|
2005
|
|
|
3 Segurtasun epearen kasuaren antzera, legegileak delitu guztietarako betekizun arruntean ñabardura berezi bat gaineratu du delitu astun xamarrak pilatzen diren erregimen juridikoan. Kasu honetan ez dira eragiten bost urte
|
baino
gehiagorako espetxealdi zigorra duten delitu astunak, baizik eta delitu batzuen kondenak batera gertatzean muga objektibo jakin batzuk gainditzen dituzten delitu pilaketak. ZK (Zigor Kodea) 78 artikulua izan bazen, 1995eko Zigor Kodea onartu zenez geroztik:
|
|
|
alegia, bete behar dena, epaian ezarri zen kondena nominalarekin alderaturik? erdia
|
baino
gutxiago denean. Esandakoa ulertzeko gogoratu beharra dago, delitu pilaketa errealean zigorrren metaketa aritmetiko hutsak ez, baizik eta metaketa juridikoak agintzen duela:
|
|
|
Muga objektibo eta gaindiezin batzuk kontuan eduki behar dira: hala nola, 20 urte
|
baino
gehiago (edo, salbuespenez, 25, 30 edo 40) ez dela beteko edota zigorrik astunenaren hiru halakoa baino gehiago ez dela betearaziko. Epaian zigorrak, guztiak, ezartzen dira, baina gero aipatu metaketa juridikoaren mugak martxan jar daitezke eta benetako kondena murriztu.
|
|
|
Muga objektibo eta gaindiezin batzuk kontuan eduki behar dira: hala nola, 20 urte baino gehiago (edo, salbuespenez, 25, 30 edo 40) ez dela beteko edota zigorrik astunenaren hiru halakoa
|
baino
gehiago ez dela betearaziko. Epaian zigorrak, guztiak, ezartzen dira, baina gero aipatu metaketa juridikoaren mugak martxan jar daitezke eta benetako kondena murriztu.
|
|
|
Aipatu abiapuntua gertatuz gero, alegia azkenik ezarritako kondena epaietan ezarritakoaren erdia
|
baino
gutxiago balitz, 78 artikuluaren xedapena hurrengoan datza: bai hirugarren gradua, bai askatasun baldintzatua, bai irteteko baimenak, bai eta espetxeetako onurak ere, emateko orduan, neurketa erreferentzia ez dela izango, betearazi behar diren urte kopuruarena, epaietan ezarri zirenena baizik.
|
|
|
Terrorismo delituei 78 artikuluko bi erregimen ezberdin aplikatu ahal zaizkie: bata, bi terrorismo delitu edo gehiago egin direnean eta horietako batek, behintzat, 20 urte
|
baino
gehiagoko espetxealdi zigorra aurrikusten baldin badu. Izan ere, kasu horretan delitu pilaketa egiteko muga objektiboa 40 urtekoa izango da-eta eta horren ondorioz ex legem aplikatu baharko da zigorrak betearazteko sistema berezia.
|
|
|
Bost urte
|
baino
luzeagoak diren terrorismo delituen kasuetan segurtasun epe automatikoa eta bihurtezina zegoen bezala (ZK 36.2 art.), ZK 78 artikuluak are astunagoak diren delitu pilaketetan oraindik are zorrotzagoa den beste segurtasun epe antzerakoa ezarri du, erdia ez baizik eta ia espetxealdi oso osoa eraentza itxian betetzera eramango duena.
|
|
|
Segurtasun epea, arestian genioen bezala, bost urte
|
baino
gehiagorako zigorra ezarri den kasuetan soilik aplika liteke.
|
|
|
Interpretazioaren arazo iturri bost urte horien neurketa bihurtu zen. Bost urteak zigor bakar batenak izan behar al dira derrigorrez edota balioko luke, segurtasun epea martxan jartzeari dagokionez, zigor ez hain astunak gehitzearen bitartez (hala nola, bi zigor, 4 eta bi urteko espetxealdiena) bost urte
|
baino
gehiago aterako balitz?
|
|
|
Jendeak orain eskatzen duena babesa da, delitugilea gizartean birsartzeko ahaleginari uko egin behar bazaio ere. Horren argitan ulertzekoa da justiziaren alderdi sinboliko eta komunikatiboa inoiz
|
baino
gehiago present egotea, delituak jendearengan pizten duen haserrea beren beregi eta konplexurik gabe adierazten delarik. Herriaren justizi egarria bideratzeko tresna nagusietako bat politika kriminala dugu, dagoeneko adituak eta teknikoak politika hura egiteko orduan kanporatuak izan direlarik.
|
|
|
gradu onuragarrien atea ixtea. Hori inon
|
baino
argiago islatu da terrorismo delituetan. Gogora dezagun, esaterako, segurtasun epea, terrorismo delituetan, atzera bueltarik ez duela; edo baldintzapeko askatasuna modu ez ohikoan aurreratzeko aukerak terrorismo delituetan ex legem erabiltzerik ez dagoela; edo delitu pilaketen kasurik gogorrenetan 40 urte benetan, eraentza itxian?
|
|
|
Batetik, espetxeetako esparruan gertatu diren aldaketa garrantzitsuenen berri eman nahi dugu eta horren ildotik aldaketok betearazteko orduan izan diren arazo interpretatiboak nabarmentzea eta azaltzea ere. Izan ere Espetxeetako Erakundeen Zuzendaritza Orokorrak emandako instrukzioak eta Tratamendu Batzordeek aurrera eraman duten lana, Espetxeetako Zaintza epaileek eta Entzutegiek zuzendu dute behin
|
baino
gehiagotan eta horrek eragin duen bilakaera interpretatiboa gaur egun zertan dagoen argitu beharra baitago. Baina, bestetik, lan honen beste helburua, terrorismo delituen gainean eraikitzen ari den betearazteko eredua kritikatzea eta etorkizuenan nola eraiki zen proposatzea izango da.
|
|
|
Lehenengo estrategiaren barruan hurrengo aldaketak kontuan hartu behar dira: segurtasun epe berria, bost urte
|
baino
gehiagorako espetxealdi zigorretan ezartzen dena eta hirugarren gradua, edo eraentza irekia, lortzea atzeratzen duena (36.2 artikulu berria, Zigor Kodekoa); zigorrak benetan betearazteko eraentza berria (78 artikulu berria, Zigor Kodekoa), zigor batzuk batera pilatzen direnerako bai eraentza irekia, bai askatasun baldintzatua, bai espetxeetako onurak, bai eta baimenak ere, lortzeko epe neurketa berezia ezartzearen bitartez, aipatu erakundeak martxan jartzea nabarmen, edota betiko?
|
|
|
2 Segurtasun epe berria (ZK 36.2 art.). Xedapen berri honen arabera, bost urte
|
baino
gehiagorako espetxealdi zigorrera kondenatua izan denak ez du tratamenduaren hirugarren gradua eskuratzerik izango zigorraren erdia pasatu artean. Arau orokorra orduan hurrengo hauxe bada:
|
|
|
Badirudi gure artean halakoak ez direla izan horren ugari; aitzitik, behin eta berriro aldarrikatu da lanbideetako gorabeheretan euskaldunek euskararekiko erakutsi duten axola eza eta ardura falta. Halakoxea sinestea, bestalde, maiz sarri gertatzen da gure artean, gauzak, behar bezalaxe
|
baino
, iraizean eta arrapaladan ikusteko moldea hartu dugulako.
|