|
2001
|
|
|
Azkenik, kazeta informazioak euskal gatazkaren agerraldi eta plano guztietan parte hartu bazuen ere, Trantsizioko lehen urteetan, tentsio handiko uneak izan baziren ere (Ryan eta Arregiren hilketak, Otsailaren 23a...), informazio horren tonua eta tratamendua kazetaritza molde klasikoago bati zegozkion eta urrun zeuden, beraz, arestian aipatu dugun" salbuespen garaiko" kazetaritza molde hartatik (ondoko lerroetan ikusi ahal izango dugun bezala). EITBren informazio ereduak ekarri esanguratsu bat egiten zuen informazio molde patxadatsuago horren alorrera; hedabide berrien zailtasun guztiengatik ere, hedabide horien esparru sinbolikoa behin
|
baino
gehiagotan euskaldunen ikuspegi etnizista batek mugatzen bazuen ere, sorturiko informazio eredua ez zen horren manikeoa.
|
|
2002
|
|
|
Egokitze prozesu hori mota berezikoa izango da unibertsitate bakoitzean, euskararen egoera eta baita euskararekiko eskaera maila desberdinak direlako.Horri dagokionez, mutur batean, Mondragon Unibertsitatea dago, lehenengoikasmailan inskribatzen diren ikasleetatik %75
|
baino
gehiago euskaldunak baitira, jatorriz herrialde euskaldunetakoak; beste muturrean Nafarroako Unibertsitatea, horiek zailtasun gehiago baitituzte ikasle euskaldunak erakartzeko.
|
|
2004
|
|
|
Bekatu horrengatik Nafarroa gixajoak sekulako zigorra jasan du: hemendik 25 urtera, Nafarroako gazteriaren erdia
|
baino
gehiago euskaldun peto petoa izango da. Izurrite honek seinale guztiak berriro ere aldatuko ditu eta administrazio publikoan sartuko diren funtzionarioak lingua navarrorum horretaz arituko dira.
|
|
2005
|
|
|
ETB2 eta Radio Euskadi indartsuagoak dira entzulez. Baina gaur egun Radio Euskadiren entzulego potentzialaren %50a
|
baino
gehiago euskalduna da, eta galdetzen dut: " Zer ari dira horiek gu entzuten?".
|
|
2007
|
|
|
1998tik UEMAko kide da Gipuzkoako Oiartzun. Herriko biztanleen %80
|
baino
gehiago euskalduna edo ia euskalduna da, eta hori salbuespena da Oarsoaldean. Errenterian, Lezon edo Pasaian kopuru horretatik oso urrun daude, eta horregatik batzuetan zaila da eskualdeko gainontzeko herriekin euskara normalizatzeko politika bateratuak egitea.
|
|
2009
|
|
|
Eskualdeko euskalduntzean Etxauri udalerria da aitzindaria. 2001ean udalerriko haurren erdia
|
baino
gehiago euskalduna zen.Nafarroa erdialdean dago Etxauri, Iruñerriko eskualdean. Etxauribar izeneko bailara historikoan kokatua dago, Etxarri, Bidaurreta, Ziritza, Belaskoain, Ubani, Arraitza eta Zabaltza herriekin batera.
|
|
|
Gaur egun erabat alderantzizkoa da egoera. Euskararen historian lehen aldiz, hogeita hamabost urtez behetiko elebidunen erdia
|
baino
gehiago euskaldun berria da. Hau guztiau eskolari zor zaio.
|
|
2012
|
|
|
Ramon Ajuriak nabarmendu du 1982tik, euskara normalizatzeko legea onartu zenetik, gizartea aldatu egin dela eta lege hori egokitu egin litzatekeela. Halaber, gogorarazi du zein den Aramaioko egoera soziolinguistikoa; udalerri horretako biztanleen %80
|
baino
gehiago euskaldunak dira, eta Uema Udalerri Euskaldunen Mankomunitateko Arabako udalerri bakarra da. «Dokumentu falta» Javier de Andres Arabako ahaldun nagusiak ez du eztabaidan sartu nahi izan.
|
|
2013
|
|
|
Datuei hurbiletik so egiten segituz, argi da Lapurdi barnealdean, Baxenabarren eta Zuberoanzuela irakurle kopuru handiena. Ororen buru, herri gehienetan, aldizkari bat erosten zutenen erdiak
|
baino
gehiagok Eskualduna erosten zuten. Beste zenbait herritan, Eskualduna zen ia aldizkari saldu bakarra.
|
|
|
Irudia 13 Salmenten %80
|
baino
gehiago Eskualduna rena zuten herriak
|
|
|
Adierazgarriagoa da, aldiz, Eskualduna astekariaren salmenta populazioaren arabera begiratzea. Hiru mailatan banatu ditugu herriak, hala nola biztanleen %10
|
baino
gehiagok Eskualduna erosten zuten herrien zerrenda batetik, eta %7, 5 eta %10 arteko proportzioa zuten herriena bestetik.
|
|
|
Laburbilduz, hau da Eskualduna ren irakurleen argazkia: Ipar Euskal Herriko astekari irakurriena zen, baina ez zuen hainbesteko irakurlerik hirian; barnealdean, ordea, prentsa erosten zuten erdiek
|
baino
gehiagok Eskualduna erosten zuten. Irakurleak laborariak ziren, hein handi batez, eta igandeetan erosten zuten, eliza aitzinean.
|
|
|
Irudia 13 Salmenten %80
|
baino
gehiago Eskualduna rena zuten herriak. .... 130
|
|
2014
|
|
|
Bertan, fundazioak datuak eta testigantzak batu ditu, ugari, Euskal Herriko zazpi herrialdeetakoak. Elkarteak jakinarazi duenez," 1866an euskal herritar guztietatik erdiak
|
baino
gehiago euskaldunak ziren. 1996an, 130 urte geroago, %27, 6".
|
|
2015
|
|
|
Gipuzkoaren ezaugarri garrantzitsua da bere herri gehienetan euskaraz dakitenak gehiengoa direla2: biztanleen %70 edo gehiago euskalduna duten 56 herri eta 5 eskualde ditu, eta herritarren erdia
|
baino
gehiago euskaldunak diren 82 herri eta 10 eskualde.
|
|
|
Gipuzkoaren ezaugarri garrantzitsua da bere herri gehienetan euskaraz dakitenak gehiengoa direla: biztanleen %70 edo gehiago euskalduna duten 56 herri eta 5 eskualde ditu, eta herritarren erdia
|
baino
gehiago euskaldunak diren 82 herri eta 10 eskualde.
|
|
2016
|
|
|
Argi eta garbi uzten du behin
|
baino
gehiagotan euskaldun jatorra dela, toponimoen ematen dituen itzulpenengatik nola beste hitzen interpretazioarengatik: edota:
|
|
2017
|
|
|
Baina azpimarratu behar da ere astekariak 7.000 ale baino gehiago saltzen zuela, eta Ipar Euskal Herriko irakurriena zela. Barnealdean, aldizkari bat irakurtzen zuten bi lagunetatik
|
baino
gehiagok Eskualduna irakurtzen zuen. Beraz, astekari hark eragin handia zuen Ipar Euskal Herrian.
|
|
2018
|
|
|
Euskara bigarren hizkuntza duten euskaldunen erdiak (%49, 3) EAEko sei udalerri handienetan bizi dira, hots, Bilbo, Gasteiz, Donostia, Getxo, Irun eta Barakaldon. Lau euskaldunetatik hiru
|
baino
gehiago euskaldun berriak dira Barakaldon eta Gasteizen, eta erdia baino gehiago Bilbon, Getxon eta Irunen. Donostian euskaldunen %41, 9 dira euskaldun berriak (5).
|
|
|
Gainera, kontuan hartu behar dugu erroldatutako biztanleez gain, hirian etorkin gehiago biziko zirela, denboraldi laburrerako edota egun gutxirako etorriak. Bigarren koadroan ikusten denez, euskaldunen portzentajea bereziki altua litzateke etxeetako biztanleen artean, horietako hiru laurden
|
baino
gehiago euskaldunak izanik.
|
|
|
Azkenik, muga administratiboak bokazio nazionala duen UEMA (Udal euskaldunen mankomunitatea) ekimena bezalako bati galarazten dio Euskal Herri osokoa izatea. Berez, Nafarroa Beherean eta Zuberoan badira UEMAn sartzeko baldintzak betetzen dituzten herriak, hala nola herritarren %70
|
baino
gehiago euskaldunak dituztenak. Legez ezinezkoa bide da halako mankomunitate bat" mugaz gaindikoa" izatea.
|
|
2019
|
|
|
– Gazteen artean erdia
|
baino
gehiago euskaldunak dira, eta %80 inguru dira neurri batean ala bestean euskara ulertzen dutenak. 10 eta 14 urte bitarteko haurgaztetxoen artean, adibidez, hirutik bi euskaldunak dira, eta adin horretan euskara ez dakitenak %10 inguru baino ez dira.
|
|
2020
|
|
|
paziente euskaldunek ez dute bermaturik osasun arreta euskaraz jasoko dutenik. Aurten jakin izan dugu Aizarnazabal, Getaria, Zestoa eta Zumaiako osasun etxeetan euskaraz ez zekien pertsona bat kontratatu dutela urtebeterako; eremu honetako herritarren %80
|
baino
gehiago euskalduna izanik.
|
|
|
Osasun Fakultatea,' berezia' Osasun Fakultatean gertatzen dena «kasu berezia» dela uste du Jaurenak: «ikasleen erdia
|
baino
gehiago euskaldunak izanik, arras ikasgai guti dituzte euskaraz, nahiz eta irakasleen eskaintza ere egon badagoen».
|
|
2022
|
|
|
Datuak modu orokorrean hartzerik ez dago, hala ere. Uemako herrietakoak dira; hots, gune soziolinguistiko euskaldunenetakoak —herritarren %70
|
baino
gehiago euskalduna dute— Eta, gainera, adin tarte jakin bati dagozkionak: 9 eta 17 urte bitarteko herritarren kontsumoa ikertu dute, ia 11.600 inkesta eginda.
|
|
2023
|
|
|
Administrazio Publikoan gehiengoa euskalduna da, Industrian batik bat% 20 bitartean dago euskaldun kopurua, baina %70
|
baino
gehiago euskaldunak direla adierazi dute beste hainbatek. Merkataritzan eta Ostalaritzan langileen %100 euskalduna dela adierazi dutenak nagusitzen dira, baita Zerbitzuetan ere, baina, era berean, asko dira euskaldun kopurua% 1 direla adierazitakoak.
|