|
2022
|
|
|
Ontzi izenari, tuperrari, KADA atzizkia erantsita, tuperkada sortzen zaigu, edota bete atzetik ipiniz gero, tuper bete. Baina bai
|
bata
eta bestea, tuperkada zein tuper bete, tuper ontziak hartzen duen barrua jatekoz bete bete dagoela adierazteko dira. Platerkada edo plater bete diren antzera.
|
|
|
Baina bada beste aukera bat ere, neutroagoa agian. Alde bi edo gehiago daudenean, alde
|
batekoak
eta bestekoak izaten dira, edo beste batzuetakoak. Eta" unila teral" adierazteko modu leunagoa izan daiteke, agintari batek alde bateko era baki edo jarrera hartu duela esatea, beste aldek edo aldeetakoei ez entzun eginda; eta horren hitz abstraktua kasu horretan, aldebatekotasuna litzateke.
|
|
|
—Sanchezen gobernuak, alarma egoera luzatzeko, Kongresoan gehiengoa izateko,
|
batari
eta besteari hainbat kontzesio egin behar izan die. Gaztelaniaz" cesión" esaten denean, guk amore eman erabili izan dugu.
|
|
|
Gaztelaniaz" temporero" hitza erabiltzen dute batetik, baina" temporales" ere bada. Badirudi,
|
bata
eta bestea lan mota ezberdinetarako edota baldintza desberdinetarako erabiliak direla.
|
|
|
Eguberri, Gipuzkoarik gehienean Eguarri –eta [Egoarri] – esaten da, eta Nafarroan eta Iparralderik gehienean Eguberri –eta [Eguerri eta Eguarri] – Baina badu kristau kutsu handiagoa duen beste sinonimo bat lehian, Nat i bitate, Bizkai osoan, Gipuzkoako parte zabal
|
batean
eta Zuberoan ere esaten de na. Baina kristau usain garbikoak dira izen bata eta bestea.
|
|
|
Eguberri, Gipuzkoarik gehienean Eguarri –eta [Egoarri] – esaten da, eta Nafarroan eta Iparralderik gehienean Eguberri –eta [Eguerri eta Eguarri] – Baina badu kristau kutsu handiagoa duen beste sinonimo bat lehian, Nat i bitate, Bizkai osoan, Gipuzkoako parte zabal batean eta Zuberoan ere esaten de na. Baina kristau usain garbikoak dira izen
|
bata
eta bestea. Bata euskal sustraikoa, bigarrena mailegua.
|
|
|
Baina okela hitza, sartaldean, Larramendi baino lehenagoko garaietatik ere mua zabaltzen joan zen, eta, jateko den haragikia izendatzeko orokorrean erabiltzera. Eta denboraren ibilian, sartaldean, jate kontuan okela hitzak beregandu du lehen haragi hitzak zuen esangura esparrua, harik eta
|
bata
eta bes tea sinonimo oso bihurtu diren arte.
|
|
|
—Hitz beretik datoz, oin berekoak dira
|
bata
eta bestea, baina hitz era biak sartu dira euskara arautuan, zein bere esanahiarekin, edo hobeto esanda, bakoitza bere esanahiekin. Bat baino gehiago dituelako hitz bakoitzak.
|
|
|
—Telelanak, bai lan egiteko moduak, bai izenak berak, sekulako indarra hartu dute itxialdi luze honetan. Egokia al da, tele
|
batetik
eta lan bestetik, elkartzea?
|
|
|
Eta egosi ere egiten direla, erre ez ezik. Etxekoandre batzuek anis apur
|
batez
eta kanelaz hobetu izan dute euren zaporea.
|
|
|
Hara, sukaldaritza errezeta baten aspaldiko hitzak: " Salsa zuria mantekan prejitutako tipula, baratzuri ale
|
bat
eta zahori pixka batekin egiten da" (Cocinan, 7). Halaxe hedatu dela dirudi, azenario izenaren osagai zaharrak zain eta hori direlako ustea, eta sarri gertatu ohi den bezala, usteak erdia ustel.
|
|
|
—Hitz bi datozkit burura oin hitz gisa: ukatu
|
batetik
eta ezetza bestetik. " Negacionista" esaten zaienei, zein ordain hitz eman euskaraz, mailegua be ra bazter lagata?
|
|
|
Tradizioz, nolanahi ere, ezagunagoak ditugu, ez KARI atzizkiaz, baizik ko atzizkiaz garaturiko eratorriak. Hala, ararteko eta bitarteko, horretan diharduten pertsonak izendatzeko; nahiz,
|
bata
eta bestea, eremu semantiko oro korragoan baliatu izan diren tradizioko hizkeran. Etxeberri Ziburukoak biak darabiltza ia jarraian:
|
|
|
Arrakasta handia izan zuten
|
batak
eta besteak, eta gaztelania hizkuntzaren ego kitasuna eta zuzentasuna, batez ere kazetaritza idatzian, zaintzen lagundu zu ten, eta arrakasta zabala jadetsi gizarte zabalean.
|
|
|
Gogoeta puntualak dira, aldian aldikoak, corpus xume honetan bildu dire nak: gai zehatz
|
bati buruzkoak
eta denbora epe mugatuan emanak. Baina, zi legi bekit esatea, ahaleginez eta gogoz bilatuak eta eskainiak.
|