|
2023
|
|
|
Tributu arau Orokorretan jorratutako konpentsazioa ez da zenbait zergatan modu automatikoan egiten den konpentsazioa, BEZ kasu, tributu horren arauketak zehaztuko baitu konpentsazio hori. BEZaren kasuan, aurreko likidazio aldi
|
bateko
eta zergadunaren aldeko zorra deskontatu daiteke hurrengo likidazio aldiko eta Administrazioaren aldeko zorrarekin (baita hilero edo urtero itzulketa ere).
|
|
|
Amaitzeko, badago beste arau hauste
|
bat
eta legegilearen aburuz astunago zigortu behar da jokabidearen balio gutxitzea dela-eta. Arau haustea da behin behineko zein behin betiko identifikazio fiskaleko zenbakiaren eskaeretan datu faltsuak edo faltsutuak jakinaraztea, eta 60.000 euroko diruzko isun finkoaren bidez zehatuko da (30.000 Gipuzkoan).
|
|
|
Egiaztapen jarduketen bidez, tributu betebeharpekoek aitorpenetan eta autolikidazioetan adierazitako egintzak, elementuak eta balioak aztertzen dira; ikerketa jarduketen bidez, ostera, tributuetarako garrantzizkoak izanda tributu betebeharpekoek aitortu gabeko datuak edo txarto aitortutakoak aurkitzen dira. Nolanahi den ere, bereizketa hori nahasi egiten da eta esan daiteke egiaztapena eta ikerketa
|
batera
eta bereizketarik gabe garatzen direla.
|
|
|
Erreklamazio ekonomikoak izapidetzeko eta ebazteko metatu daitezke hurrengo kasuetan: interesdun berak jarri baditu eta tributu berekoak badira; tributu berari buruzkoak baina interesdun batzuk jarritakoak badira, beti ere espediente beretik badatoz edota arazo berdinak azaltzen badituzte; zehapen
|
baten aurkakoa
eta zehapenaren sorburu den likidazioaren aurkako erreklamazioa. Eta Bizkaian eta Gipuzkoan, metaketa egin daiteke prozesu ekonomiaren zioz edota ebazpen bakarra izan behar dutelako (Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 236 artikulua eta Bizkaiko Erregelamenduaren 34 artikulua).
|
|
|
Ikuskaritzak informazioa lortzeko jarduketak burutu ditzake prozedura lokabe batean, egiaztapeneta ikerketa prozedura
|
baten barruan
eta egiaztapen murriztuko prozedura baten barruan (edo egiaztapen mugatuko prozedura baten barruan, Bizkaian), baita beste administrazio organoek edo organo judizialek eskatuta ere. Edozein kasutan, TFAOen 162 artikuluak ezarri duenez, Administrazioak informazioa lortzeko jarduketak egin behar baditu eta horretarako bere bulegoetatik kanpo jardun behar badu, jarduketa horiek Ikuskaritzak burutu ditu.
|
|
|
Zerga egitatea errenta lortzea da, eta errenten artean etekinak (lanekoak, kapitalekoak eta jarduera ekonomikoak) eta ondare irabaziak daude. Lurralde erkidean, lagatako tributua da autonomiaerkidegoek zergaren bilketaren zati
|
bat
eta zerga alderdi batzuetan arautzeko ahalmena dutelako.
|
|
|
Ordainketa borondatezko epean egin ezean, betearazpen bidea hasten da, Administrazioak zor ordaindu gabekoaren berri izanez gero. Orduan, berandutze interesak eta betearazpen aldiko errekarguak sortzen dira alde
|
batetik
eta, horrez gain, zergadunak prozedura betearazlearen kostuak ordaindu behar ditu. Betearazpen epe barruan premiamendu prozedura garatuko da exekuzio bidez zorra derrigorrean kobratzeko; prozedura hasteko, premiamendu probidentzia eman behar da.
|
|
|
Ekonomia Itunaren oinarrizko egiturari eutsi zitzaion tributuei buruzko zati
|
batekin
eta Kupoari buruzko beste zati batekin, baita geroko Itunetan ere.
|
|
|
Jakinekoa denez, antolamendu juridikoa
|
bat
eta bakarra da, baina Zuzenbidearen adarren artean harremanak sortzen dira, adar batek beste baten kategoria juridikoak edo Zuzenbidearen teoria orokorraren kategoriak erabiltzen baititu. Finantza zuzenbidean, beharrizan hori are larriagoa da.
|
|
|
(b) Aldi baterako laneko enpresa
|
baten
eta horrek enpresa erabiltzaile bati lagatzeko kontratatutako pertsonaren artean, ekainaren 1eko 14/ 1994 Legearen, aldi baterako laneko enpresak arautzekoaren, 10.3 artikuluak ezarritakoaren arabera.
|
|
|
Aurrekoa gorabehera, lanbide heziketako ikasketei edo unibertsitate ikasketei lotutako kontratuak egin daitezke beste titulazioren bat duten pertsonekin, betiere, pertsona horiek aldez aurretik ez badute izan prestakuntzarako beste kontratu bat, heziketa maila bereko prestakuntzaren
|
batean
eta ekoizpen sektore berean.
|
|
|
Edozein kasutan, printzipioz, negoziazio kolektiboan itundu dira familiaeta lan bizitza uztartzeko eskubidea egikaritzeko baldintzak, egokitu direnak sexu
|
bateko
eta besteko langileen artean bereizkeriarik eza, zuzenekoa nahiz zeharkakoa, bermatzeko irizpide eta sistemetara. Halako baldintzarik itundu ezean, enpresak, lanaldia egokitzea eskatu baldin bazaio, negoziazio prozesua hasiko du eskabidea egin duen langilearekin, albait azkarren gauzatu dena eta, gehienez ere, 15 eguneko epean; uste izango da eskabidea onartu dela, epe horretan horren aurka esanbidez egin ez bada modu arrazoitsu batean.
|
|
|
Asteko atsedenaren arauketa LELTBren 37 artikuluan jaso da. Arauketa horren arabera, langileek astero, gutxienez, egun
|
bat
eta erdiko atseden etengabea izateko eskubidea dute.
|
|
|
2017ko azaroaren 29ko EBAEren arabera (C/ 2016 auzian), langileek urteko opor ordainduak izateko eskubidea atzeratu eta pilatzeko aukera izan behar dute, opor horiek izan ez dituztenean, noiz eta enpresaburuak aldez aurretik opor horiek izatea debekatu duen, adibidez, uste izateagatik langile autonomoak direla. Horregatik, ulertu behar da ez dela onargarria langile
|
baten
eta bere enpresaburuaren artean eztabaida izanez gero, langileak urteko opor ordainduak ote dituen erabakitzeko unean, langileak opor horiek izan beharra aldez aurretik jakin gabe opor ordainduak izateko eskubidea dagokion.
|
|
|
Nolanahi ere, negoziazio kolektiboan itunduko dira eskubide horiek egikaritzeko baldintzak; baldintzok egokituko dira sexu
|
bateko
eta besteko langileen artean bereizkeriarik eza, zuzenekoa nahiz zeharkakoa, bermatzen duten irizpide eta sistemetara.
|
|
|
Kirolari profesionalak dira izaera erregularrarekin egindako lan harremanak izan eta ordainsari batzuen truke euron borondatez kirolen bat egiten dutenak, kirol klub edo erakunde
|
batentzat
eta horren antolaketaeta zuzendaritza esparruan.
|
|
|
Zinez, doktrinak nabarmendu duen moduan, telefono bidezko telemarketing delakoan, elkarrizketak kontrolatu ezean, enpresaburuak ezin izango luke lan prestazioa zuzendu eta zaindu. Horrenbestez, seguruenik, lan kontraturik ere ez litzateke egongo, ezpada enpresa
|
baten
eta langile autonomo batzuen arteko elkarlan profesionala. Beraz, lan kontratua izan dadin, halakoetan, ezinbestekoa da elkarrizketak kontrolatzea.
|
|
|
13 Zer da enpresa talde
|
bat
eta zer nolako arazoak sorrarazten ditu lan zuzenbidearen ikuspuntutik?
|
|
|
20 Zenbat iraun dezake ABLE
|
baten
eta horrek enpresa erabiltzaileari lagatako langilearen arteko lan kontratuak?
|
|
|
© (15) Egunkari bateko laguntzailea, zerbitzuak ematen dituena ordutegi jakin
|
batean
eta egunkariko zuzendariaren jarraibideak aintzat hartuz. Edonola ere, kazetari horrek bere bizilekutik lan egiten du beti, hain hedatuak diren IKTen bide telematikoak baliatuz.
|
|
|
(f) Kontratu nagusia da. Bestela esanda, beraren izaera independentea da, ez dago beste kontratu
|
baten mende
eta ez da beste kontratu bat prestatzeko aurretiazko tresna ere. Haatik, gerta daiteke lan kontratuaren inguruan mendeko negozio batzuk gauzatzea:
|
|
|
O 1908ko maiatzaren 19ko Legea, Industriako Adiskidetze eta Arbitraje Kontseiluei buruzkoa. Arau horrek saihestu nahi zituen grebak (eta grebok saihestea ezinezkoa bazen, gutxienez, halakoak amaitzea hasi zirenetik hogeita lau ordu igaro baino lehen), ugazabek enpresak ixtea edo langile talde
|
baten
eta enpresaburu baten edo enpresaburu talde baten arteko gorabeherak, adiskidetze kontseilu edo epaitegi misto parekideek gauzatutako adiskidetzearen bidez. Eta alderdien artean adostasunik izan ezean, alderdiei eskatzen zitzaien adostasunez pertsona bat edo gehiago izendatzea, euren izenean izapideekin jarrai zezaten. Edonola ere, halako kasuetan, konpromiso eskrituraren nondik norakoak alderdiek adostu behar zituzten.
|
|
|
Nazioarteko zuzenbide publikoan ikasitakoarekin bat etorriz, komeni da gogoratzea LANE hiru alderdi dituen erakundea dela; izan ere, estatu bakoitzaren ordezkaritza lau ordezkarik osatzen dute (gobernuko bi kidek, sindikatuetako kide
|
batek
eta enpresaburuen elkarteetako kide batek). Zehatzago, gizarte ordezkariak estatu kide bakoitzak izendatzen ditu, baina horrek aldez aurretik kontsultatzen ditu ordezkaritza handieneko sindikatuak eta enpresaburuen elkarteak.
|
|
|
Udal Estatutua benetako kodea zen. 585 artikulu, xedapen gehigarri
|
bat
eta 28 xedapen iragankor zituen, bi liburutan banatuta: lehena, udal antolamenduari eta administrazioari buruzkoa, eta, bigarrena, toki ogasunari buruzkoa.
|
|
|
" EK-k ez du zehazten toki autonomiaren irismena eta edukia, eta beren beregi aitortzen du bere 137; VIII. titulu bereko II. kapituluak bakarrik eskaintzen ditu udalerrientzako oinarrizko antolaketa jarraibide batzuk 140 artikuluan, eta 142 artikuluan, finantza nahikotasunaren bermearekin, ixten du bere erregulazioa. Hau da, ikuspegi konparatibo
|
batetik
eta lehen ikuspegi kuantitatibo batetik, Konstituzioak hiru artikulu baino ez dizkie eskaintzen udalerriei, eta hamasei, berriz, autonomia erkidegoei" 55.
|
|
|
Arias Abellánen esanetan: " Zaintzaren edo kontrolaren azterketan nagusi izan behar den ideia orokorra, gure aukeran, lurralde antolamendu jakin
|
baten
eta ondorengo administrazio maila batzuen ondorioz sortzen diren administrazioen arteko harremanetan kokatzea da" 154 Abiapuntu horretatik autoreak bi printzipiotan oinarritu da: alde batetik, autonomia bera; eta bestetik, koordinazio printzipioa, toki erakundeen kontrol jarduera koordinazioan bertan oinarrituz.
|
|
|
Ez gaude administrazio egintza jakin baten gaineko zaintzan ezta organoen gaineko zaintzan, baizik eta jarduera konkretu
|
baten gainean
eta bere osotasunean hartzen diren zaintzaedo kontrol neurriak eta tresnak. Esangura honetan eta kontuan izanik EK aurretiazko sistema politiko diktatoriala, argi esan daiteke zaintzapeko edo kontrolpeko jardueraren gaineko zuzendaritza zuela zaintzaileak.
|
|
|
Bateragarriak dira ala bateraezinak dira? Esan bezala, kontrolak legezkotasunezkoak izan behar dira eta egintza edo ebazpen jakin
|
bategatik
eta ez osotasunean. Hau horrela, toki erakundeen kontrol jarduera epaitegien esku utzi litzateke, EKren arabera epaitegiak direlako legezkotasunaren aplikazioa bermatzen duten organoak.
|
|
|
Udal Estatutua benetako kode bat zen. 585 artikulu zituen, xedapen gehigarri
|
bat
eta 28 xedapen iragankor. Bi liburu zituen:
|
|
|
Toki erakunde batek bizirik daukan kapitalaren zorra likidatutako diru sarrera arrunten %60a baino handiagoa denean baina %110 baino txikiagoa, finantza zaintzako organo eskudunaren baimena behar izango du. Baimen hori emateko edo ez emateko arrazoia ez da bakarrik lege kontu
|
bat
eta zorpetzearen egokitasunak ere garrantzia izango du. Azken finean, toki erakundeak sektore publikoaren zati dira eta toki erakundeen zorpetzeak Estatu osoaren zorpetzean eregina izan dezake.
|
|
|
Egitura honen guztiaren barruan toki erakundea edo udala daukagu. Udala aipatzea agian zuzenago izango litzateke Euskadiko Toki Erakundeei buruzko apirilaren 7ko 2/ 2016 Legeak berak (hemendik aurrera, ETEL) 2 artikuluan toki erakundeen zerrenda egin ostean, toki erakundeen artean udala arautzen duelako gehien
|
bat
eta beste toki erakundeak horien baldintzapean geratuko direlako. Modu horretan, EAEko udala, EKak aitortzen duen lurralde historikoetako forutasunaren ondorioz, lurralde erkidegoko udalekin konparaturik izaera ezberdina izango dute, TAOLtik haratzago doan izaera.
|
|
|
" Zorpetzearen ehunekoa edo gehieneko zenbatekoa oro har finkatzea eta toki erakundeek kreditua erabiltzeko baldintzak ezartzea kredituaren oinarrizkoari dagokiola eta oreka ekonomikoarekin lotura zuzena duela ez da zalantzan jarri —formalki—; izan ere, mantendu dena da baimen egintza bereziak direla, betearazpen eskumen baten barruan sartzen diren egintza gisa, Generalitateak, bere 48.1 artikuluan zehaztutako eskumenaren barruan. Une honetara iritsita, gauza batzuk gogorarazi behar ditugu, eta beste batzuk gogora ekarri, zorpetze kontroleko sistema, 41/ 1975 Legearen 34.2 oinarrian eta 3250/ 1976 Errege Dekretuan, orain interesatzen zaigunari dagokionez, zorpetze muga orokor
|
batek
eta baimen teknika berezi batek osatzen dutela, muga hori gainditzen denean, eta baimen horrek kredituaren baliabidea kontrolatzeko balio duela, modu nabarmenean. Baina ez bakarra, kredituaren apelazio desordenatuak eta tokiko zorpetzeak ekonomian eta finantza orekan izan ditzakeen ondorioengatik.
|
|
|
Ildo horretatik legeak ezartzen dituen baldintzak bete dituzte aurrekontu eragiketa guztiek (aurrekontu onestea, betearaztea, aldatzea eta likidatzea), baina ezin izango da zehaztu zertan gastatu behar den edo zertan erabiliko eta nola erabiliko diren baliabideak. Hori gainditu ezin daitekeen funtsezko nukleoa da, toki autonomiaren muinetariko
|
bat
eta finantza jarduera ahalbideratzen duen oinarrizko irizpidea. Horrek ez du esan nahi muga ekonomikorik ez dagoenik eta horiek ere ikuskatzeko aukera egongo da toki erakundez gaineko lurralde administrazioen eskutik.
|
|
|
Espainiako toki ogasunen sisteman bi momentu ezberdin bereiz daitezke eta horien artean une garrantzitsu moduan TOLren onespena dago122 Lehenengo momentu
|
baten
eta TOL 1988an onetsi baino lehen, toki ogasunei konstituzio aurreko sistema aplikatzen zitzaien. Sistema hori oso zentralista zen eta toki autonomiarentzat ez zegoen leku askorik, kontrolez gainezka zegoen eta toki autonomiari egokitzen joan zitzaion jurisprudentziaren bitartez.
|