|
2000
|
|
|
Azken hauek giro bat ematen dute aditzera. Beti, beharbada, ez dute errealitate baten irudi konkretua ematen,
|
baina
testuingurua iradokitzen dute, egintza bat gertatzen deneko giroaren parte dira. Batzuetan, lehen planoan ere ager daitezke, sakonetik irtenez.
|
|
2001
|
|
|
(Eta inork uste balu arazo hori jada modatik pasea dela, on luke gogoratzea ez zaigula falta trapu zikin horiek aldizka, eta behin eta berriro, aurpegiratzen saiatzen zaigunik, Adolfo Careagaren hitzaurre mamitsuarekin jadanik bigarren edizioan doan Paginas de Sabino Aranalibu ruan, adibidez, behiala Manuel de Eguileor abertzale" sutsu" hark atera zigun De su alma y de su pluma deitoragarri haren isla. Egia esan, arazoaren mamira joanez gero, Arana ez litzaiguke arrazistago agertuko garai hartako gainerako espainol eta europar politikariak baino,
|
baina
testuinguru horretan juzgatu behar izanez gero ere, ene ustez komenigarria litzateke hori lehenbailehen geuk egin eta geure historiaren puntu ilun hori behin betiko argitzea, Sabino Aranaren gainean zenbait abertzaleren artean oraindik dagoen hagiografia nahia eta ezin ukituzko tabu absurdo hori erabat baztertuz).
|
|
2002
|
|
|
Ez dirudi arazorik dagoenik,
|
baina
testuinguru batean kontsonante k kontsonante gertatzen bada, indeterminazio bat dago, ez baitago argi konpiladorerako k ren bikotea. Testuinguru hori agian ez da gertatuko definitzen ari den lexikoa kontuan hartuta, baina konpiladoreak hori ez daki.
|
|
|
Hauek guztiek beti gauzatu behar dute aldaketa.
|
Baina
testuinguruaren murriztapena bakarrik dakarren beste erregela batean, aurreko erregelan ikusi dugun jantzi moduko aditzetako n: 0 konponduko da.
|
|
2003
|
|
|
Mobilizazio forma berri hauek, eta uste dugu ZB horren paradigma izandaitekeela? EMEren diskurtsoa, gai bilduma, esanahien markoa eta mobilizazio klabeak erabiltzen dituzte, gizarte mugimendu honek gure gizartearen memoriahistorikoari emandako baliabideak mobilizatzen dituzte;
|
baina
testuinguru berribatean, nolabait, hau da mundu globalizatuan kokatzen den oso errealitate lokalbatean.
|
|
2004
|
|
|
Eta ez da intelektualki gutxiago sentitzen naizelako, ez dut umildade faltsuan aritu nahi. Intelektualki ez naiz gutxiago,
|
baina
testuingurua, une batean nire alde izan zen bezala, beste batean, testuinguruak haien alde jokatu zuen. Nola lehiatuko zara 30 lagunekin ari den saio batekin, ia irrati osoa beraien zerbitzura duten esatari horiekin.
|
|
|
Har dezagun gogoan, horrelakoetan, errotik bestelakotua izan den herri honen ezpalekoak direla alderdi politikoak ere, eta desnazionalizatzearen logika bereko jarraibideak dituztela horiek: bai, badakit, aldaketarako tresnak izan behar genituzke indar politiko abertzaleak aitzindaritzaren suzia hartuta,
|
baina
testuinguru nazional larrutuak ez du, bestalde, ekimen ausartak mamitzeko aukera ikaragarririk ere eskaintzen. Nolanahi ere, ez da nire asmoa, ezta hurrik eman ere, abertzaletasunak alor horretan erakutsi duen zabarkeria zuritzen hastea, alderdi politikoen mirari ahalmenetan sobera ez sinesteko dei xume bat besterik ez zuen izan nahi adierazitakoak.
|
|
2006
|
|
|
Eta Wazemankeko atsuak Interneteko ikastarora doazenekoa ere Cruz y Raya programan agertu zen, baina bi aitonekin. Umorea betikoa dela diote,
|
baina
testuinguru desberdinetan. «Zure erreferentzi kulturalen eta bizipenen arabera, testuinguru eta gizarte konkretu batean egindako umorea da, baina umore unibertsala, azken finean», dio Jasone Osoro Wazemankeko gidoilariak.
|
|
|
Zentralismoaren aldeko aukera ezin garbiagoa egin zuen Francisco Francorendiktadurak XX. mendean,
|
baina
testuinguru politiko horretan ere, zuzenbide zibilbereziek izan zuten beren garapena (nolabait, zuzenbide zibila politikoki neutraltzathartuta zegoen eskumena zen, eta garaiko aginteak ulerkortasun ia, folklorikoa, izan zuen instituzio haiek mantentzeko). Hori dela eta, 50eko hamarkadatik aurreraargitaratu zituzten Espainiako Gorteek zuzenbide zibil berezidun lurraldeetatikbidalitako Konpilazioak.
|
|
2007
|
|
|
Josu Jon Imazen artikuluak bazterrak nahasi ditu, euskal gizarteko eremu politikoan oro har, baina nagusiki Jaurlaritza sostengatzen duen hirukoan eta, baita bere alderdian ere. Ez da samurra ulertzea zergatik jaurti dituen orain hausnarketok,
|
baina
testuingurua bederen oso esanguratsua da. Batetik, ETAk su etenari amaiera eman dionean eta bestetik, EAJren barne mailan zuzendaritza hautatzeko prozesuaren atarian.
|
|
|
ezkertiarra sortzeko ahaleginetan, sekulako zakarrena. Ez da gure gaia,
|
baina
testuingurua hori izan da Txillardegiren eta Ereñoren arteko polemikan, guztiz ahazterik ez dago. Sakonean beti arazoaren (eta, oro har historiaren) irakurketa politiko bat dago eta horretako diferentzia.
|
|
|
Orain arte hasi masiak besterik ez ditugu eman zelan erabili egoki aitaturiko postposizioak,
|
baina
testuinguru batera mugatuak, aurkezpen testuingurura. Hurrengo batean gehiago eta sakonago.
|
|
2008
|
|
|
Argumentu ikuspegiaren arabera hitz eginez, esango genuke hor zaleren argumentua estari dagoela,
|
baina
testuingurutik nekerik gabe berreskura daitekeela. Bestalde, pentsa ere daiteke, Bosqueren bidetik (1990,113), hemen zale (izond.) izaki baten ezaugarriaren berri ematetik saila edo taldea adieraztera pasa dela24.
|
|
|
Gerora, irrati berean esapide bera errepikatu da modu sistematikoan, eta, ondorioz, arrazonamenduak indarra galdu du. Alegia, gizakiak gure ekintzen erantzule gara,
|
baina
testuinguruak eragin nabarmena duela ezin da ukatu.
|
|
|
Bertan, ostera, Urdaibaiko ingurumen natural apartekoaren ederra baino gehiago, gizakien ustelkeria (Usher etxearen hondamena), eritasunak (Ispiluen kalteak), ahuldadeak eta enparauak agertzen dira narratuta.
|
Baina
testuinguru geografiko zehatz horretatik landa, oinarrian, mendebaleko gizarte garaikidean azaltzen diren topiko eta aurreiritzien salaketa dira ipuinok. Hala, gizakion miseriak azaleratzen dira ipuinotan, errealismo zikinaren ildoan nolabait.
|
|
2009
|
|
|
formazioak eta irudi geometriko erregularrak egituraren oinarrian, jakiteko zein zen bakoitzaren lekua, zeinetik inortxo ere ezin baitzen milimetro bat ere aldendu, zigorraren eta giltzapearen mehatxupean; sekretu haiek, sekretutik ezer gutxi zutenak, hain ziren agerikoak ikusi nahi zuenarentzat? ...ilitar osoaren aurkakoa ere bai; han, izan ere, burazagiek hitz handiak erabiltzen zituzten, sarjentuak handienak?, aberria ala hil; ez dago bandera baten erabilpen hoberik heroien hil jantzi bihurtzea baino???, berak ere, maila batean, onartuak zituenak, ez al zion, bada, aitari inoiz adierazi ezen berak ere moro fedegabeen aurka ekingo ziola, zerutik mana berria banatzeko asmotan, pin pan pun??,
|
baina
testuinguru hartan beste begi batzuekin ikusten zituenak, zeren, galdera bat egitearren, berak ordura arte ikusi izan zituen bezalakoak ote ziren gerretako heroiak, sarjentu putakume hura bezalakoak, adibidez?
|
|
|
Memoria eta historia iraganaren bi kontaketa mota dira. Benetan gertatu zenaulertzea zerumugatzat daukan iraganaren kontaketa da historia, metodologiazientifikoan eta objektibotasunean oinarritzen den ezagutza; memoria, berriz, iraganaren kontaketa ere bada,
|
baina
testuinguru sozialaren eta politikoarenerabateko eragina duena. Memoriak orainaldiaren gizarte beharrizanen araberahautatzen da zer gogoratu eta zer ahantzi nahi den.
|
|
|
Interes berezikoa da zehaztapena. Gerta liteke maila abstraktu hutsean jendea proiektu baten aurka ez egotea (AHT),
|
baina
testuinguruaren rol analitikoa kontuan hartzen bada, frogatzen da gure bizipenak testuinguru batean lekutzen ditugula eta hor metaturiko irakurketa, errezelo, pertzepzio eta usteekin eratu ohi dugula gure posizioa (euskal AHT).
|
|
|
zenbatetan gogoratzen zitzaion, sarjentuak ezkerretarako agindua ematen zuenean, eskuinetarakoa egitea, baita alderantziz ere, Teofilo Mariarekin jauregian inoiz egin zuen bezala, baina ezin...!; Domingo, gainera, gero eta gehiago konturatzen zen zertarako zen egitura hura guztia: ...n, izan ere, burazagiek hitz handiak erabiltzen zituzten, sarjentuak handienak –" aberria ala hil; ez dago bandera baten erabilpen hoberik heroien hil jantzi bihurtzea baino"... –, berak ere, maila batean, onartuak zituenak –ez al zion, bada, aitari inoiz adierazi ezen berak ere moro fedegabeen aurka ekingo ziola, zerutik mana berria banatzeko asmotan, pin pan pun? –,
|
baina
testuinguru hartan beste begi batzuekin ikusten zituenak... zeren, galdera bat egitearren, berak ordura arte ikusi izan zituen bezalakoak ote ziren gerretako heroiak, sarjentu putakume hura bezalakoak, adibidez?
|
|
|
Besterik da kontua. Kontua da bi formak gordetzea eta erabiltzea,
|
baina
testuinguru ezberdinetan eta funtzio diferenteetarako. Forma errazagoa erabiliko duenak erabili dezala lasai, inongo gramatika inspektoreren errietaren beldur izan gabe, eta behin betiko uxa ditzala euskara makala eta landu gabea, dotoreziarik gabekoa, egiten ote duen irudipenak oro.
|
|
2010
|
|
|
Gabonak bai,
|
baina
testuingurua beste edozein garaitan izan zitekeen (gero Bent Hamer zuzendaria prentsaurrekoan azaldu duenez), beraien artean zentzua dute, baina ez dute osotasun bat egiten. Halere, zuzendariak unibertso bat sortzea lortu du, istorioa modu koherentean azaltzeko.
|
|
|
harremanetan ere bai. Liberazio erabatekoa,
|
baina
testuinguru orokor baten barruan. Ez da sinesgarria pertsonaia batek bestea kutsatzea eta ipuinaren amaieran norbere ikuspegia erabat besteak bereganatzea, lehen zuena erabat galduz.
|
|
|
Lehenbiziko adibidean, apelatibo bat (Jauna, apaizari deitzeko modua da noski) agertzen da, eta argi gelditzen da enuntziatzailea aldatzen dela; bestalde, enuntziatuak zerbait positiboa dakar, bai hizketa egintza bai eduki mailan (kontsulta egitea eta konfesioak berritzea). Hau da, tarteki bezala agertu bai,
|
baina
testuingurua positiboa da. Ber gauza gertatzen da beste bi adibideetan ere.
|
|
|
Ezin uka daiteke biktima eta berari eragindako kaltearen konponketa bitartekaritzaren xede direla.
|
Baina
testuinguru honetan ez da delitugilea edo urratzailea baztertzen. Tipifikatutako egintza burutu duen pertsona ere metodo honen xede bihurtzen da.
|
|
2011
|
|
|
Mugitu Eguna izenpean, Euskal Herriko hainbat ikastetxetako ikasleak ordubetez gelditu ziren, atzo, abiadura handiko trenaren aurka agertzeko. Mugitu mugimenduak bultzatu du ekimena, eta, hark jakinarazitakoaren arabera, Bizkaiko, Gipuzkoako eta Nafarroako 35 ikastetxetan zenbait ekimen antolatu zituzten ikasleek; horrez gain, Donostia eta Iruñeko unibertsitate publikoetan ere mobilizatu ziren ikasleak.Krisiaren aitzakia erabilita hezkuntzan murrizketak egiten ari direla gogorarazi du Mugitu mugimenduak,
|
baina
testuinguru horretan ere AHTaren lanek aurrera jarraitzen dutela gogorarazi du. Hori dela eta, egitasmo horren kontrako aldarrikapena ikastetxeetara eraman nahi izan dute, eta ikasleei ere hitza eman.Mugitu Egunak erantzun adierazgarria izan zuen Nafarroan.
|
|
|
Besteak beste, esan dute EAEn etorkinen %2, 1 bizi direla gizarte laguntzei esker eta horien bitartez jasotakoa gutxiago dela gainontzeko etorkinek lanaren bitartez gizarte segurantzari eta ogasunari egiten dioten ekarpena baino. Bestalde, krisi ekonomikoaren ondorioz uste horiek areagotu direla uste du Mazkiaranek,
|
baina
testuinguru horretan erakundeek hartutako neurriak kritikatu ditu. Hain zuzen, uste du bidegabea dela Eusko Jaurlaritzak urte batetik hirura luzatzea laguntzak eskuratzeko eskatzen den errolda denbora.Etorkizunera begira, hainbat erronka proposatu dizkie Mazkiaranek erakundeei.
|
|
|
zalaparta berak ez digu denoi modu berean eragiten. Orobat, 65 dezibelio jotzen dira jasan daitekeenaren mugatzat,
|
baina
testuinguruaren arabera alda daiteke hori. 45 dezibelioko burrunba aski izan daiteke bi pertsonen arteko elkarrizketa eragozteko, edo loa galarazteko.
|
|
|
Abertzalismoaren baitako tradizio heroikoan, Etxebarrietaren heriotza Lauaxetarenarekin konparatzea argigarria da. Bizitzaren sakrifizioa aberriaren alde egiteak zentzu osoa zuen bientzat,
|
baina
testuinguru desberdinetan eman zuten, eta haien bizitzen azken esanahiak ere ezin ziren izan berdinak. Lauaxetaren ekintza armada konbentzional baten barruan eta gerra egoeran egina zen; Gernikaren bonbardaketaren ondorioz behartua sentitu zen prentsa internazionalari herri kiskalia erakustera, horretan ari zela harrapatu zuten arte.
|
|
|
–Hizkuntzaren erabilerari buruzko estatistikek ezin dute aitzakia izan euskara ez den beste bat erabiltzeko, euren burua euskal pelikulatzat duten lanetan. Egiazkotasuna arau izan daiteke zinema etnologiko edo informatiboaren kasuan,
|
baina
testuinguru diglosikoetan sortutako obrez ari gara hemen?. Modu arras ironikoan agertu zuen ideia hau Euskal filma egiteko Argibideen Eskuliburuxka artikuluan, 1984an Egin egunkarian argitaratua.
|
|
|
Hitz gutxitan, izen hura euskarazkoa dela jakiteak dakarren konnotazioak dira nagusi, berdin da zer esan nahi duen hitz horrek. Berez hori dena ez da txarra, izenen izaera da hizkuntza guztietan,
|
baina
testuinguru diglosikoan kaltea bistakoa da: hizkuntzarekiko identifikazioak hizkuntza bizia ordezkatzen baitu.
|
|
2012
|
|
|
" Ez haiz gaya izango?". Jakina, galdera berez, beste hainbat bezala, neutrotzat jo lezake inork, inozotzat,
|
baina
testuinguru horretan ezagun da ez duela inozotik deus, homofoboa dela bete betean. Zer esanik ez, zure neska ohi bat orain lesbiana" bihurtu" dela kontatzen badizute.
|
|
|
|
Baina
testuinguru hori agerikoa da pelikulan. Halako gatazkez aritzean, arriskua izaten da pertsonaia estereotipatuak egitea, gaiztoen eta onen arteko gatazka aurkeztea…
|
|
|
Itunen politika berresten dugu,
|
baina
testuinguru historiko honetan, sindikalismo abertzaleak behar duen aliantza estrategikoaren inguruko eztabaida bat egin behar da, eta horrek, ekimen berriak hartzea dakar, adierazi du Etxaidek, ELA sindikaturi aipamen zuzenik egin gabe.
|
|
|
Baina horrek ez du esan nahi kasu honetan esan duenaren kontrako adiera bat eman nahi izan duenik aditzera; ez du semantikaren araberako aurkakotasun ironikoa aditzera ematen. Esatariak horixe esan nahi izan du,
|
baina
testuinguru honetan desegokia da eta desegokia delako gertatzen zaio harrigarri eta ustekabeko norentzakoari.
|
|
|
Garbi dago, lasaiago bizi gaitezen? hori besteren aipamenezko oihartzun dela, bestelako testuinguru batean argudio egokia izan zitekeena,
|
baina
testuinguru jakin honetan desegoki gertatzen dena, irria sorrarazteraino desegoki;, ridikulua, izateraino desegoki, alegia.
|
|
|
ADIBIDEAK Aurpegiera eta komunikazioa Aurpegierak komunikatzeko balio du,
|
baina
testuinguruaren eta egoera emozionalaren arabera. Esaterako, egiaztatu da honelako gauzak komunikatzeko erabiltzen dugula aurpegiera:
|
|
|
Hau da, denbora oroz kanpoko eta gizakitik kanpokobaliorik ez.
|
Baina
testuinguru zehatzetan bai, errealitatean esan nahi da. Hortaz, absolutu horiek kultura eta testuinguru zientifiko, garai, eta abarretara erlatiboakdira.
|
|
|
Hau da, denbora oroz kanpoko eta gizakitik kanpokobaliorik ez.
|
Baina
testuinguru zehatzetan bai, errealitatean esan nahi da. Hortaz, absolutu horiek kultura eta testuinguru zientifiko, garai, eta abarretara erlatiboakdira.
|
|
|
Ez dago determinatua, baina ez da arbitrarioa. Ez du nahieran jokatzen, testuinguru baldintzatzaile eraginkor batean baizik, botere harremanen sarean alegia,
|
baina
testuinguru horretan norbanakoak bere baldintzak modu aktiboan prozesatzen eta ekoizten ditu. Ez da hartzaile pasiboa.
|
|
|
burdinolen industriaren gainbehera; Ameriketatik datorren arto eta arto taloaren inguruan baserriak sortzea, eta, baserri horien luzapen modura ardi bordak ere sortzen hastea; eta hirugarrenik, unaien mundu horren sostengu ziren sarobe eta herri lur asko, pribatuak zirenak, herri lur edo komunal bihurtzea. Eboluzio hori dena erakusteko, Leitzako Udal artxibategian gordetzen den Cuenta de vaqueros dokumentua erabiliko dut ardatz gisa. Tokiko agiria da,
|
baina
testuinguru historikoan ipiniz gero, oso interesgarria gerta daiteke XVIII XIX mendeetako gizartearen eboluzioa islatzeko. Agiri hori txiripaz topatu zenuela aitortu duzu…Goizuetan bada gizon bat libururako Mikel Laboak hainbat alditan abestu zuen Trabukoren historia dokumentatzen ari nintzela izan zen. Kontua da diru faltsua egiten zuten Berdabio eta bere lagunak atxilotu egin zituztela, eta Goizuetatik Iruñako kartzelara bidean, Leitzako udaletxeko kalabozoan hartu behar izan zutenla aterpe, eguraldia kaskarra zela medio.
|
|
2013
|
|
|
Bai. Soineko gisa ez ezik, sorkuntza artistiko gisa ikus ditzake jendeak museoko soinekoak,
|
baina
testuingurua, soinekoak zuen mugimendua eta abar galdu egiten da. Orain, jendeak posible izango du ulertzea nola sortu zuen Balentziagak soinekoa.
|
|
|
Europaren arriskurik handiena nekea da». Haren diagnostikoa baliagarria da gaur egun ere,
|
baina
testuinguru historiko oso bestelakoan, jakina. Antzeko neke espirituala, asperdura, hoztasuna, etsipena?
|
|
|
GALen izateko arrazoi nagusia ETAm ren ekintza terroristak izan ziren. Horrek ez du justifikatzen GAL, inondik inora ere,
|
baina
testuinguru hori funtsezkoa da ulertzeko. PSOEk ETAren su eten bat espero zuen 1982an irabazi ondoren, baina ETAk armadaren goi buruen aurkako atentatu kanpaina indartsu bati ekin zion.
|
|
|
tokiko hizkuntzak desplazatzea. Konturatzen garenez, eskolak garrantzi handia, benetan handia izan zuen,
|
baina
testuinguru soziolinguistiko erabat euskaldunetan ez zuen lortu hizkuntzaren gainbehera. Maila teknologikoan eta harreman sareetan aldaketa heldu zenean hasi zen benetako gainbehera.
|
|
2014
|
|
|
Cenozen eta Ruizen ildotik, iritzi dio ez dagoela miraririk, nahiz eta hasierako urte haietan uste izan zen txikiak izaki, berehala ikasiko zutela ingelesa. " Haur txikiek izugarrizko gaitasuna dute hizkuntzak bereganatzeko,
|
baina
testuinguru naturalean, input izugarria dutenean, ez astean bi ordutxoz eta irakasle bat 25 umerekin".
|
|
|
Kataluniako kasuan ikusi denez, kontuan hartutako aldagaiek beren azalpen gaitasunaren zati handi bat partekatzen dute, eta horrek adieraz dezake dimentsio berari egiten dietela erreferentzia mendeko aldagaia azaltzeko orduan. La Franjari dagokionez, komunalitateek ez dute horrenbesteko garrantzirik,
|
baina
testuinguru horretan ere hauteman da komunean azaldutako bariantzak ehuneko altua duela.
|
|
|
Dena dela, bulkada militanteak gasolina horniketa lanean jarraitu zuen hurrengo urteetan, eta hala jarraitzen du oraindik,
|
baina
testuingurua ez da duela 30 urtekoaren parekoa, ezta hurrik eman ere: artikulu honen hasieran aipaturiko aldaketa soziodemografiko sakonei eranstekoak dira azken urteotako migrazio mugimenduak, eta ezin ahantzi berauen poderioz kulturaniztasunaren eta eleaniztasunaren presentzia areagotu egin dela Euskal Herrian.
|
|
|
Konfabulazioan oroimenaren hutsuneak irudimenezko esperientziekin betetzen dira, modu inkontzientean; ez dago gezurretarako edo iruzurrerako asmorik, baina gertatutakoaz ez da oroitzen, eta hutsuneak betetzeko asmoz oroitzapenak asmatu egiten ditu, edo benetako oroitzapenak dira,
|
baina
testuinguru ezberdinean kokatuak; batzuetan, oroimenaren hutsunea bete baino gehiago egiten da: kontakizun fantastikoak asmatzen dira.
|
|
|
Manierismoak: esanahi soziala duten mugimendu errepikakorrak dira,
|
baina
testuinguru egokitik kanpora eginak. Adibidez, agur militarra, testuinguru militarretik kanpora.
|
|
|
Honen euskara maila ez da arrazoitzat hartzen ahal. Badago haatik nazionala den gauza, probintzia guzietan, arestiko argazkietako jendeek bezainbat maite genituela bertsolariak
|
baina
testuinguru ezberdinetan ateratzen genituela. Besterik ezean forofismo bat nahi izan delako sortu, edo sortu zaigulako eta epaimahaikideak ezarri pulpitu baten gibelean atzo zentsuratzeko, orain, hondarrean, partida bat bederen irabaz dezagun artetan.
|
|
2015
|
|
|
67 Poesiaren inguruko iritziengatik arraro suerta liteke pentsatzea Izagirre denik,
|
baina
testuingurua kontuan harturik eta itzulpengintzaren aldean sormena bultzatzearen ideia aintzat hartuz, bera izan daitekeela pentsa liteke.
|
|
|
Dena den, ikusi dugun eran, Pottekoek aldizkarian esaten zutenez, beraiek egiten zutena ez zen kontrakultura. Beste edozein herrialdetan beraiena kultura normal gisa hartuko litzatekeela zioten,
|
baina
testuinguru anormal batean bizita (diktadura eta diktadura ondorena, kultura gutxitu bat...) beste edonon normal zena anormal bihurtzen zela bat batean. " Gero, gu omen gara marjinalak, malditoak!
|
|
|
Aditzean ikusi zituen gorabeherarik larrienak,
|
baina
testuinguruari esker, hiztunak ez zirela nahasten esan zuen. Azken batean, hitz jakin batzuk baizik ez ziren ulertzeko eragozpen (34 or.):
|
|
|
Beste pertsona eta herrien izenak ere ez ditu agertzen; San Pedro Alcántarako (27, 3?) eta San Frantzisko Borja (24, 3) aipatzen ditu soilik. Hau Inkisizioari begira harturiko neurritzat jotzen dute askok,
|
baina
testuinguru honetan ez dirudi hala ulertu behar denik,, askatasunez idazten dut, baitio 8 zenbakian.
|
|
|
Esaterako, zergatik ez da izango, bederen, osasuna beste biak baino garrantzitsuagoa, eta, ondorioz, adibidez% 50eko pisu espezifikoa ematea GGIan? Egia da GGIaren egituraketak bat egiten duela giza garapenaren definizioarekin,
|
baina
testuinguru horretan eztabaidagarria da oso hiru dimentsioen parekatzea.
|
|
|
80ko hamarkada hasierako Espainia hura krisiz krisi zebilen,
|
baina
testuinguru ekonomiko hura ez zen inongo oztopo Catalanen moduko enpresaburu anbiziotsuentzat. Hamar urte lehenago petrolio krisiaren ondorioz itxitako hotelak aukera aparta ziren, eta turismo sektorea Mediterraneo kostalderantz zuzentzen zen bitartean, lurraldetako hiriburuetarantz bideratu zen Catalan, gidalerro nagusi batzuekin.
|
|
|
“Nik ere bai”, nik ere horixe daukat, bat gehi zazpi zortzi, hamazazpigarrena.
|
Baina
testuinguruak hitz horiek erabiltzea eskatu arren –“nik ere bai”–, badira hain denbora tarte laburrean birritan erabili ezin diren esaldiak.
|
|
2017
|
|
|
Frutosek bezala, idazleen boom a gertatu dela iritzi dio: " Aberasgarria da oso,
|
baina
testuinguru honetan idazleari balioa ematea eta irakurlea erakartzea dira lehentasunak". Bide horretan, Nafarroako idazleak gehiago sustatu behar direla eta egoera hobetzeko instituzioen bultzada beharrezkoa dela ohartarazi zuen.
|
|
|
" Gaixotasun psikikoa arazo soziala da. Osasuna kontuan hartzea garrantzitsua da,
|
baina
testuingurua ere bai. Gaixotasun hauek pertsonari eragiten dizkioten ondorioak gainditzeko ez dugu nahikoa baliabiderik".
|
|
|
Urte hauetan inertzia asko sortu da euskalgintzan,
|
baina
testuingurua eta egoera soziolinguistikoa aldatu egin dira, eta inertzia horiek astintzeko unea da. Jauzi kuantitatibo kualitatiboak emateko beharra eta aukera dugu.
|
|
|
9 Ama hizkuntza eta etxean erabilitako hizkuntza kategoriak Quebecetik ekarri ziren (ezaguna da r. bourishen eragina). han, antza denez, kategoriak sortu ziren frantsesaren erabileraren bilakaerari jarraitzeko,
|
baina
testuinguru jakin batean: hainbat aldaketagatik (esaterako, 1981etik aurrera erroldetan nork bere buruari jatorri etniko batzuk emateko aukera zabaltzeagatik) kategoria etnikoak alferrikakoak bilakatu zirenean, hizkuntza kategoriak erabiltzen hasi ziren. garai hartantxe ere, diskurtso nazionalistak hizkuntza aldera jo zuen. hala, identitatea etnia edo jatorritik hizkuntzara lerratzean, hizkuntza bihurtu zen jatorrimarka (jatorri adierazleak dira ama hizkuntza eta etxeko hizkuntza) (piché, 2015:
|
|
|
...guztientzako erritmoa edo abiadura izugarri moteltzen eta geldotzen da, potentzial txikia dutenei ere aukera emanez, eta potentzial handia dutenak izugarri aspertzen direlarik; helburua, ikuspegi sozialean oinarrituz, potentzial eskasa duten ume eta gazteei laguntza eskaintzea da, potentzial handia duten horiek berez aterako baitira (oinarrian ikasle onek ikasle txarrak lagundu behar omen dituzte,
|
baina
testuinguru inpaziente eta indibidualista honetan zaila egiten da elkarlan altruista hori). Ondorioa:
|
|
|
tough” bota zuen Josebak, ergel sentitzearekin batera Axiren arreta segizio burutik aldenaraziz. Pentsatu zuen magikoa zela, egiten zituen laburpen ergel haietako bat bota ahala bertan zegoen Axi, inkisizio begirada gainean, baina oraingoan, Axik ez zuen ezer esan, Josebak esandakoa aditu bai
|
baina
testuinguruan jartzeko gauza izan ez zelako.
|
|
2018
|
|
|
Ordura arte, Sanferminetako giro politikoa" askoz motelagoa" izaten ari zen beste urte batzuekin konparatuz gero, Zeruko ARGIAn idatzi genuenez eta 1976ko festetan izandako manifestazio eta mitinak gogoan.
|
Baina
testuinguru errepresiboa gero eta bortitzagoa zen: " Hilabete batzuk lehenago hainbat gertakizun izan ziren Iruñeko hirian, estatu aparatuen errepresiorako joera agerian utzi zutenak", dio adituen batzordeak bere txostenean.
|
|
|
Munduak ele aniztunak izaten behartzen gaitu eta kasurik onenean 3 milioi euskal hiztun baino ez gara izango 5000 milioiren artean. Argi dago giroak eta inguru soziolinguistikoak itzelezko garrantzia dutela, eta errazagoa dela euskaraz bizitzea Azpeitian Tuteran baino,
|
baina
testuinguru ele aniztun batean hizkuntza hautu bat da, eta hautatzeko zelai jokoa da eta izango da epe ertainean behintzat erderen aldekoa bi arrazoi nagusiengatik: juridikoki euskara ahulagoa delako, eta erdaren ezagutza unibertsala den bitartean euskararena oraindik ere hautazkoa delako.
|
|
|
Kontu horiek etorri zaizkit burura, Kepa, erlatibo anaforikoaren erabilera indartu eta zabaldu beharra aipatu duzunean. Euskaldunon Egunkariako kazetari bati entzun nion behin berak bazekiela «ikusi zaitut» dela forma zuzena («te he visto» edo «je t, ai vu» esateko),
|
baina
testuinguru batzuetan horren ordez, hori esan ezinik, «ikusi dizut» esaten zuela. Neuk ere harrapatu dut neure burua «ikusi zaitut» esan ordez «ikusi dizut» esateko zorian, emmené par la foule, inguruak hartaratuta, inguru horretan pedantea emateko beldurrez.
|
|
|
Finlandian bizi diren suedieradunen kasuan Moringen ikerketa xede garrantzitsuena izaniknahikoa betetzen da baldintza hori; izan ere, Finlandian suediera demografikoki ahula baina hizkuntza bizitasunaren irizpideen arabera sendoa da.6 Euskarazko eskaintza, ordea, oso apala da erdarazko komunikabideen eskaintzaren aldean.
|
Baina
testuingurua ezberdina izan arren, Moringen ekarpena baliagarri gertatzen zaigu gurea ere ulertzeko, bereziki hizkuntza hautuaren faktore garrantzitsuenetan kokatzen baitu nortasuna. Eta arestian ikusi dugun moduan, euskararen berreskurapenaren prozesuan nortasunari lotutako aldaketak handiak izan dira.
|
|
2019
|
|
|
José Luis Lizundia euskaltzain diruzainak, halaber," Euskaltzaindiaren historia" proiektua zuzendu zuen hiruzpalau urtez, baina emaitzarik argitaratu gabe eten egin zen, eta ondorioz tesi honetarako ezin izan dira proiektu horretako materialak erabili (Euskaltzaindia 2014). Linguista eta filologoek, euren espezialitateari jarraituta, euskararen estandarizazio prozesuan sakondu dute,
|
baina
testuinguru soziopolitikoa bigarren mailan utzita (Etxebarria 1986a; Zuazo Zelaieta 1988; Azkarate 1997; 2015; Goenaga 2000; Sarasola 2004; 2006; 2015; Alvarez 2011; Salaburu 2015).
|
|
|
|
Baina
testuingurua ulertzeko datu bat falta zaizue: Bilboko San Frantzisko kalean bizi naiz.
|
|
|
RNAren ezaugarri bereziak direla-eta, (bizi laburra, oso egituratua, gune zelular ezberdinen artean mugikorra), RNA mailako erregulazio hau oso sentikorra eta dinamikoa dela ikusi da. Zehazki, modifikazio bakoitzak bere efektua mekanismo ezberdin baten bidez lortzen duela deskribatu da,
|
baina
testuinguruaren arabera mekanismo horiek desberdinak izan daitezke. Gainera, modifikazio horietako batzuk oso dinamikoak dira, zelulari inguruneko estimuluei era azkarrean erantzutea ahalbidetuz (26).
|
|
2020
|
|
|
Oso tresna zeharkakoa izan behar du. Herrialde eta eskualde bakoitzeko kulturara egokitzea konplexua izango da,
|
baina
testuinguru eta dieta desberdinak har ditzake. Batzuek diote sistema horrek mesede egiten diola elikagaien industriari.
|
|
|
Aste honetan zabaldu da Gipuzkoan albistea, sei urteko espetxe zigorra jarri diotela gizonezko bati, etxean alabari sexu erasoak egiteagatik. Ezberdina da kasu honetan erasoa,
|
baina
testuinguruak baditu antzekotasunak: konfiantzazko eremu eta harremanak daude tartean bietan.
|
|
|
Konfinamendu neurrien ondorioz familien eguneroko martxari erantsi zaion zamari ere erreparatu behar zaio, Idoiagaren ustez. «Gurasoak ahal dugun ondoen egiten ari gara,
|
baina
testuingurua kontuan hartu behar da», azaldu du. Izan ere, osasun krisi betean, krisialdi ekonomikoa ate joka, zailtasunez betetako giroan ari dira maiz familia asko zaintza lanetan, ezinean:
|
|
|
Fikzionatu egin dut, noski.
|
Baina
testuinguru hori aukeratzea erabaki nuen.
|
|
2021
|
|
|
Bertsolaritzaren kasuan, bertso munduak azken zikloan gauzatutako eragiletzaren ezaugarriei buruz kontuan hartuko dira datorren atalean Mobilizazioaren Teoriak seinalatzen dituenak ere,
|
baina
testuinguru zabalarekin loturak egiteko egokiagoak irizten dira Gizarte Mugimendu Berrien Paradigmaren planteamenduak.
|
|
|
Horiek guztiak adberbiotzat hartu behar ditugu. Oinarrian izena (poz ik), adjektiboa (isil ik), adberbioa (orain (d) ik), aditza (ikusirik) izan dezakete,
|
baina
testuinguru horietan adberbiotzat hartu behar ditugu (§ 22.6.6).
|
|
|
Ez da, gainera, berarekin bakarrik gertatzen. EGLUn edozein ere izenordain zehaztugabetzat hartzen da (hemen ere hartuko dugun gisan),
|
baina
testuinguruaren arabera izenordain gisa (edozeinek daki hori) edo determinatzaile gisa (edozein pertsonak daki hori) ere ager dakiguke.
|
|
|
Horregatik esaten dugu ik ere, kasu honetan, determinatzaile zehaztugabea dela. Alegia, artikuluaren lan bera egiten duela,
|
baina
testuinguru egokia behar du, hala ere: operadore baten itzalean, kasu honetan ezetza, aktibatzen da.
|
|
|
gelditu zen bertan eta[...] (Mendiburu); Jaunarena da lurra, eta bertan dagoen guztia (Uriarte); Eta bertan eror zedin haren gainera laino eta ilunbe (Leizarraga).
|
Baina
testuinguru horretan ezin da berean erabili, beti zerbait behar du aurretik, aposizioan edo, non ez den determinatzaile hutsa (etxe berean).
|
|
|
31.4.3.6c Bigarren mailan, aditzaren argumentu edo osagarriei dagozkien sintagma adberbialak ditugu, solas ingurumen egokietan bereziki aski erraz erlatibatzen direnak,
|
baina
testuingururik gabe hiztun anitzi franko bitxi iruditzen zaizkienak. Gutiz gehienetan, izen sintagma hauen kasu markak morfologikoki bakunak edo arinak dira:
|
|
|
Alderantziz, demagun adierazi nahi den egoeran unibertsitateko kargudunak (berriak nola zaharrak), eta langile berriak (ez baitezpada unibertsitatekoak,
|
baina
testuinguruan emana den erakunde edo toki batekoak) aipatzen direla. Aurreko informazio inpliziturik gabe, goragoko adibidearen irakurketa hori, zilegi izan arren, zail gertatuko da, eta hortaz delako juntabidea ez da egokia izango.
|
|
|
Zeinu hau daraman adibidea berez gramatikala da,
|
baina
testuinguru horretan ez da egokia.
|
|
|
14.2.8.2c Adjektibo ez ebakitzaileen barneko multzo berezi bat osatzen dute espresuki gauzatzen edo adierazten ez den,
|
baina
testuingurutik, aditz bat dela eta, interpretatzen ditugun adjektibo batzuek. Beste zenbaitetan, markatzen duten izenaren ezaugarri lexikoek argitzen dute nolakoa den adjektiboa.
|
|
|
182). Hori bakarrik esaten da,
|
baina
testuinguruagatik badirudi asko maite zaitut eta horren gisakoak baztertzen direla oso maite zaitut gisako egituren alde. Baina hori ez da batere berria.
|
|
|
Zeinu hau daraman adibidea berez gramatikala da,
|
baina
testuinguru horretan ez da egokia.
|
|
|
Saiatuta/ saiatuz lortzen dira emaitza onak. Beharbada tuta erabiliz ‘saiatu ondoren’ adiera gehiago bideratuko da, eta tuz erabiliz ‘saiatze ekintzaren jarduera’ azpimarratu nahiko da,
|
baina
testuinguru gehienetan biak antzeko gertatuko zaizkigu. Berdin ondorengo bikoteekin ere:
|
|
|
38.5b Baitkausala. Gehienetan azalpenezko perpausetan erabiltzen da baitmenderagailua,
|
baina
testuinguru jakin batzuetan kausal gisa interpreta daitezkeen perpausak ere eratzen ditu, esan bezala, ekialdeko euskalkietan. Hala, esate baterako, perpausak zertako?
|
|
|
Zentroen eta, batez ere, erkidegoen eskumenen handitze nabarmena dakarrena.
|
Baina
testuingurura egokitzeko asmoa printzipioz aurrera pausu bat badirudi ere, segun eta testuingurua. Askatasuna maitale arriskutsuegia dela kantatzen zuen Garik.
|
|
|
Bestea, jarrera eta, hori ez da bakarrik eskolaren eginbeharra. Egiten da
|
baina
testuinguru zabalagoan: da gizartea, da familia, da lagun taldea.
|
|
|
Itxaropenak baino gehiago jakin mina dut estatuaren kontraproposamena ezagutzeko. Ziurrenik ezezkoa emango dio amnistiari eta autodeterminazio eskubideari,
|
baina
testuinguruak iritziz aldarazi du orain arte. Ez dut itxaropen handirik, baina testuingurua aldatuz joango da, eta interes handia dut ikusteko nola mugitzen den eta zer kontraproposamen egiten dituen.
|
|
|
Ziurrenik ezezkoa emango dio amnistiari eta autodeterminazio eskubideari, baina testuinguruak iritziz aldarazi du orain arte. Ez dut itxaropen handirik,
|
baina
testuingurua aldatuz joango da, eta interes handia dut ikusteko nola mugitzen den eta zer kontraproposamen egiten dituen. Elkarrizketaren bandera gure egin behar dugu, historiako gatazkak aztertzen baditugu, guztiak konpondu direlako negoziazio eta elkarrizketarekin, eta, beraz, konfiantza dut elkarrizketetan.
|
|
|
Ez nuen sakabanaketari buruzko liburu bat nahi,
|
baina
testuinguru on bat eta bidaiaren egitura ere ematen zizkidan, hasiera bat eta bukaera bat. Klaseaz, arrazaz eta generoaz hitz egin nahi nuen —ezer berririk ez—, baina gatazka batzuen amaierak dakarren aukera berri batetik.
|
|
|
Ez dakit BERRIA ko zuzentzaileek zelan ebatziko luketen color hori: badakigu sarritan beltz ez esateko eufemismoa dela,
|
baina
testuinguru honetan esangura berezia hartzen du. Chloe Zhaoren kolorea ez baita beltza, are gehiago, BERRIA ko irakurle gehienen zuritasun berbera duela esango nuke... edo AEBetan zuritzat hartzen denaren ikuspegi berbera.
|
|
|
Udaletxearen webgunean eransten da egindako lan guztia eskertzen diola. Hemendik doluminak eman nahi dizkiogu familiari,
|
baina
testuinguruan jarrita Francisco Franco aipatu behar dugu. Diktadura garaia, eta garai hartan Euskal Herrian sufrimendu garaia zen.
|
|
|
Iazko Azoka positiboki baloratu zenuten. Iazko Azokaren balorazio ona egin genuen,
|
baina
testuinguruan jarrita, beti ere. Iaz aukera bi zeuden:
|
|
2022
|
|
|
Bestalde, bizi direnetako batzuk tarteko edo testuinguru oztopatzailean bizi dira, hots, euskaraz aritzeko oztopoak dauden herrietan, nahiz eta sare euskaldun esanguratsuak dituzten eta, beste batzuk, testuinguru mesedegarrian bizi dira, hots, euskaraz aritzeko testuinguru lagungarria duten herrietan, baina sare esanguratsu batzuetan gaztelania erabiltzen dute. Azkenik, gaztelaniaz bizi direnak testuinguru guztietan daude,
|
baina
testuinguru oztopatzailean bizi diren partaideen artean ia inoiz ez dute euskara erabiltzen edo oso gutxi erabiltzen dute. Hala ere, testuinguru horietako jarrera proaktiboa duten hiztunek euskara erabiltzea lortzen dute.
|
|
|
Azkenean, 69 eta 40 irabazi zuen Cukurovak, eta Eurokopatik bota zuen Lointek Gernika. Eta jokalariek ez dute horri buruz gerrarik sortu nahi izan,
|
baina
testuinguruak erabat baldintzatu zuen azken emaitza.
|
|
|
Euskaraz egiteko borondatea ez da nahikoa, ordea; are, gogo horri mugak jartzen zaizkionean. «Erdaraz errazago egiten dutenetako askok nahiko lukete euskaraz gehiago bizi, jarrera hori badaukate,
|
baina
testuinguruak ez badie aukera hori ematen, kateatuta gera daitezke», azaldu du Iurrebasok. Harreman sareak ez ezik, ingurune digitalak duen garrantzia nabarmendu du.
|
|
|
Bigarren aldia da Espainiako Gobernuak eta bankuek hipoteken inguruko neurriak hitzartzen dituztela,
|
baina
testuingurua desberdina da. 2012an, Praktika Onen Kodea izenekoa adostu zuten, Atzeraldi Handiak Espainiako langabezia tasa berriro %20tik gora eraman eta hipotekak ordaintzeko zailtasunak hedatu zirenean.
|
|
|
Oholtza ez da berdina,
|
baina
testuinguru eszenografikoan ez diozu diferentzia handirik nabaritzen. Entzule kopuru handia, ikusgarritasuna, medioen presentzia... alde horretatik antzekoa da.
|