|
2002
|
|
|
Memoria pixka bat besterik ez da behar, buru pixka bat esan behar nuen baina hitz hori, buruarena alegia, anbiguo samar gertatzen denez" memoria" esango dut, memoria pixka bat behar da lehenago gertatzen dena eta orain dugun aukera parean jartzeko. Orain, administrazioan, lehen
|
baino
euskara gehiago dago, duda gabe.
|
|
2007
|
|
|
Lau hiriburuetan eta adin tarte guztietan emakumeek gizonezkoek
|
baino
euskara gehiago darabilte. Salbuespen bakarra hiribururik euskalduneneko (Donostia) adin tarterik zaharrenean aurkitu dugu.
|
|
|
Salbuespen bakarra hiribururik euskalduneneko (Donostia) adin tarterik zaharrenean aurkitu dugu. Gizonezkoek emakumezkoek
|
baino
euskara gehiago egiten zuten garaiko azken arrastoa, agian?
|
|
|
Lau hiriburuetan eta adin tarte guztietan emakumeek gizonezkoek
|
baino
euskara gehiago darabilte. Salbuespen bakarra hiribururik euskalduneneko (Donostia) adin tarterik zaharrenean aurkitu dugu.
|
|
|
Salbuespen bakarra hiribururik euskalduneneko (Donostia) adin tarterik zaharrenean aurkitu dugu. Gizonezkoek emakumezkoek
|
baino
euskara gehiago egiten zuten garaiko azken arrastoa, agian?
|
|
|
Atentzio ematen du solaskidea bertan ez dagoela buruz buru egiten diren elkarrizketetan
|
baino
euskara gehiago erabiltzea: Nafarroan% 6,6 da euskararen erabilera orokorra eta% 9,2 solaskidea bertan ez dagoela euskaraz egiten dena.
|
|
2008
|
|
|
Bilboko Euskalerria Elkarteak Euskalduna astekari politikoa sortu zuen1896an444 Aldizkari horretan gehiena gaztelaniaz idatzita zegoen, baina euskaraz ere hainbat artikulu atera ziren, edukien %15 inguru. Beraz Euskalerria Elkartekoen aldizkarian Arana Goirik ateratakoetan
|
baino
euskara gehiago baliatzen zen. Gainera Euskaldunan edukidun artikulu politikoakazaltzen ziren maiz.
|
|
|
gaizki egin omen zen aukeraketa eta Euzkadi egunkaria nahita baztertu zen bertan «iñungo izparringijak danak batera baño euzkera geyago erabillirik» era horretara «alik abertzale gitxien eruateko auteskundebatzarrera». Bustintzak arrazoia zuen Euzkadik garaiko beste ezein publikazioak
|
baino
euskara gehiago argitaratzen zuela adieraztean. Baina «Guk auteskunde aretan [lehen euskaltzainak aukeratzekoetan] ezkendun arterik ixan, emon ezeuskuelako» esatean ez zebilen oso zintzo, aipatu gabe utzi baitzuen Euzko Deyari bai eman zitzaiola bozketzeko aukera eta uko egin ziola.
|
|
|
Kaleko pertzepzioa ere baikorra dut: Iruñeko kaleetan orain 30 urte
|
baino
euskara gehiago entzuten da. Ez da datu zientifikoa, baina niri lanean jarraitzeko indarra ematen dit.
|
|
2009
|
|
|
Sentsibilitate handiko euskaltzalea da Alberto Surio. Jendeak uste
|
baino
euskara gehiago daki. Lotsatia da, baina hemendik pare bat urtera sorpresa emango du!
|
|
|
Emaitza itxaropentsua da 16 urtekoen euskalduntasunaren garapena 4 pundu eta erdiz goratu dela aitzinagoko adin multxoari konparatuz (%11, 6> %16, 1). Dirudienez orain eskolak herria euskalduntzen du, eskolan herrian
|
baino
euskara gehiago baita (29% versus 22, 5%). " Haur eta gazteak lehentasun" agian" euskaldun oso" bilakatuko direlakoan.
|
|
|
Madrilen egindako mapetan, Iruñekoetan
|
baino
euskara gehiago ageri da
|
|
|
Nolanahi ere den, nik kontu hartze itxura hartu nion bota zidanari. Nik
|
baino
euskara gehiago zekien, nik baino akademikoago idatziko zuen seguruenera, ni baino hamar bat urte zaharragoa da, eta nik ez nituen hogeita bi urte mukizu besterik.
|
|
2011
|
|
|
idatzirako zer euskara eredu erabili behar zen argitzea, eta batez ere, praxian erabilgarria zela frogatzea. Lehenbiziko aldiz lehia sortu zen, eta lehia horrek, besteak beste, ordurainokoan
|
baino
euskara gehiago erabiltzea ekarri zuen, paradoxazkoa badirudi ere, frankismo betean.
|
|
2012
|
|
|
Arratian ume, gazte eta helduen artean euskara eta erdarak biak daude gure ezpainetan. Lehen ez bezala, eskoletan etxeetan eta auzoetan
|
baino
euskara gehiago egiten da gaur. helduok izan genuke ume eta gazteen eredu, baina badirudi helduon arteko solasaldietan erdarara jotzen dugula sarri, eta, etxe eta familiako bazterrak ere erdaraz bizi ditugula. etxetik kanpo, auzoan eta kalean, gero eta ezezagun gehiagorekin aurkitzen gara, eta, jakina, hauekin ere erdara da nagusi. eta zer esanik ez telebista, irrati edo interneten gabiltzanetan,...
|
|
|
Esan bezala, arrunta delako subjektuek euren buruak ederresteko joera erakustea inkestetan, modu guztiz inkontzientean askotan. Eta gaur egungo euskaldunen artean euskararen aldeko jarrerak nagusi izanik, logikaren barnean sartzen da bete betean benetan erabiltzen den
|
baino
euskara gehiago erabiltzen dela erantzutea inkestetan.
|
|
|
EAEn baino zerbait apalagoak dira igoerak, eta handiagoak jaitsierak, Ipar Euskal Herriko galeren mailara inondik inora iritsi gabe. Horrela, landutako datuen arabera betiere, 20 urte lehenago
|
baino
euskara gehiago egiten da Nafarroa Garaian lankideen artean(+ %33, 3) eta bestelako eremu formaletan(+ %52, 7). Gutxiago egiten da, ordea, kalean (%13, 8) eta etxeetan (%15, 6).
|
|
|
• Gizarte osoko erabilerari erreparatuz gero, elebidunen kopurua handitu den arren, euskararen erabilera 1991n baino txikiagoa da. Gaur egun elebidunak direnek ez dute 1991n elebidun zirenak
|
baino
euskara gehiago erabiltzen. Aitzitik, 2001etik aurrera, joera aldaketa bat egon da eta gaur egungo gazte elebidunek duela 10 urte baino gehiago baliatzen dute euskara EAEn eta Iparraldean, baina ez Nafarroa Garaian.
|
|
2013
|
|
|
Eskolak, urteen poderioz, egin ezin dituen gizarte osoaren lanak egingo zituela uste izan omen dugu. Esate baterako, etxetik eta kaletik erdaldun datorren haurra eskolan euskaraz aritzea; ikasgelan bezainbeste jolastokian euskaraz aritzea; eta haurtzarotik gaztarora igarota, gizartearen jokabideari bizkarra emanda gaztelaniaz
|
baino
euskaraz gehiago egitea. Zaila.
|
|
2014
|
|
|
Ikasleen %30ek galdetegien alboetan zehaztapen hau egin zuten: " Lehen Hezkuntzan Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan
|
baino
euskara gehiago erabiltzen zutela edota kontzientzia gehiago zutela". Hausnarketa kontsekuente hori beraiei atzean geratzen zaien garai bat da eta, nolabait esateko, kritika beraien buruentzako da.
|
|
2015
|
|
|
13 Aurrera begira jarrita, talde esanguratsu batek uste du darabilena
|
baino
euskara gehiago erabiltzerik ez duela. Beste multzo batek ez du eskari berezirik adierazi.
|
|
|
Kontuan hartuta ingurune erdaldun batean kokatuta gaudela, ez litzateke batere harritzekoa euskaraz abesten duten musikari gazteek, ikasleek bezalaxe, gehiago ala gutxiago gaztelaniarako joera izatea ohiko elkarrekintzetan. Baina irrati elkarrizketaren proiektu komunikatiboa euskaraz litzatekeenez, ikasleek elkarrizketa hori prestatzeko musikariekin izango lituzketen askotariko harreman eta elkarrekintzetan agian ohiko jardunean
|
baino
euskara gehiago erabiliko litzateke. Eta noski, proiektuaren gauzatzea, irrati elkarrizketa bera, euskaraz izango litzateke.
|
|
|
Esan dezagun, era berean, ez dela askoz hobea tokian tokiko abertzaleek atera ohi dituzten kazetetan euskarak pairatzen duen egoera: Hendaiako Bil eta Baionako Kutzun, Hiriburuko Begi Xixtan, Donibane Lohizuneko Zirikan, Urruñako Gure Herrian, Itsasuko Itsasen, Arrangoitzeko Herriarentzaten, Amikuze eskualdeko Amikutzun, Azkaineko Hitz ta kloken, Ziburuko Pitzen... bakoitzaren ezaugarri bereziak gorabehera (Urruñakoak, adibidez, besteek
|
baino
euskara gehiago dakar), den denetan dago euskara egoera diglosikoan.
|
|
2016
|
|
|
‘Gizarte zientzietako ikerketa tekniken eremuan jakina da, herritarren portaerak aztertzeko garaian, aldea izan daitekeela benetako portaeren eta inkestan herritarrek aitortzen dituztenen artean. (...) Gaur egungo euskaldunen artean euskararen aldeko jarrerak nagusi izanik, logikaren barnean sartzen da betebetean benetan erabiltzen
|
den
baino euskara gehiago erabiltzen dela erantzutea inkestetan (Iurrebaso, 2012a: 98) ’.
|
|
|
Haurrekin helduek beren artean
|
baino
euskara gehiago erabiliko delakoan nago.
|
|
|
Jarrerek, beraz, eragina izan dezakete jasotako emaitzetan: euskaraz egitea ondo ikusten badute, hala egitea oso positibotzat jotzen badute inkestatuek, zenbait kasutan (gehienetan oharkabean) benetan egiten dutena
|
baino
euskaraz gehiago egiten dutela adierazteko joera izango dute. Hori egingo ez balu inkestatuak, psikologia sozialaren alorrean L. Festinger ek deskribatu dituen disonantzia kognitiboen menpe geldituko litzateke.
|
|
|
Adinaren eta sexuaren aldagaiak gurutzatuz gero, emakumezkoek gizonezkoek
|
baino
euskara gehiago darabilte adin talde guztietan, adinekoetan izan ezik (13 grafikoa). Adinekoen taldean, gizonezkoek euskara gehiago erabiltzen dute emakumezkoek baino.
|
|
2017
|
|
|
Euskararen ezagutza eta erabilera binomioa: Mondragon Unibertsitateko humanitate eta hezkuntza zientzien fakultateko 1.mailako ikasleak ulertzeko gakoak – Leticia Garcia Fernandez, Nekane Arratibel Insausti eta Asier Irizar Mezo gizartean, bai haur, gazte eta helduen artean, emakumezkoek gizonezkoek
|
baino
euskara gehiago erabiltzen dute (Soziolinguistika klusterra, 2017) Fakultatean portaera hori ez da berdin gertatzen eta gizonezkoak dira euskara gehiago erabiltzen dutenak. nesken arteko elkarrizketetatik %42 dira euskaraz, mutilen artean %46 eta datua nabarmen igotzen da elkarrizketa mistoetan, neurtutako guztien %59 izan dira euskaraz. gertakizun honen ondorio argirik ez da eskuratu, eta, beraz... Formakuntza akademikoan, huhezin, euskararen erabilera hobesten bada ere, eguneroko bizitzan, gizartean, gaztelania da nagusi. espazio fisikotik ateratzeak jokabide aldaketa hori eragin dezake. hala ere, oraindik ere ezin da hau baieztatu eta sakonago landu litzateke ondorengo ikerketetan. aretxabaletari dagokionez, bertan jaso dira datu apalenak. neurtu diren elkarrizketa guztien %28 besterik ez dira euskaraz izan, eskoriatzan jasotako datuak baino dezente apalagoak. aurrez egindako neurketarik ez dugu eta erabakitzeko dago proiektua bi campusetara zabalduko den edo eskoriatzara mugatuko den. beraz, datu honen interpretazioa konplexua da orain.
|
|
|
Mutilen artean zein elkarrizketa mistoetan datuak nahiko parekoak izan dira, beti ere, datu positiboagoak lortuz 2 eta 3.mailakoen artean. kale neurketan eskuratutako emaitzak besterik ez direnez, datuak falta zaizkigu jokabide horren arrazoiak azaldu ahal izateko. aurrera begira, Leticia Garcia Fernandez, Nekane Arratibel Insausti eta Asier Irizar Mezo – Euskararen ezagutza eta erabilera binomioa: ...ate eta hezkuntza zientzien fakultateko 1.mailako ikasleak ulertzeko gakoak komenigarria ikusten da urtero (edo bi urtez behin gutxienez) kaleneurketa egitea. horrela, bada, gertakari isolatu bat izan ote den jakingo da edo portaera aldaketa hori justifikatzen duten aldagaiak zeintzuk diren identifikatzea ahalbidetuko da. lehen mailako ikasle batzuek aitortu dute euren bizitzaren beste esparruetan
|
baino
euskara gehiago erabiltzen dutela huhezin. horrek hizkuntza ohitura eta portaera aldaketak eragin ditzake eta, ikasturteak aurrera egin ahala, erabilera handiagoa egiten duten neurrian, testuingurua euskaldunagoa bilakatu eta hizkuntza hori erabiltzera motibatuak sentitu daitezke. hala ere, ziurtasunez hala izan den ezin dugu justifikatu, ez baitugu orain 2 eta 3 mailan dauden ikasleen daturik....
|
|
|
Mutilek neskek
|
baino
euskara gehiago erabiltzen dutela ikusi da (%46, 84/ %42, 41).
|
|
|
Taula 2: HUHEZIko Elkarrizketak eta Sexu Arteko Bereizketa. aurreko taulan guztira 317 elkarrizketa jaso direla ageri da. horietatik %47.63 izan dira euskaraz, beraz, instrukzio hizkuntza nagusia bada ere, gelatik kanpo erdiak ere ez du erabili. gainera, nesken eta mutilen artean bereizketa egitean, jasotako datuek mutilek neskek
|
baino
euskara gehiago erabiltzen dutela ikusi da; %46, 84 nesken kasuan, ordea, soilik %42, 41 mintzatu dira euskaraz. bestalde, fakultatean ematen diren elkarrizketa mistoei erreparatuta, datu horiek nabarmen aldatzen dira eta %58, 75 dira neska mutilen arteko solasaldietan euskara hautatzen dutenak.
|
|
|
Orain, ordea, orduan baino jende gehiagok daki, ez ama hizkuntza duelako edo han jaso zuelako, baizik ikasi egin duelako. Pentsa zer den Euskal Herritik zuzenean iritsitako jendea zegoenean
|
baino
euskara gehiago egitea orain. Euskara indarra hartzen ari da belaunaldiak pasa ahala, eta oso berezia da hori.
|
|
|
Apaltzea gertatu da Bizkaian (%8, 8ko erabilpena), Gipuzkoan (%31, 1) eta Ipar Euskal Herrian (%5, 3). Lehen
|
baino
euskara gehiago entzuten da aldiz Araban (%4, 6) eta Nafarroan (%6, 7). Emaitza kezkagarriak dira hauek, dudarik gabe.
|
|
2018
|
|
|
Bata, deigarria: eremu ez euskaldunetako hainbat gaztetxok esan zuen ohikoan baino askoz gehiago edo inoiz
|
baino
euskara gehiago erabili zutela hamar egunetan. Batek hala esan omen zion begiraleari, sekula ez zuela hainbeste euskara hitz egin.
|
|
2019
|
|
|
Eta hala ere, kaleko neurketetan haur eta gazteek, helduek baino erabilera proportzio altuagoak dituzte ia beti. Alegia, batez besteko erabilera sozialera hurbiltzen dira, baina helduek
|
baino
euskara gehiago eginez.
|
|
|
Gaur galdetuz gero, ordea, erantzuna kontrakoa izango zen, genero ikuspegitik egoera irauli egin baita. Eta zergatik egiten dute, orain, emakumeek gizonezkoek
|
baino
euskara gehiago. Euskaraldiko parte hartzaileen bi herenak ere emakumeak izan dira eta euskaltegietako matrikulazioetan ere gehiago dira emakumeak.
|
|
|
Adinaren eta sexuaren aldagaiak gurutzatuz gero, emakumezkoek gizonezkoek
|
baino
euskara gehiago darabilte adintalde guztietan, adinekoetan izan ezik2.
|
|
|
ikasgelan LH4koikasleen %60k eta DBH2ko ikasleen %28k erabiltzen dute euskara. Jolaslekuan ere LH4koekDBH2koek
|
baino
euskara gehiago erabiltzen dute, nahiz eta gaztelania den nagusi bi taldeetan (%59eta %76, hurrenez hurren). Ikerketaren ondorioetako bi hauek izan dira:
|
|
2020
|
|
|
Datuak Kike Amonarriz eta Jone Garmendia Galtzaundiko zuzendaritzako bi kideek eman dituzte. Ehun urtean lehen aldiz, gaztelera
|
baino
euskara gehiago entzun da Tolosako kaleetan. Bilakaera horren atzean," pertsona eta erakunde askoren ilusio eta lana dago", goraipatu dute.
|
|
2021
|
|
|
Horrela, Eusko Jaurlaritzako Nekazaritza Sailak, ANV EAEko Gonzalo Nardiz sailburua zela, euskara hutsezko Ereintza aldizkaria kaleratu zuen; Lauxetak zuzendu eta lubakietan zabaltzen zen Gudari aldizkariak euskarari tarte handia eskaintzen zion, ANV EAEren Tierra Vasca bezala, eta ELAren Lan Deya ere elebiduna zen. Jaurlaritzak 1936ko irailaren 30ean bereganatutako Radio Emisora Bilbainaren emisioetan ere inoiz
|
baino
euskara gehiago entzun zen, euskarazko buletinekin, politikarien euskarazko hitzaldiekin edota Euzkel orduba euskarazko irratsaioarekin.
|
|
|
Herri txikietan hirietan
|
baino
euskara gehiago hitz egiten da. Gurasoek euskaraz hitz egitearen garrantzia erakusten diete seme alabei.
|
|
|
Elkarrizketatzailea: Eta orokorrean klubean, Gasteizen
|
baino
euskara gehiago hitz egiten dela esango zenukete. Arratsalde normal baten, gaur adibidez?
|
|
|
Euskarak babestu dituela horko herritarrak biruxetik eta koiteretzitik? Horien erako beste herrietan
|
baino
euskara gehiago egiteak lagundu egin diela. Ba al liteke?
|
|
|
Ele Pa tipologiakoen artean, testuinguru erdaldunagoetatik datozenen pertzepzioa da fakultatean daudenetik lehen
|
baino
euskara gehiago erabiltzen dutela. Oro har, beraien hizkuntza ohitura gaztelaniaz egitea da eta horrek eragina izan dezake.
|
|
|
Ele Pa tipologiako ikasleen adierazpenetan jaso da euskara gela barruko hizkuntzatzat dutela eta gelatik kanpo joera orokorra gaztelaniaz egitea dela. Unibertsitatean, orain arte egiten zutena
|
baino
euskara gehiago egiten dutela diote, baina gaztelaniaz ere egiten dutela aitortu dute.
|
|
|
Eus Ele taldekoek euskaraz egiten dute ohituraz bizitzako esparru guztietan, baina modu kritikoan aipatu dute gela barruan kanpoan
|
baino
euskara gehiago entzuten duten arren, gelakideen portaera naturala gaztelaniaz egitea dela, nahiz eta Eus Ele taldekoei euskaraz zuzentzen zaizkien. Horrek adierazten du talde horretakoek euskararen aldeko hautua modu kontzientean egiten dutela eta ez dutela amorerik ematen, esfortzu eta erronka handia eskatzen baldin badu ere (Dobaran, 2017).
|
|
2022
|
|
|
Haurrek eta gazteek beraien adin beretsukoekin daudenean helduagoekin daudenean
|
baino
euskara gehiago erabiltzen dutela ere erakutsi dute kale neurketaren datuek, eta helduek haurrak tartean daudenean euskaraz gehiago egiten dutela ere bai; azken hori da joera orokorra Euskal Herri osoko datuetan ere. Helduen arteko elkarrizketetan, ostera, nabarmen egiten du behera euskararen erabilerak.
|
|
|
– Orain urte batzuk
|
baino
euskara gehiago/ gutxiago egiten duzue. Nola?
|
|
|
Lehenago, galdetegi kuantitatibo baten bidez, ikusi dugu gazte batzuek besteek
|
baino
euskara gehiago erabiltzen zutela eta jarrera aldekoagoak zeuzkatela; profil horri proaktibo deitu diogu, Amorrortuk eta bestek (2017) egin bezala. Hain zuzen ere, lan honetan gazte horien euskara erabilera eta muda linguistikoak aztertuz, lehen hurbilketa bat aurkeztuko da; izan ere, lan hau euskara gaitasuna eta jarrerak ere ikertu diren ikerketa handiago baten parte da.
|
|
|
Ondorengo grafikoan ikus daitekeen bezala, gazteek helduek
|
baino
euskara gehiago erabiltzen dute Gipuzkoan, Ipar Euskal Herrian eta Araban eta helduek gazteek baino gehiago erabiltzen Nafarroa Garaian eta Bizkaian. Nabarmendu behar da, lurralde guztietan, haurrek hitz egiten dutela gehien euskaraz, eta gutxien adinekoek.
|
|
|
• Gazteek helduek1
|
baino
euskara gehiago erabiltzen dute Gipuzkoan, Ipar Euskal Herrian eta Araban. Nafarroa Garaian alderantziz gertatzen da; baita Bizkaian ere, baina lurralde horretako bi adin multzoen arteko aldea ez da estatistikoki esanguratsua.
|
|
|
Behera egin dute balioak Nafarroan (%5, 9) eta Ipar Euskal Herrian (%4, 9) ere. Txanponaren beste aldean, duela bost urte
|
baino
euskara gehiago entzuten da Bizkaiko (%9, 4) eta Arabako (%4, 9) kaleetan. Azken honetan inoiz neurtu den erabilerarik altuena izan da 2021ekoa.
|
|
|
Aurreko neurketarekin alderatuta, euskararen erabilerak adin tarte guztietan gora egin du Azpeitian, baina haurrak (2 eta 14 urte artekoak) eta gazteak (15) dira euskaraz gehien hitz egiten zutenak; entzundako haurren %90, 6 ari ziren euskaraz, eta gazteen %92 Heldu gazteen (25) artean %84, 5ekoa da euskararen kaleko erabileraren datua, %80, 8koa heldu nagusiena (45), eta %84, 5ekoa adinekoena (64 urtetik gorakoak). Haurrek eta gazteek beraien adin beretsukoekin daudenean helduagoekin daudenean
|
baino
euskara gehiago erabiltzen dutela ere erakutsi dute kale neurketaren datuek, eta helduek haurrak tartean daudenean euskaraz gehiago egiten dutela ere bai; azken hori da joera orokorra Euskal Herri osoko datuetan ere.
|
|
2023
|
|
|
Eta euskararekin ere ikaragarrizko sorpresa hartu nuen. Esango nuke batzuetan Bilbon
|
baino
euskara gehiago entzun dudala Gasteizen.
|