|
2008
|
|
|
(/) baakit askotan/ galderekin hastia zuzenean ez dela izaten erraza orduan ba/ nik eh aurrena// baaa 10 minutuz eo gutxia goz ba gauza txiki bat// esango dizuet gauza txiki bat kontatuko dizuet// eta// gauza txiki hori kontatuta geo ba ikusiko deu aterako det halako ondoriyo bat halako moraleja txiki
|
bat
aterako det/ eta handikan aurrea ba pixka bat zuei utziko dizuet hitza ezta? /// esango nuke
|
|
|
(/) badakit askotan galderekin hastea zuzenean ez dela izaten erraza; orduan, aurrena, gauza txiki bat esango dizuet, 10 minutuz edo gutxiagoz, eta ondoren halako ondorio edo moraleja
|
bat
aterako det. Gero zuei utziko dizuet hitza. Nere iritziz mundu honetan dena sekretua da, garrantzia duen/ dena da sekretua; halatan jakin egin behar dugu sekretu horiek asmatzen eta geurega natzen.
|
|
|
(2) gauza txiki hori kontatuta gero ba ikusiko degu < aterako det halako ondoriyo bat I halako moraleja txiki
|
bat
aterako det> (B.A.)
|
|
|
Euskaltzaindiaren webguneko bazter
|
batetik
ateratako interfaze puska bat:
|
|
|
Hor egon ziren Jaurlaritza barneko hainbat ordezkari (IVAP, Aldizkari ofizialekoa, Hizkuntza Politika), hiru Foru Aldundietakoak, Nafarroako Gobernukoa, UZEIkoa. Batzordearen proposamenei Euskaltzaindiak egindako oharrak kontuan hartuta zerrenda
|
bat
atera zen, nahiz eta ez zen inprimategiko argitalpen formala izan.
|
|
|
Horra, bada, nola gelditu den euskararen aztarna hori hango mintzoan arras sustraitua, hango zainetan sartua, erdaran eta euskaran. Nirekin solasean ari zen hark ez daki euskaraz (hau ere, artista haren kasuan bezala, aski harrigarria da, Baztangoa izatea eta euskaraz ez jakitea, baina tira!), kontua da hark ez zekiela euskaraz, baina elkarrizketan bat
|
batean
atera zitzaiola. Ya puedes decir, si!?. Holako kontuak, aski interesgarriak, aztertu gabe daude.
|
|
|
22 Zarauzko Itxaropenan S. Unzurruntzagak esaten didanez, dotrinaren
|
bat
atera zuten haiek ere, baina argitalpenari gerra-aurreko urtea emanez, bestela aurkitzen zituzten era gozpenak saihesteko.
|
|
|
Karlmeinet> germaniarra XIV.ean egile anonimo batek burutua, non kontatzen den Karlosek andere hil batekin izandako amodioa, eta nola apezpiku batek harrieder magiko
|
bat
atera zuen andere hilaren ahotik, eta nola bota zuen Akisgrango iturri batera, zein lekurik maitatuena bilakatu zen enperadorearentzat. Gertakizun magiko hau epistola batean Petrarcak erabili zuen eta XVIII. mendean Southeyk beraren gainean erromantze bat moldatu4.
|
|
|
Juan Mari Lekuona 2005eko abenduan hil zenean, Literatura Ikerketa Batzordeko buruak Jean Haritschelharrek proposamena luzatu zigun kide guztioi haren omenezko liburu bat prestatzeko. Oiartzungo udalarekin
|
batean
ateratzea gogoratu zitzaigun berehala eta herri horretan aurkeztea, jakinik asmo honek babes osoa aurkituko zuela bere herritarren artean. Ezer baino lehen, Juan Mari Lekuonaren nortasunari eta obrari hurbileko erretratu gisakoak ateratzea hartu genuen gogoan, hil ondoko egunetan entzun eta irakurritakoak islatzea.
|
|
|
Urte batzuen buruan, 1893an, Orri egazegikorra izenburudun paper inprimatu
|
bat
atera zuen Arana Goirik,, hilabete batzuen buruan hilabetekari bihurtu eta Bizkaitarra izena hartuko zuena441 Lehen zenbaki hori euskarazko artikulu batekin hasten zen, baina eduki gehiena gaztelaniaz zuen. Hurrengo hiru zenbakiak osotara ziren gaztelaniaz.
|
|
|
Euskera ilko ezpada, noraezekoa (nai ta ezekoa) degu izkelgi bati (dialekto bati) euskaldun guztiok errazen ulertzen degun izkelgiari, Urumea bazterrekoari, indarra ta kemena ematea. Onetarako asmotan artua dezute Donostian euskera utsezko eguneroko
|
bat
ateratzea. Jaunak onedatsi ta indartu bezazute, nere gogoide maite oyei, asmo eder pizkarri ori.
|
|
|
Euskalzaleren publikazioa ere ez bide zitzaion gustatu, zuen hedapena medio euskara eredua finkatzen baitzuen Bizkaian. Horregatik Arana Goirik, euskarazko aldizkari
|
bat
ateratzeko aski bitarteko eta gaitasunik ez zuenez, maila apalagoko baina irakurlego bertsura iritsi gura zuen aldizkako publikazio herrikoi bat sortu zuen: Egutegi?
|
|
|
Bilbon, Betibat aldizkari karlistak, Peru Abarca euskarazko eleberria argitaratzeari ekin zion atalka 1880an, mende bat lehenago Mogelek idatzitako obra hau publiko eginez. Hori izan zen Bilbon, dakidala behintzat, aldizkari
|
batean
atera zen euskarazko lehen testu luzea. Nolanahi ere, oker ez banago, Betibat aldizkarian ez zen sorkuntzazko euskal testu berririk agertu, bere ohiko edukia gaztelaniaz idatzita egonik.
|
|
|
«geban» moduko adizkien erabilerak (zuzenean gramatika sabindarren
|
batetik
aterea) edo erdal kalko usaineko «augattik» moduko formek.
|
|
|
Bilbo aldeko Euzkeltzale Bazkunako euskal idazleak ez ziren asko, nahiz izanik aldizkari
|
bat
ateratzearen meritua izan (Euzko Deya) 303.
|
|
|
Ondoren batzarrean zeuden hamaika akademikoek bozketa egin zuten. Lehen itzulian Azkuek 5 boto atera zituen, 3 Campionek, 2 Olabidek eta 1 Urkixok; bigarren bozkaldian nagusitu zen Azkue, 7 botorekin, Campionek ateratako 3 eta Olabideren bakarraren aldean245 Ageria da Azkue izan zela hautagai faboritoa, baina egin kontu doidoi lortu zuela akademiko guztien bozken erdia gehi
|
bat
ateratzea (eta gainera bigarren itzulia behar izan zuen horretarako): Azkueren aurka alternatiba bideragarririk ez bazegoen ere, akademiko batzuk argi erakutsi zuten ez zaudela bere lidergoa otzanotzan onartzeko prest.
|
|
2009
|
|
|
Gerra ostean bere burua gutxitan agertua zuen jendartean Euskaltzaindiak. 1954ko abenduaren 3an lortu zuen Euskera agerkariaren zenbaki
|
bat
ateratzeko baimena. Urte berean sariketa bat antolatu zuen, eta estatutu berriak onartu zituen.
|
|
|
2) Etorkizunari begira, ene ustez, Euskaltzaindiaren lehentasuna, erakundearen gobernamendutik, alegia, Zuzendaritzatik, batez ere Diruzaintzatik, begiratuta, Herri Administrazioekin Programa Hitzarmen egoki bat adostea litzateke, giza eta diru baliabideen jarduera normalizatua bideratuz. Orokorki begiratuta, euskalgintzari zerbitzatzea, zeren eta euskara, gure aldameneko hizkuntza nagusi biek ez bezala, XIX. mendetik estatu administrazio boteretsuen babes eta guzti, egoera ez normalizatu
|
batetik
atera beharra dagoelako eta, arlo horretan, bere Akademiak askoz eginkizun gehiago du. Langintza horretarako, hain zuzen, bere organigrama, Iker eta Jagon sailetarako batzorde akademiko espezializatuetan antolatua du, ikerketak bideratzeko; arauak, gomendioak eta irizpenak prestatzeko; egitasmoei segizioa egiteko eta, noski, egungo teknologiekin baliatuz.
|
|
|
Orain argitalpen
|
bat
atera dugu testu antolatzaileen alorrean eta euskararen erabilera estrategikoa aintzat hartuta. Bide horretatik jarraitu nahi dugu bizpahiru sistema erabiliz:
|
|
2010
|
|
|
Baina maileguan ematen zaizkio hitz horiek, ez dira bereak, esatariak jarri dizkio ahotan. Horrela, herriaren hizkera erabiltzea adotrinamendu estrategia da; kristauen hizkera eta hitzak (baserritarrak bezala hitz egitea) ez dira ekartzen kolaborazio edo solidaritate printzipio bati jarraituz, baizik eta etekin jakin
|
bat
ateratzeko asmoz.
|
|
|
Horrela eraikitzen da exegesia. Aipuak, izan ere, corpus>
|
batetik
ateratzen dira, eta corpus> berera itzultzen. Eta aipua da tradizo luze eta zabal horretako alderdiak historikoki eta metodologikoki biltzeko erraminta.
|
|
|
Euskaltzaindia bera ere jabetu zen jokabideaz, eta bere kezka agertu zion Nafarroako Diputazioari, 1975eko maiatzaren 25ean Iruñean egindako bilera berezian: . Euskara Nafarroan lege baliakizunik gabe dago eta ohartzen da Nafarroak dituen eskubideekin elebitasun dekretu
|
bat
atera behar duela?.
|
|
2012
|
|
|
Esatea ere lotsa ba da; orain arte ez genezaken irakurri euskaldun katolikuok Itun edo Testamentu Berria, Yainkoaren itza, gure izkuntza gaisoan. Lotsagarriago oraindik, euskeraz argitara azalduriko lenengo Itun Berria protestante
|
batek
aterea da, ta katolikuak irakurtzea debekaturik dauka (Orixe 1931: 4).
|
|
|
Goiko adibidean, enuntziatu parentetikoak esatariaren desio bat dakar,, h ak behar den lekuan egoteko desioa?. Baina, hondarrik hondarrean, enuntziatu horretatik esan duenaz harago aditzera eman nahiko lukeen ondorio
|
bat
atera dezakegu: testua edo liburua ortografiazko akatsez josita dagoela, bai behintzat, h, ari dagokionez.
|
|
|
Ahozkoak, ordea, bat batekotasuna217 du ezaugarririk behinena: esan beharrekoa bat
|
batean
ateratzen dena da, ez du aldez aurretik planifikatzeko aukerarik, ez bada hitz egiten ari den unean bertan bat batean egiten dela. Aldez aurretiko hausnarketaren hutsunea ia erabatekoa da.
|
|
|
Gauzak zehar meharka esaten ditu; esaera ugari tartekatuz, esateko modu tormentatua, bihurria dauka. Gainera, esaldi luze samarretan, inoren aipuak sartzen baditu, esaera zaharrekin gehituz, testu konplexua bihurtzen dute (Xabier Mendiguren Bereziarturekin izandako elkarrizketa
|
batetik
aterata. Lodia gurea da).
|
|
2013
|
|
|
Astekariaren edukien azterketan sartu aitzin, 1914an lehertu zen gerlak astekari hartan zer ondorio izan zuen azalduko dugu ondoko orrialdeetan. Alabaina, horrek lagunduko gaitu gerla garaiko Eskualduna ren argazki
|
bat
ateratzen eta, horren arabera, garatu zuten ildo editoriala eta politikoa hobeki ulertzen.
|
|
|
633 Vincennes eko SHAT zerbitzuko 5 N 389 kartoiko, «Eskualduna» dosierreko gutun sorta
|
batetik
ateratako informazioa.
|
|
|
Azken horretan, hots norberaren mailan, fikzioak errealitea gainditzen duela ikusten da. Genevoix («Raboliot» idatzi zuena!), Norton Cru edo Dargelès idazleek duela aspaldi idatzi zituzten obretan, berrikitan Pierre Lemaître
|
batek
atera duen Au revoir là haut (Goian ikus arte)! elaberrian hori ikusten da, hots ezin sinetsizko gertakaririk.
|
|
2016
|
|
|
Eta atzemaiten du biziki, nola erran, jendartea izigarri untsa leitzen du, eta jendiak ere, nola erran, personaiak izigarri untsa kausitzen ditu. Arketipoak, erran nahi baita,
|
bat
ateratzen du personai bat hemen eta personai hori emaiten ahal da beste noapeit eta beste noateik ezautuko du bere auzoa edo hortan, erran nahi baita, badu, nola erran, politikoa zelaike humanoa antzerki hori eta hortako du nahiz eta irudia arrunt pasatua den, orain erran nahi baita, emanen dute «Sudeako neskatxa» eta sehur niz marxatzen dela; zenta beti personaian, personaiaren baitan sinesten... 547
|
|
2021
|
|
|
Gipuzkoako Pirinioetako cromlechek harrapaturiko barrutian oinarri hartuta kultura edo hizkuntza arloko ondorioren
|
bat
ateratzen hasi aurretik, komeni da gogoratzea Leitzaran ibaia ez dela inon itsasoratzen, Andoainen Oriarekin bat egiten baitu, hau da, berez, Pirinioetako cromlechen esparruaren sartaldeko araurrena Oria ibaia dela. Aipatu bezala, mugapearen ipar sartaldeko muturra Donostiako (Igeldoko) Mendizorrotz Pirinioetako cromlechak finkatzen du.
|
|
|
12.3.5i Horiekin batera badira, hala ere, nahiz gutxiago izan, beste eredua segitzen dutenak: jerez botila
|
bat
atera, ardo botila bat oparitu, Erremelluri botila bat atera, garagardo botila bat hartu, whiski kopa bat jarri, ardo botila bat zabaldu, kirsch kopa bat eskatu... Beharbada, horrelako erabileretan, kantitateari edo kuantifikazioari baino garrantzi handiagoa ematen zaio botilaren edukiari, zer oparitu edo atera den zehazteari:
|
|
|
12.3.5i Horiekin batera badira, hala ere, nahiz gutxiago izan, beste eredua segitzen dutenak: jerez botila bat atera, ardo botila bat oparitu, Erremelluri botila
|
bat
atera, garagardo botila bat hartu, whiski kopa bat jarri, ardo botila bat zabaldu, kirsch kopa bat eskatu... Beharbada, horrelako erabileretan, kantitateari edo kuantifikazioari baino garrantzi handiagoa ematen zaio botilaren edukiari, zer oparitu edo atera den zehazteari:
|
|
|
Beharbada, horrelako erabileretan, kantitateari edo kuantifikazioari baino garrantzi handiagoa ematen zaio botilaren edukiari, zer oparitu edo atera den zehazteari: jereza atera dio, edo ardoa oparitu nahi zion edo zehazkiago Erremelluri etxeko ardoa, eta eduki hori botila
|
baten barnean
ateratzen edo oparitzen da.
|
|
|
Gizon
|
bat
atera zitzaidan arbola ostetik.
|
|
|
Izenordain erresunptiboa agerikoa denean, jakina, guziz gardena da interpretazioa. Hona Jean Etxepareren lan
|
batetik
atera zenbait adibide: Bazter ikusi nahia:
|
|
|
Gorago aipatu den moduan (§ 35.2.3b), bestalde, aurki, laster, sarri (Ipar.), segituan, berehala eta behingo batean osagarriek berehalakotasun estua ematen dute aditzera: Laster etorriko da, ez da asko luzatuko; Egon pixka batean, berehala naiz hor zuekin; Hatzemazu xarbo hori; sarri nik erreko dut (Hiriart Urruti); Aurki azaldu ziren etxe ateetan beste ikuszale gehiago ere (Barrensoro); Behingo
|
batean
atera zen aize mot izugarri bat (Apaolaza).
|
|
|
16.4.1b Izenordain erabilera du anitzetan: Ehun milioi urtetik urtera itsasotik ur tanta
|
bat
aterako balitz, eta dena, itsaso guzia horrela agortu behar balitz (Kardaberaz); Nola daiteke, buru puska duelarik, gizon batek hutsa baitu dena? (J.
|
|
|
Orduan deituraren funtzioa da izen horren erreferentzia zehaztea. Adibidez, Larrañaga irakaslea edo Garate medikua eta antzekoak esaten ditugunean, irakasleen edo medikuen multzotik
|
bat
ateratzen dugu eta bat honi buruz ari garela adierazten dugu. Hau da, hain zuzen, jaun, andere, andereño, maisu, irakasle eta antzeko izenekin erabili ohi dugun jokabidea:
|
|
|
Itziar eta haren lagunak etorri zaizkigu etxera; Sarritan izan naiz haren etxean. EGLUk ondorio
|
bat
ateratzen du hortik: bi bere ditugu euskaraz.
|
|
|
Adjektibo markatu batzuekin, aski gutxi dira hala ere, ezinezkoa da, duten esanahiagatik, maila horiek bereiztea: Gizon begibakar
|
bat
atera zitzaidan bat batean. Ezin esan hor* oso begibakarra edo* beibakarregia eta abar.
|