|
2000
|
|
|
Hark irakatsi zizkidan lehen letrak eta numeroak; hark irakatsi zidan nola egiten zen zirkunferentzia soka batekin, baita elipse bat ere soka
|
bat
eta bi iltzerekin; hark irakatsi zidan ezen marraskiloek spiral bat zutela armarri —eta nola geratzen nintzen spiral haiei beha, liluraturik bezala! —; hark irakatsi zizkidan hegaztien eta piztien mila istorio jakingarri, baita haien gordelekuen atzemaiten ere, han eta hemen uzten zituzten aztarnei jarraikiz, zeren laket baitzuen haien ohiturak studiatzea, ehiztari eskasa bazen ere, ber...
|
|
|
Eta, handik aitzina, kapitainak bere pipa piztu eta eskutik ahorat eta ahotik eskurat zeramala —aitona Nikolasek bezala—, libertatea izan genuen kasik mintzagai bakar. Eta, libertateaz are libertate handiagoz mintza gintezen edo, nola kapitainaren etxeak bi solairu baitzituen, bertze pitxer bat arno eta bi kopa eskuan harturik, goiko solairurat bakartu ginen, non baitzegoen egongela bat, mahai
|
batekin
eta bi aulkirekin, Kattalin beheko solairuan utzirik, sukaldeko trabailuen akabatzerat. Eta eseri ginen nor bere aulkian, eta berriro aritu ginen, lehenbizikoan, osabak skribatu zidan gutunaz.
|
|
|
Gero, hamasei bat urterekin, itsaso zabalerat egin nian, bakailaotarat, non borzpasei urte joan baitzitzaizkidan, harik eta ekaitz batean untziak naufragatzerat egin zuen arte, kostatik hurbil, uroski. Hogei lagun gintuan, eta ez gintuan bertze marinel
|
bat
eta biok baizik salbatu, kostaraino igeri eginik. Eta, orduan, nola hain bainengoen malurak eta desditxak jorik, zin egin nioan neure buruari ezen ez nintzela berriro itsasoratuko, eta, hala, Baztango basoetan aritu ninduan lanean aldi batez.
|
|
2001
|
|
|
Aitzolekin nuen harremana tabernara mugatzen zen, dena dela. Zer, kalimotxo
|
bat
eta bi zurito, tori, eskerrik asko. Eta hortik aurrera ezer gutxi.
|
|
|
Delhi ondoko Okhla herrian, Patiala ko Estatu Bankuan Punjabeko lau abertzalek zuzendaria, diruzaina, polizia
|
bat
eta bi bezero hil zituzten.
|
|
2002
|
|
|
|
Bat
eta Bi
|
|
|
Aurrenak eduki genituenak
|
Bat
eta Bi izan ziren. Umaldi batekoak ziren.
|
|
|
|
Bat
eta Biren jarraitzaileak
|
|
|
|
Batek
eta Bik ume umetatik erakutsi zuten animalia guztiei erasotzeko grina izugarria. Ni beraiekin igotzen nintzen Artxandako hegaletara eta erne ibili behar beti.
|
|
|
" ¡ Manos arriba!". Teniente
|
bat
eta bi soldadu zetozkion, soldaduak beren mauserrarekin eta tenientea pistola batekin, hiru armak gure aitagana zuzendurik. " Zer arraio egiten duzu zuk hemen?", tenientearen galdera.
|
|
2003
|
|
|
Irakasle lanpostu libreen zerrendan hautatu nuen bigarren eskola Nafarroan zen, herri txiki batean. Eskola ere txikia, eta beste maistra
|
bat
eta biok ginen irakasle bakarrak. Lankide hau emakume gaztea zen, Aragoikoa, guardia zibil baten emaztea.
|
|
2004
|
|
|
Kontua da egun hartan –osteguna zen– jolasean hasi ginela beste taldekide
|
bat
eta biok, entrenamenduaren atsedenalditxoetako batean; baloia hanketan neraman eta lagunak ezin zidan kendu, harik eta zangotrabatu egin ninduen arte; eta orduan, lurretik istantean jaikitzen nintzela, baloia haserre bizian eskuan hartu eta harekin bizkarrean jo nuen laguna.
|
|
2005
|
|
|
–Nik hau ekarri dut –esan zuen Kixmik, beste erloju
|
bat
eta bi urrezko eraztun sakelatik aterata– Badakit gutxi dela, baina ez nuen gehiagorik...
|
|
2006
|
|
|
Izpiritua ere ez da gorputz horren kausa: izpiritu/ natura bategina den iraganaren ekarpenak dira biak, biak
|
batera
eta biak bat. Errealitatea, dena bat da (dena natura da, dena izpiritu da); gure kontsiderazioak ebakitzen ditu han bi aspektuak.
|
|
|
Hamazortzigarren eguna euritsu argitu zuen. Eguerdian, ohi bezala, Anek hoteleko tapaki
|
bat
eta bi liburu hartuta hasi zuen bere txanda. Arratsaldeko bostetan polizia zaharra bila etorri zitzaion, eta kafea hartu zuten inguruko kafetegi batean.
|
|
|
Larunbat goizaldean, Villeneuve herritik hurbileko baso batera joan ginen. Kamioi
|
bat
eta bi auto handi ikusi nituen. Dozena bat gizon zeuden bertan.
|
|
|
–Sartu eta hitz eginen dugu –erretratu erraldoiz apainduriko gela txiki batera sartu ziren. Mahai
|
bat
eta bi aulki zeuden. Levertek esertzeko keinua egin zion Aneri– Ikus dezagun, Duhalde andereñoa.
|
|
|
–Ekintza bat izan omen da. Hildako
|
bat
eta bi zauritu.
|
|
|
Hiru aldiz jo du Montlhéryngo elizako kanpandorreko ezkilak. Ordu
|
bateko
eta bietako joetan, zakur batek saingaka egin dio oihartzun. Oraingoan, ezta zakur bakartiak ere.
|
|
2008
|
|
|
–Larrean dantzan moja
|
bat
eta bi apaiz!
|
|
|
Hosto
|
bat
eta bi.
|
|
|
–Larrean dantzan moja
|
bat
eta bi apaiz!
|
|
2009
|
|
|
zenbatetan gogoratzen zitzaion, sarjentuak ezkerretarako agindua ematen zuenean, eskuinetarakoa egitea, baita alderantziz ere, Teofilo Mariarekin jauregian inoiz egin zuen bezala, baina ezin?!; Domingo, gainera, gero eta gehiago konturatzen zen zertarako zen egitura hura guztia: ...tu behar baitzuen armadak, funtzionatzekotan, eta soldaduek, makinaren piezak balira bezala, programatik irten gabe, eraginkortasunaren izenean; eta armadak bere bitartekoak zituen, jakina; instrukzioa zen, izan ere, inon ikusten ez zèn baina nonahi nabaritzen zèn beldurraz gain?, ardiak artaldean integratzeko bidea, instrukzioak hartzen baitzuen pentsamenduaren lekua, agindu errepikatuen bidez,
|
bat
eta bi, ezker eta eskuin, fusilak gora eta fusilak behera, formazioak eta irudi geometriko erregularrak egituraren oinarrian, jakiteko zein zen bakoitzaren lekua, zeinetik inortxo ere ezin baitzen milimetro bat ere aldendu, zigorraren eta giltzapearen mehatxupean; sekretu haiek, sekretutik ezer gutxi zutenak, hain ziren agerikoak ikusi nahi zuenarentzat?
|
|
|
...k, zeinak Nazariok bere baitan lotan zuèn militarra iratzarri baitzuen?, Teofilo Mariari militarismoaren harra sartu zitzaion, halako eran, non, Rikardo Lehoibihotz erregearen paperean jarri, anaiak ilaran ipini eta desfilatzeari ekiten baitzion noiznahi; hala ibiltzen ziren, bada, jauregiko lorategietan desfilatzen, Teofilo Maria buruzagi, eta beste anaiak soldadu, makila soingainean fusil gisa?
|
bat
eta bi, aurrera eta atzera, orain ezker eta orain eskuin?, harik eta egun batean, igande bat zen, gurasoekin katedralean meza entzun eta etxera itzuli ondoren. Domingo gogaitu zen arte:
|
|
|
Teofilo Mariak, tentsioak eragindako hiruzpalau segundoko urduritasunaren mende egon ostean, atsegin handiz hartu zuen anaiaren erantzuna; gero, bere ohiko garrasiekin jarraitu zuen,
|
bat
eta bi, aurrera eta atzera, ezker eta eskuin, harik eta gelditzeko agindua eman zuen arte. Domingok, baina, pelotoiburu zihoan une hartan, atzetik Gabino eta Damaso zituela, eta atzerago Teofilo Maria?
|
|
|
Domingok, baina, pelotoiburu zihoan une hartan, atzetik Gabino eta Damaso zituela, eta atzerago Teofilo Maria? aurrera ekin zion, urratsak ohi baino kementsuago emanez,
|
bat
eta bi, bat eta bi, eta bat eta bi: sei urrats eman zituen, gelditu eta buelta erdikoa egin baino lehen, anaiaren aurrez aurre jartzeko, badaezpada?
|
|
|
Domingok, baina, pelotoiburu zihoan une hartan, atzetik Gabino eta Damaso zituela, eta atzerago Teofilo Maria? aurrera ekin zion, urratsak ohi baino kementsuago emanez, bat eta bi,
|
bat
eta bi, eta bat eta bi: sei urrats eman zituen, gelditu eta buelta erdikoa egin baino lehen, anaiaren aurrez aurre jartzeko, badaezpada?
|
|
|
Domingok, baina, pelotoiburu zihoan une hartan, atzetik Gabino eta Damaso zituela, eta atzerago Teofilo Maria? aurrera ekin zion, urratsak ohi baino kementsuago emanez, bat eta bi, bat eta bi, eta
|
bat
eta bi: sei urrats eman zituen, gelditu eta buelta erdikoa egin baino lehen, anaiaren aurrez aurre jartzeko, badaezpada?
|
|
|
No tocar. Peligro de muerte; debekuaren azpian, irudi bat, burezur
|
bat
eta bi hezur luze gurutzatu biltzen zituena; transformadorera joaten zenean, baina, bi arrebak lagun zituela, baita Gabino ere noizean behin, nola gozatzen zuen eta zer barre algarak egiten zituen!, behin hara iritsita, transformadoreko atexka ukitu ez ukitu ibiltzen baitzen, harik eta, barrutik jaten zuèn beldurra jolasteko gogoak menderaturik, hura ukitzen zuen arte, esku mugimendu ezin biziag... kontuz eta kontuz, ai ene eta ai ene?!, edo Gabinoren oihuen erasopean:
|
|
|
Okaran azukreztatu bi ziren haren begiak, zinez; Domingoren poza eta Domingoren atsedena?!; pozaren eta atsedenaren talaiara iritsi bezain laster, ordea, Domingok haratago joan behar zuela ulertu zuen: gorputzak halaxe eskatzen zion, nekeak eta tentsioak bizipozari eta bizi indarrari leku egin baliete bezala; izan ere, hainbeste jaso zuen Miryamengandik harekin bankuan eseri zenetik, ohol
|
bat
eta bi okaran, hori gutxienez?, eta berak, berriz, ordainean ezer ez??; zerbait esan behar zion Domingok: arrazoi zuela, konparazio batera?
|
|
|
Jarraian, Domingok jantziak poltsaratu, poltsa mahaitik erretiratu, mahai gainera limonada
|
bat
eta bi baso atera, limonada basoetan hustu, eta sofan eseri ziren anai arrebak.
|
|
|
eta zirkulu hartako lagun talde batez inguratzen zirela; gero, hasitako bideari jarraipena emateko, taldeko norbaiten etxean biltzen ziren, orain gurean eta orain zuenean? edo hipikan biltzen ziren, han berehala egin zituen Nazariok, garai hartan zaldiz ibiltzen ikasi zuenak, hiriburuko erregimentuko teniente koronel
|
bat
eta bi komandante lagun, edo kasinoan, sona handiko hotel bateko kafetegian ez zenean.
|
|
|
Geroago jakin nuen orgazain
|
batek
eta bi orga mutilek zin egin zutela Dames de Saint Pierreko abatetxearen atean utzia zutela Margarita arratsalde hasieran. Barne hartara sartzen ikusia zuten noski, eta handik aterata leku berean bildua zuten arratsalde hondarrean.
|
|
|
...oa zenak, hiriburuko zirkulu monarkikoarekin harremanetan jarri zuen– eta zirkulu hartako lagun talde batez inguratzen zirela; gero, hasitako bideari jarraipena emateko, taldeko norbaiten etxean biltzen ziren, orain gurean eta orain zuenean... edo hipikan biltzen ziren –han berehala egin zituen Nazariok, garai hartan zaldiz ibiltzen ikasi zuenak, hiriburuko erregimentuko teniente koronel
|
bat
eta bi komandante lagun– edo kasinoan, sona handiko hotel bateko kafetegian ez zenean.
|
|
|
No tocar. Peligro de muerte; debekuaren azpian, irudi bat, burezur
|
bat
eta bi hezur luze gurutzatu biltzen zituena; transformadorera joaten zenean, baina, bi arrebak lagun zituela, baita Gabino ere noizean behin, nola gozatzen zuen eta zer barre algarak egiten zituen!, behin hara iritsita, transformadoreko atexka ukitu ez ukitu ibiltzen baitzen, harik eta, barrutik jaten zuèn beldurra jolasteko gogoak menderaturik, hura ukitzen zuen arte, esku mugimendu ezin biziag... kontuz eta kontuz, ai ene eta ai ene...!, edo Gabinoren oihuen erasopean:
|
|
|
Okaran azukreztatu bi ziren haren begiak, zinez; Domingoren poza eta Domingoren atsedena...!; pozaren eta atsedenaren talaiara iritsi bezain laster, ordea, Domingok haratago joan behar zuela ulertu zuen: gorputzak halaxe eskatzen zion, nekeak eta tentsioak bizipozari eta bizi indarrari leku egin baliete bezala; izan ere, hainbeste jaso zuen Miryamengandik harekin bankuan eseri zenetik –ohol
|
bat
eta bi okaran, hori gutxienez–, eta berak, berriz, ordainean ezer ez...?; zerbait esan behar zion Domingok: arrazoi zuela, konparazio batera...
|
|
|
Jarraian, Domingok jantziak poltsaratu, poltsa mahaitik erretiratu, mahai gainera limonada
|
bat
eta bi baso atera, limonada basoetan hustu, eta sofan eseri ziren anai arrebak.
|
|
|
zenbatetan gogoratzen zitzaion, sarjentuak ezkerretarako agindua ematen zuenean, eskuinetarakoa egitea, baita alderantziz ere, Teofilo Mariarekin jauregian inoiz egin zuen bezala, baina ezin...!; Domingo, gainera, gero eta gehiago konturatzen zen zertarako zen egitura hura guztia: ...aitzuen armadak, funtzionatzekotan, eta soldaduek, makinaren piezak balira bezala, programatik irten gabe, eraginkortasunaren izenean; eta armadak bere bitartekoak zituen, jakina; instrukzioa zen, izan ere –inon ikusten ez zèn baina nonahi nabaritzen zèn beldurraz gain–, ardiak artaldean integratzeko bidea, instrukzioak hartzen baitzuen pentsamenduaren lekua, agindu errepikatuen bidez,
|
bat
eta bi, ezker eta eskuin, fusilak gora eta fusilak behera... formazioak eta irudi geometriko erregularrak egituraren oinarrian, jakiteko zein zen bakoitzaren lekua, zeinetik inortxo ere ezin baitzen milimetro bat ere aldendu, zigorraren eta giltzapearen mehatxupean; sekretu haiek –sekretutik ezer gutxi zutenak, hain ziren agerikoak ikusi nahi zuenarentzat– desestaliz zihoan neurrian, na...
|
|
|
Teofilo Mariak, tentsioak eragindako hiruzpalau segundoko urduritasunaren mende egon ostean, atsegin handiz hartu zuen anaiaren erantzuna; gero, bere ohiko garrasiekin jarraitu zuen,
|
bat
eta bi, aurrera eta atzera, ezker eta eskuin, harik eta gelditzeko agindua eman zuen arte. Domingok, baina –pelotoiburu zihoan une hartan, atzetik Gabino eta Damaso zituela, eta atzerago Teofilo Maria– aurrera ekin zion, urratsak ohi baino kementsuago emanez, bat eta bi, bat eta bi, eta bat eta bi:
|
|
|
Teofilo Mariak, tentsioak eragindako hiruzpalau segundoko urduritasunaren mende egon ostean, atsegin handiz hartu zuen anaiaren erantzuna; gero, bere ohiko garrasiekin jarraitu zuen, bat eta bi, aurrera eta atzera, ezker eta eskuin, harik eta gelditzeko agindua eman zuen arte. Domingok, baina –pelotoiburu zihoan une hartan, atzetik Gabino eta Damaso zituela, eta atzerago Teofilo Maria– aurrera ekin zion, urratsak ohi baino kementsuago emanez,
|
bat
eta bi, bat eta bi, eta bat eta bi: sei urrats eman zituen, gelditu eta buelta erdikoa egin baino lehen, anaiaren aurrez aurre jartzeko, badaezpada...
|
|
|
Teofilo Mariak, tentsioak eragindako hiruzpalau segundoko urduritasunaren mende egon ostean, atsegin handiz hartu zuen anaiaren erantzuna; gero, bere ohiko garrasiekin jarraitu zuen, bat eta bi, aurrera eta atzera, ezker eta eskuin, harik eta gelditzeko agindua eman zuen arte. Domingok, baina –pelotoiburu zihoan une hartan, atzetik Gabino eta Damaso zituela, eta atzerago Teofilo Maria– aurrera ekin zion, urratsak ohi baino kementsuago emanez, bat eta bi,
|
bat
eta bi, eta bat eta bi: sei urrats eman zituen, gelditu eta buelta erdikoa egin baino lehen, anaiaren aurrez aurre jartzeko, badaezpada...
|
|
|
Teofilo Mariak, tentsioak eragindako hiruzpalau segundoko urduritasunaren mende egon ostean, atsegin handiz hartu zuen anaiaren erantzuna; gero, bere ohiko garrasiekin jarraitu zuen, bat eta bi, aurrera eta atzera, ezker eta eskuin, harik eta gelditzeko agindua eman zuen arte. Domingok, baina –pelotoiburu zihoan une hartan, atzetik Gabino eta Damaso zituela, eta atzerago Teofilo Maria– aurrera ekin zion, urratsak ohi baino kementsuago emanez, bat eta bi, bat eta bi, eta
|
bat
eta bi: sei urrats eman zituen, gelditu eta buelta erdikoa egin baino lehen, anaiaren aurrez aurre jartzeko, badaezpada...
|
|
2010
|
|
|
Helenak ahoskatutako bi nota haietan laburbilduko balitz bezala: Ga bi; izen
|
bat
eta bi silaba, birika bat silaba bakoitzeko: Ga bi; edo esango al dut Helenak ahoskatzen zuèn hitz bakoitza, edo letra bakoitza, hobeto?, hauspo bat bezalakoa gertatzen zitzaidala, belarrietatik sartu orduko zintzur eta bronkioetako sokatik zintzilikatu eta istantean puzten zitzaidana, eta hala sentitzen nintzela, halakoetan, birika askotako eta inola ere ez birika bakarreko??
|
|
|
esan zidan egun batean; eta nik: . Berdin dira
|
bat
eta bi, Jainkoa hauspo dugunean???, tratu berezia behar zuena eta ariman marka ezabaezin bat utzi zidana, harekin ohartu bainintzen, halaber, zuk ere egin zenuen zeure sator lana urte batzuk lehenago, Damaso, pauso hura emateko zailtasunak berdindu zizkidana!?, fedea, Jainkoaren dohaintzat nuena, lantzeko zerbait ere bazela:
|
|
|
Gogoratzen al zara nola desfilarazten zigun Teofilo Mariak,
|
bat
eta bi, eta hiru eta lau, ezker eta eskuin, eskuin eta ezker, makila batzuk fusiltzat hartuta, bera beti jeneral?
|
|
|
–Ez zaizkizu matíaslópezak jada gustatzen, Helena???; bi emakumeak ahoa bete hortz uzteaz gain, ederki goza nezakeen nik, bide batez, haien nora ezean!?, Helenaren ezpain zurbilak pitz zitezkeen, baita haren begi koloregalduek itsasorik berdeenaren zipriztin bat jaso ere: seinale
|
bat
eta bi seinale, gure amak baieztatua gezurta zezaketenak, eta Helenak artean ni maite ninduela adierazi; baina azkenean, aukera hura galdu nuen, nahiz eta beste aukera bat ere landu nezakeen, ausaz, alferrik, Helenaren amak berandu gabe bidali baitzuen alaba, Nafarroan bizi zèn bere ahizpetako baten komentura sukaldari?, erbesteratu?
|
|
|
zeren, ETAk bere indarra badu ere, are indartsuago da Espainiako armada, Francoren politikaren aldeko buruzagi leialez osatua, zeinek posibilitate hori eragotziko duten, que más vale una España roja que rota, argi eta garbi esan zuten: kendu ideia hori burutik, zeren Kubako eta Filipinetako independentziek, ozeano
|
batek
eta bik bereizten gaituzte haiengandik, hurrenez hurren?!, ez baitute Euskal Herrikoarekin zerikusirik, baina zuok nazionalistok nahi duzuena ikusten duzue, eta Ebro ibaia Ozeano Atlantikoaren eta Barearen parean paratzeko modukoa ikusten duzue, beharbada??, urteotan Aljeriak lortu duen independentziak zerikusirik ez duen bezala, arrazoi bertsuagatik; kendu, bai, ideia hori burutik, Estatu Batuetako indioen etorkizuna nahi ez baduzuze?
|
|
|
kendu burutik Euskal Herriko independentziaren posibilitatea —" politika, litekeenaren artea da" esan zuen Leibnitzek—.. zeren, ETAk bere indarra badu ere, are indartsuago da Espainiako armada, Francoren politikaren aldeko buruzagi leialez osatua, zeinek posibilitate hori eragotziko duten, que más vale una España roja que rota, argi eta garbi esan zuten: kendu ideia hori burutik, zeren Kubako eta Filipinetako independentziek —ozeano
|
batek
eta bik bereizten gaituzte haiengandik, hurrenez hurren...! — ez baitute Euskal Herrikoarekin zerikusirik —baina zuok nazionalistok nahi duzuena ikusten duzue, eta Ebro ibaia Ozeano Atlantikoaren eta Barearen parean paratzeko modukoa ikusten duzue, beharbada... —, urteotan Aljeriak lortu duen independentziak zerikusirik ez duen bezala, arrazoi bertsuagatik; kendu, bai, ideia hori b...
|
|
|
Aberriak min ematen zion, bai, baina haren mina nire mina ere bazen, are abertzaleago egiten ninduena; gizon berezia zen, bihotz handikoa —" Hiri ere gurutze astuna tokatu zaik gero, birika bakar batekin...!" esan zidan egun batean; eta nik: " Berdin dira
|
bat
eta bi, Jainkoa hauspo dugunean..." —, tratu berezia behar zuena eta ariman marka ezabaezin bat utzi zidana... harekin ohartu bainintzen, halaber —zuk ere egin zenuen zeure sator lana urte batzuk lehenago, Damaso, pauso hura emateko zailtasunak berdindu zizkidana! —, fedea, Jainkoaren dohaintzat nuena, lantzeko zerbait ere bazela: ni pertsona heldu bat nintzela eta ezin ibil nintekeela, alegia, burura zetozkidàn fedezko zalantzei ihes eginez, aitagureka eta orapronobiska, haur bat bezala:
|
|
|
halaxe esaten zidan, bai, euskaraz —lehenengo zailtasunaren aurrean, hala ere, gaztelerara jotzen genuen automatikoki—, bazekielako nik euskara ikasi nahi nuela, eta nik, orduan, ukitu gabe maite nezakeelako sentipena neureganatzen nuen... nire izena haren ahotsean entzuten nuenean puztu eta puztu egiten baitzitzaidan neure birika bakarra, bi biriken tokia hartzerainoko puzte etengabean, musikaren edertasuna eta edertasunaren musika —Mozartena eta Händelena, Chopinena eta Beethovenena— Helenak ahoskatutako bi nota haietan laburbilduko balitz bezala: Ga bi; izen
|
bat
eta bi silaba, birika bat silaba bakoitzeko: Ga bi; edo esango al dut Helenak ahoskatzen zuèn hitz bakoitza —edo letra bakoitza, hobeto—, hauspo bat bezalakoa gertatzen zitzaidala, belarrietatik sartu orduko zintzur eta bronkioetako sokatik zintzilikatu eta istantean puzten zitzaidana, eta hala sentitzen nintzela, halakoetan, birika askotako eta inola ere ez birika bakarreko...?
|
|
|
Gogoratzen al zara nola desfilarazten zigun Teofilo Mariak,
|
bat
eta bi, eta hiru eta lau... ezker eta eskuin, eskuin eta ezker, makila batzuk fusiltzat hartuta, bera beti jeneral. Bada, ordudanik gorrotatzen dut, beharbada, gerra, baita gerrarekin lotutako guztia ere:
|
|
|
" Ez zaizkizu matíaslópezak jada gustatzen, Helena...?"; bi emakumeak ahoa bete hortz uzteaz gain —ederki goza nezakeen nik, bide batez, haien nora ezean! —, Helenaren ezpain zurbilak pitz zitezkeen, baita haren begi koloregalduek itsasorik berdeenaren zipriztin bat jaso ere: seinale
|
bat
eta bi seinale, gure amak baieztatua gezurta zezaketenak, eta Helenak artean ni maite ninduela adierazi; baina azkenean, aukera hura galdu nuen, nahiz eta beste aukera bat ere landu nezakeen, ausaz... alferrik, Helenaren amak berandu gabe bidali baitzuen alaba, Nafarroan bizi zèn bere ahizpetako baten komentura sukaldari —‘erbesteratu’ egokiago litzateke, beharbada—; aukera e...
|
|
2011
|
|
|
Estanisek Afrikako gerran ibilitako osaba bat zuen, Ollopenzukoa, gerrari buruzko mila istorio zekizkiena, Afrikako gerraz ez ezik lehen Mundu Gerraz ere; Estanisek anitzetan erraten zien lagunei militarra izan nahi zuela, eta hala, hartara ohitzeko edo, desfilatzen jartzen zituen mutilak maiz, makila fusiltzat harturik bizkar gainean, batean, ir mo!? jartzeko agintzen ziela; hurrengoan, aitzina!,
|
bat
eta bi, ezker eskuin, bat eta bi??; eta hurrengoan, gel di!?.
|
|
|
Estanisek Afrikako gerran ibilitako osaba bat zuen, Ollopenzukoa, gerrari buruzko mila istorio zekizkiena, Afrikako gerraz ez ezik lehen Mundu Gerraz ere; Estanisek anitzetan erraten zien lagunei militarra izan nahi zuela, eta hala, hartara ohitzeko edo, desfilatzen jartzen zituen mutilak maiz, makila fusiltzat harturik bizkar gainean, batean, ir mo!? jartzeko agintzen ziela; hurrengoan, aitzina!, bat eta bi, ezker eskuin,
|
bat
eta bi??; eta hurrengoan, gel di!?.
|
|
|
Ate ondoan ez geratzeko eta sukalderaino sartzeko esan nion, eta konplimendutan ibili ondoren, bazekiela lan askorekin nenbilela, eta ez zuela inolaz ere eragozpen izan nahi; ez ateratzeko ezertxo ere, eta bost minutuko gauza zela?, ardo goxo kopatxo
|
bat
eta bi gaileta onartu zituen.
|
|
|
–Ez naiz Disneyrekin identifikatuta sentitzen, eta ez dut nahi hala izaterik. Gure pertsonaiak gizakiak dira, buru
|
batekin
eta bi begirekin, eta alde horretatik antzerakoak izango dira, baina ez bakarrik zineman, berdin komikietan, ilustrazioetan. Berdina da Frantzian, Belgikan edo Errusian.
|
|
|
Lemoizko zentral nuklearraren aurka Ez film laburra burutu zuen 1976an, gaia pil pilean zegoenean, eta Zilarrezko Mikeldi saria irabazi zuen gainera, Bilboko Zinebi jaialdian. Lagun
|
batek
eta biek atera zuten aurrera egitasmoa, Gabonetan, Imanolen amonak Sukarrietan zuen etxean sarturik. Zuzendariak dioenez, erreferente familiarren sustraietara jo nahi izan zuen, amaren familia bilbotarra baita eta aitarena gernikarra.
|
|
2012
|
|
|
–Bai, lankide
|
batek
eta biok egingo dugu. Nagusiak baiezkoa eman digu gaur eta ostiralean aurkeztuko diegu proiektua Hiltonekoei.
|
|
|
Arratoi sator larrugorriak hogei eta hirurehun animalia bitarteko taldeetan bizi ohi dira, denak matriarka bakar
|
batek
eta bi edo hiru ar emankorrek osatutako familia edo elkarte handi batean. Taldeko gainerako animalia guztiak, arrak edo emeak, ez dira ugalkorrak eta komunitatearentzat egiten dute lan:
|
|
|
Ostiralek nik baino hobeto egin zuen tiro, eta hark tiro egindako aldean bi izan ziren hildakoak eta beste hiru zaurituak; nire aldean, berriz, hildako
|
bat
eta bi zauritu. Guztiz izututa zeuden, ziur egon zaitezke, eta zauritu gabeko guztiak bat batean zutitu ziren, baina ez zuten berehala asmatu norantz ihes egin, edo nora begiratu, ez baitzekiten nondik zetorkien hondamena.
|
|
|
Horrek izugarri bihozgabetu ninduen. Dena dela, zuloak beste era batera prestatu nituen, eta xehetasunak emanez inor ez aspertzeko, esango dut, goiz batean zuloak ikustera joan nintzenean, batean aker bat aurkitu nuela, eta bestean hiru antxume, ar
|
bat
eta bi eme.
|
|
|
Baina han ikuskizun are ikaragarriagoa izan genuen. Zaldia arrapaladan irten zen basoaren sarrerara iritsi ginenean, beste zaldi
|
baten
eta bi gizonen gorpuzkinak aurkitu genituen, animalia madarikatu horiek irentsiak. Gizonetako bat, zalantzarik gabe, eskopeta tiroa botatzen entzun genuen bera izan behar zuen, alboan eskopeta su egin berria baitzeukan; baina gizonak burua eta gorputzaren goiko aldea janda zituen.
|
|
|
Baziren ehizarako bi eskopeta eder armairu handian, eta bi pistola. Berehala hartu nituen, eta baita sutauts adar batzuk ere, bala zaku txiki
|
bat
eta bi ezpata zahar herdoildu. Banekien ontzian bazirela hiru upel sutautsez beteak, baina ez nekien non gordeko zituen gure kanoilariak.
|
|
|
Gainera hiru Biblia aurkitu nituen, oso txukunak, Ingalaterratik niretzat bidalitakoak, eta nire gauzekin batera bidaia egiteko hartu nituenak; portugesez idatzitako liburu batzuk, Aita Santuaren bizpahiru otoitz liburu tartean, eta beste zenbait; eta denak ongi gorde nituen. Ez dut ahaztu behar itsasontzian zakur
|
bat
eta bi katu genituela, eta izango dut bi horien istorio bikaina kontatzeko aukera bere garaian; izan ere, bi katuak lehorrera eraman bainituen, eta zakurra, berriz, itsasontzitik jauzi egin, eta hondartzaraino etorri zitzaidan igerian, lehenengo zamaldia lehorrera eraman nuen egun berean, eta urte askotan zerbitzari aparta izan nuen. Behar nituen gauza guztiak ekartzen zizkidan, eta beti izaten nuen ondoan; nirekin hitz egitea besterik ez zuen falta, baina hori ezinezkoa zen.
|
|
|
Turuta joaldi
|
bat
eta bi kanoi danbada.
|
|
|
Zeren eta, errege diademekin segizio luze baten ordez, familia batean bi arrabitari, hiru gortelari dotore eta italiar prelatu bat ikusi bainituen. Beste batean, bizargin bat, abate
|
bat
eta bi kardinal. Begirune handiegia diet koroadun buruei gehiago luzatzeko hain arazo ederrean.
|
|
|
Bere amak aukeratu zion gela bat, Eau de Robec kaleko laugarren batean, ezaguna zuen tindatzaile baten etxean. Amak berak burutu zuen haren ostatatze tratua, altzariak lortu zituen, mahai
|
bat
eta bi aulki, bere etxetik ekarrarazi zuen basagerezizko ohe zahar bat, eta gainera burdinazko txopeta bat erosi zuen, bere seme gaixoa berotu behar zuen egur hornidura eta guzti.
|
|
2013
|
|
|
telebistaz ikusi zuèn mahai inguru bat egin zitzaion, hain zuzen ere, bereziki deigarri: partaideak hiru gizon ziren, sufi
|
bat
eta bi sunita, eta emakume bat, xiita; gaia, berriz, Afganistango Konstituzioa, 2004ko urtarrilaren 4an Afganistango Loya Jirga k 62 onartua.
|
|
|
begiratu, izan ere, Historiara, eta berehala ohartuko haiz zein izan den kristauen jokabide nagusia: erran nahi baita kristauek, masail
|
bat
eta bi masailak eskaini ordez, tiro egiten dutela lehendabizi, eta gero berdin, lehendabiziko tiroak etzanarazitako gizona benetan hilik dagoela ziurtatzeko edo. Begiratu, bai, zer egin zuten espainiarrek Ameriketan, eta begira zer egin zuten estatubatuarrek indioekin!
|
|
|
Ostatuko bezeroek baso bat esne bero ogi puska batzuekin gosaldu ohi zuten, baina, egun hartan, txorixo mutur
|
bat
eta bi arrautza frijitu atondu zizkion Albertinak.
|
|
|
Paperezko katedral horietan barrena galdu egiten nintzen ni, baina amak behin eta berriz irakurri zituen eta berehala ohartu zen Garibaldik bazekiela atzetik genbilzkiola. Ekintzaren bat egin behar zuenean, hitzordu garrantzitsu bat zuenean, beste bat jartzen zuen bere lekuan, jarraitu zuen eta armairu batetik whiski botila
|
bat
eta bi edalontzi txiki hartu zituen. Zerbait ospatu behar genuela ematen zuen.
|
|
|
Sukalde ñimiñoan eltzeari kea zerion mahaiaren gainean. Jadanik jarriak, emakume
|
bat
eta bi haur. Bakedano haren aita eta haien aitatxi izaten ahal zen, adinez. Emaztea ezagutu berria nuen.
|
|
|
Euskaraz sehiei baizik ez zitzaien egiten etxe horretan. Neskato
|
bat
eta bi etxe mutil kontatu nituen sukaldean, gibeleko baratzean edo agurea besotan harat honat eramaten.
|
|
|
Erregina maia baten hilobiaren lapurretan inplikatuta zegoen. Dena dela, bere plana ez zen ondo atera, lagun
|
batek
eta biok egindako ahaleginagatik. Horregatik ezagutzen du nire izena, eta horregatik dit ezinikusia.
|
|
|
telebistaz ikusi zuèn mahai inguru bat egin zitzaion, hain zuzen ere, bereziki deigarri: partaideak hiru gizon ziren –sufi
|
bat
eta bi sunita– eta emakume bat, xiita; gaia, berriz, Afganistango Konstituzioa, 2004ko urtarrilaren 4an Afganistango Loya Jirga k62 onartua. Handik aitzina, loreak eta laudorioak, laudorioak eta loreak, partaideen ahotik.
|
|
|
begiratu, izan ere, Historiara, eta berehala ohartuko haiz zein izan den kristauen jokabide nagusia: erran nahi baita kristauek, masail
|
bat
eta bi masailak eskaini ordez, tiro egiten dutela lehendabizi, eta gero berdin, lehendabiziko tiroak etzanarazitako gizona benetan hilik dagoela ziurtatzeko edo. Begiratu, bai, zer egin zuten espainiarrek Ameriketan, eta begira zer egin zuten estatubatuarrek indioekin!
|
|
|
Ostatuko bezeroek baso bat esne bero ogi puska batzuekin gosaldu ohi zuten, baina, egun hartan, txorixo mutur
|
bat
eta bi arrautza frijitu atondu zizkion Albertinak.
|
|
2014
|
|
|
Udaberria izango zen, eguraldi epela oroitzen baitut, eta gu etxe aurreko mahats parraren azpian bazkaltzen. Lagun
|
batek
eta biok izan genuen auto istripu arina aipatu zuen amak, eta baita biok gindoazela edanda poliziak argiketan jarri zuenez. Burugabe batzuk baino ez ginela eta bera ikaratuta bizi zela bukatu zuen amak.
|
|
|
–Gazta pixka
|
bat
eta bi botila ardo.
|
|
|
metalezko apalak hutsik daude, gainekoa izan ezik: jogurt poto
|
bat
eta bi garagardo lata daude bertan. Hirurak hartu ditu.
|
|
|
Leire hurbildu zen. Gela txiki bat zen, mahai
|
bat
eta bi aulkirekin. Leiho saredunaren ondoan zutik, Ander zegoen.
|
|
|
Ezker eskuin.
|
Bat
eta bi. Eta bat eta bi?
|
|
|
Bat eta bi. Eta
|
bat
eta bi. Ikusgarriak ziren turistendako, baita beldurgarriak ere bertze jende anitzendako?
|
|
2015
|
|
|
Emakume adindu bat, eskuburdinaz lotutako atxilotu
|
bat
eta bi senide. Hilerri apartatu baten izkina are apartatuago hartan, maitasuna negar malkotan zenbatzen hasita, ezin esan pertsona maitatu baten aurrean geundenik.
|
|
|
Letrekin jolasten garenok geure gelan bertan egiten dugu lan, intimitatean: neska gales poeta
|
bat
eta biok sartzen gara multzo horretan. Ez naiz berarekin bereziki ondo konpontzen, eta horregatik ez dut inoiz ulertu zertan ari den zehazki.
|
|
|
Eta horregatik dauzkat birika
|
bat
eta bi heren, zeloek janda; horregatik eman diote haginkada pare bat bihotzari, horregatik metro bat heste gutxiago, horregatik zulatu didate urdaila, bertako jarioak ateraz eta nire barruak zikinduz: odola eta behazuna nahastuta.
|
|
|
Armairuaren zokondo batean daukadan kaxa batean gordetzen ditut X ren ile sorta bat, haren betiko perfumea, bizarra egiteko azkenekoz erabili zuen xafla, hortzetako eskuila, galtzerdi bat, muturra hozkatua zeukan lapitza liburuak azpimarratzeko erabiltzen zuena, lepoan lotuta eramaten zuen zapia, bereziki polita ez zen bion argazki
|
bat
eta biok elkarrekin ospatu genuen bere lehenengo urtebetetzean oparitu nion erlojua.
|
|
|
Etxera etorri berri, saiala eranzten ari da. Ehizan ibili da, eta azeri
|
bat
eta bi bisoi ekarri ditu aldean.
|
|
|
Haurren bat zebilen besteen gauzak lapurtzen eta ez genekien zer egin. Eskolan, halakoetan, itxita uzten gaituzte denak, gaizkileak bere errua onartu arte, baina ezin egingo genuen hori hemen; hortaz, begiraleen artean zotz egin genuen eta beste
|
bati
eta bioi egokitu zitzaigun, umeak kanpoan zebiltzan bitartean, haien armairuak ireki eta lapurtutako gauzak bilatzea: erloju digital bat Casio markakoa, lepoko kate bat urrezkoa Ama Birjinaren dominarekin, eta 500 pezeta ehuneko billeteetan.
|
|
|
Nik ez dakit zenbat fruta klase. Ez artzeko esan digue, zeatik danak asten bagera nai degun guztie artzen, ba azkeneako txikizio ederra egingo deulako, baño aurreko baten pistina biden pare bat aran arrapau genittun laun
|
batek
eta biok, meriendan jateko (ez esan aittei eta amai, e!)
|
|
|
Ez dago inor. Egur sendoko mahai
|
bat
eta bi aulki; besterik ez dago gelan. Irrealak, traketsak iruditu zaizkizu, eta torturatzeko tramankuluen antza eman diozu bati.
|
|
|
Egunsentia da Gibraltar aldeko hondartza bakarti batean, eta, itxuraz, telebistarako spot bat ari dira grabatzen bertan. Hiru gazte, neska
|
bat
eta bi mutil, eserita daude duela gutxi inprobisaturiko suaren inguruan, ez oso gertu hala ere, sortaldeko haize bortitzak gogor astintzen baititu garrak batera eta bestera. Neska modelo herbal ilehori horietako bat da, eta mutil gihartsuak, aldiz, Sahara azpiko etnia diferente bitakoak, txokolate kolorekoa bata, ebanoa bezain iluna bestea.
|
|
|
Aldaba jo du esku
|
batek
eta bi unibertsoak jarri dira ateari begira. Norbaitek hautsi du denbora, norbaitek eskatu du, arin beharrez, irekitzeko atea, irekitzeko bi unibertsoen arteko leiho erraldoia, askatu dadin urte askotan indartutako zirimola.
|
|
|
–Kafesne
|
bat
eta bi kruasan, edo, bestela, ebaki bat eta bi madalena, mesedez.
|
|
|
–Kafesne bat eta bi kruasan, edo, bestela, ebaki
|
bat
eta bi madalena, mesedez.
|
|
|
mailegu atalean egoten den bekaduna bere ile motots ederrarekin, arratsaldez kontabilitatea ikasten duen beltzaran panpoxa. Duela urte pare bat nire ikasleak izan zitezkeen, baina orain guztiz zilegi izango litzateke haietako
|
baten
eta bion arteko edozein harreman; nahiz eta aukera txikienik ere ez egon, jakina.
|
|
|
|
bati
eta biri,
|
|
|
Silizioko atomo
|
bat
eta bi atomo
|
|
|
ZnCl2, zink atomo
|
batez
eta bi
|
|
|
|
baten
eta bion artean, eta hainbat informazio eskuratu.
|