|
2003
|
|
|
19). Guero n jasotako historia eta istorio ez erlijiosoak, ezer baino gehiago asmo literarioz egindako bilketa atsegin
|
batean
aurki daitezke bereizita: Axularren historiak, P. Salaberri (prest.), Pamiela, Iruñea, 1998 Axular eta Sarako Eskolako irakurlegoa nortzuk osatzen zuten, in Oyharçabal (2001a:
|
|
|
Historia zibila herritarrei irakasteko proiektuak, produkzio gune sozialen
|
bat
aurkitzekotan, erakunde publiko zibilen artean aurki zezakeen. Baina euskal erakunde publikoak, ez zeuden kezkaturik herritarren formazioan.
|
|
|
Bazen azkenik euskarazko historia lan hauek, beren berena zuten problematika bat: diskurtso historikoa gorpuzteko forma narratibo erakargarri
|
bat
aurkitzea, bereziki ikasketa handirik gabeko herritarrengan pentsatuz. Iztuetak prosa erraz eta atsegina sortu bazuen, aldika bertsoak tartekatuz, Hiribarrenek, soluzio herrikoi bat lortu nahian, bere kontakizun osoa bertso (erromantze) eran aurkeztu zuen, genero historiografikoaren ohiko moldeetatik irtenez.
|
|
2004
|
|
|
4Historiaren funtzio nazionalizatzaile horren analisi kritiko on
|
bat
aurki daiteke in Pérez Garzón eta al. (2000).
|
|
2005
|
|
|
Bestalde mundu ez indoeuropar eta indoeuroparraren arteko bereizketarik ez omen dagoenez, zeltiberiera izenez ezagutzen den hizkuntzaren existentzia ukatu egiten du, eta euskararen bitartez Botorrita ko brontzea itzultzen du (aurreko euskoiberisten lanak kontutan hartu gabe). Azkenik bere hurrengo lanetan agertzen ez den iberieraren morfologia eta sintaxiari dedikatutako atal
|
bat
aurki daiteke.
|
|
|
Zamanillo ren irakurketa guztiak Cogul eko aitzulo
|
batean
aurkitutako ustezko elebidun batean oinarritzen dira. Hiru zatiek osatzen dute eszena:
|
|
|
Askoz kontserbadoreagoak dira erlijio kontuan Leopoldo Cano y Masas, Francisco Jimenez Campaña edo Pilar de Cáviaren poesiak, bata fedearen garaipenaz, bestea Pilarko amabirjinari eskainia, eta azkena Granadako azuzenen Kristoaz. Erlijiotasunaren bizipen indibidualagoa (baina horregatik katolizismoa galdu gabe), Juan Eustaquio Delmas-ek graziaren gainean idatzitako istoriotxoan eta Emilia Caléren poesia
|
batean
aurki daitezke. Zentzu fededun kontserbadorea, agerien Martin Mateos ek islatzen du, Bejarko institutuan hezkuntza katolikoaren alde emandako hitzaldian.
|
|
2006
|
|
|
Egoera honetan zegoen Egipto lehengo enperadore erromatarra heldu zenean. Augustok herrialde indartsu eta aberats
|
bat
aurkitu zuen: alexandriar indartsuak, funtzionarioz greziarrez osatutako ejertzitoa, era guztietako lur jabeak eta burgesia nekazari bat soldaduz osatutakoa.
|
|
|
Emaztearen heriotzaren ondorioz guztiz lur jota eta dirua eta haurrak eramateko erabilitako behorra galduta, haurrak eskutik hartu eta bere bidea kostata jarraitu zuen. Eta samin eta kezka izugarrian murgildurik zihoala, asto indartsu bat zeramatzan gizon ohoragarri
|
batekin
aurkitu egin zen. Harek, gizonari gertatutako zorigaitz guztiak entzun ostean, erantzun zion:
|
|
2009
|
|
|
Kontsultaturiko prentsan, emigrazioaren inguruko kointzidentzia nabarmen
|
bat
aurkitzen dugu, egunkari guztiek eskema garbi bati jarraitzen diote. José Colá y Goitiren liburutik ateratako eskema da hori, gero ikusiko dugun bezala?. Eskema horrek honako bide hau jorratzen du:
|
|
|
Emigranteak engainatu ostean, ontzietan sartu eta hor hasten da hondamendi guztia, bidaia infernu bilakatzen da, hilda lurreratzen ez dena, gaixorik lurreratzen da edo sekulako gosearekin. Amerikara iristean, bertan lana erraz aurkituko dutela uste dutenek bestelako egoera
|
bat
aurkituko dute, lan gutxi dago eta, gainera, askotan emigranteak esplotaziora behartzen dituzte, soldata urri baten truke lan baldintza kaxkarrak jasan behar baitituzte. Beraz, Amerika ez da izango uste dutena, lurralde pobrea baizik, anabasak garaitzen duen lurraldea eta bertako gobernuak ez du ezer egiten hori gainditzeko.
|
|
|
Mientras tanto, en las repúblicas sudamericanas centenares de vascos sufrían todo tipo de miserias? »6 Honako hau, bakarrik El Nervión egunkariko berri bat erreferentziatzat harturik baieztatzen da. Azken finean, iturri ez gehiegi erabiliz eta iturri hauen deskribapena eginez, ondorio orokorrak atera nahi dituen lan
|
baten aurrean
aurkitzen gara.
|
|
2016
|
|
|
Gerra zibilaren erdian, Yekaterinburgeko herrian, tsarraren familia hil zuten, eta jabetza pertsonalen artean Sergei Nilusen liburu bat lehena Protokoloen bilduma bat argitaratu zuena, eta esbastika
|
bat
aurkitu zituzten. Pogromischik ek laster lotu zuten tsarraren familiaren hilketa konspirazio judu boltxebikearekin (Cohn, 1983:
|
|
2017
|
|
|
hegazti ezberdinak eramango zituzten gatibu itsasontzietan. Eguraldi zakar edo txar
|
baten aurrean
aurkituz gero, hau da, beharrezkoa izanez gero, hegazti bat askatuko zuten. Horrela, hegaztia bueltatzen ez bazen, askatzerakoan hartutako norabidea jarraitzen zuten, hegaztiak lurra aurkitu zuela suposatuz.
|
|
|
Biak oso antzekoak dira eta, kontserbazio arazoengatik, bakarrik lehenengoa aztertu zuten. Izan ere, zurgin lan fin
|
baten aurrean
aurkitzen zirela konturatu ziren. Kokalekuaz gain (kostaldean), ikerlariek zenbait datu aurkezten dituzte kostaldeko nabigazioaz (Gerrero Ayuso, 2006:
|
|
|
Lehen aipatutako Pesse ko kanoa monoxila (8265±275 BP, 9701±359 kal. BP) adibide bezala jartzearren eta, haren neurriak eta garai bateko aintzira gune
|
batean
aurkitu zutela ikusiz, lakuetan edota ibaietan burututako arrantzarako erabiliko zutela uste dugu, hots, nasak eta hesiak ipintzeko jardueretan laguntza gisa.
|
|
|
aztarnik zaharrena, 9300 BP kronologian datatu zen Askolan19, Finlandiako uretan. Atlantikotik aldenduz, arrantza mota honen kasu deigarri
|
bat
aurkitu dezakegu Errusiako Zamostje 2 ko aztarnategian (23 irud.). Bertan, Mesolitoko eta Neolitoko mailetan kontserbatzen ziren material organiko desberdinak aurkitu zituzten. Horien artean20, arrantzarako sareak bere zamarekin (24 irud.) eta pinu zurez egindako nasak agertu ziren, 7500 BP n datatuak (CSIC, 2012).
|
|
|
Badirudi, nolabaiteko sekuentzia markatu nahi izango zutela, eta horretarako horizonte moduko bat adieraziko zutela ur eremua eta zerua bereiziz. Hortaz, behetik gora, tripulaziorik gabeko itsasontzia, elementu distiratsua eta hegazti multzo
|
bat
aurkituko genituzke (29 irud.).
|
|
2022
|
|
|
Datu hori aurretik azaldutako arrazoiek argitu lukete modu sinple batean inolako eztabaida gabe, baina artikulu honen zeregina ez da arrazoi inguruan sakontzea beste metodologia bat baitzuen. Bigarren datuetan, non 33 herrietatik batean bakarrik judutar populazioak hazkuntza beherakada erakusten duen, modu orokor batean, erraz azaldu ahal den dinamika
|
baten aurrean
aurkitzen gara. Judutar inmigrazioak, legalak zein ilegalak, judutar biztanleriaren hazkuntza naturalean duen eragin handia erakusten dute datuek.
|