|
2012
|
|
|
Azkenik, Juaristik eta Sarrionandiak aipatzen ez badute ere, Arestiren beste itzulpen sail garrantzitsu
|
bat
antzerkiek osatzen dutela iruditzen zaigu. Arestiren itzulpen argitaratuen artean bi antzezlan baizik ez dauden arren (Ramón del Valle Inclán en Jainkoaren hitzak eta Ugo Betti-ren Ahuntz herriko bide gabea), badakigu beste hainbat antzezlan ere itzuli zituela.
|
|
|
Bestalde, denak ixil daudelarik, bai jokülarien bai ikusentzüleen gogoak antolatzen dütüe antzerki berezi batetan parte hartzera. Ordüan, indar handi
|
bat
antzertiari jarten deioen artean, güziak litürgia baten ospatzera eramaiten dütüe. Arren, beharrezkoak agertzen dira pastoralaren ospakizünaren eskentzeko eta xiberotar azkardüraren ozkatzeko.
|
|
2016
|
|
|
Orotara 40
|
bat
antzerki lan egin zituen handietarik, eta beste 60ren bat laburragoak. Bere obrak neurri batean euskararen eta euskal kulturaren sostengu bilakatu ziren, betiere herriaren problematika soziala eta gizarteko gorabeherak agertzea zituela xede.
|
|
|
Larzabal motoz Zokotik etortzen zen taldearekin lan egitera. Bere ustez, Larzabalek antzerkia zulotik atera zuen eta beste maila
|
bateko
antzerkia sortu zuen.
|
|
|
Aintzina aldizkariaren bigarren garaia 1942an hasten da, eta urtarrileko alean hirugarren orrian, eta «NAHAS MAHAS» kronika
|
batean
antzerkia aipatzen dute frantsesez. Antzerkiaren arrakasta aipatua da eta honela diote:
|
|
|
Dei politikoa dirudi, ondasunen defenditzeko beharra goraipatzen da hemen eta pixkanaka gure gaiari helduko dio, mintzairaren babesteko zeuden bideetako
|
bat
antzerkia baitzen. Noski lehen erreferentzia frantses literatura gelditzen da, baina euskal idazleak ez dira gutxiago gure heletarrarentzat:
|
|
|
Arriskuen hartzeko beharra aipatzen du. Ipar Euskal Herrian egoera arrunt desberdina baita eta diru publikorik ez legoke hizkuntza gutxitu
|
batean
antzerki publikoarentzat. Hala ere, euskal antzerkia ahalegintzen da publikoari erantzuten.
|
|
|
Plazeraren parametro oso garrantzitsuari tokia uzten bazekien, plazera zainduz, ideiak errazago onartuko zirela ulertua zuen. Helburua ez zen baitezpada antzerki profesionalaren sortzea, haatik edertia zuen proiektuetan, hobetu, edertu, formatu, beste maila
|
bateko
antzerkiaren egiteko, harro izateko moduko antzerkia. Hastapenean herriko antzerkilari hoberenek hartzen zituzten pertsonaia nagusien lanak, berantago Ipar Euskal Herriko antzezle onak hartu zituzten Matalas erakusteko.
|
|
|
Hizkuntzaren defentsarako tresnak beharrezkoak ziren eta irakaskuntzarenak martxan ematen saiatu ziren. Beste tresna
|
bat
antzerkia izan zen. Hemen dugu garai horretaz Piarres Lafittek 1941ean Euskal Erakustokian, Baionan, eman zuen mintzaldian agertu zuena:
|
|
|
Ildo beretik, 1936ko Aintzinako lehen alean, euskaltzaleen kezkak azaltzen ziren, alegia euskara galtzen ari zela eta horren konpontzeko lotura egiten zuten ematen ziren antzerkiekin, eritasunaren aitzinean nolabaiteko erremedio gisa ikusten zuten. Horrez gain, azpimarratu behar dugu Begirale taldeak Ipar Euskal Herri osoan hedatuak zirela eta egiten zituzten ekintzetatik
|
bat
antzerkiarena zela. Horrela, Atharratzen ere, bertako Begirale taldeak antzerkiak eman zituen Madeleine de Jaureguiberryren laguntzarekin.
|
|
|
Bi fenomeno gertatzen ziren. Antzerkiak, testuak, herriz herri ibiltzen ziren, testuak herri desberdinetan landuak ziren eta herriko taldeak berak ematen zuen antzerkia, edo bestela talde
|
batek
antzerki bat lantzen zuen eta hori erakusten zuen herri desberdinetan. Antzerki talde batzuk maila on batera heldu eta antzerki batzuen fama hedatu eta, alegia Urruña, Hazparne, antzerki talde horiek Parisera eta Bordeleraino joaten ziren hango euskaldunei obren erakustera.
|
|
|
Irri egiteko antzerkiak ziren usaian, hemen desberdintasuna egin nahi zuten. Beste seriotasun bat iragartzen da, beste maila
|
bateko
antzerkia, helduei zuzendua.
|
|
|
Uste dut ehun ta hogei bat obra, handi eta ttiki, luze eta labur idatzi izan ditudala. Obra batzu badira asko laburrak, zeren eta garai
|
batez
antzerkiak egiten ziren ez bakarrik antzoki batetan, baizik eta nonahi, eta horrela anitz antzerki idatzi dut haurrentzat, eta hek dira nahi eta nahi ez laburrak. Askotan egun erdi bat aski nuen antzerki bat idazteko, laburra baldin bazen, eta ez nituen hain ongi behar den bezala egiten antzerkiak.325
|
|
|
Heziketa zuen helburu Larzabalek, bizi izan zuen esperientziatik ikasten jakin zuen eta proiektuak martxan eman zituen. Horietako
|
bat
antzerki sariketa izan zen:
|
|
|
1968an gaude, Frantzia iraultza kultural batean murgildua dago, Larzabalek Nafarroa goraipatzen du Ipar Euskal Herriko antzerki gela guzietan, zerbait piztu nahian, herriaren sentimenduei dei eginez. Lortzen ahal zuen, dudarik gabe maila
|
batean
antzerki horiek oihartzun handia zeukatelako, taldeak herriz herri ibiltzen zirelako, publikoaren aitzinean.
|
|
|
Salatze forma horren eredua erakutsi zuen Bordaxurin. Bide berean antzerki
|
bat
antzerkiaren barnean erakutsiz, antzerki egituraren aldetik berrikuntza ekartzen zuen antzerkigintza amateurra.
|