|
2003
|
|
|
Autore hau, bada, itzultzaile soila baino gehiago zen. Humanista honek bere garaiko gertakariez idazten zuen, narratiba
|
bat
eta historiaren irakurketa berri bat abiatuz. Eta ez iniziatiba pertsonal soil gisa, baizik inspirazio kolektiboko obra moduan.
|
|
|
Hori bihur zitekeen bere produkzioaren gune sozial babeslea. Berak egindako beste obra batzuetarako ere, halanola euskara latin frantses gaztelania hiztegi
|
baterako
eta latina euskaratik ikasteko metodo baterako, Lapurdiko Biltzarrera jo zuen, baina kasu guztietan arrakastarik gabe.35 (Aurreko mendean, Nafarroa Behereko Estatu Orokorretan eta Gipuzkoako Batzar Nagusietan, euskarazko beste liburu batzuk argitaratzeko gisa bereko laguntza ukapenak gertatu ziren) 36 Beñat Oiharzabalen ikerketak erakusten duenez, XVII. mendearen erdialdetik aurrera, frantsesa k... Eta, hola, euskarazko historiografia, eta oro har euskara idatzi oro, produkzio gune sozial laiko gabe geratu zen Antzinako Erregimenean.
|
|
|
Eta hori izan da, hain zuzen, euskaldunen gainean mendetan zehar mantendu den topiko ohikoenetako bat: hizkuntza berezi bat, ahozko kultura
|
bat
eta beste hainbat usadio eta ezaugarri izan arren, euskaldunak idatzirik gabeko eta beraz historiarik gabeko herritzat hartu izan dira.
|
|
|
Honela, janariak asko ugaritu ziren, batez ere goi mailetan (XX. mendean, jada, gora beherekin bada ere, maila guztietara hedatu zen). Langile klaseetan zezina, urdaia, barbantzuak edo beste lekariren
|
bat
eta estimulanteak (alkohola eta kafea), patatekin. Baserrietan, ostera, ohiko dietak jarraitu zuen gutxi gorabehera.
|
|
|
Errementari kalean: txokolatero
|
bat
eta bi konfitero zeuden. Zapatarien kalean:
|
|
|
Irailean eta azaroan ere, helburu berdinarekin partikularren etxeak bisitatuko ziren, baina baita konfiteroenak (gozogileenak) ere. Bisita honetan, udaletxeko lau kideak (prokuradorea, diputatua edo juez de oficios
|
bat
eta zin egindako maisu bat, auzokoa edo kanpokoa izan zitekeena35), eta hauekin batera bipersonas inteligentes (maestro examinador izenekoa eta otro que no lo sea, hots, partikular bat); eztabaida egonez gero prokuradoreak hiriz kanpokoa zen hirugarren bat izenda zezakeen.
|
|
|
Animali talde basatiez gain, kontrolatuak egongo ziren (abelgorri, arresa, ahuntzak, txerriak), azken hauek gehituz joango ziren, ehiza baztertuz zihoazen heinean; hala ere, Eneolitikoan ere gizonek noizbehinka ehizan egingo zuten (basahuntz, orein eta basurdeak kasu). Ibilkariak ere baziren, zonalde
|
baten barruan
eta kilometro gutxi mugituz.
|
|
|
Produkzio idatzia bultzatzeko ezintasuna da, dena den, talde horren hutsune nabarmenena: hitzaldi sorta zabalak, 300 saio baino gehiago, ez du bat egiten garai berean argitaratutako liburu kopuruarekin, monografia pare
|
bat
eta hiru ikastaroen hitzaldiak jasotzen dituzten bildumak: Historia:
|
|
2004
|
|
|
Tennessee Valley Authority New Deal aren proiektu handiena izan zen. 1916an haranean presa handi
|
bat
eta munizio planta bi eraiki ziren, baina plan honek haraneko errekurtso energetikoak ez zituen guztiz garatu. Harana zazpi estatuk osatzen zuten eta zeharo atzeratuta zegoen.
|
|
|
Kritika askok argazki arriskutsuak zirela uste zuen. Arthur Rothstein en argazki batek (ikus 10 irudia) eztabaidak sortu zituen erakusketa
|
batean
eta heriotzari dei bat bezala uler zitekeela seinalatu zen. Metafora desberdinak ikusteko ondorengo adibideak egokiak izan daitezke:
|
|
|
Ikasgai honek susta ditzakeen euskal balioen artean. Euskal Herriaren historia hobeto ezagutzeko interesa eta jakin mina sortzea? lauso
|
bat
eta, ondare historikoa ezagutu eta kontserbatzeko interesa piztea: bai Euskal Herrikoa eta bai norberaren eskualdekoa ere?
|
|
|
Gainera galdera bat aztertu beharra dago: zerk bihurtzen duen nazionala izatea diskurtso historiko
|
bat
eta zer den historia nazionala. Munduan zehar nazioaren eraikuntzarako bidean tresna bat izan da herri bakoitzaren historia.
|
|
|
Laburbilduz, ikasgai konkretuetan moldapenak akaso egin litezke, baina ideala Goihenetxek proposamena ikasgai konkretu batean aplikatzea barik bere filosofia abiapuntutzat hartu eta hezkuntza planak osotara eraberritzea litzateke, Madrildik ezartzen diren espainiar kuotak derrigor bete beharrik gabe. Hola, DBHn munduko, Europako eta Euskal Herriko historia tarteka liteke; Batxilergoko lehen mailan munduko historia garaikidea
|
batetik
eta Euskal Herrikoa bestetik banako ikasgaietan eman (eta azken hau hautazkoa izanik Espainiakoa historia ere hautazko gisa eskain liteke); eta batxilergoko azken kurtsoan, ostera ere, euskal eta europar historia elkartuta azaldu. Aldaketa ofizial horiek etorri artean irakasleek eurek badaukate hein batez euskal historia egungo planetan txertatzen joateko aukera, ez agian egitarau osoak aldatuz baina bai parte batzuetan.
|
|
|
Barrakoiekin, kanpaina dendekin, sukaldeekin, zigor kartzelekin eta abar.Frankistek preso batzuk fusilatu zituzten. Erratzun adibidez, Francisco Valentín Paredes, Kordobakoa, Batallón de Trabajadores N° 1 koa26 Amaiurren, langile behartu
|
bat
eta bi amaiurtar hilik suertatu ziren soldaduen patruila batekin izandako istilu baten ondorioz. Langile behartuak, Tomas Sanchez Berrocalek 21 urte zituen hil zutenean27, baita Lino Etxeberria Larrain28 eta Nicasio Zaldain Jaimerena29 amaiurtarrek ere.
|
|
|
Era honetako gerra egiteko zailtasunak egon daitezke. Hala nola, disziplina
|
bat
eta nukleo txikietan antolaturiko taldeak beharrezkoak dira; geografia garrantzitsua da gerrileroen arteko komunikazioa eta koordinazioa zail baititzake; hiriak dira azken betetzen dituzten guneak eta hemen aurkitzen dira normalean herrialdeko elementu nagusiak; etsaiek izuaren mehatxua erabil dezakete (tortura...) etab. Mota honetako borroketan bonba nuklearrak (jendea hiltzea) ezin dira gerra i...
|
|
2005
|
|
|
–Modernitatearen arrisku? horien aurrean, bando nazionalak emakumearen beste eredu
|
bat
eta sexuen arteko beste harreman bat bultzatzeari ekin zion. Errepublikak bultzatutako ordena moralaren eta politikoaren haustura kondenatu zuen bando nazionalak, egoera hori errepublikarren laizismoaren, inmoralitatearen, ohituren korrupzioaren eta askatasunaren errua zela azpimarratuz.
|
|
|
beraz ari gara ja moral bat egiten. Nik ordea pentsatzen bazaitut zu zarela pertsona bat bai baina nire lehiakidea, konpetentzia daukazu, nik daukat denda
|
bat
eta zuk beste bat eta niri kalte egiten didazu, beste moral bat egingo dugu.
|
|
|
beraz ari gara ja moral bat egiten. Nik ordea pentsatzen bazaitut zu zarela pertsona bat bai baina nire lehiakidea, konpetentzia daukazu, nik daukat denda bat eta zuk beste
|
bat
eta niri kalte egiten didazu, beste moral bat egingo dugu.
|
|
|
Eta beraz, gero pasa ditu 40 urte galtzaile bezala, asko sufrituz, pertsegitua, kontzientzia txarrekin, lotsatuta ze burla egiten zioten? insegurantzia
|
batean
eta guzti hori. Familia handiena, kuantitatiboki handiena.
|
|
|
Horiek ez daukate eskubiderik eta beraz horiek ez ditugu kontatu ere egiten ezta. Orduan, gazte
|
batek
eta bere lagunaren anaia, ama edo aita ikusi duena nola eramaten duten. Nire lagun baten etxean sartu ziren, hirurogei urte eta gehiagoko Juan Mari Torrealdai. Gauean, ateak puskatu eta garrasika, eta goizeko ordu batak pasata ziren.
|
|
|
–Bai, askotan gertatzen da, gu bion artean dago diferentzia bat puntu
|
bati buruz
eta orduan hasten gara eztabaidatzen eta eztabaidatzen eta momentu batean paralizatu egiten dugu gure posturak ze ni identifikatzen naiz puntu honekin eta ahaztu egiten dut nik beste puntu asko neukala baita ere. Orduan, hori askotan gertatzen da, abertzaleen beren arteko borroketan; esaten duzu, baina HB PNVtik sortu da orduan gauza bat, en común?
|
|
|
Eta hori asko ikusten da,, txaketeroa?, praktikan asko ikusten dena da, eta hasten da beharra dagoelako eta bukatzen du aprobetxatuz, negozio bihurtuz. Bueno, hori nik ezagutu nuen modu honetan ze Francoren denboran problema zen askotan ba herri batean alkate bat baldin bazen falangista bat, alkate falangista bat baino hobe da abertzale pixka bat disimulatu
|
bat
eta guzti hori. Eta orduan, ba jende batek, jarri egingo dugu alkate?.
|
|
|
bat da, lehenengo hori [biolentzia pragmatikoa], armak hartzen dituguna, eta hau egiten dugu helburu politiko batekin. Baina gero beste problema bat dago, eta da, biolentzia hartzen dugunean gogoeta
|
baten ondoren
eta orduan biolentzia hori justifikatzen duen moral bat behar dugu, beraz, moral tradizionala puskatu behar dugu, beste moral tipo bat sortzeko.
|
|
|
Jarraitu zuen moral moderno iraultzaile tradizionala eta ez moral moderno antidemokratiko Nietzcheanoa. Eta orduan geratu da, biolentzia bat dago, baina dago linea
|
batekoa
eta ez bestekoa; seguru asko hori da hor jokoan dagoena.
|
|
|
Bestetik, herriaren biolentzia zegoen, edo herriak bere ideiak aldarrikatzeko erabilitako biolentzia. Lehenago aipatu bezala, noraez egoera batean, non jendeak zer gertatuko den ez dakien, egoera biolentoak sortzea errazagoa da, alde
|
batetik
eta bestetik. Beraz, moralak bere indarra hartzen du joko honetan.
|
|
|
muturreko bat, gaizki egin dut, baina eske nik errege edo erregearen semeari ematen badiot muturreko bat, sakrilegio bat egin dut. Egin dut Jainkoaren aurkako bekatu
|
bat
eta ez zure aurkako bekatu bat. Hor dago diferentzia radikala errege baten ustez.
|
|
2006
|
|
|
Hauek salbuespena osatzen zuten. Asia Txikiko herri gehienak lehengo moduan jarraitu zuten, etxe pobrez eta txikiz osatutako herriak ziren, merkaturako plaza batekin, ostatu
|
batekin
eta funtzionario eta agintarien lokalekin. Azkenik, mendi basatietan abeltzain tribuak bizi ziren.
|
|
|
Gogoeta hauetan ari zela, Sertoriusek bakean eta kalterik gabe gidatu zuen bere armada lurralde lasaietan barrena, Ebro baino areago. Ondoren, Bursaones, Cascantini eta Gracuritani direlakoen lurretara joanik, guztiak suntsitu zituen eta, haien uztak hondaturik, Calagurris Nasicara abiatu zen; pasatu zuen hiritik hurbileko ibai
|
bat
eta, zubi bat eraiki ondoren, bertan ezarri zuen bere kanpamendua. Hurrengo egunean, Marcus Marius quaestorea igorri zuen Arevaci eta Cerindones direlakoen herrietara tropa biltzera, eta handik Contrebia Leucadara gari hornimendua jasotzera; hiri honetatik erabat erraza zen beroien lurraldera irtetea, armada noranahi eramatea pentsaturik ere; halaber, Caius Insteius zaldieriako prefektuak igorri zuen Segoviara eta Vaccaei direlakoen herialdera zalditeri indarrak biltzera, berauei agindu zielarik itxaron zekiotela Contrebian.
|
|
2007
|
|
|
Oso zaila da bisualki prestaketaren izaera asmatzea material asko erabili baitziren helburu horretarako. Handik gutxira, gatzezko soluzioan papera sartzeko pausua baztertu zuten, gatza eta prestaketa
|
batera
eta aldi berean aplikatuz eta paperaren alde batean bakarrik emanez.
|
|
2008
|
|
|
behar horrek sortuko luke. Goazen,
|
batak
eta besteak arriskuaren aurrean armak erabiltzeari emango lioketen interpretazioa ikustera.
|
|
|
Baliabideak, aukera politikoak, mobilizazio gaitasuna? ez dira inondik inora berdinak
|
batean
eta bestean. Mendebaldeko Europako mugimenduek, gainera, bat egiten dute neurri handi batean AEBkoekin zentzu horretan, baina hori beranduago ikusiko dugu.
|
|
|
Mendebaldeko Europako mugimenduek, gainera, bat egiten dute neurri handi batean AEBkoekin zentzu horretan, baina hori beranduago ikusiko dugu. Goazen orain Europako alde
|
batean
eta bestean gertatzen direnak aztertzera.
|
|
|
Halere, ikusi dugunez, behin eta berriz egon ziren saiakerak
|
bateko
eta besteko bakezaleak batu, elkar ezagutu, eta ekintzak koordinatzeko. END izeneko taldea saiatu zen gehien horretan, nahiz eta ez zen bakarra izan.
|
|
|
Bestetik, esan beharra dago biolentzia mota guztiak ez direla berdinak. Hilketa
|
bat
eta erakusleiho bat apurtzea ezin dira balantza berean erkatu. Globalizazioaren aurkako mugimenduaren barnean dauden talde batzuek erabilitako biolentzia gauza materialen aurkakoa izan da beti.
|
|
2009
|
|
|
Damua da itzulera honetan azpimarra daitekeen alderdietako bat, emigrantea damuturik itzultzen baitzen, damuturik hartu zuen erabakiaz eta damuturik Amerikan pasatutako miseriaz. Eta emigranteak ilusioz eta esperantzaz hartu zuen bidaiak hasiera txar
|
bat
eta bukaera garratzago bat izaten zuen horrela, artean hamaika miseria pasatu eta gero. Prozesu guztian ez zuen emigranteak inolako deskantsurik izango, gauzak okerrera joango zitzaizkion eta askotan ezin izango zuen itzuli ere egin, are gehiago emigranteak, basakeria horren guztiaren aurrean bizirauteko ahaleginak egingo ditu eta, behar izanez gero, maltzurkeriaz jokatuko du lurralde haietan; hori da behintzat garai haietako prentsaren gehiengoak orokorrean markatzen zuen lerroa.
|
|
|
baina hau salbuespen bat besterik ez da. Iparraldeari dagokionez, egunkari bakarra izan dugu ikusgarri, baina dena den, Iparraldeko kasua ez dugu Hegoaldekoa bezain sakonki aztertuko,
|
batak
eta besteak alde nabarmenak baitituzte eta Iparraldearen egoera soilik aipatu egingo dugu.
|
|
2011
|
|
|
José Beascoechea izango da Tolosako Agrupazio Sozialistaren presidentea baina bizitza laburra izango du talde honek, autore gehienen arabera Tolosan ideia kontserbadoreek zituzten sustrai sakonak direla eta. Taldea sortu eta hilabetera Beascoechea bere lanetik kaleratua da patroien errepresio testuinguru
|
batean
eta Eibarrera joango da, 1897an bertako Agrupazioaren lehen presidente bilakatuz. 1902ra arte itxaron da Tolosako taldearen berundaziorarte.
|
|
|
paperaren sekzioan. Negoziaketetan De Franciscok soldata finko
|
bat
eta grebagatik kaleratuak izan zirenak berriro ere lanean hartzea eskatzen zuen besteak beste. Enpresak ordea ez zuen 5 kideren berronarpena burutu nahi, hauen, ideia sozietarioak?
|
|
|
CNTan ibilitakoak omen ziren biak baina. Argiaren? arabera nahiko aspertuta omen zebilen Ismael erakunde hartan eta, matxinada ondoan, apaizen
|
batek
eta eskui aldeko jendeak laguntzen ziotela ta, C.N.T., tik irten eta Langille Katoliko, en bazkunean sartu omen zan edo beintzat sartzeko omen zebillen? 197 Hilketaren igande artan Rojo, bide batez, Ismaelen arrebaren bikotea zena, Ismaelengana hurbildu omen zen tren geltokira, hau aita agurtzera joan baitzen Iruñearako bidea hartua zuela eta. Bertan, Rojok ea aurreko egunen batean semea bataiatu al zuen galdetu omen zion Ismaeli.
|
|
|
–Sharing European Memoriesen? baitan, Aranzadi elkarteak Tolosaldeko eta batez ere Tolosako gerra zibilaren memoria, bere zentzu zabalean, aztertzeko martxan jarri zuen proiektuan, bando errepublikarreko tolosarren errepresioaren ikerketa izan zen bere ardatzetako
|
bat
eta honen barnean Gerra Kontseilu militarrena. Oraindik ere ikerketa horren azken fruitua argitaratu ez bada ere, difusio helburuz argitaratu zen 1936ko gerrako oroitzapenak Tolosaldean eta Leitzaldean, laburpen?
|
|
|
lanak ekartzen dizkigu prozedura horien lehen datuak. Hauen arabera, gutxienez 501 tolosar izan ziren Kontseilu militar hauen eskuetatik igaro zirenak1 Kontseilu hauen sententzentzien analisian prozesatuen biografiatxoak agertzen zitzaizkigun, hauen filiazioak, portaera zintzoa edota gaiztoa, aurrekariak, etab. Azaltzen zituena eta hauetako batzuen inguruan data
|
bat
eta hilabete bat: 1934ko urria.
|
|
|
bandoan. Honek ordea ezer gutxi esan zezakeen grebaren inguruan, kontuan hartzekoa baita sententzietan agertzen diren akusatuen bizitzen deskribapenak ez direla kasu guztietan salbuespen batzuetan bezain aberatsak eta askotan izen
|
batera
eta filiazioaren aipamenera mugatzen direla, eta bestetik ikusi behar baita 501 prozesatu horiek bando errepublikarreko alderdi politiko guztiek osatzen dituztela eta 1934ko grebarako deia sozialistek bakarrik egin zutela, gerora anarkistak, Asturiasko kasu ezagunean bezala, edota euren alderdi edo sindikatuen aginduei jarraitu ez zieten euskal nacionalista batzuk elkartu bazitzaizkien ere. Abiap...
|
|
|
Zinez gertakari sakontzat hartuko genituzke, behinik behin egungo ikuspegitik, halako hirietan indar publikoen eta grebalarien arteko tiroketak egotea, petardoak (askotan petardotik gutxi izango dutenak) ipintzea, hildakoak egotea, ezin ahaztu baitaiteke hildakoen kopuruak lehen emandakoak badira ere zaurituak ere ugari izan zirela egun hauetan. Azken finean halako sailkapene azalpen helburu bat izan dezakete sailkapen
|
bat
eta ondorioz honek exijitzen dituen gradazio parametro batzuk finkatzea beharrezkoa egiten baitu honek, baina aldi berean gertakariak sinplifikatu egiten dira aurrerago ikusiko ditugun Tolosako gertaerak baketsutzat kalifikatzeraino (eta ziurrenik gainerako hiriekin ere antzeko zerbait gertatzen da). Aurrerago ikusiko dugu ordea sailkapen hauetan zein den errealitatean Tolosako zortzi egun haiek merezi duten postua.
|
|
|
olosako Udal Artxiboa, Polizia Munizipala, A.8.1. 1934ko azaroaren an oardia Munizipalaren Inspekzioan zegoen goardiak horri zatitxo batean idatzirik utzi zuenaren arabera, Pedro Gonzalez Costa, 19 urteko saltzaile ibiltari galiziarra agertu zen urriaren 7an Inspekzio hartan, gaua igaro? zuenean kendu zitzaizkion laban
|
baten
eta bi arkatzen eskean, baina testuaren arabera Urriaren 9rako jada aske zegoen. Dirudienez halako atxiloketa, prebentiboak?
|
|
|
Ezin jakin bi pertsona desberdin izan ote ziren edota bat bakarra, hiru albisteetan zauritua okina dela bakarrik dakigu. Zaurituen kontaketa orokorrek ez digute askorako balio kasu hauetan, El Díaren kasuan bertan(, hildako
|
bat
eta lau zauritu?, gutxi gora behera egunkari guztietan errepikatzen dena), kontakizunetik bertatik lau zauntu baino gehiago konta baititzakegu. Kazetarien nahasmenduan topatu behar dugu okin zaurituaren, misterio, hau, baina argi izan behar dugu halako gertakarietan gertatutako zaurituak baino gutxiago esateko joera ez dela inongo misterioren emaitza.
|
|
|
La Voz de Guipuzcoak hildako
|
bat
eta hiru zauritu adieraziko du, (bera da lau kaltetuen izenak ematen dituen bakarra, Julian Rouge (hildakoa), Carmen Bagüés (zauritua), Saturnino Argote (zauritua), Serafín Chocorro (zauritua)), Argiak hildako bat eta hiru edo lau zauritu, El Díaren kontakizunaren arabera hildako bat eta lau zauritu baino gehiago egon lukete, era berean La Vanguardiak zauritu bat aipatzen digu besteen kronike... Ikus daitekeen bezala, kontaketak bajura egin ziren beti.
|
|
|
La Voz de Guipuzcoak hildako bat eta hiru zauritu adieraziko du, (bera da lau kaltetuen izenak ematen dituen bakarra, Julian Rouge (hildakoa), Carmen Bagüés (zauritua), Saturnino Argote (zauritua), Serafín Chocorro (zauritua)), Argiak hildako
|
bat
eta hiru edo lau zauritu, El Díaren kontakizunaren arabera hildako bat eta lau zauritu baino gehiago egon lukete, era berean La Vanguardiak zauritu bat aipatzen digu besteen kroniketan egun horretan aipatzen ez dena eta Argiak baieztatzen duena,. Ikus daitekeen bezala, kontaketak bajura egin ziren beti.
|
|
|
La Voz de Guipuzcoak hildako bat eta hiru zauritu adieraziko du, (bera da lau kaltetuen izenak ematen dituen bakarra, Julian Rouge (hildakoa), Carmen Bagüés (zauritua), Saturnino Argote (zauritua), Serafín Chocorro (zauritua)), Argiak hildako bat eta hiru edo lau zauritu, El Díaren kontakizunaren arabera hildako
|
bat
eta lau zauritu baino gehiago egon lukete, era berean La Vanguardiak zauritu bat aipatzen digu besteen kroniketan egun horretan aipatzen ez dena eta Argiak baieztatzen duena,. Ikus daitekeen bezala, kontaketak bajura egin ziren beti.
|
|
2014
|
|
|
Abertzaletasunak eta neurri txikiagoan karlismoak euskararen aldeko neurriak eta ekintzak proposatu zituzten, eta 1910eko hamarkadan hainbat ekimen garrantzitsu gauzatu ziren. Euskaltzaindia euskararen akademiaren sorrera izan zen horietako
|
bat
eta euskararen erabilera hezkuntza arautuan, Bizkaiko auzo eskoletan, beste bat. II. Errepublikan indartu egin ziren asmo horiek.
|
|
2015
|
|
|
Abertzale bihurtzen direnen artean, batzuek bizitza guztian eutsiko diete ideia berriei, beste batzuek aste pare
|
batez
eta zenbaitek mitinak, jaialdiak, antzerkiak edota erromeriak irauten duen bitartean. Bizitzaren une jakin batean abertzale sutsu agertu eta gero beste norabide batzuetara lerratu zirenen hainbat kasu ditugu.
|
|
2016
|
|
|
Kontrakulturako eta ezker berriko kideek sexuaren kontzeptu berri bat erabiltzen zuten, gizartean garaian ezarrita zegoenaren aurka. Hau da, sexua ez zuten ikusten gizon
|
baten
eta emakume baten ezkontza osteko ekintza bezala, gizakiak elkar ulertzeko eta askatzeko modua bezala baizik.
|
|
|
Sionisten atentatuen kanpainaren une aipagarriena 1946an britainiarren egoitza zen King David hotelaren aurkako atentatua izan zen. Bestalde, Erresuma Batua krisian aurkitzen zen Bigarren Mundu Gerraren ondoren, eta ezinezkoa zuen Palestinan indar militar
|
bat
eta erakunde kolonialak mantentzea. Ofizialki 1947ko otsailean hartu zuten Mandatuaren kontrola Nazio Batuek.
|
|
|
Espainiako historialarien kasuan, lehen aipatutako Marti Marin eta Josep Fontana alde batera utzita, Julian Casanovak, adibidez paradigma horri jarraitu egin dio. Casanovaren arabera, Espainiako erregimena Alemania eta Italiakoak jaio ziren testuinguru berdinean (krisi egoera bat, ekonomikoa zein politikoa, langile mugimenduak aurrera egin zezakeen momentu
|
bat
eta testuinguru horretan burgesiak biraketa autoritario bat ematen du) jaio ziren, beraz analogiak dira. Casanovaren arabera, frankismoa, atzerakoien prozesu kontrairaultzailea, bortitza eta muturrekoa?
|
|
|
egin zen gisan, ideologikoki kontrako ibilbidea ere har zezakeen (eta beste alde batetik, Francoren erregimenaren barruan ematen zen faxisten eta ez faxisten arteko indar korrelazioa edo balantza alda zitekeen). Horregatik, prozesu
|
bat
eta aldi baterakotasuna irudikatzen dituen heinean, frankismoa bezalako erregimen bat (ez dezagun ahaztu Noltek deskribatutako, faxismoaren aroaz, gaindi irauten duten diktadura bat izan zela frankismoa) eta bere iraunkortasun eta konplexutasuna deskribatzeko egokia izan daiteke, indar korrelazio horretan bi elementu anitzen jokoa batek bestea guztiz deusezten ez duen, zero batuketaren joko?
|
|
|
Sazen arabera, Linzen teorian ahistorizismoa aurkitzen dugu. Sazen arabera, Linzen teorian ez dugu aurkitzen inolako etapizaziorik, frankismoa
|
bat
eta bakarra izango balitz bezala hitz egiten omen du Linzek (Saz, 2004: 153). Izan ere, Linzek erregimen bat, ez totalitarioa?
|
|
2017
|
|
|
o 2 ortostatoak itsasontzi
|
bat
eta haren gainetik hegazti multzo bat ditu irudikatuta. Badirudi, nolabaiteko sekuentzia markatu nahi izango zutela, eta horretarako horizonte moduko bat adieraziko zutela ur eremua eta zerua bereiziz.
|
|
|
Munitibarrera heldu ginenean, hegazkinak bonbak botatzen hasi ziren. Orduan aita, ama, ahizpa eta laurok, zubi azpian sartu ginen bonbetatik babesteko eta gurekin batera beste hainbat pertsona izan ziren han, baina oso gutxi atera ginen bizirik, ni, emakume
|
bat
eta beste Zaldibarko gizon bat. Nire aita, ama eta ahizpa bertan hil ziren (Aiestaran, 2006: 6).
|
|
|
Nola ezagutu zintuzten? (kazetariaren galdea) Ospitaleko monjak erakutsi zieten kamiseta
|
batengatik
eta bekokian daukadan marka bategatik (Aiestaran, 2006: 6).
|
|
|
Artxiboak eta liburuak arakatuz, zein lortu ditugun testigantzen bidez, hainbat datu bildu ahal izan ditugu3; baina, egia esan, ezin izan dugu gertatutakoaren berreraiketa zehatza egin (bereziki hil zirenen kopuru zehatza eta horien izenak ezagutzeko). Izan ere, Kondor Legioak Munitibar eta Gernika egun berean eraso zituen, eta, ondorioz, nahastu egiten dira
|
bateko
eta besteko hildakoak eta zaurituak.
|
|
2018
|
|
|
Aiaraldeko mendebaldean, euskara desagertzen ari zen, belaunaldien arteko transmisioa etenda zegoelako. Baina kontuan hartu behar da hori ez zela bat
|
batean
eta erabat gertatu, prozesua hasi zenetik azken euskaldunak desagertu ziren arte gutxienez hamarkada batzuk igaroko baitziren.
|
|
2022
|
|
|
Ikerketa honetan laurogeiko hamarkadako Euskal Herriko maskulinitatea aztertzen da Eloy de la Iglesia zuzendariaren El pico pelikula iturri nagusitzat hartuta. De la Iglesiaren filmografian ohikoa zenez, El pico n gazteria eta gizarteko sektore baztertuak irudikatu zituen ikuspuntu ezkertiar
|
batetik
eta genero eta sexualitateari loturiko gaiei garrantzia emanez. Ikerketaren helburu nagusia laurogeiko hamarkadako Euskal Herriko maskulinitate normatiboenen osagaiak aztertzea eta, halaber, bazterretatik horiek ezbaian ipintzen zituzten elementuak ikertzea da.
|
|
|
Azken bi taulak, agian artikulu honetarako interesgarrienak izan daitezkeenak, judutar eta arabiar herrialdeak alde
|
batetik
eta arabiar herrialdeak bestetik aztertzen ditu. Lehen kasuan guztira 30 herrialde daude, non judutar eta arabiar biztanleak bizi diren, horietako 15etan arabiar populazioak beherakada demografikoa erakusten du.
|
|
|
Euskal Herriari buruzko historia idazteko, erdarazko idazlanak hartu izan dira erreferentzia nagusitzat, eta historia lan horien azken hartzailea irakurle erdaldunak izan dira; beraz, erdaldunen eremu geografiko eta kultural askoz zabalago
|
bati
eta errealitatea ulertzeko modu horri erantzun diote, askotan nagusiki euskaldunek irakurri izan badituzte ere. Aldiz, euskaraz jatorriz sorturiko lanetan, eskertzekoa da Euskal Herriari buruzko historiaz Gaiak argitaletxeak ondu lehendabiziko euskarazko ahalegin duina, talde lana, dibulgaziora zuzendua eta gure historia liburuaren aurrekari hurbilena, hiru liburukitan emana:
|
|
|
Alegia, endoantroponimoa da, ala exoantroponimoa? Bestalde, gaztelaniazko Arce (egungo grafiaz), Nafarroa Garaiko herri
|
bat
eta harana dena, Artzi da euskaraz (Artzibar harana izendatzeko).
|
|
|
...e) zerikusia duenik Henrike IV.a erregeak, historiografia frantsesak biziki laudatuak, Lapurdiko euskaldunen sorgin ehiza agintzearekin, edo pertsekuzio drakoniar horrek lotura duenik Quebecen euskaldunek Samuel de Champlain errege espedizioko arduradunetako bat hiltzeko egin saiakerarekin37 Haatik, hipotesi hori bat dator 1608 hilabeteetako gertaeren kronologiaren eta gertaeren sekuentzia zorrotz
|
batekin
eta Pierre De Lancrek Quebeci buruz ezagutzen zituen xehetasunekin, bere idazlanetan adierazi zuenez. Xehetasun zirkunstantzialen metaketa ez dira froga?
|
|
|
Ikus ere bai" vasco" hitzaren erabilera gaztelaniaz EITBn, EAEra murriztua, 90eko hamarkadan gertatu ohi zen ez bezala (Bidegain, 2021: 24), edo Eusko Jaurlaritzaren www.basquecountry.eus webguneko Euskadiren definizioa (webgune berean," Basque Country", ingelesez): " herrialde txiki bat, baina identitate sendokoa, 5.000 urtetik gorako historiarekin, kultura berezi
|
bat
eta munduan bakarra den hizkuntza bat ditu"; ondoren, Euskal Autonomia Erkidegoko hiriburuak eta biztanleria datuak ematen ditu. Sabinon Aranak asmatu" Euskadi"(" Euzkadi") koronimoaren hedadura geografikoa txikitzen joan da 80ko hamarkadatik aurrera; ordu arte, euskaldunen zazpi lurraldeak aditzera ematen zituen (Bidegain, 2021: 24). bera detaile kronologikoetan inkongruentea den arren47 Bada, antzinako garaietan Nafarroak ez bide zuen erregerik, hitzaurre horren arabera48.
|