|
2000
|
|
|
(Paris); 1950ean, Egiz, euskal apaizen publikazioa, 1954tik aurrera Egi billa (Paris)... Zerrenda ia Francoren heriotza bera arte luza daiteke, gerra ondorengo atzerria hirurogeiko hamarkadan sortutako mugimendu berrien olatuekin nahastuz, batik
|
bat
ETAren sortzearekin. Orokorrean, aldizkari hauek, planteamendu kulturalak gehienetan bigarren plano batean utzita, eduki eta helburu politiko oso zehatzak zituzten.
|
|
|
Jakina, hau liburutegi
|
bat
eta adibide bat besterik ez da. Gaur egun jadanik liburutegien mikrokosmosa oso heterogeneoa da, baita bere publikoa, eta honen interesak eta beharrak ere.
|
|
|
Horrexegatik ikusten diotnorhorri aldarte bikoitza edo aurpegi osterantzekoa: egileak
|
batetik
eta sustatzaileak (eta sostengatzaileak) bestetik.
|
|
|
Hor ditugu antzinako testu zientifikoak, artxibo ofizialak, gutunak, argazkigintzaren hasierako bidrio plaketa negatiboak... onddo, intsektu, paper azido eta gizakiaren eraginez hondatzen. Bestalde, liburutegietako biltegietan erabili ez daitekeen, edo erabilpen murritza duen dokumentu asko dago ere; zorte pixka
|
batekin
eta kristalezko kutxa batean sartuak daudela, dokumentu hauen orri pare bat ikusteko aukera egon daiteke.
|
|
|
Hala ere, oraindik gauza asko argitzeko daude. Informazio munduko profesionalak gaude alde
|
batetik
eta enpresa komertzialak bestetik. Erabaki gabe dago zeintzuk izango diren artxibo formatu egokiak, edo zein dokumentuei eman geniekeen lehentasuna.
|
|
|
sentsibilitate konkretu bat. 36 zk. (1985), 5 Victor Hugo Euskal Herrian. 37 zk. (1985), 137 Errefuxiatuak ez dira pertsonak (Orain eta Hemen). 39 zk. (1986), 91 Istripu nuklear larri
|
bat
eta ezker baten larritasunak (Orain eta Hemen). 39 zk. (1986), 93" Enseiucarrean", unibertsitarien aldizkari bat (Orain eta Hemen).
|
|
|
A. OTAEGI, Joxe Istripu nuklear larri
|
bat
eta ezker baten larritasunak (Orain eta Hemen).
|
|
2001
|
|
|
Plan honek dakarren lanaren handia zaila da neurtzen, baina diogun duela hamar urteko Elkartearen aurrekontua 6 bider handitu dela orain arte, eta aurton eskuartean darabiltzagun perspektibekin, aurrekontu hori hamar bider handiago bihur daitekeela duela 10 urte geneukan hura baino. Adibide bi baino ez jartzeko, eskola programa(" Idazleak ikastetxean") eta solasaldiekin(" Idazleekin solasean") bakarrik gure aurrekontua izugarri handitu da,
|
batetik
eta bestetik joan den urtean guztira 430 bat ekitaldi egin baitziren Euskal Herri osoan zehar.
|
|
|
Ez du etsipenik adierazten, gizamina baizik. Gizatasunaren ezaugarriei begiratzen dio literaturak, pertsonak komunean ditugun balioei behatu, hemen eta beste edonon konparti ditzakegun itemak agerian jarri, gizateria
|
bat
eta bakarra baita, eta patu bera konpartitzen dugu guztiok, partiketan zorte ezberdinak suertatu bazaizkigu ere.
|
|
|
Biziraupena, hala idatzi dugu, halakoxea izan baita kezka nagusia. Nagusia, eta esan dezadan argi, paradoxaz beterikoa, Euskalduna Jauregiaren solairu desberdinetan entzun eta ikusi ahal izan baititugu
|
bateko
eta besteko argudioak.
|
|
|
Gainontzeko hirurehun eta berrogei orrialdeak (eta barka atrebentzia: hemen kontzienteki ga iz topo rtatuko naiz) estanpatxo bilduma hautatu
|
batek
eta gertakari historikoen xehetasunek osatzen dituzte. Eta hemen nobela historikoaren arazo handienetako batzuekin topo egiten dugu.
|
|
|
aholkularitza ezberdin eta" antzemangarrien" premia dugu. Izan ere, zinema kritikan ez da berdin tratatzen Ken Loach en film
|
bat
eta Arnold Schwarzenegger-en bat, eta, are gehiago, Ken Loach en filma ezberdin aztertuko dute kritiko ezberdinek. Zinemazaleak, oroha r, ondo ezagutzen ditu kritikarien gustu, ezagutza eta nondik norakoak, eta horren arabera egingo die kasu (edo ez):
|
|
|
Esan dezagun, bide batez, oso adierazgarria dela Kanadako erroldek erakusten duten zehaztasunik eza, gainerako gutxiengoak —txinatarrak, filipinarrak, korearrak... — banaka agertzen diren bitartean, herri natibo amerikarrak denak
|
batera
eta zaku berean agertzen baitira, bakoitzarenno rtasuna —Cree, Innu, Ojibwa, Mohawk... — kontuan hartu gabe.
|
|
|
biltze lan hutsa baino gehiago dela Zavalarena. Jakina, datu erdi
|
bat
eta susmo eta erdirekin teoria oso bat eraikitzen dutenen aldean, apala da, oso, Zavalaren lan teorikoa. Apalagoa, baina baita baliagarriagoa ere, edozein tokitatik begiratzen zaiola ere.
|
|
|
Esan beharrik ere noski, hazkuntza ekonomikoa ez datzala, inondik ere, aldagarri bakar
|
batean
eta denak beharbeharrezko direla nolabaiteko oreka lortu ahal izateko. Baina, aldi berean, egia ere bada aldagarrien arteko ezberdintasunak nabariak direna eta teknologi aurrera kuntzakzein giza ezagutzak erabateko eragileak direna hazkuntza ekonomikoa suspertzeko orduan.
|
|
|
Elektroien eta fotoienart eko elkarrekintza barne hartzen duen elektrodinamika kuantikoa (QED) 1940ko hamarkadan osatu zuten Rycha rd Feynman ek, Julian Schwinger ek eta Sin Itiro Tomonaga k. Teoria horren aurresankortasun ikaragarria renadibidea elektroi
|
baten
eta eremu magnetikoaren artekoelkarrekintza ren intentsitatea dugu, magnitude horren aurresan teorikoaren eta neurketa esperimentalaren artekoadostasunaren doitasuna 1.000.000.000.000tik 2koa delarik.
|
|
|
Einstein-ek 1911 urtean baliokidetasunaren printzipioa plazaratu zuen. Printzipio horren arabera, behaketak espazio eta denboraren ingurune txiki batean gauzatzen direla emanik, erreferentzi sistema azeleratu
|
baten
eta era egokian aukeraturiko azeleratu gabeko errefe rentzi sistema baten artean esperimentalki bereizteko modurik ez dago. Izan ere, berau Einstein-ek berak 1919 urtean argitaratu zuen erlatibitatearen teoria orokorraren oinarrizko printzipioa dugu.
|
|
|
Edo New Yorketik Bilborako bide luzea. Erakusketa
|
bat
eta bi mundu. Edo Manhattango bosgarren abenidatikAbandoibarrako trenbide geltokira (kontenedore geltokia, gainera, eta RENFErena) glamourra nola gal daitekeen.
|
|
|
Arazoari zein heldulekutatik oratzen zaion ikusteko bi aipamen luze ekarri ditugu hona, Mikel Azurmendirena
|
bata
eta bestea Aurelio Artetarena.
|
|
|
Mota honetako azalpenak ematen dira" euskaldunberrien" kasuak esplikatzeko.
|
Bat
eta bakarra eman beharrean, euskara integrazio faktore tresna dela. Konbertitu hauek izaten dira, gero, sutsuenak, muturzaleenak, onarpenaren bila, hori da bestea.
|
|
|
norbere oskolean bildu eta autokritikari lekurik ez utzi; edota, kikildu eta egindako bidea desegiten hasi. Ez
|
bata
eta ez bestea. Bihotza bero eta burua hotz jokatzea beti komeni bada, gaur ere bai.
|
|
|
Ikuspegi horretatik, kultura eta hizkuntza periferikoak irautea eta indartzea arriskua da. Izan ere, kultur engaiamendu hori erraz bihur daiteke politiko eta Espainia
|
bat
eta batu horren pitzadura ekarri.
|
|
|
Hizkuntz gatazkaren muina herri izateko nahi baten eskubideen ukatzetik dator, eta hortik ondorioztatzen den gatazkaren adar bat gehiago da hizkuntz gatazka bera ere. Hizkuntza herri baten ikur nagusietakoa izaki eta lurraldetasunaren mugarri behinena, frantziar eta espainiar estatuek herri burujabe izateko eskubidea ukatzen hasten diren momentutik hasten da hizkuntz gatazka azaleratzen eta euskara era
|
bateko
eta besteko eraso eta astinaldiak pairatzen.
|
|
|
Beste" txiringito" berri bat ez da sortu behar. Egungo OINARRIAK plataformaren inguruan joan daiteke, baina planteamendu zabalago
|
batekin
eta kontsentsu handiarekin," txip" batzuk aldatuz komunitate erdalduna gureganatzeko eta estrategia egokiak erabiliz. Eta inolaz ere azken helburuak edo helburu nagusiak (epe luzerakoak) estrategia edo taktikarekin tronpatuz eta nahastuz.
|
|
|
hamar mila bezero eta hamar mila bezeroren diruak bat batean galtzea ez da gustuko platera izango Sanz Sesma bera buru duen kutxarentzat. ...konkretu eta zehatzak bultzatzen jakingo duena (euskaldunik ez, esate baterako, inprimaki elebidunak edo euskaraz soilik egindakoak eskatuko ez dituenik); euskarak indarkeriarekin zerikusia baduela esaten dutenak argumenturik gabe utziko dituen lobby bat; mediatikoki tinko eta zorrotz lan egingo duen lobby bat; ekimen judizialak aurrera atera ahal izango dituen lobby bat; eraso guztien aurrean aho
|
batez
eta segundorik galdu gabe erantzungo duen lobby bat; eta herritarrak euren hizkuntzaren aldeko apustuan buru belarri eta ilusioz murgiltzea lortuko duen lobby bat. Ez naiz oso zalea, baina lobby hau osatu ahal izateko ia derrigorrezkoa iruditzen zait alderdi politiko eta kultur eragile handien inguruan mamitzea lehen urratsa.
|
|
2002
|
|
|
Horrelakoak entzunda, gogoeta bi datozkit bat batean burura. Alde
|
batetik
eta lehenengo eta behin, ez dela egia PPko jendea, oro har, Euskal Herria ontzat jotzen duten jendea dela, abertzaleek ez bezala Espainiarekiko loturak apurtu gura ez arren. Ez dela egia, alegia, beren burua euskal herritartzat dutenik.
|
|
|
Barrokoa ren maisuen bidetik abiatu eta jarraitu nahi duenak, Rubensen lanez gain, Rembrandt-enak ere ikus ditzake, oso erakusketa berezi batean, baina horretarako Erromara joan beharra dago, Quirinale jauregira. Lupa
|
bat
eta guzti ematen dute sarreran, pinturak, eta bereziki grabatuak, erabateko xehetasunez ikusi ahal izateko. Eguberri aldera edo bidaiaren bat egitekoak baldin bazarete esaten dut!
|
|
|
Aldizkariari berezko balioa eta funtzioa ezagutzen dizkiote. Defendatzen dute ez dela gaztetasun pekatuaren emaitza eta, liburuaren funtzioa ukatu gabe, aldizkariari beste bertuteak ikusten dizkiote, hala nola, batere irakurzalea ez den merkatu
|
batera
eta adin segmento batera hurbiltzeko erraztasuna, idazle ezezagunei argitaratzeko aukera ematea, eta taldea sortzeko dinamika bultzatzea, liburuak nekez egin ditzakeen gauzak.
|
|
|
Batetik, hasierako ikasketaldiak egongo lirateke bi ibilbide desberdinekin, eta, bertan, ikasketa mota bietako bakoitza bere ibilbide propio batean antolatuko litzateke. Horiek amaitutakoan, lan mundura igarotzekomoduan egongo lirateke ikasleak, bai ibilbide
|
batekoak
eta bai bestekoak. Hasierakoen ondoren, bigarren ikasketaldia etorriko litzateke, berriro ere bi ibilbidetan antolatuta.
|
|
|
ghettoa bihurtzeko arriskua eta EHU euskal irakaslez hustutzea. Nire iritziz, ez
|
bata
eta ez bestea ez dira benetakoak. Oraingoan ere ustea erdi ustel —edo osorik—.
|
|
|
Baina hori hala baldin bada ere, gazte kopurua, oro har ikusirik, gutxituz doa. Gero eta unibertsitate gehiago dago, gero eta titulazio gehiago, baina gero eta ikasle gutxiago, Europara alde
|
batera
eta bestera joan nahiko dutenak gainera.
|
|
|
Bi botila ur, erdi betea
|
bata
eta erdi hutsa bestea erabili zituen Kike Amonarrizek euskal hizkuntzaren etorkizunari buruzko gogoetari ekiteko. (...)" uste dut euskara arriskuan ote den galderari ere bi ikuspegi horiexetatik, bi erantzunekin, ihardetsi dakiokeela; bata, euskara desagertzeko arrisku bizian dagoela, eta bestea, euskara bizi bizirik dagoela, ia ia inoiz baino hobeto.
|
|
|
Formula" bakea lurraldeen truke" zen: palestinarrek Israelgo Estatuaren existentzia onartu zuten, Zisjordaniaren zati
|
bateko
eta Gazako lurraldeen autonomia uztearen truke. Jerusalem akordiotik at geratu zen.
|
|
|
Sirian garapen handia lortu zuten, baina Baas Alderdia eta Assad diktadorea bilakatuzi ren beren etsai nagusi. 1982an oso ahulduta geratuzi ren huts egindako matxinada
|
baten
eta 10.000 hildakobainogehiagoko errepresioa ren ondoren. Arabianerregimen wahabistak toleratzen ditu —auzi batzuetan bat datoz biak— eta herritar askoren babesa eta begikotasuna dute.
|
|
2003
|
|
|
Baina, otoi, neur ditzadan haserreak dimentsio egokian. Gaur goizean guardia zibil batzuei, Itziarko Errestopean," kafesne
|
bat
eta huts bat" eskatzea entzun diet, euskara argian. Gauean, berriz, adiskide batek deitu nau telefonoz, sutan, Medemen pelikulan ERNEko ertzain batek" la ertzaina..." lasai asko bota duela entzun diolako, hura erakundeari buruz ari zelarik.
|
|
|
Mendebalean denbora asko eraman digu gure bazterrak eta jendeak ikusten ikasteak —eta batzuk oraindik ikusten ikasteko gaude. Plazer
|
bat
eta eskola bat da egunoro, Bragantza eta Bragan hasi eta beheraino, Saramagoren eskutik Portugal bisitatzea udaberri batean. Pessoa eta Saramagorekin Lisboako auzoak ikus irakurtzea, kafeak, erribera, eserlekuak.
|
|
|
Telepolis
|
bat
eta bakarra?
|
|
|
1999ko amaieran Seattlen MMEren aurkako protestak, Washingtonen Munduko Bankuaren eta NDFren aurkakoak, Goteborg en Europako Goi Bileraren aurkakoak, Genoan G8renaurkakoak... Gero eta suntsitzaileagoa den sistema baten aurkako protesten bat egiteak eta etsai komun
|
baten aurkako
eta alternatiben bilaketarako konbergentziak elikatu dute, hain zuzen, mugimendu hori. Kapitalismoaren espiritu triunfalista 80ko hamarkadaren amaieran agortu zen, eta ondorengo erresistentzia olatuak sistemaren krisiarekin egin zuen bat —ez soilik finantza krisia, baita ekoizpensistemarena eta bere funtzionamendu arau etikoena ere—.
|
|
|
A re garrantzi handiagokoa, kontu eginik herrialdehonetan Diputazioak —eta honen oinordeko den Gobernuak— herritarrengan beti izan duen aszendentzia etasarkortasunari. Historikoki, nahi bada modu atabikoan, sinesgarritasun handia eman izan zaio erakunde horretatik datorrenari eta, beraz, alde
|
batera
eta bestera, onerako eta txarrerako, eragin handikoa da nafar jendearen jarrerak definitzerakoan. Iritzi preskriptore indartsua da Administrazio Forala.
|
|
|
Sanzen Gobernua ez da itsuka ari. Duela hiru urtetik honat hartu dituen neurri guztien gibelean egoeraren azterketa bat dago —soziologikoa, linguistikoa eta soziolinguistikoa—, baita filosofia
|
bat
eta xede trinko batzuk ere. Nafar gizartea ezagutzen dute, nafarraren psikologia ere bai, badute haren mekanismo mentalen berri.
|
|
|
Paternalismoak saihestu behar badira ere, nork bere esparrutxoa gestionatze hutsera mugatzea ere ez dut uste bide egokia denik, etaho rretarako joera izan badugu euskalgintzan. Herri, eskualde edo herrialde bakoitzeko ezaugarri eta sentsibilitateak oso kontuan hartu behar ditugula egia bada ere, eta inteligentziaz eta malgutasunez jokatu behar badugu ere, uste dut Euskal Herriari ezarri zaizkion muga administratibo politiko zorrotzak gure eguneroko jardunera ez ditugula mekanikoki eraman behar, eta gogoratu behar dugula euskara
|
bat
eta bakarra dela, euskaldun guztiona, eta denon artean atera dugula aurrera.°
|
|
|
Eta zeren inguruan batu ginateke? Oinarrizko definizio
|
baten inguruan
eta batasun horretatik diskurtso koherentea eratu: Nafarroako bertze hizkuntz komunitatea onartu eta harekiko parekotasuna eskatu (ez gaitezke ibil batzuk elebiko errotuluak eskatzen eta bertzeak elebiko errotuluen erdal hitzak ezabatzen).
|
|
|
|
Bat
eta bi, hiru eta lau. ALTZIBAR GARITAONANDIA, Idoia.
|
|
|
Baina aitortu behar da produkzioaren maila altu horrek errealitate gordinagoak ezkuta ditzakeela. Aipatu dugu
|
bat
eta da edizio agente txiki asko egon ez balira, modu nabarmenean jaitsi zitekeela edizioa. Edizioa sostengatzen duten handiek frenatu izana bada esanguratsua.
|
|
|
New York esan eta munduaren hiriburua esatea dena
|
bat
eta bera iruditzen zaie askori. Beharbada hala izango da, baina nork bere burua izaten du maizago munduaren hiriburu, ezin baitzaio garenari ihes egin.
|
|
2004
|
|
|
Errege horrenagindupeko lurrak nondik noraino zabaldu ziren erakusteko ikerlariei langaiak prestatu eta gainerakooi dibulgaziotresnak eskaini dizkigute: liburuak, konposizio musikal
|
bat
eta beste. Irakaspenen artean bat izan da euskaldunen jauna deitu zuela bere garaikide batek.
|
|
|
Jainkoa arrazoimen etiko praktiko legegilea da". Jainkoa" nigan dagoen printzipio moral gorena" bada, orduan erlijioaren arrazoizko edukia etika baino ez da, erlijioa ez da beste izaki baten kultua, hori fetitxismoa eta sineskeria litzateke (Tungusiako txaman
|
bat
eta Connecticut-eko puritanoa itxuraz ezberdintzen badira ere, funtsean erru berberean bizi dira, hau da, gizakiaren hobekuntzarako lana egin beharrean otoitz eta eskakizunen bitartez Jainkoaren grazia lortzen saiatzen dira). Betebeharrari jarraituz pertsona hobeago bihurtzea eta etorkizunean gizarte hobeago batean bizitzea," Horixe da hain zuzen arrazoizko erlijioaren egiazko helburua, alegia, gizakien hobekuntza morala".
|
|
|
7 Ramon Saizarbitoria. Lehen aipua liburu
|
batetik
eta bigarrena hitzaldi batetik hartuak, nik josi ditut hemen: Aberriaren alde (eta kontra) (Alberdania, 1999); Bilbo Zaharra euskaltegian hitzaldia, (www.bilbozaharra.com/euskera/forum/forum.htm).
|
|
|
Izenburuak dira, azken hiru urteetan maorieraz eta maoriarrek egindako film luze, dokumental eta film labur batzuen izenburuak. Maoriena adibide bat besterik ez den arren, herrialde eta herri txikiek zinema egin dezaketela frogatzen du; zinemari esker isolamendua apurtu daitekeela azaltzen digu; zinemari esker kultura
|
bat
eta mundua ulertzeko modu bat zabaltzea posible eta errentagarria dela erakusten du.
|
|
|
Haustura garaiak etorri ziren orduan Euskal Herriko zinemagintzaren mundura, batez ere Administrazioaren eta zinemagileen artean, eta" euskal zinemaren" markako hainbat izen esanguratsu Euskal Herritik kanpo hasi ziren eta jarri ziren lanean, enpresa egiturasendoa goen edo lanerako giro egokiago baten babesean. Hartara, norabide argirik gabeko babes sistema
|
batekin
eta berezkoenpresa egitura indartsurik gabe ere —izan ere ETBk, lehenengo urteak eta gero, ezer gutxi jakin nahi izan baitzuen denbora batean Euskal Herriko zinemarekin—, murriz tuzjoan zen Euskal Herriko zinema produkzioa. Ondorioz, so rtuz joan ziren egile berriek eta baita lantalde tekniko eta artistiko askok ere Euskal Herritik kanpo garatu behar izan zituzten euren ibilbide profesionalak.
|
|
|
Orain, politikariek, lehenengoz, erregist ro politikoa aldatu eta modu partzialean pentsatu ordez, modu globalean ari dira diseinatzen politika. Irakaskuntzan iraultza txikia ari dira burutzen (unibertsitateraino lehen aldiz), ekonomian eremu gehiago integratu nahi dute estrategia komun
|
batean
eta, azkenik, kulturaren arloari ekin diote, kultur labela okelarena bezainbestekoa izan daitekeela sinisturik. Nonbait, barneraturik dute nazio gisa aritzeko unea heldu dela, eta ez soilik autonomia gisa.
|
|
|
Egunkari digital batzuk, jokoak, hiztegi elektronikoak, denbora pasarako guneak, kultur taldeen orriak, buletin ofizial elektronikoak, blog apurrak eta hamaika orri pertsonal. Liburutegi txiki
|
bat
eta informazioa banatzen duten egitasmoak. Euskarazko nabigatzaile bat eta komunikabideen guneak.
|
|
|
Liburutegi txiki bat eta informazioa banatzen duten egitasmoak. Euskarazko nabigatzaile
|
bat
eta komunikabideen guneak. Ez da asko egia esan.
|
|
|
Eta bi mundu horien artean poeta dago,
|
batari
eta besteari beha. Bera ez da eskalea, ez da kale bazterrean bizi, badu aterperik, janaririk, adiskiderik... eta halere" eskelaria bezain pobre eta beharretan nabila" (HH, 52 or.). Gandiagak Madrilen egin zuen bezala, gizatasun apur baten bila dabil gure poeta, eskale baten modura kalez kale.
|
|
|
Aitzitik, sufritzen duen, zanpatua den eta banandua izan den Euskal Herri zehatz batez ari zaigu Erdozaintzi. Zazpi probintzietako herria da, jakina, eta etengabe aldarrikatuko du herria banatzen duten mugen suntsiketa, alde
|
batekoak
eta bestekoak batzen dituzten lokarriak, elkarren arteko anaitasuna, helburu, amets eta historia komunak... (" Hil zorian ote gara?", HH, 70 or.;" Neurriak", HH, 82 or.;" Askatasunaren amets zohardia", HH, 120 or.;...). Herria biktima bat da, buruzagi, arrotz eta puxanteen biktima, lurraren espekulazioaren biktima.
|
|
|
Halaber, Akitaniako frantziskota rrek argitaratzen zuten Missions Franciscaines d’Aquitaine izeneko bihilabetekariaren irakurle zen. Frantziskota rrek munduan zehar zituzten misioen ingurukobe rriez informatzen zuen aldizkaria zen bere hastapenetan, baina 1959an Freres du Monde izena hartuz, gizarteeta nazioarteko gaiak jorratu zituen batik
|
bat
eta deskolonizazioaren eta herri ttipien inguruko artikuluak eta gogoetak biltzen zituen agerkari ospetsua izatera iritsi zen. Bazegoen, beraz, frantziskotarren artean Hirugarren Munduarekiko ardura eta kezka.
|
|
|
Ez dut sekula ahaztuko garai hartakozinta
|
bat
eta dozena bat kantu. Euskal kantu zaharrak (berriak guretzat) eta Hego Ameriketako beste zenbait tartean.
|
|
|
Bihotzaz jokatzeaz edo ez jokatzeaz ari bagara, hain zuzen ere Txillardegiri egokitzen zaio bihozkadaka jokatzearen soslaia. Bihotzak agindu du beraren erabaki askotan eta bihotzabaltasun horrek erakarri dizkio kritikak alde
|
batetik
eta bestetik, baita etxetik ere. Eta hori izaten da mingarriena:
|
|
|
Injustiziaren lotsa. Luze doaz denborak, irrati
|
bat
eta egunkari bat itxi eta azalpenik eman behar ez honek beldurra ematen du. Efemerideak borobilak direnean baino mugitzen ez garenez, badirudi azkenean justizia izango dela justuena.
|
|
|
eremu geografiko berean ikusiko ziren maila ezberdinetako lurrazaleko telebisten kapitaletan aldi berean parte hartzekoa. Lege xedapen horren arabera elkarte bat litzateke aldi berean bazkide izan estatu mailan eta maila autonomikoan edo lokaleanja rdungo zuten lurrazaleko telebista ezberdinetan; ezta ere telebista autonomiko
|
batean
eta erkidego bereko telebista lokal batean edo udal eremu bereko bi telebista lokaletan. Azkenik, lizentziak emateko prozedurak irekitzeari bide emango zion Telebista Lokalaren Plangintza Tekn ikoa egiteko egutegia eta moduak ere finkatzen ziren, zeinaren arabera autonomia erkidegoek, arestian aipatutako irizpideak jarraituz, espektroaren erreserba edo demarkazio proposamena egin lioketen gobernu zentralari, nahiz eta azken hitza betiere Zientzia eta Teknologiaren Ministerioari legokiokeen.
|
|
|
Ez da erraza ikusten nola berbidera daitekeen egungo egoera, dagoeneko kate handien interesak hain garatuak daudela, are gutxiago erakunde autonomikoek estatuaren aurrean dituzten mugekin ikus entzunezko sistema propio bat araupetzeko. Baina, edozein modutan, derrigorrezkoa ikusten dugu, EAEn behintzat, ikus entzunezko sistemaren gaineko orain arte ez bezalako legegintza eta instituzionalizazio propio bat eraikitzea, Ikus entzunezkoen gaineko euskal lege
|
bat
eta Ikus entzunezkoen Euskal Batzorde Goren bat, alegia, gauza izango liratekeenak ikus entzunezko sistemarako, eta haren baitan telebistagintza lokalentzako, irizpide eta politika printzipiobe rri batzuk ezartzeko. Nafarroako Legea eta Batzordeakhorren adibide izan litezke, baina bada eredu egokiagorik non begiratu, hala nola Kataluniako CAC (Consell de l’Audiovisual de Catalunya).
|
|
|
Udalak eta Eudel bera ere konbentzitu lirateke komunikazio esparru lokalaz arduratzeko betebeharrabadutela, Ongizatearen Gizarteari eta Informazioaren Gizarteari berezkoa zaion auzi bikoitza baita, hiritarrei zein parte hartzeari eskaintzen zaion zerbitzu bat gehiago baita, bai operadore publiko eta mistoen garapenaren bitartez bai zerbitzuen konbenioaren bitartez, herri eta eskualde mailako irrati telebista lokalak egon daitezen. Izan ere, inbertsio txiki
|
batekin
eta estandar jakin baten bidez irrati telebisten sare trinko bat sortu ahal izango litzateke, finantziazioa instalazio eta mantenutik bereiziz; batzuk sarean borondatez eta bertatik askatzeko gaitasunarekin arituz; lokal bakar eta balioanitzarekin —irrati eta telebista lokala—; lanaldi partzial edo osoko langileekin, emisio orduen kopuruen arabera, irratia eta telebista bateratuz eta ko...
|
|
2005
|
|
|
Egun gutxi batzuk beranduago, abenduaren 2an, Be rriak informazio eta iritzi sendoak zekartzan. " Pixka bat gehiago, askoz gutxiago" izenburuarekin, Jakes Goikoetxeak xehe aztertu zuen diru-laguntzen bilakaera, datuen taula handi
|
bat
eta guzti. Horren arabera, EAEko gobernuak 2002an 4,08 milioi euro eman zizkien euskarazko hedabideei, eta 2005ean 3,80 milioi; alegia, 0,28 milioi euro gutxiago.
|
|
|
Ikasleekin antolatutako bi eztabaida taldeetatik atera genuen lehendabiziko ondorioa izan zen maila
|
bat
eta bereko ikasleekin komeni zitzaigula inkesta antolatzea. Hala, DBH 3 mailakoekin lan egiteko hautua egin genuen.
|
|
|
Zaborra gehienetan. Pentsalari on
|
batek
eta Nuyorican pobre batek badute gutxienez gauza bat komunean, alegia biek ospa egiten dutela Adidasko —edo beste edozein markako— coolhunter (moda edo joeren ehiztari) delakoen ingurutik. Alde egite horrek, dena dela, jakinduria eskatzen du, jakinduria kognoszitiboa eta baita ere morala.
|
|
|
Baina baita ere beren karrerak ‘bide arin’ batetik zuzendu nahi dituzten zientzialari batzuekin. Estetika ziberpunk pixka
|
bat
eta espekulazio gogor sorta batzuk nahastatzen dituzte, ondoren kultur guneetan hitzaldiak eman eta edonola argitara ditzaten. Mundu erosoa, egia esanik.
|
|
|
Horretan, hortaz, imajinazioa, errealitatea eta helburu praktikoak nahasten dira. Zientzia fikzioak teknozientziaren irudi multzo
|
bati buruz
eta horrek gizakian izan dezakeen eraginari buruz hitz egiten du, baina baita gaur egun dugun teknologiareneragin imajinarioari buruz ere. Zientzia fikzioak gizarteaz —erreala edo irudizkoa— eta gizabanakoez hitz egiten du.
|
|
|
Baina ezin da konparatu. Ez dira gauza bera kuarteto
|
bat
eta opera bat, eta ezin dira konparatu. Eta niri kuartetoak opera baino gehiago gustatzen zaizkit.
|
|
|
Jaki n en aurreko zenbakiko artikuluan Valentzia aldetik zetorren planteamendu eta esperientzia baten berri ematen genuen, TELP izenekoa (Taller del Espai Linguistic Personal). Bertan erabiltzen diren planteamendu eta estrategiek balio dezakete gure egunerokoan euskara gehiago erabiltzeko; eta, kasu horretan, (beste esparrutan) erabilera ohitura bat, gaitasun on
|
bat
eta euskararen aldeko kontzientzia bat duten hiztunei daude zuzenduta gehienbat. Euskal hiztun bat egunerokoan erdara erabiltzera eramaten duten egoeren aurrean tresna gehiago eta beste ikuspegi bat izateko da gehienbat baliagarri.
|
|
|
Argazkian denak batera agertu ziren. Eta eskaera,
|
bat
eta bakarra: aurrekontugehiago.
|
|
|
Ikus entzunezko kluster batso rtu dute ekoizleek, baina ikus entzunezko komunikabideek orain arte Tokiko —herri telebisten elkartea— baino ez dute sortu. Telebista lokalak eta hizkuntzaren aferareninguruan, proposamen
|
bat
eta bakarra entzun dugu, eztabaidarik ez du sortu baina. Telebistan, ez dute txintik aipatu.
|
|
|
Bi gauza on ditu jesuita izateak: diziplina apur
|
bat
eta ikasketa onak egiteko aukera.
|
|
|
Francoren denborak ziren. Beraz, lagun batekin joan nintzen furgoneta
|
batean
eta azpian ezkutatuta pasatu genituen liburuok. Nik ez dut uste Espainiar Estatuan toki askotan egongo direnik liburu horiek.
|
|
|
Jaungoikoa definizioz
|
bat
eta bakarra da; bestela ez da Jaungoikoa. Bi baleude ez legoke Jaungoikorik.
|
|
|
Bi baleude ez legoke Jaungoikorik. Gure gainetik dagoen hori nondik ikusten den dago ezberdintasuna; batzuek budismotik, Koranetik... guk beste alde batetik, baina Jaungoikoa
|
bat
eta bera da.
|
|
|
Gizon amultsua eta jatorra zinez. Eskoletan, batzuetan, irakasleari entzunez gainera, bi liburu izaten zituen aldamenean,
|
batari
eta besteari tarteka begiratu bat egiten ziela. Gehiegi ez ote zen?
|
|
|
Alemanak diziplinatuagoak ziren eta oso elkartuak. Gu re irakasleen artean Karl Rahner famatua zen, alemania rra bera, XXgarren gizaldiko teologorik handienetako
|
bat
eta zenbaiten ustez, handiena. Oso zen apala eta amultsua.
|
|
|
Neure bizitzan ez dut horrenbeste eskiatu. Suitzan bagenuen estudiante txartel
|
bat
eta horrekin oso merke erabiltzen genituen Suitzako eski toki guztietako funikularrak eta eserleku arruntak. Banuen lagun bat Estatu Batuetakoa, unibertsitatean fisika ikasten ari zena, ni bezala oso eski zalea, eta elkarrekin joaten ginen hango eta hemengo mendietara.
|
|
|
Esaerak dioen bezala," Itsuen herrian begibakarra alkate". Futbolean beste
|
bat
eta biok ginen onenak. Grekoen kolonia bat bazegoen eta haien kontra ere jokatzen genuen.
|
|
|
Agian Milia Lasturkoren eresiak dira horretan adierazgarrienetakoak. Eresi hauek,
|
bat
eta bakarra bailiren ezagutaraziak, errealitatean bi une kronologiko desberdinetan kantatutako zatiez osatzen dira, bietan eresigile nagusia hildako emakume lasturtarraren ahizpa delarik. Bertsolari desafioen antzera, alargunaren arrebak ere erantzuna luzatu dio Lasturkoari, beronek erabili neurri eta (musika) ereduak baliatuz eta nebaren defentsa eginez.
|
|
|
1925ean Gregorio Errazti rekin ezkondu zen. Emakume Abertzale Batzako sortzaileetako
|
bat
eta arduratan ibilitakoa zen, abertzalea eta hizlari sutsua23.
|
|
|
Hauetaz gain zerrendatuditugunei buruzko bi hitz esango ditugu laburki bada ere: Arantxa Urretabizkaiak ekartzen digu alde batetik, etenik gabeko barne mintzaira (s tream of consciousness), eta bestetik, sexualitateari hurbiltzeko modu berri
|
bat
eta emakumea ren egunerokotasuna, andrazkoen esperientziaren aurkikuntza (ordura arte ez zegoelako horrelakorik apenas).
|
|
|
Goretti Aldalurrek galde: " Biolentziari buruzko nobela
|
bat
eta argitaratzaileei buruzko beste bat ere esku artean dituzula uste dut".
|
|
|
Xabier Mendiguren Elizegik bi ditu 14/ 15ekin: Irakasle alu
|
bat
eta Ezin da ipuinik asmatu ala?. Bi titulurekin dator atzeraxeago, 13/ 14rekin, Joxantonio Ormazabal:
|
|
|
Nahiz eta aurreko urtetik hona 12 puntu edo apaldu den, hala ere altu. Ez dakidana da itzulpenaren eta berrargitalpena ren arteko propo rtzioaldaketa hauek zerbait adierazten duten ala ez, baina nago ona litzatekeela kanpoko jatorria motelduko balitz pittin
|
bat
eta berrargitalpena azkartuko.
|
|
|
Precisak bi tokitan aztertzen du euskarazkolibu rua: Espainiako argitaletxeen elkarteen federaziorako eta Euskal Erkidegoko Editoreen Elkarterako; eta harritzekoa bada ere, urteko zifrak desberdinak dira
|
batean
eta bestean. Harritzekoa ez da bakoitzak bereak ematea eta ez bat etortzea, baina bai batzuetan ageri den aldea, esaterako 2003ko liburu ekoizpenean:
|
|
|
Eta mailarik gorenean, ehundik gora, hiru daude. Egia esan, goreneko maila honetan bada datu positibo
|
bat
eta da hiru rek gainditu dutela 150ekokopu rua, azken bi urteotan berauetako batek bakarrik egin ohi zuena.
|
|
|
Zifra
|
bateko
eta bi zifrako zenbakiak. Koadernoa.
|
|
2006
|
|
|
Edizio mota hauek gaien arabera sailkatzen ditugunean argi asko agertzen da bi edizio ereduz ari garela, oso bestelakoak baitira
|
batean
eta bestean gaien hierarkia, hala titulutan nola fakturazioan. Bien gai egiturak ikusiko ditugu jarraian, tituluen arabera aurrena eta gero fakturazio zifraren arabera.
|
|
|
Fakturazioaren zifretatik abiatuta, hizkuntzen araberako bi edizio ereduena indartu besterik ez da egiten. Gai eremu bakoitzak
|
batean
eta bestean duen pisua hain da nabarmena eta agerikoa! Iruzkin pare bat egingo dut atzera, begien bistakoa azpimarratzeko bada ere:
|
|
|
Frankismoan karguren bat lortu nahi zuen edonork Salamancako" kristautasun zaharraren" ziurtagiritik pasatu behar izaten zuen hura frogatu ahal izateko. Pentsa liteke, era berean, Artxiboa funtzionario zerbitzuaren ehuneko aipagarri bat garbitzeko erabili zela, batik
|
bat
eta ankerkeria biziz irakasleen artean, faxistek talde hori benetako izurrite errepublikanotzat jotzen baitzuten.
|
|
|
Iruditzen zait, baita ere, doakotasunaren eta antzeko jokaera" jatorren" eta populisten aldeko proposamenak eginez jarduten dutenak politiko jendeak izaten direla," jatorrismo" horrekin jendearen oniritzia lortu nahiz, edo, besterik ez bada, horrelako portaerek boto gehiago ekarriko dizkietelakoan. Prentsak ere ez du inolako erreparorik izaten gaiari heldu eta urtero topiko berak alde
|
batetik
eta bestetik haizatzeko. Aldian behin hor agertuko zaizkigu kirolari ospetsu baten belauneko minen eta dendarien merkealditako jendearen eromenaren albisteen artean ikasle txikienen motxilaren gehiegizko pisuak eta ikasturtearen hasieran liburutan eta ikasmaterialetan egin beharreko gastu gehiegizkoa.
|
|
|
Gertaera bat ia ehun modu ezberdinetan kontatzeko gai dela erakutsi zuen Queneauk. Jolastu egiten da Queneau, Ronaldinho baloiarekin driblinga egiten nola, gertaera bakar
|
batekin
eta hizkuntzarekin.
|
|
|
antzinakoan eta gaurkoan. Jolasa baita alde
|
batetik
eta batez ere, baina baita norgehiagoka ere. Idazleak berak jartzen dizkio zailtasunak bere buruari, gero haiei gaina hartzen diela erakusteko.
|
|
|
Gurean bezalaxe gainerako ikastoletan gertatzen ari zen fenomenoa izanik, denetan antzematen ari ginen antolaketa eta baliabide premiak azaleratzen hasi ziren. Kezkek eta
|
bateko
eta besteko oihartzunek eraginda, Euskal Herriko Ikastolen Konfederazioaren Prestakuntza Planaren barruan formazio jarduera baten antolaketari ekin zitzaion: " Ikasle etorkinen eskolatzea" izenburupeko mintegia, hain zuzen ere.
|
|
|
Zer egin behar ez genuen behintzat aztertu ondoren, eskolako eremu guztien berplanteamenduari ekin genion: jangela, familiekiko harremanak, jarduera osagarriak,
|
batetik
eta bestetik geletako antolaketa, ordutegiak, metodologiak, arloetako curriculuma, tutoretza... Ikuspegiak ireki eta fokatze poliedrikoaz jantzi behar genituen eskola esparru guztietako erantzunak.
|
|
|
Gogora dezagun, beraz, nola sortzen den gaur egungo Olentzero. Jatorrian, Nafarroa iparraldeko eta Gipuzkoako zenbait herri txikietako pertsonaia mitiko bat da, hots, tradizio guztiz rural
|
bat
eta, hau bereziki garrantzitsua da, orain dela ehun urte ere marginala; euskaldunen artean ere rurala eta marginala. Bada, frankismorik gorrienean, herriz herri eta auzoz auzo, guraso anonimo eta militante batzuek (gutxi, zergatik engaina), bereziki ikastoletan, tradizioa jaso, moldatu, kalera atera eta euskararen sinbolo bihurtzen dute.
|
|
|
Ez dakit historiatxo horren xehetasunik, baina bai ondorioena: handik urte bat edo bira, herrian Olentzero
|
bat
eta bakarra egon beharrean, bi sortu ziren, bata instituzionala eta bestea popularra. Herri bat, bi Olentzero.
|
|
|
• Datu kuantitatiboak lortzeko tresna aproposak (berariazko galdera sortak) erabiltzea
|
batetik
eta datu kualitatiboak eskuratzeko prozedurak (behaketa sistematikoa eta elkarrizketa) bestetik.
|
|
|
Arduradunen %64, 7k
|
bat
eta bost ordu bitarteko arduraldia dauka. Guztietatik, %11, 8k bakarrik dauka arduraldi osoa.
|