen aitzindari. Gaiaren zantzu oso urrun
|
bat
baino ez da, baina deigarria suertatzen da, 1981ean idatzia baita, Hitzaren Kirol Nazionala lanean: " Poesia elektronikoa posible da, poesia abstraktua posible izan den bezala.
|
|
|
Eta Torrealdaik neurri horiek justifikatzen zituen ideologia islatzen duten hainbat testu jasotzen ditu. Baina, neurri guztiak zerrendatu edo horiek sostengatu zituen ideologia sakon aztertzeak lan honetarako luzeegi joko lukenez, giroa azaleratzen duen adibide
|
bat
baino ez da ekarriko. Torrealdaik aipatzen dituen egileen artean bereziki deigarria suertatu da Luis Antonio de Vegaren kasua, bertsolaritzaren inguruan hainbat ekarpen eginikoa baitzen:
|
|
|
Nocik eta Zavalak ahotan duten garaian, edo Aitzol eta Lauaxetarenean, euskaldun gehienak elebakarrak eta alfabetatu gabeak ziren, ez zuten informaziora hedabide modernoen bidez iristeko modurik, eta, logikaz, bertsolaritzak toki garrantzitsua betetzen zuen haientzat informazio nahiz propaganda eroale gisa. Egun, ez da euskaldun elebakar alfabetatu gaberik existitzen, hedabide modernoek garapen ikaragarria izan dute, eta eskaintza kasik mugagabe baten baitako aukera
|
bat
baino ez da bertsolaritza. Hori dela eta, bertso munduaren barruan egin diren gogoetetan hedatzaile gisa baino iragazle gisa ikusten dute euren burua:
|